1. Nog meer realiteit dan realiteit?
20 oktober 2011, Aileen Temming & Jacobien Buurman
Onderzoeksartikel ADIS
1

2. Nog meer realiteit dan realiteit?
Als je aan mensen vraagt of ze wel eens van aug- mobiele telefoon direct naar de desbetreffende vaca-
mented reality hebben gehoord, dan zijn er misschien ture kan. Het enige wat je hiervoor nodig hebt is een
een paar die het kennen van “die witte vierkantjes telefoon met camera en internet.
met zwarte blokjes er in”, die ze een keer in een tijd-
schrift of op een poster hebben gezien. Maar aug-
mented reality is veel meer dan dat. De zogenaamde
QR-codes die je nu overal ziet, zijn maar een klein
topje van de ijsberg die augmented reality heet. In dit
artikel lichten wij de verschillende toepassingen van
augmented reality uit en daarbij laten wij zien dat
het nog volop in ontwikkeling is.
Wij zijn er van overtuigd dat augmented reality deel Bron, geraadpleegd op 19 oktober 2011
uit kan maken van ons leven. Hoe zien wij de toe-
komst met augmented reality? Level 1: Marker Based AR
Deze vorm van augmented reality is zich sterk aan het
ontwikkelen. Hier wordt gebruik gemaakt van zoge-
Ontstaan van augmented reality naamde markers. Dit zijn zwart-witte illustraties die
‘Toegevoegde realiteit’, dat is de vrije Nederlandse door de computer worden herkend. De toepassing
vertaling van augmented reality en zegt eigenlijk ervan is een beetje omslachtig: je print een marker
gelijk wat het betekent. Het is niets meer dan het toe- uit, houdt deze voor de webcam en er verschijnt een
voegen van virtuele objecten aan de realiteit en dat 3D-object op je beeldscherm. Je moet dus wel een
is al ontstaan in de jaren 50. Daar werd geëxperimen- printer in de buurt hebben om hier gebruik van te
teerd met virtual reality (zie wikipedia), waarbij je een maken.
helm op kreeg en zo in een virtuele omgeving terecht De vraag is of mensen hier wel de moeite voor willen
kwam waar je als echt persoon in kon navigeren. Dit nemen. Er wordt sneller gebruik van gemaakt wan-
was destijds dure technologie. neer het al verwerkt is in bijvoorbeeld een tijdschrift,
In de loop der jaren heeft dit zich flink ontwikkeld en folder of op een visitekaartje.
is er een nieuwe technologie ontstaan, namelijk aug- Verderop in dit artikel worden enkele voorbeelden
mented reality. Er zijn een aantal manieren waarmee gegeven van bedrijven die deze vorm gebruiken om
je als bedrijf zijnde augmented reality kan toepassen. interactief te worden met hun klanten.
Eerst leggen we de techiek verder uit, vervolgens
laten we verschillende voorbeelden zien.
Level 2: Markerless AR
Hier wordt geen gebruikgemaakt van QR-codes of
Level 0: Physical World Hyper Linking markers. Deze manier van augmented reality maakt
Dit is op dit moment de meest herkenbare vorm van gebruik van je omgeving. Via het GPS-signaal weet de
augmented reality. Je scant een zogenaamde QR- applicatie waar je op dat moment bent en door mid-
code, die je hebt gezien in bijvoorbeeld een advert- del van je camera wordt de omgeving weergegeven.
entie, met de camera op je telefoon en wordt dan Hierna kunnen er verschillende virtuele objecten
doorgelinkt naar de website van de adverteerder. worden toegevoegd aan je omgeving. Verderop in dit
Vacaturesites maken hier ook gebruik van (zie af- artikel worden weer een aantal voorbeelden gegeven
beelding). Ze plaatsen zeer beknopte advertenties in van deze mobiele toepassing.
de krant met daarbij een QR-code, zodat je met je
2

3. Informerende toepassingen overtuiging een puppy moet opvoeden door er
Een informerende vorm van augmented reality kan tegen te praten, met hem gaat wandelen en hem
bijvoorbeeld in een museum plaatsvinden. Het Allard minstens drie keer in de week in bad te doen. Daar-
Pierson Museum te Amsterdam, expirimenteerde in naast worden bij dit soort spellen ook markers
samenwerking met het Duitse Fraunhofer Instituut meegeleverd, waarmee je je puppy in je eigen om-
met het gebruik van augmented reality in het muse- geving kan plaatsen. Door verschillende markers voor
um: een digitale toevoeging op wat je in het echt ziet. de camera te houden, krijgt je puppy diverse hoedjes
Door middel van draaibare iMac’s en kleine Sony op, wat het een beetje grappig maakt. Toch zullen
Vaio’s kunnen bezoekers extra informatie opvragen hier vooral kinderen plezier aan kunnen beleven.
van de twee kunstwerken die daarvoor geschikt zijn
gemaakt. Deze tijdelijke expositie heeft gelopen tot 5 Sociale toepassingen
oktober 2009. Augmented reality is nieuw en interessant om naar te
kijken. Deze techniek kan zorgen voor engagement en
daarmee weten bedrijven de klant langer te boeien
en er wordt ook een hogere intensiviteit ervaren.
Klanten vormen zo nog beter zelf het merk.
Bij Ford hebben ze dit begrepen en is er een ouder-
wets billboard omgetoverd tot een effectief commu-
nicatie middel door middel van augmented reality,
om de Ford C-Max te promoten. Het billboard is in dit
filmpje in actie te zien. Veel mensen komen kijken wat
iemand anders bij het bord staat te doen. De nieuwe
techniek maakt mensen nieuwsgierig. Er wordt over
Bron, geraadpleegd op 19 oktober 2011 getwitterd en video’s worden op Youtube geplaatst:
meer bekendheid voor de Ford C-Max.
Ook wordt er veel onderzoek gedaan naar het gebruik
van augmented reality in het onderwijs. Door bijvoor- In dit voorbeeld van Think.Web is een connectie ge-
beeld markers in schoolboeken te plaatsen kunnen maakt met Facebook. Wanneer de speciale afbeeld-
kinderen naast het lezen van de lesstof ook extra ing voor de webcam wordt gehouden ziet de gebruik-
informatie oproepen, door bijvoorbeeld gebruik te er een kubus met daarop zijn eigen profielfoto en de
maken van 3D-animaties. tekst ‘Welcome [name]’.
Met deze manier van personalisatie kan de klant door
middel van augmented reality dichterbij het merk
Amuserende toepassingen gehaald worden.
Dat augmented reality ook amuserend kan zijn heeft
Nintendo wel bewezen met hun nieuwe Nintendo
3DS. Het feit dat ze 3D-technologie hebben verwerkt Toepassingen Sociale netwerken
in deze handheld, zonder dat je er een speciale bril Op het eerste gezicht lijkt augmented reality in de
voor nodig hebt is natuurlijk al iets bijzonders op zich. wereld van sociale netwerken zoals Facebook en Twit-
Daarnaast hebben zij ook augmented reality toege- ter amper aanwezig te zijn. Er zijn voorbeelden van
past in een aantal spellen. Een voorbeeld hiervan is websites die augmented reality gebruiken. Bij Rayban
het spel Nintendogs (zie Youtube), waar je met volle kunnen AR brillen gepast worden deze campagnes
3

4. zijn niet alleen leuk voor jezelf. Op sociale netwerken Met de Funda Layar kunnen gebruikers zien welke
is hier weinig van terug te vinden, misschien komt huizen in de buurt te koop staan en daar meer infor-
dit doordat de acties gelanceerd zijn toen sociale matie over opvragen. De ING en SNS bank hebben
netwerken nog niet zo populair waren: 2009. een Layar waarop te zien is waar de dichtstbijzijnde
geldautomaat zit.
Het opzetten van een campagne met een augmented Layar heeft ook een laag die de augmented reality
reality applicatie kan zorgen voor een viral effect bin- browser social maakt: berichten van sociale netwerk-
nen deze netwerken. Campagnes met Augmented Re- en van mensen in de buurt worden op het scherm
ality vind de klant vaak de moeite waard om aan deel getoond.
te nemen. Guiness heeft dit begrepen met zijn Virtual Bedrijven kunnen met dit middel ook vacatures en
Pint in de aanloop naar Sint Patrick’s Day dit jaar. andere informatie op de juiste plaats aan de doel-
groep aanbieden.
Ook heeft Nivea de techniek ingezet om binding met
de klanten te krijgen op social media netwerken. Zij Sinds augustus 2011 heeft Layar een nieuwe techniek
hebben het op Facebook mogelijk gemaakt om de die objecten herkent in plaats van alleen QR-codes of
muziek video ‘California King Bed’ samen met Rihan- te werken met GPS-signaal: Layar Vision. Voordeel
na te maken. hiervan is dat er geen lelijke wit met zwarte vier-
Zo heeft Total Immersion een Facebookgame ontwik- kantjes meer staan op posters of andere producten.
keld voor de Saoedi-Arabische voedselfabrikant Nadelen zijn de kosten, niet alle telefoons onder-
L’Usine. De game - Tasbeeraman - is een soort Pac- steunen deze techniek (QR wel) en de herkenbaar-
man, alleen wordt hij niet bestuurd met de pijltjes- heid van de de te scannen onderwerpen is minder als
toetsen maar met de webcam. met QR-codes.
Een vergelijkbare applicatie is Junaio Hiermee kun-
Layar nen zelfs streepjescodes van boodschappen gescant
Layar is een mobiele augmented reality browser. De worden, daarna wordt daarbij een recept gezocht.
mobiele browser maakt gebruik van de ingebouwde
camera, een kompas, GPS en accelerometer. Daarmee
bepaald hij de plaats en kijkrichting, door middel van Cross Reality
verschillende lagen wordt aanvullende informatie Wanneer sensoren aan virtual reality gelinkt worden,
gegeven. De applicatie is beschikbaar voor iPhone, ontstaat er Cross Reality, ook wel Dual Reality ge-
Android en Symbian. noemd. Dit is de realiteit die ontstaat wanneer de
werkelijke en virtuele wereld interacteren. Voor-
beelden van sensoren zijn geluid, temperatuur,
vochtigheid, GPS-locatie, beweging, etc.
Cross Reality kan bijvoorbeeld de virtuele game Sec-
ond Life nieuw leven inblazen, ook kan Google Maps
als virtuele wereld beschouwd worden. Gedrag in de
echte wereld bepaalt je gedrag in de virtuele wereld
en andersom: door de besturing van avatars oefen je
invloed uit op de werkelijke wereld. Dit gaat wel heel
Bron, geraadpleegd op 19 oktober 2011 ver en is dus ook geen toevoeging aan de werkelijke
wereld meer.
4

5. Wel is het een idee om van personen in de echte een bedrijf veel geld in het ontwerpen van een 3D-
wereld avatars te maken die met elkaar kunnen com- afbeelding, omdat het er mooi uitziet? Dat lijkt ons
municeren in de virtuele wereld. zonde van het geld.
De toekomst zit hem in het mobiele gebruik, met mo-
Toekomst menteel Layar als grote voorbeeld. Maar blijft Layar
Wij denken dat augmented reality is wat het is: een dé augmented reality browser? Of wordt dit de Hyves
toevoeging op de realiteit. Het vervangt niets maar en komt er een betere internationaal georiënteerde
is wel een leuke bijkomstigheid. De techniek zal niet browser, met een twijfelachtige privacy regeling á
stil blijven staan. De komst van markers die er niet uit la Facebook? Junaio lijkt ons met zijn huidige func-
zien als markers bij Layar of in de Facebookgame Tas- tionaliteiten een grote kanshebber.
beeraman zijn al moeilijk te geloven. Wel is het lastig Beeldherkenning komt ook steeds meer, het is slim-
hierbij te herkennen of het object scanbaar is. Hier mer in te zetten. De gebruiker hoeft niet dichtbij te
moeten manieren voor bedacht worden. Iets wat wij staan met zijn QR-reader. Google Goggles is hier een
wel in de toekomst zien gebeuren: een boek, Dvd of voorbeeld van, door middel van een plaatje zoekt
Cd scannen en daarbij worden aanbevelingen gedaan deze browser voor jou gerelateerde websites. Zou het
voor andere boeken, Dvd’s of Cd’s. niet super zijn wanneer jij straks die geweldige schoe-
Het entertainment gehalte blijft bij deze techniek nen van een voorbijganger direct kunt bestellen?
hoog, wanneer de mate van dienstverlening ver-
hoogd wordt zal het pas echt iets zijn. Waarom steekt
Bronnen
• Lens-Fitzgerald, M. 26 april 2009, Marketingfacts: De Augmented Reality Hype Cycle, geraadpleegd op 11 oktober
2011.
• Ringelestijn, T. 14 april 2009, Bright: Augmented Reality in Amsterdams museum, geraadpleegd op 11 oktober 2011.
• Kayderoos, ARducation: Augmented Reality in education, geraadpleegd op 11 oktober 2011.
• Bekel P. 4 september 2009, Frankwatching: Voorbij augmented reality ligt de wereld van cross reality, geraadpleegd
op 9 oktober 2011.
• Belkum van, R. 30 juni 2011, Frankwatching: Beeldherkenning heeft de toekomst, geraadpleegd op 13 oktober
2011.
5