1. Folja
Folje quhet ajo pjesë e ligjëratës që
emërton një veprim si proces dhe që
ka kategoritë gramatikore të vetës, të
numrit, mënyrës, kohës, diatezës.
Folja përbën bërthamën kryesore të
fjalisë.

2. Klasifikimi I foljeve sipas funksionit
dhe kuptimit
► Foljet ndihmëse dhe
► Foljet gjysmëndihmëse

3. Foljet ndihmëse
► Folje ndihmëse quhet ato që shërbejnë për
të ndërtuar forma analitike të foljes. Si folje
ndihmëse në gjuhën shqipe shërbejnë foljet
Kam dhe Jam, kur i paravendosen pjesores
së foljes themelore, për të ndërtuar kështu
forma analitike të së kryerës: Kam larë, Jam
larë, të më se të kryerës: Kisha larë, isha
larë etj.

4. Foljet Gjysmëndihmëse
► Disa folje në disa tipa ndërtimesh përdoren me
kuptim leksikor të zbehur, duke e humbur kështu
mëvetësinë e tyre si folje të zakonshme. Si
rrjedhim, po të merren të shkëputura nga togu ku
bëjnë pjesë, ato nuk kanë mundësi të kryejnë
funksionin e kallëzuesit. Këto folje quhen
gjysmëndihmëse. Si folje gjysmëndihmëse do të
merren: 1. folja këpujore Jam , 2. foljet me vlerë
modale, 3. foljet që përdoren për të shprehur
mënyrën e veprimit.

5. Folja Këpujore
► Folje këpujore quhet ajo që shërben për të
vënë në lidhje pjesën emërore(emër,
mbiemër, përemër) të kallëzuesit me
kryefjalën, pra që shërben si këpujë. P.sh. –
është shumë i ndjeshëm – plotësoi
infermierja.

6. Foljet me vlerë modale
► Folje me vlerë modale quhen ato që shërbejnë për
të shprehur modalitet, d.m.th. qëndrimin e folësit
lidhur me veprimin e emërtuar nga folja ndjekëse.
Si folje me vlerë modale në gjuhën shqipe
përdoren: 1. mund , e ndjekur nga një folje në
mënyrën lidhore; 2. duhet (a lipset), e ndjekur
nga një folje në pjesore ose në mënyrën lidhore; 3.
do , e ndjekur nga një folje në pjesore; 4. kam dhe
jam , të ndjekura nga forma e pashtjelluar e tipit
për të larë.

7. Folja gjysmëndihmëse mund
► E cila e shpreh kuptimisht modal të
mundësisë ose të lejimite, ndeshet më fort
në një formë të ngurosur për të gjitha vetat
(e njëjësit dhe të shumësit), kur përdoret me
vlerën e kohës së tashme ose të së
pakryerës së mënyrës dëftore, si edhe kur
përdoret me vlerën e kohës së ardhme ose
të kohës së tashme dhe të së pakryerës së
mënyrës lidhore.

8. Folja me vlerë modale do , e cila
shpreh kuptimin modal të detyrimint,
përdoret vetëm në kohën e tashme,
në vetën e tretë njëjës e ndjekur nga
pjesorja e foljes themelore.
► Kjo folje me vlerë modale, që është më fort e
gjuhës së folur, haset edhe në shqipen letrare:
Vrulli i tyre vetëm do drejtura, do mbërthyer në
vendin e duhur e atëherë ai do të bëjë çudira.

9. Me vlerë modale në gj shqipe përdoren
edhe foljet jam dhe kam, të cilat, të ndjekura
nga forma e pashtjelluar e tipit për të larë,
shprehin gjithashtu kuptimin modal të
detyrimit, por në një formë më të zbutur se
foljet duhet dhe do.
► P.sh a) Po kjo s’duhet të na bëjë ne të
mbyllim gojën edhe kur s’është për të
mbyllur.
► b) Ai psherëtiu sikur të kishte përpara një
punë për të bërë.

10. Foljet që shprehin mënyrën ë
veprimit.
► Disa folje në togfjalësha të caktuar përdoren për të
shprehur fillimin, vazhdimin, rritjen progresive ose
mbarimin e veprimit të emërtuar nga fjala ndjekëse.
► a) Për të shenjuar fillimin e një veprimi: filloj, nis, po ashtu
përdoren edhe foljet zë,bëj, marr, vihem.
► b) për të shenjuar vazhdimin e veprimit: vazhdoj, vijoj.
► c) për të shprehur rritjen progresive të një veprimi: vij kur
prihet nga lidhëza sa- Tingëllima sa vinte e rritej.
► ç) për të shprehur mbarimin e veprimit, përdoret togfjalëshi
bmarova së foluri. Po ashtu edhe mbaroj dhe pushoj.

11. Foljet kalimtare dhe jokalimtare
► Sipasë mundësisë ose pamundësisë për të
marrë një kondrinorë të djertë në fjali, foljet
ndahen në dy grupe te mëdha: Kalimtare
(transitive) dhe jokalimtare (intransitive).

12. Foljet kalimtare
► Quhen kalimtare ato folje, të cilat emërtojmë
veprime, që nuk mbeten tek ai që I kryen, por
shkojnë e bien mbi një person a send tjetër, që në
fjali shprehet me anë të një emri, përemri a çdo
fjale tjetër të emërzuar në rasën kallëzore pa
parafjalë. Folje kalimtare pra, quhen ato që kanë
mundësi të marrin kundrina të drejta. P.sh dua,
hap, kërkoj, marr, mbyll etj Plaku nuk donte të
kujtonte asgjë, por kujtimet i vinin vërdallë si
shtëllunga tymi dhe ai nuk i dëbonte dot nga
mendja.

13. Foljet jokalimtare
► Jokalimtare quhen ato folje, të cilat
emërtojnë veprime që mbeten tek ai që i
kryen. Ato mund të tregojnë gjendje, lëvizje
etj. Të tilla janë: fle, dremit, rri, dal, hyj,
shkoj, vrapoj ejt. P.sh Në qepallat u
rëndonte gjumi e megjithatë nuk flinin; nuk
flinin e nuk bisedonin, po rrinin të shtrirë
rrëzë mureve të kasolles, që binte erë
kashtë ë bar të thatë.

14. Kategoritë Gramatikore të foljes
► Kategoria gramatikore e vetës.
► Kategoria gramatikore e numrit.
► Kategoria gramatikore e diatezës.
► Kategoria gramatikore e mënyrës.
► Kategoria gramatikore e kohës.

15. Kategoria gramatikore e vetës.
► Kjo kategori shpreh lidhjen midis folësit dhe kryefjalës ( së shprehur ose të
nënkuptueshme) të fjalës. Folja ka tri veta.
► Ajo vihet në vetën e parë njëjës, përkatësisht shumës, atëherë kur kryefjala e
fjalisë përfaqëson vetë folësin, përkatësisht një grup personash ku bën pjesë
edhe folësi.
► Kur kryefjala e fjalisë përfaqëson bashkëbiseduesi, përkatësisht një grup
personash ku bën pjesë edhe folësi, atëherë folja vihet në vetën e dytë njëjës,
përkatësisht shumës.
► Kur kryefjala e fjalisë përfaqëson një a disa persona a sende, qe s’marrin
pjesë në bashkëbisedim, atëherë folja vihet në vetën e tretë njëjës,
përkatësisht shumës.
► Shumica e foljeve përdoren në të tri vetat. Por ka edhe një numër jo të vogël
asosh që përdoren vetëm në vetën e tretë. Ndër këto dallohen dy grupe: a)
Folje që mund të kenë një kryefjalë të shprehur, ose të nënkuptueshme; b) folje
që nuk kanë kryefjalë të shprehur, as të nënkuptueshme. Të parat quhen folje
njëvetore ; kurse të dytat quhen folje pavetore.

16. Foljet njëvetore
► 1. Foljet që emërtojnë veprime karakteristike për kafshët
dhe që, si rrjedhim, përdoren vetëm në vetën e tretë. Të
tilla janë: hingëllin (kali), kakaris (pula) etj.
► 2.foljet që tregojnë dukuri atmosferike ose natyrore, si bie
(shi, borë ejt), fryn (erë, tufan ejt.
► 3.foljet e tipit (s’më) besohet, (më) bëhet, duket, (s’më)
kujtohet etj.
► 4.disa folje kalimtare, si: di, lejoj, ndaloj, them etj.
► 5. edhe foljet jam, vij, shkoj, dal etj. Në shprehje të tilla si:
(s’) është mirë, (s’) është keq, (s’) është e arsyeshme etj.

17. Foljet pavetore
► 1. disa folje ose shprehje foljore që emërtojnë
dukuri atmosferike, si: vetëtin, bubullin, veson, bën
ftohtë, bën freskët, bën ngrohtë etj.
► 2. foljet me vlerë modale duhet dhe do
► 3.folja kam,në vetën e tretë njëjës, kur përdoret
me kuptimin e foljeve ndodhet (a ndodhen),
ekziston (a ekzistojnë) ejt. P.sh Ka e s’ka fshatra
me kroje, po kroje si ato të Voskopojës s’gjen
gjëkundi.
► 4.disa folje jokalimtare në formë joveprore të
shoqëruara ose jo me një pjesëz mohimi, si:
s’shkohet, s’rrihet, s’rrohet, s’flitet etj.

18. Kategoria gramatikore e numrit
► Kategoria gramatikore e numrit te folja ka
karakter thjesht sintaksor, sepse
kushtëzohet nga numri I kryefjalës së
shprehur ose të nënkuptueshme.

19. Kategoria gramatikore e diatezës.
► Diateza është ajo kategori gramatikore, nëpërmjet së cilës shprehet
lidhja midis veprimit të emërtuar nga folja dhe kryefjalës (së shprehur
ose të nënkuptueshme) te fjalisë. Lidhjet midis veprimit dhe kryefjalës
së fjalisë morfologjikisht shhprehet me dy palë forma, që I kundërvihen
njëra-tjetrës dhe që do të quhen forma veprore dhe joveprore të foljes.
► Kategorin e diatezës e kanë ato folje që kanë mundësi të përdoren si
në formën veprore ashtu edhe në atë joveprore me kundërvëniet
kuptimore përkatëse.
► Duke u mbështetur në llojet e ndryshme të lidhjeve midis veprimit të
emërtuar nga folja dhe kryefjalës së fjalisë, si edhe në kundërvënien e
formave përkatëse (veprore – joveprore), në gjuhën shqipe dallohen
katër diateza, që janë: 1. diateza veprore; 2. diateza pësore; 3. diateza
vetvetore; 4. diateza mesore

20. Kategoria gramatikore e mënyrës
► Nëpërmjet kategorisë gramatikore të mënyrës
shprehet lidhja midis veprimit të emërtuar nga folja
dhe realitetit objektiv. Pra, me anë të kësaj folësi
shpreh qëndrimin e tij ndaj veprimit të erërtuar nga
folja, duke e paraqitur atë si të vërtetë, të
mundshëm, të dëshirueshëm etj. Këtë kategori e
kanë vetëm forma e shtjelluar e foljes. Në gjuhën
shqipe dallohen gjashtë mënyra të foljes: dëftore,
habitore, lidhore, kushtore, dëshirore dhe
urdhërore.

21. Kategoria gramatikore e kohës
► Me këtë shprehet lidhja midis kohës kur kryhet
veprimi i emërtuar nga folja dhe një çasti të
caktuar, që merret si bazë për marrëdhëniet
kohore. Si bazë për marrëdhëniet kohore në
gjuhën e folur merret çasti i ligjërimit, kurse në
gjuhën e shkruar merret ose çasti kur shkurajmë,
ose një çast tjetër i përfytyruar.
► Kohët themelore të foljes janë tri: e tashmja, e
shkuara dhe e ardhmja

22. Zgjedhimi i foljeve
► Zgjedhim quhet tërësia e formave të
shtjelluara, që merr folja sipas vetës, numrit,
mënyrës e kohës, si edhe e formave të
pashtjelluara. Zgjedhimi në gjuhën shqipe
është dy llojesh: vepror dhe jovepror.

23. Foljet e parregullta
► Këto ndahen në dy grupe kryesore: folje të
parregullta suplitive dhe folje të parregullta
josuplitive.

24. Foljet e parregullta suplitive
► Ja-m qe-shë qen-në
► Ka-m pat-a pas-ur
► Bie prur-a prur-ë
► Bie ra-shë rë-në
► Ha hëngr-a ngrë-në
► Jap dha-shë dhë-në
► Rri ndenj-a ndenj-ur
► Shoh pa-shë pa-rë
► Vi-j erdh-a ardh-ur

25. Foljet e parregullta josuplitive
► The-m tha-shë thë-në
► Dua de-sha dash-ur
► Lë la-shë lë-në
► Vdes vdiq-a vdek-ur
► Vete vajt-a vajt-ur

26. Tipet e zgjedhimeve
► Foljet e rregullta ndahen në tri zgjedhime.
► Zgjedhimi i parë përfshin folje që në trajtën
përfaqësuese dalin me temë zanore dhe marrin
mbaresën j: la-j, gje-j puno-j etj.
► Zgjedhimi i dytë përfshin foljet që në trajtën
përfaqësuese dalin me temë në bashkëtingëllore
dhe nuk marrin anjë mbaresë: hap, mbyll, kap,
lidh, rrit,vdes,shes etj.
► Zgjedhimi i tretë përfshin një numër të kufizuar
foljesh që në trajtën përfaqësuese dalin me temë
në zanore dhe nuk marrin asnjë mbaresë: pi, fle,
di, lë, vë, zë shpie etj.

27. Mënyra dëftore koha e tashme
► Unë kam jam laj hap
► Ti ke je lan hap
► Ai ajo ka është lan hap
► Ne kemi jemi lamjë hapim
► Ju keni jeni lajni hapin
► Ataato kanë janë lajnë
hapin

28. Koha e pakryer
► Unë kisha isha laja hapja
► Ti kishe ishe laje hapje
► Ai kishte ishte lante hapte
► Ne kishim ishim lanim hapnim
► Ju kishit ishit lanit hapnit
► Ata kishin ishin lanin hapnin

29. Koha e kryer e thjeshtë
► Unë pata qeshë lava hapa
► Ti pate qe lave hape
► Ai pati qe lau hapi
► Ne patëm qemë lamë hapëm
► Ju patët qetë latë hapët
► Ata patën qenë latë hapën

30. Koha e kryer
► Unë kam larë kam hapur
► Ti ke larë ke hapur
► Ai ka larë ka hapur
► Ne kemi larë kemi hapur
► Ju keni larë keni hapur
► Ata kanë larë kanë hapur

31. Koha më se e kryer
► Unë kisha larë
► Ti kishe larë
► Ai kishte larë
► Ne kishim larë
► Ju kishit larë
► Ata kishin larë

32. Koha e kryer e tejshkuar
► Unë pata larë
► Ti pate larë
► Ai pati larë
► Ne patëm lare
► Ju patët larë
► Ata patën larë

33. Koha e ardhme
► Unë do të kem do të jem do të laj
► Ti do të kesh do të jesh do të lash
► Ai do të ketë do të jetë do të lajë
► Ne do të kemi do të jemi do të lajmë
► Ju do të keni do të jeni do të lani
► Ata do të kenë do të jenë do të lajnë
►

34. Koha e ardhme e përparme
► Unë do të kem larë
► Ti do të kesh larë
► Ai do të këtë larë
► Ne do të kemi larë
► Ju do të keni larë
► Ata do të kenë larë

35. Koha e ardhme e së shkuares
► Unë do të kisha. Do të laja
► Ti do të kishe. Do të laje
► Ai do të kishte. Do të lante
► Ne do të kishim. Do të lanim
► Ju do të kishit. Do të lanit
► Ata do të kishin. Do të lanin

36. E ardhmja e përparme e së
shkuarës
► Unë do të kisha larë
► Ti do të kishe larë
► Ai do të kishte larë
► Ne do të kishim larë
► Ju do të kishit larë
► Ata do të kishin larë

37. Mënyra Habitore
Koha e tashme
► Unë pas-kam. Qenkam. Lakam
► Ti pas-ke. Qenke. Lake
► Ai pas-ka. Qenka. Laka
► Ne pas-kemi. Qenkemi.
Lakemi
► Ju pas-keni. Qenkeni. Lakeni
► Ata pas-kan. Qenkan. Lakan

38. Koha e shkuar
E pakryera
► Unë paskësha. Qenkësha
► Ti paskëshe. Qenkëshe
► Ai paskësh. Qenkësh
► Ne paskëshim. Qenkëshim
► Ju paskëshit. Qenkëshit
► Ata paskëshin. Qenkëshin

39. E kryera
► Unë paskam larë
► Ti paske larë
► Ai paska larë
► Ne paskemi larë
► Ju paskeni larë
► Ata paskan larë

40. Më se e kryera
► Unë paskësha larë
► Ti paskëshe larë
► Ai paskësh larë
► Ne paskëshim larë
► Ju paskëshit larë
► Ata paskëshin larë

41. Mënyra lidhore
Koha e tashme
► Unë të kem. Të jem. Të laj
► Ti të kesh. Të jesh. Të lash
► Ai të ketë. Të jetë. Të lajë
► Ne të kemi. Të jemi. Të lajmë
► Ju të keni. Të jeni. Të lani
► Ata të kenë. Të jenë. Të lajnë

42. Koha e shkuar
e pakryera
► Unë të laja
► Ti të laje
► Ai të lante
► Ne të lanim
► Ju të lanit
► Ata të lanin

43. E kryera
► Unë të kem larë
► Ti të kesh larë
► Ai të ketë larë
► Ne të kemi larë
► Ju të keni larë
► Ata të kenë larë

44. Më se e kryera
► Unë të kisha larë
► Ti të kishe larë
► Ai të kishte larë
► Ne të kishim larë
► Ju të kishit larë
► Ata të kishin larë

45. Mënyra kushtore
Koha e tashme
► Unë të kisha
► Ti të kishe
► Ai të kishte
► Ne të kishim
► Ju të kishit
► Ata të kishin

46. E kryera
► Unë do të kisha pasur
► Ti do të kishe pasur
► Ai do të kishte pasur
► Ne do të kishim pasur
► Ju do të kishit pasur
► Ata do të kishin pasur

47. Mënyra dëshirore
Koha e tashme
► Unë paça. Qofsha lafsha
► Ti paç. Qofsh lafsh
► Ai pastë. Qoftë laftë
► Ne paçim. Qofshim lafshim
► Ju paçi. Qofshi lafshi
► Ata paçin. Qofshin lafshin

48. E kryera
► Unë paça larë
► Ti paçe larë
► Ai pastë larë
► Ne paçim larë
► Ju paçi larë
► Ata paçin larë

49. Mënyra urdhërore
► Ti ju
► Laj lani
► Fryj fryni
► Shkruaj shkruani
► Thyej thyeni
► Ziej zieni
► Blej blini
► Ki kini
► Ji jini

50. Format e pashtjelluara të foljes
Pjesorja
► Punuar, larë, fshirë, ditur, bërtitur, etj .

51. Format e pashtjelluara të ndërtuara mbi bazën
e pjesores
Forma e pashtjelluar mohore (pa larë)
► Pa larë, pa vënë, pa hapur, pa ngrënë, etj.

52. Përcjellorja
► Duke larë, duke ngrënë, duke hapur, etj.

53. Zgjedhimi Jovepror
► Ndërtohet me tri mjete gjuhësore të
ndryshme: 1,me anë mbaresash, 2, me anë
të pjesëzës U, 3, me anë të foljes ndihmëse
jam.

54. Mënyra Dëftore
Koha e tashme
► Unë lahem.
► Ti lahesh.
► Ai lahet.
► Ne lahemi.
► Ju laheni.
► Ata lahen.

55. E pakryer
► Unë lahesha.
► Ti laheshe.
► Ai lahej.
► Ne laheshim.
► Ju laheshit.
► Ata laheshin.

56. Koha e kryer e thjeshtë
► Unë u lava
► Ti u lave
► Ai u la
► Ne u lamë
► Ju u latë
► Ata u lanë

57. E kryera
► Unë jam larë
► Ti je larë
► Ai është larë
► Ne jemi larë
► Ju jeni larë
► Ata janë larë

58. Më se e kryera
► Unë isha larë
► Ti ishe larë
► Ai ishte larë
► Ne ishim larë
► Ju ishit larë
► Ata ishin larë

59. Koha e kryer e tejshkuar
► Unë qeshë larë
► Ti qe larë
► Ai qe larë
► Ne qemë larë
► Ju qetë larë
► Ata qenë larë

60. E ardhme
► Unë do të lahem
► Ti do të lahesh
► Ai do të lahet
► Ne do të lahemi
► Ju do të laheni
► Ata do të lahen

61. Koha e ardhme e përparme
► Unë do të jem larë
► Ti do të jesh larë
► Ai do të jetë larë
► Ne do të jemi larë
► Ju do të jeni larë
► Ata do të jenë larë

62. Mënyra lidhore
Koha e tashme
► Unë të lahem
► Ti të lahesh
► Ai të lahet
► Ne të lahemi
► Ju të laheni
► Ata të lahen

63. Koha e pakryer
► Unë të lahesha
► Ti të laheshe
► Ai të lahej
► Ne të laheshim
► Ju të laheshit
► Ata të laheshin

64. Koha e kryer
► Unë të jem larë
► Ti të jesh larë
► Ai të jetë larë
► Ne të jemi larë
► Ju të jeni larë
► Ata të jenë larë

65. Koha më se e kryer
► Unë të isha larë
► Ti të ishe larë
► Ai të ishte larë
► Ne të ishim larë
► Ju të ishit larë
► Ata të ishin larë

66. Mënyra Kushtore
Koha e tashme
► Unë do të lahesha
► Ti do të laheshe
► Ai do të lahej
► Ne do të laheshim
► Ju do të laheshit
► Ata do të laheshin

67. Koha e kryer
► Unë do të isha larë
► Ti do të ishe larë
► Ai do të ishte larë
► Ne do të ishim larë
► Ju do të ishit larë
► Ata do të ishin larë

68. Mënyra Habitore
Koha e tashme
► Unë u lakam
► Ti u lake
► Ai u laka
► Ne u lakemi
► Ju u lakeni
► Ata u lakan

69. Koha e pakryer
► Unë u lakësha
► Ti u lakëshe
► Ai u lakësh
► Ne u lakëshim
► Ju u lakëshit
► Ata u lakëshin

70. Koha e kryer
► Unë qenkam larë
► Ti qenke larë
► Ai qenka larë
► Ne qenkemi larë
► Ju qenkeni larë
► Ata qenkan larë

71. Koha më se e kryer
► Unë qenkësha larë
► Ti qenkëshe larë
► Ai qenkësh larë
► Ne qenkëshim larë
► Ju qenkëshit larë
► Ata qenkëshin larë

72. Mënyra Dëshirore
Koha e tashme
► Unë u lafsha
► Ti u lafsh
► Ai u laftë
► Ne u lafshim
► Ju u lafshi
► Ata u lafshin

73. Koha e kryer
► Unë qofsha larë
► Ti qofsh larë
► Ai qoftë larë
► Ne qofshim larë
► Ju qofshi larë
► Ata qofshin larë

74. Mënyra Urdhërore
► Ti lahu, mos u la
► Ju lahuni, mos u lani