Sống Foundation là quỹ xã hội hoạt động phi lợi nhuận, nhằm mục đích tham gia hỗ trợ người dân vùng bị ảnh hưởng bởi thiên tai và biến đổi khí hậu giúp họ có được cuộc sống an toàn, ổn định và phát triển cộng đồng bền vững.
Nghiên cứu đề xuất một số giải pháp quản lý bảo vệ rừng dựa vào cộng đồng ở h...
Giới thiệu Sống Foundation
1.
2. Quỹ Sống (Sống Foundation) là quỹ xã
hội hoạt động phi lợi nhuận, nhằm mục
đích tham gia hỗ trợ người dân vùng bị
ảnh hưởng bởi thiên tai và biến đổi khí
hậu, giúp họ có được cuộc sống an toàn,
ổn định và phát triển cộng đồng bền
vững.
GIỚI THIỆU
3. SỨ MỆNH
MÔI TRƯỜNG
BỀN VỮNG
CON NGƯỜI
BỀN VỮNG
CỘNG ĐỒNG
BỀN VỮNG
1. Hỗ trợ các gia đình nghèo ở các vùng bị ảnh hưởng để xây dựng nhà an toàn
2. Khuyến khích mọi người trồng nhiều cây xanh, kết nối, sống hài hòa và bảo vệ thiên nhiên
3. Xây dựng năng lực con người trong cuộc sống bền vững (kỹ năng, kiến thức, văn hóa)
4. 3 CHƯƠNG TRÌNH HÀNH ĐỘNG
LỐI SỐNG
BỀN VỮNG
1
3
2
MÔI TRƯỜNG BỀN VỮNG
Đóng góp xây dựng môi trường xanh sạch và
bền vững vì cuộc sống của chúng ta:
Trồng rừng và che phủ cây (Hạnh Phúc Xanh)
Phòng chống và kiểm soát xói mòn
Xử lý chất thải
CỘNG ĐỒNG BỀN VỮNG
Giúp người dân địa phương chủ động
tạo ra cuộc sống an toàn cho chính họ:
Nhà an toàn (Nhà Chống Lũ)
Nhà vệ sinh sạch
Nước sạch
Năng lượng mặt trời CON NGƯỜI BỀN VỮNG
Nâng cao khả năng/ năng lực đối phó với
thiên tai và biến đổi khí hậu của người dân
và cán bộ địa phương.
Khuyến khích ý thức tôn trọng thiên nhiên
và lối sống kết nối con người với thiên nhiên
5. 1. Giúp đỡ xây dựng nhà, cơ sở vật chất đảm bảo tính an toàn,
vệ sinh môi trường, tiết kiệm và ứng dụng công nghệ mới, năng
lượng mới;
2. Hỗ trợ phát triển sinh kế ổn định và bền vững;
3. Hỗ trợ các hoạt động văn hóa, xã hội, học thuật hướng tới
phát triển cộng đồng;
4. Tổ chức các hoạt động giao lưu sáng tạo về khoa học, xã hội,
nghệ thuật, âm nhạc, kiến trúc và văn học cho cộng đồng;
5. Thúc đẩy việc trồng cây và các hoạt động nhằm tăng sự kết
nối giữa con người và tự nhiên, nâng cao nhận thức của con
người về cuộc sống xanh, có trách nhiệm
CÁC HOẠT ĐỘNG
6. 700 ngôi nhà an toàn,
6.040 cây xanh
& hơn thế nữa
2013
• 5 căn nhà
2014
• 91căn nhà
2015
• 139 căn nhà
2016
• 88 căn nhà
• 124 bể chứa nước
• 21 đàn vịt Biển
• 48 dê
2017
• 200 căn nhà
• 30 nhà vệ sinh
• Chiến dịch Happy
Garden
2018
• 200 căn nhà
• 50 nhà vệ sinh
• 1 ngôi làng hạnh
phúc
• 10.000 cây
NHỮNG KẾT QUẢ BAN ĐẦU
7. 7
Dự án Hạnh phúc Xanh: 51.000
cây xanh ở khu vực thành thị và
ven biển / sông
1 ✓ 150 ngôi nhà an toàn
✓ 11 mô hình nhà
2
✓ Hoàn thành mô hình “làng hạnh phúc”
tại Hội An
✓ Bắt đầu 3 ngôi làng mới hạnh phúc mới
(tổng cộng 4 ngôi làng)
✓ 6 chương trình đào tạo
3
KẾ HOẠCH 2019
8. Hoạt động Số lượng
Số tiền (tỷ
VND)
Ngôi nhà an toàn 150 ngôi nhà 6 tỷ
Một ngôi làng hạnh phúc bền vững
4 ngôi làng 2 tỷ
(Hội An, Thanh Hóa, Quảng Bình, Hậu Giang)
Hạnh phúc xanh 51,000 cây 4.5 tỷ
Khóa học đào tạo 6 khóa học 0.182 tỷ
Quản lý và hậu cần tổng tạm tính 1.9 tỷ
Tổng cộng 14.582 tỷ
KẾ HOẠCH NGÂN SÁCH 2019
9. Danh sách Số tiền (tỷ VND)
Tổng số tiền gây quỹ cho năm 2018 15,071
Tổng chi tiêu (tháng 12 năm 2018) 12,750
Còn lại cho năm 2019 2,321
Tổng ngân sách cho năm 2019 14,582
Số tiền gây quỹ năm 2019 12,261
KẾ HOẠCH NGÂN SÁCH 2019
10. 10
Dự án Hạnh phúc Xanh:
+ 1.000.000 cây rừng
+ 10.000 cây đô thị
1 ✓ 1,000 ngôi nhà an toàn
✓ 12 mô hình nhà
2
✓ Mở rộng mô hình “làng hạnh phúc bền
vững” ở các tỉnh khác, tiếp tục hoàn
thiện 4 ngôi làng hạnh phúc bền vững
✓ 12 khóa đào tạo
3
KẾ HOẠCH 2020
12. “NHÀ CHỐNG LŨ” (NCL) là một dự án
phát triển cộng đồng thuộc Sống
Foundation với mục đích xây nhà an toàn và
phát triển sinh kế bền vững cho người dân
nghèo ở các vùng chịu ảnh hưởng bởi thiên
tai & biến đổi khí hậu.
GIỚI THIỆU DỰ ÁN NHÀ CHỐNG LŨ
13. Đến năm 2020, xây dựng các mô
hình nhà an toàn & phát triển sinh
kế bền vững cho tất cả các vùng
chịu thiên tai, lũ lụt trên toàn Việt
Nam để các gia đình nghèo chủ
động đối phó với các thảm hoạ
thiên nhiên và vươn lên trong cuộc
sống.
TẦM NHÌN
14. Hỗ trợ các gia đình nghèo ở những
vùng chịu ảnh hưởng của thiên tai, lũ
lụt xây nhà an toàn.
Phát triển các sinh kế bền vững đảm
bảo 3 yếu tố:
• Có lợi nhuận
(profitability)
• Có thể nuôi/trồng lâu dài
(sustainability)
• Thân thiện với môi trường
(environment - friendly)
SỨ MỆNH
15. Sử dụng sản phẩm sáng
tạo để thúc đẩy các giá
trị nhân văn
Giá trị cốt lõi
Cuộc sống an
toàn
Sinh kế bền
vững
Vai trò chủ động và nỗ
lực của người dân
Có sự chung tay
của cả cộng đồng
16. 01
Thiết kế, giám sát xây
dựng và nhiều nhất là
50% chi phí xây nhà.
Phải đóng góp ít nhất
50% chi phí xây nhà
gồm cả nguyên vật
liệu & công xây dựng.
• Hỗ trợ theo dõi, thúc
đẩy
• Tư vấn chuyên môn cho
dự án, chuyển giao công
nghệ và đào tạo cho
người dân
Giá bán dành cho đại lý
cấp 1 & tặng quà cho
các hộ.
02
03
04
NGƯỜI HƯỞNG LỢIDỰ ÁN
ĐẠI LÍ VLXD CHÍNH QUYỀN & CQ
CHUYÊN MÔN
PHƯƠNG
PHÁP
17. • Hộ nghèo, cận nghèo
• Chịu thiệt hại nặng sau lũ
lụt, thiên tai
02
Có từ ba nhân khẩu trở
lên, ưu tiên nhà có nhiều
trẻ em
Đóng góp vốn đối ứng, ít
nhất 50% căn nhà
Đồng ý với mô hình &
thiết kế nhà mà dự án
phát triển
TIÊUCHÍ
LỰACHỌN
01
03
04
18. 4 Nguồn lực nhân sự dựa vào TNV nên
khả năng linh hoạt, ra quyết định nhanh
5 Góp phần thay đổi cách nghĩ của người
hưởng lợi
Các hộ gia đình đứng ra chủ động quyết
định xây nhà
1
NCL không đưa tiền cho người dân
2
NCL không đưa tiền cho chính quyền
địa phương
3ĐIỂM KHÁC BIỆT
20. 1. NHÀ KÊ NỀN
• Địa bàn áp dụng: QUẢNG NINH, HÀ TĨNH, QUẢNG NAM
• Nhà kê nền có hai loại: Nhà sàn thấp và Nhà sàn cao
• Ứng dụng cho cư dân ở các sườn đồi, gần các suối, khe nước..
21. 2. NHÀ HAI GÁC TRÁNH LŨ
• Địa bàn áp dụng: Cho vùng trũng thấp của Hà Tĩnh (vùng ngoài đê Sông La, ven sông
Ngàn Phố, Ngàn Sâu thuộc các huyện Đức Thọ, Vũ Quang, Hương Sơn) và Quảng
Bình (vùng Lệ Thuỷ, Bố Trạch, Quảng Trạch, vùng Lộc Thuỷ ven sông Kiến Giang,
Cảnh Hoá và Liên Trạch ven sông Gianh, sông Son)
• Trong mô hình, cắt một gian nhà cũ để xây gian nhà gác hoặc xây hoàn toàn mới tùy
theo điều kiện của người dân. Phần mái lợp tole mát có nẹp sắt chống bão giật. Áp
dụng cho vùng tránh lũ ngâm, lũ cục bộ, mức lũ dưới 3m.
22.
23. 4.NHÀ CÓ GÁC XÉP TRÁNH LŨ - NHÀ ỐNG
• Địa bàn áp dụng: Cho vùng bị ảnh hưởng bởi bão nhiều hơn lũ như các vùng của
Đại Lộc, Điện Bàn (Quảng Nam) với mức lũ chỉ khoảng 1.5-2m
• Trong mô hình, một căn nhà ống được cải tạo làm thêm gác xép trống lũ hoặc
xây hoàn toàn mới tùy theo điều kiện của người dân. Phần mái lợp tole mát có
nẹp sắt chống bão giật.
24. 5. NHÀ CÓ GÁC XÉP TRÁNH LŨ - NHÀ 3
GIAN
• Địa bàn áp dụng: Cho vùng bị ảnh hưởng bởi bão nhiều hơn lũ như các
vùng của Đại Lộc, Điện Bàn (Quảng Nam) với mức lũ chỉ khoảng 1.5-2m
• Trong mô hình, một căn nhà 3 gian được cải tạo một gian để làm thêm gác
xép trống lũ hoặc xây hoàn toàn mới tùy theo điều kiện của người dân.
Phần mái lợp tole mát có nẹp sắt chống bão giật.
25. 6. NHÀ NỔI BIỆT LẬP (NHÀ PHAO, NHÀ BÈ)
• Địa bàn áp dụng: vùng đặc thù lũ ngâm trong thung lũng Tân Hoá, Quảng Bình và
Hương Khê, Hà Tĩnh
• Mức ngập sâu từ 4 – 14m
• Áp dụng: Tân Hóa, Quảng Bình
26. Mô hình đợt 1 áp dụng từ năm
2014
✓ Khung nhà hình chữ nhật
bằng gỗ, lợp 2 mái.
✓ Cửa mở.
Mô hình 3 mới áp dụng năm 2017
➢ Khung nhà vuông bằng thép, lợp 4
mái.
➢ Cửa lùa có kính.
➢ Có hành lang xung quanh
3 MÔ HÌNH NHÀ NỔI BIỆT LẬP
Mô hình đợt 2 áp dụng từ năm 2014
✓ Khung nhà hình vuông bằng gỗ,
lợp 2 hoặc 4 mái.
✓ Cửa mở.
✓ Có hành lang xung quanh
27. 7. NHÀ NỔI GẮN LIỀN NHÀ XÂY
• Địa bàn áp dụng: vùng rốn lũ Hương Khê - Hà Tĩnh
• Mô hình nhà phao gắn liền nhà xây có khung nhà phao trượt đều trên 4 cọc thép
định hướng ở 4 góc, đồng thời đóng vai trò là điểm neo chân khung nhà.
• Nhà phao khi nổi đạt cao độ hơn 10m, đảm bảo vượt đỉnh lũ 2010. Sàn tầng 2 tại
vị trí đặt khung nhà phao thiết kế rỗng tạo không gian lắp thùng phao và là điểm
neo giằng nhà phao xuống khung nhà bê tông bên dưới.
28. 8. NHÀ VÙNG HẠN HÁN & THUỶ TRIỀU LÊN
• Địa bàn áp dụng: An Thạnh Nam (Cù Lao Dung, Sóc Trăng)
• Mô hình được cải tạo từ khu nhà tái định cư cho người Khmer: đưa khung thép
vào, nâng nóc nhà cao lên, cải tạo phần nền móng, làm gác xép để phòng khi thuỷ
triều lên, làm hệ thống thoát cho nhà vệ sinh, tiến tới sẽ bổ sung xây nhà vệ sinh
rời.
• Song song phát động và hỗ trợ người dân làm chương trình “Vườn nhà hạnh phúc”
và cải tạo hệ thống thoát nước, đắp đê ngăn thuỷ triều lên
33. là chương trình phát triển cộng đồng, thúc đẩy người dân trồng
cây nhằm: 1) tăng mật độ cây xanh ở Việt Nam, 2) tăng sự kết
nối giữa con người và tự nhiên, nân cao nhận thức của con người
về cuộc sống xanh, có trách nhiệm, thúc đẩy thái độ sống khiêm
nhường, hài hoà với thiên nhiên, 3) tăng sự kết nối giữa con
người và con người, từ đó mang lại sự bảo vệ và hạnh phúc cho
mọi người.
“Hạnh phúc xanh”
Hạnh phúc xanh - Green Happiness Index (G.H.I) là chỉ số
đo lường hạnh phúc tượng trưng, được tích lũy khi trồng
cây do chương trình “Hạnh Phúc Xanh” khởi xướng.
Khi trồng 1 cây bạn sẽ tích lũy được 1 điểm G.H.I
Chỉ số “Hạnh phúc xanh”
MÔ TẢ
34. ĐƠN VỊ KHỞI XƯỚNG
Chương trình Hạnh Phúc Xanh được khởi xướng & thực hiện bởi
SỐNG Foundation. Đồng tổ chức: Trung tâm Tình nguyện Quốc Gia - Trung ương
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh. Đồng hành: VTV
Đơn vị khởi xướng
Đồng hành truyền thôngĐồng tổ chức
35. SỨ MỆNH
Góp phần nâng cao ý
thức và xây dựng thói
quen trồng cây của cộng
đồng.
Tăng mật độ cây xanh
trong đô thị, tăng
diện tích rừng đa loài.
Tăng sự hiểu biết,
quan tâm và kết nối với
tự nhiên, từ đó, biết
hành xử đúng mực và
khiêm nhường trước
tự nhiên.
Cùng tạo ra một cộng
đồng sống hạnh
phúc và bền vững
hơn.
36. 2028
2038
2048
TẦM NHÌN
Đến năm 2028, chỉ số G.H.I trở thành một chỉ số
quan trọng trong việc đánh giá một cá nhân hay
tập thể văn minh, sống bền vững
Đến năm 2038, chương trình sẽ được triển khai ở
tất cả các vùng có nguy cơ bị sạt lở
Đến năm 2048, chương trình sẽ triển khai ở các
vùng rừng đầu nguồn, rừng phòng hộ, để Việt
Nam có thể cam kết phát triển thành một đất-
nước-xanh-hạnh-phúc
Việt Nam sẽ phục hổi được hệ thống rừng đầu
nguồn có khả năng che chở và bảo vệ con người,
giảm thiểu các vấn đề lũ lụt và hạn hán
2088
37. MỤC TIÊU
CÂY XANH
ĐÔ THỊ
CÂY
CHỨC NĂNG
CÂY
RỪNG
HỢP PHẦN 1
Khởi động năm 2018
HỢP PHẦN 1
Khởi động năm 2018
HỢP PHẦN 3
Khởi động năm 2020
38. 2018 - 2020
2020 - 2022
2028
20,000 cây
Bắt đầu với cây đô thị và cây chức năng
Triển khai trồng RỪNG
Chỉ số HPX trở thành biểu tượng và niềm tự hào của
Việt Nam, đất nước của cây xanh & hạnh phúc
MỤC TIÊU
39. GIÁ TRỊ CỐT LÕI
MINH BẠCH
(TRANSPARENT)
Các thông tin và chỉ số đều được công bố. Kết quả
đo lường được. Cộng đồng có thể trực tiếp giám sát
kết quả của chính mình và của chương trình. Ngoài
ra, là mục tiêu số hoá các dữ liệu thông tin về việc
trồng cây xanh ở Việt Nam
CHUYÊN NGHIỆP
(PROFESSIONAL)
Có đội ngũ tư vấn có chuyên môn về quy
hoạch, cây xanh, trồng & chăm sóc.
SỰ THAM GIA (PARTICIPATORY)
Kêu gọi nhiều nhóm trong xã hội cùng
tham gia. Mỗi người tham gia đều trực
tiếp thực hiện.
1
2
3
1 2 3 4 5 6 7 8
40. GIÁ TRỊ CỐT LÕI
SÁNG TẠO (CREATIVE)
Cách thức kêu gọi và các hình thức gây
quỹ khác nhau nhằm thu hút các thành
phần khác nhau trong XH cùng tham
gia vào chương trình.
BỀN VỮNG (SUSTAINABLE)
Cam kết tài liệu hóa mô hình để chia sẻ.
Dễ dàng nhân rộng và lan tỏa bởi các cá
nhân/ nhóm/ tổ chức khác để mô hình
có thể phát triển & duy trì trong cộng
đồng.
KẾ THỪA (INHERITABLE)
Khi trồng cây trở thành một nét văn hoá,
bố mẹ trồng cho con cái thì chương trình
sẽ có tính kế thừa, từ đời này sang đời
khác, thế hệ này sang thế hệ khác
4
5
6
1 2 3 4 5 6 7 8
41. PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN:
PHÁT TRIỂN DỰA TRÊN SỰ THAM GIA CỦA CỘNG ĐỒ
Hạnh Phúc Xanh tin rằng chương trình chỉ có thể thành công khi đối tượng tham gia được tạo
môi trường để thể hiện sự tham gia và ra quyết định ở mức cao nhất có thể. Khi được tham gia
và trao quyền, người tham gia sẽ trở nên hiểu biết và có trách nhiệm, từ đó tạo nên ý thức tự
thân và lan tỏa tích cực đến những người khác.
Đóng góp đất, kinh
phí, kiến thức
Cùng thảo luận để
thống nhất cây trồng,
vai trò, trách nhiệm
các bên
Tham gia
trồng cây
Tham gia
chăm sóc cây
Tham gia giám sát,
ra quyết định đối với
mỗi cây trồng của
mình (chết, di dời...)
1 2 3 4 5 6 7 8
42. Nhà nước, doanh nghiệp,
trường học, tổ chức, cá
nhân... đều có thể đóng góp
vào dự án.
Trồng cây
Chăm sóc định kỳ
Tư vấn chuyên môn
ĐÓNG GÓP
QUỸ ĐẤT
ĐÓNG GÓP
CÔNG SỨC
ĐÓNG GÓP
KINH PHÍ
ĐỐI TƯỢNG THAM GIA
1 2 3 4 5 6 7 8
43. Trồng cây
Chăm sóc định kỳ
Tư vấn chuyên môn
ĐỐI TƯỢNG HƯỞNG LỢI
Đứa trẻ:
Có được món quà ý nghĩa,
kết nối với thiên nhiên
thông qua những cái cây
mà cha mẹ đã trao tặng &
vun trồng.
Gia đình:
Có được niềm vui khi trồng
cây, chăm sóc cây lớn lên.
Có cơ hội được giáo dục
con cái về thiên nhiên và
kết nối với thiên nhiên.
Bên cung cấp đất:
Có thêm cây xanh, bóng
mát mà không tốn kém chi
phí trồng cây và được cùng
chăm sóc cây với các gia
đình và dự án.
Cộng đồng:
Có thêm bóng mát, không
khí trong lành.
1 2 3 4 5 6 7 8
44. ĐỊA BÀN HOẠT ĐỘNG
Hợp phần 1 “Những đứa trẻ và cây xanh” tập trung thực
hiện tại các thành phố lớn, khởi đầu là: Hà Nội, Hội An
rồi đến TP. Hồ Chí Minh
Sau năm đầu hoạt động, hoàn thiện mô hình, chương trình
sẽ lan rộng đến các thành phố, tỉnh khác bằng cách mở
rộng hoạt động hoặc chuyển giao mô hình cho các nhóm/ tổ
chức địa phương để phát huy tính lan tỏa.
1 2 3 4 5 6 7 8
45. CÁC HOẠT ĐỘNG CHÍNH
1 2 3 4 5 6 7 8
Phát triển ngân hàng đất
Gây quỹ
Nghiên cứu cây trồng phù hợp với khu đất
và phát triển cây giống
Truyền thông, kêu gọi cộng đồng tham gia
chương trình
Triển khai các hoạt động trồng và chăm sóc
Phát triển ứng dụng “Green Happiness”
trên các thiết bị di động thông minh.
Xây dựng website cung cấp thông tin &
gây quỹ trực tiếp
46. CÁC HẠNG MỤC CHÍNH
1 2 3 4 5 6 7 8
NGÂN HÀNG ĐẤT
CÂY TRỒNG
GÂY QUỸ
47. 1 2 3 4 5 6 7 8
NGÂN HÀNG ĐẤT
Đất công của các thành phố có quy hoạch cho cây
xanh (đường đi, công viên...) hoặc các khu đất công
cộng chưa có quy hoạch, bị bỏ phí
Ngân hàng đất là quỹ đất dùng để trồng cây được
chương trình huy động từ:
Đất công của các tổ chức, cơ quan: bảo tàng, nhà văn hóa,
nhà cộng đồng, khuôn viên quy hoạch sinh hoạt cộng
đồng...
Đất của các trường học các cấp, trường đại học, làng đại
học
Đất của các doanh nghiệp, khu công nghiệp
48. 1 2 3 4 5 6 7 8
NGÂN HÀNG ĐẤT
Là đối tác đóng góp đất với chương trình, bạn cần cam kết:
Đất cung cấp là đất được quy hoạch để trồng cây, được phép
trồng cây.
Hỗ trợ chương trình trồng và chăm sóc cây theo kế
hoạch thống nhất giữa các bên.
Trường hợp cần đánh chuyển, chặt hạ cây sẽ
được thống nhất bởi chủ cây, chương trình và
đơn vị sở hữu đất.
Chăm sóc cây định kỳ theo quy định của đơn vị sở
hữu đất.
1 2 3 4 5 6 7 8
49. CÂY TRỒNG
LOẠI CÂY TRỒNG
được nghiên cứu, khảo sát bởi nhóm cố vấn
kỹ thuật của chương trình, sử dụng chủ yếu
các loại cây bóng mát bản địa.
Cây giống được chọn mua tại các vườn
ươm uy tín tại các thành phố triển khai.
1 2 3 4 5 6 7 8
50. CÂY TRỒNG
QUẢN LÝ VÀ SỞ HỮU CÂY
Toàn bộ cây được trồng theo hợp phần “Những đứa trẻ và cây
xanh” trong chương trình “Hạnh Phúc Xanh” sẽ được:
Đồng quản lý bởi: Sống Foundation, Đơn vị đóng góp đất,
Gia đình/Doanh nghiệp tặng cây
Đồng sở hữu bởi: Sống Foundation & Địa phương
được trồng cây
1 2 3 4 5 6 7 8
51. 1 2 3 4 5 6 7 8
NGÂN SÁCH VÀ
SỬ DỤNG NGÂN SÁCH
KINH PHÍ
Chương trình sẽ gây
quỹ từ cộng đồng.
Nguồn quỹ có được
nhằm phục vụ:
1
2
3
4
Phát triển chương trình
Chi phí chăm sóc, bảo dưỡng định kỳ và thay thế cây trong
trường hợp mất, đánh chuyển cây khi cần…
Phát triển hệ sinh thái xung quanh các cây chính đã được
trồng (vd: các cây nhỏ, thảm cỏ, chỗ ngồi, chỗ chơi, tập thể
dục, hệ tưới...)
Quản lý chương trình