Magazine Het Ondernemersbelang West Frieland 01 2012

1. NR. 1 2012
WEST-FRIESLAND
Starters op de
woningmarkt
Fiscale aantrekkelijkheid Mulder Obdam kiest voor Jezelf zien door de ogen Ondernemers innoveren wegens
schenking en/of lening Private Herontwikkeling en van een paard kansen, niet om subsidies
door ouders Community planning
•••••••••••••••• WWW.ONDERNEMERSBELANG.NL

2. Enkhuizen, Rode Paard 1 (0228) 316464
Hoorn, Berkhouterweg 11 (0229) 236464
Purmerend, Component 74 (0299) 422551
info@lvs-autogroep.nl • www.lvs-autogroep.nl
H O O R N - E N K H U I Z E N - P U R M E R E N D

4. het ONDERNEMERS B E L A N G
Het Ondernemersbelang van
West-Friesland verschijnt vijf
keer per jaar.
Inhoud
STARTERS OP DE WONINGMARKT
Negende jaargang, nummer 1, 2012
De starter als remblok op de woningmarkt: of hij kan niet kopen, of hij wil niet
OPLAGE en blijft lekker (scheef)huren. Is dat beeld terecht? En zo ja, hoe bevorderen we
3300 exemplaren de doorstroming wel? In een recent onderzoek concludeert het Economisch
Instituut voor de Bouw (EIB) dat door het vergroten van de mogelijkheden voor
COVERFOTO starters om een eerste woning te kopen je de markt weer in beweging kunt
08
V.l.n.r.: Cor van Vliet, Tijmen Schrauwers, krijgen. Zes ondernemers uit West-Friesland bogen zich ook over het probleem
Theo Decknop, Jan Wijnker, en kwamen zowaar tot een ruwe oplossing. Verslag van een dynamisch
Sebastiaan Vriend en Mark Poldner rondetafelgesprek.
Fotografie: Marcel Rob
UITGEVER
Jelte Hut FISCALE AANTREKKELIJKHEID SCHENKING EN/OF
Novema Uitgevers BV
Postbus 30
LENING DOOR OUDERS
9860 AA Grootegast
Een hoop starters op de markt, dit zijn degenen die voor de eerste keer een
Weegbree 1
9861 ES Grootegast koopwoning kopen, pakken nu hun kans. Hoewel de toetsing voor het verkrijgen
T 0594 - 51 03 03 van een financiering strenger is geworden is het zeker niet onmogelijk om
F 0594 - 61 18 63 een lening bij de bank te verkrijgen. En wie weet zijn er in de familiesfeer ook
info@novema.nl
www.ondernemersbelang.nl 15 financieringsmogelijkheden. Als ouders financiële middelen hebben om
kinderen te steunen bij de aankoop van een woning dan werkt de fiscus ook
mee.
EINDREDACTIE
Ymi Hut - Liemburg
y.hut@novema.nl
MULDER OBDAM KIEST VOOR PRIVATE HERONTWIKKELING
T 0594 - 59 74 70
EN COMMUNITY PLANNING
BLADMANAGER
De ruimtelijke ontwikkeling in Nederland ondergaat onder het huidige economi-
Novema
sche tij grote veranderingen. Projecten worden minder grootschalig, de aandacht
Marco Velt
verschuift van uitbreidings- naar inbreidingslocaties en de aandacht voor duur-
m.velt@novema.nl
T 0228 - 32 12 53
zaamheid neemt toe. Nieuwe ontwikkelmogelijkheden dienen zich aan, gevolgd
door andere werkwijzen en andere financieringsmethoden. Daar waar de uit-
VORMGEVING
VDS Vormgeving!, Drachten
20 breidingslocaties veelal in eigendom zijn van ontwikkelaars en corporaties is het
binnenstedelijk ontwikkelen voornamelijk een opgave die wordt opgepakt door
corporaties en gemeenten, een direct gevolg van de posities van deze partijen.
DRUK
Drukkerij Veldhuis, Raalte
JEZELF ZIEN DOOR DE OGEN VAN EEN PAARD
Aan deze uitgave werkten mee:
Isabelle Brus Paarden leven in een kudde in de natuur. Zij hebben vanuit hun oerinstinct
Jur Engelchor een grote kwaliteit ontwikkeld om samen te werken, signalen feilloos op te
Jeroen Kuypers vangen en te gebruiken. Zij zetten leiderschap heel duidelijk neer door
IngerMarlies Leeuwenburgh middel van lichaamstaal. Ook nemen zij van nature altijd de leiding als deze
Marco Magielse niet wordt gegeven. Paarden zijn meesters als het gaat over communicatie
Marcel Rob en het maken van contact.
Henk Roede (strip)
Tekstbureau Vakmaten
Henk Veenstra
22
André Vermeulen (columnist)
Adreswijzigingen
Adreswijzigingen, veranderingen
van contactpersoon of afmeldingen
kunt u per mail doorgeven aan
Tiny Klunder, t.klunder@novema.nl.
Vermeldt svp ook de editie er bij,
die vindt u bovenaan in het colofon.
ISSN: 1875 - 3833
Niets uit deze uitgave mag worden
verveelvoudigd en/of overgenomen
zonder schriftelijke toestemming
van de uitgever. De uitgever kan niet
aansprakelijk worden gesteld voor
de inhoud van de advertenties.
02 het ONDERNEMERS BELANG

5. Column
■ En verder De geldpers van Tiberius
04 Nieuws Een kleine 2000 jaar geleden speelde zich in het antieke
Rome in grote lijnen hetzelfde af als in het tegenwoordige
15 Fiscale aantrekkelijkheid schenking en/of lening door ouders Europa. Er was een financiële crisis in het Romeinse Rijk
die vele tienduizenden families aan de bedelstaf bracht.
16 Ondernemerspanel: Hoe belangrijk zijn sociale media voor
Lenen was in de tijd dat Jezus Christus zijn boodschap
uw onderneming? verspreidde, net zo populair als in de moderne 21e eeuw.
Slimme handelaren, voorlopers van bankiers, hadden
19 Ondernemer, hoe bewust en effectief zijn uw keuzes? bedacht dat het lucratief was om mensen tegen een
ogenschijnlijk redelijke rente geld te lenen, waarmee ze
land buiten de stad konden kopen of een huis met uitzicht
op de Palatijn, de heuvel waarop de keizerlijke familie
resideerde. Aanvankelijk waren het alleen de decadente
hogere kringen die het spel van lenen en speculeren
gingen spelen, maar besmet met het virus van de
heb zucht ging ook het gewone volk leven op de pof.
Het liep gigantisch uit de hand. De huizenprijzen schoten
door het plafond en veel van de 500.000 Romeinse
burgers uit de beginjaren van onze jaartelling consu-
meerden zich suf met geleende sestertiën, de euro uit die
dagen. Een heuse kredietcrisis was het gevolg. Leningen
werden niet meer afbetaald, moord- en slachtpartijen
waren aan de orde van de dag. De geldhandelaren
draaiden de kredietkranen dicht waarna de prijzen van
■ In het hartkatern onroerend goed in elkaar klapten. Half Rome ging failliet,
menigeen stierf de hongerdood.
Ondernemers innoveren wegens In het jaar 33 greep keizer Tiberius in. Uit zijn persoon-
kansen, niet om subsidies lijk vermogen stopte hij 100 miljoen sestertiën in de
De (euro)crisis dwingt Den Haag te bezuinigen,
Romeinse economie door alle schuldenaren een rente-
maar besparingen alleen krijgen een sputterende loze lening te geven waarmee zij hun leven weer konden
economie niet in een hogere versnelling. De BV oppakken. Zo zette hij dus op antieke wijze de geldpers
Nederland zal zich met betere en efficiënter tot aan. De hoofdrolspelers uit het drama, de bankierende
stand gekomen producten internationaal moeten handelaren, liet hij een voor een publiekelijk afmaken.
onderscheiden. Daarvoor is innovatie broodnodig.
Hun bezittingen vervielen aan de keizer.
Minister Maxime Verhagen staat voor een dubbele
uitdaging: met beperkte financiële middelen meer
Met de krediet- en bankencrisis van 2008 en de
innovatie-rendement genereren. En hij moet er ook eurocrisis van vandaag beleven we dus niets nieuws
nog voor zorgen dat het MKB optimaal profijt heeft onder de zon. Hooguit is de huidige situatie complexer
van de nieuwe regelingen. omdat er zeventien landen bij betrokken zijn.
Hoewel ook dit relatief is, want Berlijn en Parijs dicteren
- Stoom bedrijf nu klaar voor economisch herstel de andere vijftien wat er (niet) moet gebeuren. Zo is het
- Logistic Force: De kracht van inleven en slim opleiden duo Merkozy de moderne variant van keizer Tiberius.
- Testcase meet de werkelijke potenties Als ondernemer kun je in 2012 je maar het beste niets
aantrekken van alle rampspoedverhalen op radio, tv, in
de krant en op internet. Daar word je maar depressief van.
Bankier heeft weinig gevoel Probeer eens een jaar lang het nieuws niet te volgen.
voor familiebedrijf En werk gewoon keihard aan verdubbeling van het
Ruim een half jaar is Hans Biesheuvel voorzitter van
aantal klanten en aan behoud van de bestaande
MKB-Nederland. Na acht jaar bestuurder-politicus Loek opdrachtgevers. Want daar moeten we het met z’n allen
Hermans wilde de achterban wel weer eens een echte toch van hebben, nietwaar?
ondernemer aan het roer. Hij moest zich wel even achter
de oren krabben toen hij werd benaderd. Maar inmiddels André Vermeulen
geniet hij met volle teugen van de wereld van het
info@avoor.nl
poldermodel. “Ik krijg er heel veel energie van!”
het ONDERNEMERS BELANG 03

6. Nieuws
Samenwerking Alles gefundeerd op
VUmc en slimmer bouwen
Westfriesgasthuis
Bouwmaat is gebouwd op één
bereikt hoogste punt grondgedachte. Alles wat we doen
Het VU medisch centrum en staat in het teken van slimmer
het Westfriesgasthuis werken bouwen. Ons assortiment, de services,
samen aan een geavanceerd het inkoopbeleid, de speciale
radiotherapeutisch centrum in acties, tot en met de ligging en
Hoorn. “In de toekomst kunnen hier openingstijden van onze vestigingen
wekelijks 30 nieuwe patiënten uit aan toe. Alles moet er toe bijdragen
deze regio terecht voor bestralingen,” dat de klant zo efficiënt mogelijk
zegt Hugo Keuzenkamp, bestuurder zijn werk kan doen. Efficiënt in elk
Westfriesgasthuis. De faciliteit opzicht. Dat maakt Bouwmaat tot de
voor radiotherapie in Hoorn wordt slimste keuze voor elke professional
een satellietlocatie van VUmc in ’t Praethuys en Het Oranje Huis ontvangen in bouw, renovatie en onderhoud.
Amsterdam. De samenwerking opbrengst Keet op het Plein Elke Bouwmaatvestiging heeft meer
met VUmc komt voort uit de wens dan 10.000 artikelen gegarandeerd
van het Waterlandziekenhuis, Op 24 januari jl. ontvingen de twee niet langer wordt verstopt op een op voorraad. Dat is van belang voor
het Zaans Medisch Centrum en goede doelen, die vooraf waren geheime locatie. Het Oranje Huis is de klant, aangezien deze door moet
het Westfriesgasthuis om goede geselecteerd, de opbrengst van zichtbaar, herkenbaar en biedt hulp kunnen werken. Naast het vaste,
oncologische zorg dichtbij de patiënt het evenement Keet op het Plein. aan iedereen die met huiselijk geweld professionele assortiment zijn er
aan te bieden. De afgevaardigden van zowel te maken heeft. Deze twee goede nog meer dan 100.000 artikelen snel
De drie ziekenhuizen hebben zich ’t Praethuys als Het Oranje Huis, doelen werden vooraf gekozen door op bestelling leverbaar. Doordat bij
daarom verenigd in Esperanz, een toonden zich zeer verheugd met de de organisatie van het evenement. Bouwmaat alle specialismen onder
organisatie voor oncologische cheque die zij kregen overhandigd Maatschappelijke organisaties die één dak zijn te vinden, hoeft de klant
zorg. Keuzenkamp: “Met dit door Anita Kerssens van RTVAlkmaar menen voor de opbrengst van Keet dus niet meer verschillende adressen
radiotherapeutisch centrum maken en Cor van Vliet van Mulder Obdam. op het Plein 2012 in aanmerking langs. Dit scheelt hem tijd en dus
we dit doel heel concreet. Het streven ‘Het geld krijgt een uitstekende te komen, kunnen zich gedurende geld. Uiteraard kan de vakman ook
is om in januari 2013 te starten met de bestemming’ verzekerden de de maand februari aanmelden via terecht voor deskundig advies. Of
eerste oncologische behandelingen.” ontvangers. www.rtvalkmaar.nl. Het enige dat er bijvoorbeeld voor een gratis training
De medisch specialisten van VUmc ‘t Praethuys, is een inloophuis voor gevraagd wordt van de organisaties is, tijdens een van de vele vakavonden
komen speciaal naar Hoorn om op mensen met kanker en hun naasten. dat men in een korte onderbouwing of demodagen die georganiseerd
deze locatie te werken en hun kennis De doelstelling van het huis is om aangeeft waarom men denkt in worden op de vestigingen. De service
te delen met Esperanz. mensen, die geconfronteerd worden aanmerking te komen. die Bouwmaat biedt gaat verder dan
De patiënten zijn daardoor verzekerd met kanker, op het gebied van alle Vervolgens wordt gedurende de alleen een compleet en marktconform
van de kennis en ervaring van het niet-medische zaken te ondersteunen. gehele maand maart het publiek in geprijsd assortiment; van onze digitale
universitair medisch centrum, zonder Het Oranje Huis is een Blijf-van-m’n- de gelegenheid gesteld om via de site catalogus op www.bouwmaat.nl
dat ze daarvoor naar Amsterdam lijf-Huis nieuwe stijl. Nieuw is dat hun stem uit te brengen op het goede tot aan bijvoorbeeld de zaag- of
hoeven te reizen. het probleem van huiselijk geweld doel van hun keuze. bezorgservice toe. Doordeweeks
kan de klant al vanaf 7:00 uur bij
Bouwmaat terecht, maar ook op
‘MAN Service Dealer van het Jaar 2012’ zaterdag is hij welkom.
Edgar Immink, directeur van BTS, stelt Daarmee verkort je de tijd ons team technici hebben
in zijn eerste reactie het hartstikke dat de auto in de garage wij een grote flexibiliteit,
leuk te vinden. “Maar ik zeg er staat en kan de klant weer we zijn zaterdag tot vier
gelijk bij dat dit een prijs is die de sneller op pad. Door slim uur open om vervoerders
Uw nieuws
medewerkers verdiend hebben. Zij met het voorraadbeheer die de hele week onderweg Is er een nieuwe directie
maken het iedere dag opnieuw waar. om te gaan kun je allerlei zijn de mogelijkheid te bieden aangetreden? Heeft u productnieuws?
Service bij een truckdealerbedrijf lijkt spoedzendingen voorkomen zonder op die dag hun auto te laten servicen. Gaat u verhuizen, een nieuwe
vanzelfsprekend, maar is dat niet altijd. dat de werkcontinuïteit in gevaar Wij zorgen er altijd voor dat de klant vestiging openen of fuseren?
Wat wij doen is goed luisteren naar komt. Zeker nu de techniek steeds kan blijven rijden. Met de inzet van Uw persberichten, bij voorkeur met
de klant en daarna de juiste service beter wordt en klanten minder vaak vervangend vervoer, maar ook een foto, kunt u sturen naar Novema,
aanbieden. In het kader van ‘one in de garage komen is het goed dat keer wat langer doorwerken om de t.a.v. Marco Velt, m.velt@novema.nl,
stop shopping’ doen wij nu ook de op de momenten dat ze komen je ook storing te verhelpen of de reparatie Postbus 61, 1600 AB Enkhuizen.
volledige bandenservice. Dus verkoop, alles in een keer goed afwikkelt. Met uit te voeren. Zorgeloze mobiliteit
montage, uitlijnen van de klant staat bij ons
advertentie
enzovoorts. Wanneer centraal. Dat kan alleen
de truck eenmaal wanneer je een hecht team
binnenstaat kun je medewerkers hebt, waarin
dat gelijk doen en dat iedereen op elkaar kan
bespaart de klant weer vertrouwen. Daarom is het
tijd en geld. Van groot leuk dat wij als winnaar van
belang is ook een juiste deze prijs met het hele team
onderdelenvoorraad. een keer de MAN fabriek BEDRIJFSWAGENINRICHTING
Wij kijken naar de mogen bezoeken. Ik weet
behoefte en stemmen
daar de voorraad op af.
zeker dat iedereen daar nu
al naar uitkijkt.
WWW.ZEVIM.NL
04 het ONDERNEMERS BELANG

7. Tekst: Isabelle Brus • Fotografie: Marcel Rob Bedrijfsreportage
Starters op de woningmarkt
West-Friesland
Deelnemende Sebastiaan Vriend is eigenaar van
bedrijven Piet Swart Vastgoed in Medemblik.
De makelaardij richt zich volledig
Rondetafel- op de particuliere woningmarkt
en is gespecialiseerd in het
gesprek: creatief en doelgericht benutten
van verkoopkansen.
www.pietswartvastgoed.nl
Facebook: Piet Swart Vastgoed
Tijmen Schrauwers Jan Wijnker
LinkedIn: Sebastiaan Vriend
Twitter: @PSwartVasgoed
Tijmen Schrauwers is hoofd Jan Wijnker is wethouder van
ontwikkeling bij Mulder Obdam de gemeente Koggenland en
Ontwikkeling. Mulder Obdam heeft in zijn portefeuille onder
ontwikkelt veelal op eigen meer ruimtelijke ordening, volks-
initiatief projecten waarbij huisvesting, de gemeentelijke
nauw wordt samengewerkt woning- en grondbedrijven,
met gemeenten, architecten en economische zaken en milieu.
makelaars. Bij Mulder Obdam www.koggenland.nl
werken meer dan tweehonderd
mensen. www.mulderobdam.nl
http://www.linkedin.com/pub/
tijmen-schrauwers/12/83/99a Sebastiaan Vriend
Cor van Vliet is voorzitter Theo Decnop is directeur van
van Bouwend Nederland West- De Peyler Projektontwikkeling
Friesland. Hij is gespreksleider in Avenhorn. Het bedrijf
van het rondetafelgesprek voert projecten uit in de
over de startersproblematiek utiliteitsbouw, woningbouw en
op de woningmarkt. gebiedsontwikkeling en focust
www.mulderobdam.nl daarbij op duurzaamheid en
nieuwe ontwikkelingen.
http://www.facebook.com/MulderObdam www.depeyler.nl
http://www.linkedin.com/ www.oomsbouw.nl
company/663442?trk=NUS_CMPY_FOL-co
Mark Poldner John Hendriks
http://twitter.com/#!/mulderobdam/ http://www.linkedin.com/company/
mulderobdam Mark Poldner is directeur ooms-avenhorn-groep John Hendriks is directeur/
Commerciële Zaken van de bestuurder bij de Wooncom-
Rabobank Noord-Holland Noord. pagnie. De woningcorporatie
In de regio actief voor veel heeft vestigingen in
bedrijven in alle sectoren, Purmerend en Schagen en
niet in de laatste plaats in de een hoofdafdeling Vastgoed.
bouw, en een van de grootste www.wooncompagnie.nl
hypotheekverstrekkers aan
particulieren.
www.rabobank.nl/nhn
Volg Rabobank Noord-Holland
Cor van Vliet Noord via @rabonhn
Theo Decnop
het ONDERNEMERS BELANG 05

8. Rondetafelgesprek Tekst: Isabelle Brus • Fotografie: Marcel Rob
Zijn starters het probleem of juist de sleutel tot de oplossing?
Starters op de
woningmarkt
De starter als remblok op de woningmarkt: of hij kan niet kopen, of hij wil niet en blijft lekker Projektontwikkeling, wethouder Jan
Wijnker van de gemeente Koggenland,
(scheef)huren. Is dat beeld terecht? En zo ja, hoe bevorderen we de doorstroming wel? In Tijmen Schrauwers van Mulder Obdam en
John Hendriks van de Wooncompagnie.
een recent onderzoek concludeert het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) dat door
het vergroten van de mogelijkheden voor starters om een eerste woning te kopen je de 1 Starters op de woningmarkt:
wat is het probleem?
markt weer in beweging kunt krijgen. Zes ondernemers uit West-Friesland bogen zich ook
Het rondetafelgesprek wordt afgetrapt met
over het probleem en kwamen zowaar tot een ruwe oplossing. Verslag van een dynamisch de vraag of er wel een startersprobleem is op
de woningmarkt, en zo ja, wiens probleem
rondetafelgesprek. dat eigenlijk is. De conclusie luidt al snel dat
de startersproblematiek een gezamenlijk
probleem is van bouwers, banken, overheid
C
or van Vliet, voorzitter van kantoor van Mulder Obdam. De overige en corporaties. Nu de oplossing nog.
Bouwend Nederland, afdeling deelnemers zijn Sebastiaan Vriend,
West-Friesland, leidt het eigenaar van Piet Swart Vastgoed, Mark Wethouder Wijnker vraagt zich
rondetafelgesprek met de zeven Poldner van Rabobank Noord-Holland hardop af of het bijstaan van starters
ondernemers, dat plaatsvindt in het Noord, Theo Decnop van Peyler wel een gemeentelijke taak is. “Als
06 het ONDERNEMERS BELANG

9. niet verplicht kunnen worden tot het 2 Wie bewoont de
creëren van een startersregeling, zij vinden starterswoning?
tenslotte ook dat starters aan een woning
moeten kunnen komen. Koggenland De starterswoning is voor een grote
geeft duidelijk aan dat het eigen beleid is, groep starters niet te financieren. Maar
landelijk gezien is er geen enkele sturing zelfs de huidige (scheef)huurders zetten
op dat gebied. de stap niet naar kopen. Het grote
Vriend overziet de hele wooncirkel: iemand doorstromersprobleem: iedereen wacht
begint in een kleinere, goedkopere woning af. Voldoet de starterswoning niet aan de
en verhuist gedurende zijn leven misschien verwachtingen? Wie wonen daar eigenlijk?
een of twee keer naar een grotere en
duurdere woning, om uiteindelijk weer te Starters komen vaak niet in aanmerking
eindigen in een kleine woning. “Die cirkel voor een sociale huurwoning, want
moet rond zijn. We zitten nu in de situatie hun (gezamenlijke) inkomen ligt boven
dat de starter niet kan instappen omdat de inkomensgrens van 33.000 euro.
hij de starterswoning niet kan betalen. Starters zijn wel op zoek, maar vinden
Dat leidt over de hele breedte van de niets. John Hendriks zegt dat in veel
woningmarkt tot problemen.” Poldner regio’s woningcorporaties een hogere
kent een aannemer uit Den Helder die inkomensgrens hanteren. “Soms tot
daar een oplossing voor heeft gevonden. boven 39.000 euro.” Enige nuance is hier
“Deze bouwer koopt zelf woningen op en wel op zijn plaats, vindt Wijnker: “De
verkoopt ze weer door. Uiteindelijk komt startersproblematiek betreft juist die
hij dan ook uit bij de woning die betaalbaar groep die maar niet van start komt. De
is voor de starter.” starter met geld heeft keus zat. Maar voor
“Maar dat betekent dus wel dat de 120.000 euro vind je simpelweg geen huis.
prijs die de verkoper ontvangt lager is Je moet dus de regelgeving zo aanpassen
en dat de kopende starter over geld dat hypotheekverstrekkers meer ruimte
moet beschikken”, checkt Van Vliet. krijgen om leningen te verstrekken of we
Poldner bevestigt dat. Nu mengt moeten goedkopere, goede woningen
Schrauwers zich in het gesprek. “Het gaan bouwen voor een prijs die de starter
verkoopbaarheidsprobleem ligt het minst wel kan betalen.”
bij de goedkope woningen. Je ziet ook dat Poldner is het met dat laatste helemaal
veel ontwikkelaars zich daar op storten, eens. Hij voegt er bovendien aan toe dat
want juist die woningen verkopen nu nog met de Nationale Hypotheek Garantie-
wel redelijk. Ligt de problematiek wel bij regeling tot 108 procent van het huis
de starter? Doorstromers hebben het juist gefinancierd kan worden. “Dan kun je dus
moeilijk.” prima een huis aanschaffen.” Decnop slaat
aan het rekenen. Een eengezinswoning
Conclusie: De starter heeft dus wel is tegenwoordig een starterswoning.
problemen op de woningmarkt, maar is niet De prijzen daarvoor schommelen in
de veroorzaker van het probleem. Om de Noord-Holland tussen de 160.000 en
doorstroming te bevorderen moeten we de 180.000 euro. Starter verdient iets meer
oplossing in andere hoek zoeken. dan 33.000 euro. Vermenigvuldig dat >>
gemeente hebben wij geconstateerd
dat een grote groep starters op de
woningmarkt behoefte heeft aan
financiële ondersteuning bij de aanschaf
van een woning. Om die reden heeft
Koggenland een startersregeling in het
leven geroepen.” Inmiddels zijn er veertig
leningen verstrekt voor een totaalbedrag
van 1,3 miljoen euro. De gemeenteraad
heeft recent ingestemd met uitbreiding
van de regeling, de vraag is kennelijk groot.
Poldner van de Rabobank vindt het wel
degelijk een gezamenlijk probleem maar
wil benadrukken dat er grenzen zijn aan
wat een bank daaraan kan doen.
“De gedragscode van de Autoriteit
Financiële Markten (AFM) bieden de
banken steeds minder ruimte om aan de
wensen van de starter tegemoet te komen.”
Van Vliet vraagt zich af waarom gemeenten
het ONDERNEMERS BELANG 07

10. Rondetafelgesprek
willen verlaten. “Maar de markt moet
die corrigerende werking hebben, niet
de overheid”, zegt Decnop. Vriend is het
hartgrondig eens met Wijnker: “Starters zijn
zeer verwend met het huidige type woning.
Een verbouwde starterswoning waarvan
de waarde van 150.000 naar 180.000 is
gestegen, dat is geen starterswoning
meer. Een starterswoning moet -met een
regeling wellicht- altijd geschikt blijven
voor starters.”
Schrauwers wil toch nog even terug
naar de huurwoningen. Want het
huurwoningenbestand heeft ook een
probleem: scheefhuurders. Ooit begonnen
als huurder met een inkomen onder de
huurgrens, is hun inkomen nu eigenlijk
te hoog. “Waarom zet de huurder van
een relatief kleine, sociale huurwoning
niet de stap naar een koopwoning? Is de
andere woning geen goed alternatief? Is de
starterswoning net zo groot en duurder?”
Schrauwers filosofeert verder: “De huurder
verdient feitelijk misschien te veel voor de
huurwoning, maar net niet genoeg om de
stap te zetten van de eengezinswoning
naar een kleine tweekapper of een andere
grotere woning. De economische situatie
speelt daar ook in mee, houdt hij zijn
baan wel? En er is een gerede kans dat
met vier en je komt op nog geen 135.000 vergroten: de starter kreeg een vriendin de waarde van de woning de komende
euro. “Hij komt dus tekort.” Wijnker roemt en wilde wel wat ruimer zitten. Alles kon. vier, vijf jaar met tien tot twintig procent
de startersregeling in Koggenland: “Die is Die woningen worden nu aangeboden daalt. ‘Ik blijf lekker zitten’, dat denkt die
op deze berekening afgestemd. Met onze op de startersmarkt voor een te hoge huurder.”
40.000 euro erbij kan een starter dus wél prijs. Hendriks ziet verschillen tussen Van Vliet: “Dus de huurder zit gebeiteld!”
van start gaan.” Hendriks vult aan: “Eigenlijk nieuwbouw en bestaande bouw: Instemming alom: de scheefhuur is een
verdient de starter die net boven de “Bestaande woningen zijn voor starters probleem waar niets aan te doen is.
huurgrens van 40.000 euro zit juist wel net beter bereikbaar.” Toch vinden de En als de hypotheekrenteaftrek wordt
genoeg voor een huis van 160.000 euro.” aanwezigen dat starterswoningen geschikt afgeschaft, dan kelderen de huizenprijzen
Maar wat maakt een woning tot een moeten blijven voor starters. “Krijgt een ook. “Voor wie nu een huurwoning heeft
starterswoning? Wijnker omschrijft de starter een vriendin? Dan moet hij zo luidt het devies inderdaad afwachten”,
starterswoning als een minimale woning snel mogelijk moven!” Wijnker heeft de zegt ook Wijnker. Hendriks ziet hier
die financierbaar is. “Bewoners werden lachers op zijn hand. Hij herhaalt het nog minder problemen: “Scheefwonen speelt
niet geremd hun starterswoning te maar eens: een starterswoning moet je in deze regio niet zo, het gaat maar om
kleine aantallen.” Volgens hem moet de
woningmarkt integraal worden aangepakt.
Poldner constateert dat de
woningbehoefte steeds meer bepaald lijkt
te worden door projectmatige inkomsten.
Jongeren werken nu eens drie jaar hier,
dan weer vier jaar daar, dan gaan ze nog
een periode naar het buitenland. “Voor
die groep is huren best aantrekkelijk, ook
in de vrije sector als hun inkomen goed
is.” Woningcorporaties kunnen daar niet
bij aanhaken; zij zijn gehouden aan de
wet. “Of we vinden dat we daar geen rol
in willen spelen”, zegt Hendriks. “Gaan we
straks misschien toe naar het ontwikkelen
van duurdere huurwoningen?”, vraagt
Van Vliet zich af. Decnop ziet de vraag
naar die dure huurwoningen ook stijgen.
“Daar moeten we als ontwikkelaars op
inspringen.” Senioren zijn ook huurders
van die dure huurwoningen, voor hen
is 750-1000 per maand prima, aldus Van
Vliet. Hendriks vraagt zich af of dat voor
08 het ONDERNEMERS BELANG

11. heel Nederland een oplossing is. “Er zijn nu
al woningmarkten waar beleggers niet in
geïnteresseerd zijn.”
Conclusie: de huidige bewoners van de
starterswoningen stromen om verschillende
redenen niet door - en veel starters willen
niet weg uit hun huurwoning omdat die
goedkoop is en/of past bij hun flexibele
levensstijl. De markt -corporaties en
ontwikkelaars- moeten aanhaken bij de
veranderde visie op wonen van de starters
zelf.
3 Wat kost een starterswoning?
Wat kost een starterswoning? Zijn de kosten
voor de grond en die voor de bouw te splitsen
en anders in te richten zodat je voor een
interessante prijs een prima starterswoning
kunt realiseren?
Schrauwers en Decnop weten tot op de
cent nauwkeurig hoeveel het kost om een bijkomende kosten maken dat die woning met een grondprijs waardoor je in de
starterswoning te realiseren. Los van de toch buiten bereik blijft van de starter. buurt blijft van 150.000 euro, dan staan
grondprijs komen ze beiden op een bedrag Daar is iedereen het mee eens. starters in de rij.” Hij noemt als voorbeeld
van 100.000 euro. “Maar om die dure De gestegen grondprijs is een belangrijk een project met eengezinswoningen van
grond kun je niet zomaar heen.” Hendriks issue. Van Vliet: “De provincie wijst vooraf 150.000 euro, vijftien kilometer onder
ziet daarin een deel van de oplossing: bouwlocaties aan, die uit winstbejag Den Helder. “Die woningen werden in
“Wanneer boeken we daadwerkelijk af? een aantal keren worden doorverkocht. redelijk tempo verkocht. Het gaat volgens
De oude grondprijzen zijn niet langer Daardoor stijgt de grondprijs enorm. ons dus voor een heel groot deel om de
realistisch.” De woning is het probleem niet Vreemd, als je bedenkt dat de economische financierbaarheid.” Waarom zou een bank
als je kijkt naar de kosten. groei in diezelfde periode afgenomen is. nou niet met deze kennis op een of andere
Van Vliet wil een volledig beeld: “De Een woning van een ton is te bouwen maar manier toch aan kunnen haken? Poldner
grondkosten zijn gestegen -met een factor door de grondprijs en de strenge regels geeft aan dat huizen van 120.000 tot
tien, zonder overdrijven-, de bouwkosten niet meer te betalen door de starter.” 150.000 euro nog redelijk te financieren zijn
zijn vrijwel gelijk gebleven en misschien is Hoe zit het eigenlijk met vraag en aanbod door de starter. “Voorwaarde is dat ze met
ook de winst van de ontwikkelaar wel fors van woningen? zijn tweeën zo tussen de 30.000 en 45.000
gestegen.” Hij concludeert dat de bouwers Decnop stelt dat de starter geen last euro verdienen.”
best een woning kan bouwen voor een heeft van een haperende doorstroming. Dus, concludeert Van Vliet, je kunt
voor starters bereikbare prijs, maar dat de “Als wij de goedkope woning aanbieden starterswoningen van rond de ton
bouwen en die zijn dan ook nog eens te
betalen door starters. Waarom worden die
woningen dan niet gebouwd?
Schrauwers wijt het volledig aan het
probleem van de dure grond, daar moet je
een oplossing voor zien te vinden. “Het was
altijd zo dat je de goedkopere woningen
kon vereffenen met de duurdere woningen.
Maar de prijzen van die duurdere
woningen is zo scherp gedaald dat je
daarop nauwelijks nog marge overhoudt.
De druk op starterswoningen neemt in
feite alleen maar toe.”
Wijnker voegt daaraan toe dat je
bovendien meestal met twee partijen te
maken hebt: een voor de grondexploitatie
en een voor de bouwexploitatie. “Over
en weer concessies doen is dan lastig.
Toch moeten we daar met elkaar wel naar
kijken.”
Het gesprek komt op erfpacht: een bekend
fenomeen in Amsterdam en Zaandam,
maar niet in de kop van Noord-Holland.
Wijnker is bepaald geen voorstander maar
wil wel over alternatieven nadenken. >>
het ONDERNEMERS BELANG 09

12. Rondetafelgesprek
“Na vijftig jaar staat er per slot van
rekening wel een pand op grond en die
grond heeft zijn waarde.” Is het geen
tijd dat de gemeente wat gaat doen met
de grondprijs? Wijnker: “Koggenland
heeft zo’n 50 hectare grond in bezit en
daarmee moeten we reëel om gaan wat
betreft de afschrijving. Dat is een geweldig
dilemma. Erfpacht is voor ons te stads,
te Amsterdams. Het woningbedrijf en de
huurders doen er wel iets mee: ze noemen
dat maatschappelijk investeren. Dat klinkt
niet alleen positief, het is ook nuttig.”
Van Vliet: “Waarom zou je dat als gemeente
niet willen als een ontwikkelaar op de
stoep staat?” Wijnker geeft toe dat er iets
te bedenken moet zijn, grond behoudt in
algemene zin altijd zijn waarde. “Inboeten
aan de kwaliteit van de woningen is het
laatste wat we moeten willen.” Dat vindt
ook Hendriks: “We moeten ervoor waken te
kleine woningen te bouwen die we straks
weer moeten slopen omdat er geen markt
meer voor is.”
Erfpacht of een erfpacht-achtige
constructie is voor de banken
geen probleem als het om
hypotheekverstrekking gaat. Poldner:
“Zolang de canon minstens dertig jaar is,
kunnen en willen wij op het pand gewoon
een hypotheek vestigen.” Schrauwers:
“Als wij als ontwikkelaar die grond al in bedrijfspanden kunnen getransformeerd
bezit hebben met een hypotheek erop, worden tot starterswoningen, maar hulp
dan hebben wij dus een probleem.” van de gemeente is nodig om dat te
Volgens Poldner hangt dat af van de kunnen doen. Er staat nu zoveel te koop
bereidwilligheid van de gemeente. of te huur, dat levert allemaal niets op,
“Kopen zij van jou de grond, dan is waarom zou je als eigenaar niet willen
die grond hypotheekvrij, en kan die overwegen om je pand om te laten
in erfpacht worden uitgegeven.” Elke bouwen tot starterswoningen?”
gemeente heeft de instrumenten om
een dergelijke constructie te faciliteren. CPO (collectief particulier
opdrachtgeverschap)
Conclusie: Als de ontwikkelaar een woning Schrauwers: “Eigenlijk moeten we terug
van een ton kan bouwen, en als de gemeente naar weten wat de starter wil in plaats
bereid is erfpacht toe te passen, dan kan de van dat we dat voor hem bepalen.
bank dat financieren. Dat er toch zo weinig Dus meer opties aanbieden: wat wil een
starterswoningen worden gebouwd zit starter in de woning?
hem in de te dure grondprijs. Die moet hoe Zo kun je enerzijds de betaalbaarheid
dan ook gecompenseerd worden door de en anderzijds de wensen van de starter
opbrengst uit duurdere woningen. “De druk beter managen. Groot voordeel is dat je
komt veel te veel op de grondexploitatie te als bouwer vooraf al weet wie de koper
liggen.” is waardoor een deel van de kosten
gedekt is.” Hij verwijst naar een project in
Wateringen waar tien huurwoningen en
4 Mogelijke maatregelen die tien koopwoningen naast elkaar gebouwd
naar een oplossing leiden zijn. “Als je dan ziet wat die kopers meer
en anders willen ten opzichte van die
Mogelijke maatregelen om de huurwoningen en voor welke prijs dat
startersproblematiek te lijf te gaan en die mogelijk blijkt, dan zeg ik: daar vind je in
geopperd zijn door de gesprekspartners heel Nederland geen
zijn: het gebruik van leegstaand vastgoed, woning voor.”
collectief-particulier opdrachtgeverschap Vriend haalt de ‘eigen gerijde woning’
(CPO), startersleningen, creatief benutten van aan. “Hoe maak je zo’n starterswoning
overwaarde op woningen en huurkoop. met extra’s zonder dat de kosten de
pan uit rijzen? Je moet dan de wensen
Het gebruik van leegstaand vastgoed beperken, dus ik denk eerder aan een
Vriend: “Leegstaande kantoor- en cataloguswoning.”
10 het ONDERNEMERS BELANG

13. Starterslening
Wijnker: “Dat is een instrument dat elke
gemeente kan inzetten, maar waar ze
wel geld voor vrij moet kunnen maken.
Tegelijkertijd ben ik van mening dat dat dat
geld uiteindelijk terugkomt. In Koggenland
bestaat dus zo’n startersregeling waar we
erg tevreden over zijn. Het is een goede
investering.”
Creatief benutten van overwaarde op
woningen
Vriend: “Het is een kopersmarkt, dus je
kunt laag bieden maar je moet ook je eigen
huis zien te verkopen. Recent heb ik twee
partijen een soort woningruil voorgesteld,
waarbij ze allebei zestigduizend euro
zakten met de prijs.”
Dat kan alleen met twee partijen, werpt de
rest tegen, je moet de hele keten bekijken
om een oplossing te bewerkstelligen.
Vriend is het daar zelf ook mee eens:
“Zelfs makelaars zouden onderling meer
moeten samenwerken om zo creatiever om
te gaan met de overwaarde op woningen.”
kopen met een korting. Een hypotheek Wijnker vindt het niet de taak van
Huurkoop is voor die groep dan misschien ook het gemeentelijk woonbedrijf om
Schrauwers: “Laten de ontwikkelaars makkelijker bereikbaar.” Dat vergt een huurwoningen boven de sociale huurgrens
woningen bouwen die we niet gelijk gaan investering van de bouwer, maar volgens in de markt te zetten. “De vraag naar
verkopen, maar eerst verhuren, met de Schrauwers is dat mogelijk: “Net zoals dure huurwoningen gaat stijgen -denk
optie dat de huurder na en aantal jaar kan de corporaties dat nu doen.” aan senioren- maar die moeten toch >>
het ONDERNEMERS BELANG 11

14. Bedrijfsreportage
Schrauwers ziet beleggers uit het
buitenland komen met kantoorpanden
die leegstaan en die zoeken naar
mogelijkheden om de ruimte
verhuurbaar te maken. “Zij gaan voor
een langetermijnrendement van drie
procent. De andere optie is slopen of het
renteverlies dragen. Volgens mij is het dus
zeker interessant om daar als gemeente,
ontwikkelaar of corporaties eens over na
te denken.”
De banken hebben er belang bij dat het
pand waarop de hypotheek rust zijn
waarde behoudt. “Ook voor de eigenaar is
het van belang dat het pand zijn waarde
behoudt.” Belangrijker nog vindt Poldner
het dat mensen hun schuld aflossen.
“Een eventuele dalende waarde heb je dan
afgelost, bij stijgende waarde heb je winst.”
CONCLUSIE: Het probleem van de starter
in de vrije markt gaan zoeken.” Hendriks niet verstandig of interessant. Dat is ligt er, maar als we er dieper op ingaan
reageert daar op. “Het is maar de vraag alleen verstandig in specifieke gebieden lijken er wel degelijk mogelijkheden te zijn.
of er markt is voor dure huurwoningen. waar dure huur en de daarbij behorende Maar alleen als we het als een gezamenlijk
Zolang de hypotheekaftrek blijft en de flexibiliteit ook op lange termijn goed is: probleem zien en het instrumentarium dat
dure huurwoning geen subsidievorm kent, in Noord Holland in Amsterdam, er is benutten. Concrete maatregelen zijn
zijn dure huurwoningen voor corporaties het Gooi en een deel van Waterland.” aanwijsbaar.
Bouwend Nederland West Friesland,
onderdeel van brede bouwkolom
Huizen bouwen, je ziet het voor je: er worden Kort en goed: bovengenoemde partijen hebben
palen geheid, stenen gemetseld, het dak komt ieder voor zich een of meer verantwoordelijkheden
erop en er wordt afgebouwd. Wat er allemaal in het kader van laat ik maar zeggen ‘het bouwen
voorafgaat aan die werkzaamheden is maar bij en wonen’. Met elkaar zijn wij het erover eens dat
weinig mensen en organisaties bekend. Een eerste de huidige financiële en woningmarkt lijden onder
paal slaan kan namelijk pas wanneer er voldoende een gebrek aan vertrouwen. Vaak komt dat door
animo (huur of koop) is voor de te bouwen beeldvorming en vooroordeel over elkaars functio-
woningen. Die animo zal eerst moeten worden neren (meestal nog gebaseerd op het verleden).
onderzocht; want bouwen doe je niet voor
leegstand maar voor een concrete vraag. Het is de hoogste tijd dat die partijen eens
om de tafel gaan om met elkaar, gebaseerd op
Er zijn nogal wat corporaties die laten nieuwbou- respect en vertrouwen, de diverse belangen te
wen of renoveren. Renoveren omdat de kwaliteit inventariseren en te onderzoeken waar ze vooral
van de woning moet worden verbeterd ten gunste gemeenschappelijk zijn met als insteek om de
van het woongenot van de huurders, nieuwbouw diverse doelstellingen die worden nagestreefd
(steeds vaker in kleinere hoeveelheden) ter mogelijk te kunnen maken. Tegengestelde
vervanging van bestaande bouw (leeftijd) of ter belangen zijn er dan om te worden ontrafeld
compensatie van -een deel van de- onrendabele en bij de verdeling van ‘zoet en zuur’ te worden
top van de te bouwen (sociale) huurwoning. weggenomen. Bouwen doe je niet alleen, dat doe
Nederland kent een groot aantal regels waaraan je samen; want waar een wil is, is een weg en zo
corporaties zich moeten houden voor zij een Daarbovenop is de gemeente het bevoegd gezag zit dat ook met de problematiek zoals die in het
woning kunnen of mogen bouwen of verhuren. dat allerlei procedures moet verzorgen zodat voorgaande artikel aan de orde is gesteld.
bijvoorbeeld een omgevingsvergunning (vroeger
De lokale overheid (gemeente) is nog wel eens bouwvergunning) kan worden verleend.
de eigenaar van de grond. Dat kan overigens ook
de corporatie zijn of een andere (particuliere) Banken zijn veelal de vertrekker van hypotheken
eigenaar. Daarnaast kent de gemeente een in Nederland. Een bank is er met name om geld te Cor van Vliet
volkshuisvestingsbeleid dat ze inhoudelijk moet lenen tegen een vergoeding van de ‘leenkosten’ Voorzitter Bouwend Nederland
afstemmen met andere gemeenten in de regio. oftewel de rente. West-Friesland
12 het ONDERNEMERS BELANG

16. Bedrijfsreportage Tekst: Jasper van den Bovenkamp – Tekstbureau Vakmaten • Fotografie: Jur Engelchor / Henk Veensttra
MKB Cursus & Training
Stoom bedrijf nu klaar
voor economisch herstel
Wat doe je als ondernemer wanneer links en
O
p hoog niveau woedt de discussie Bestendige zekerheid
al jaren. Wil Nederland in het jaar
rland Toch kun je in die grillige omstandigheden
gril
rechts de economische crisis over het land jakkert? naangevend
2020 een toonaangevend kennis- or
als bedrijf of organisatie een buitengewoon
land zijn, dan moet het Rijk daar vandaag
et bestend
bestendige zekerheid inbouwen, redeneert
Het antwoord van George Bel, directeur van MKB in investeren. Economische turbulentie Be
Bel. “Veel bedrijven denken dat kopers
doet er op zo’n moment niet zoveel toe. alleen letten op de prijs. Ik zeg: ‘Nee, dat is
Cursus & Training, is zo eenvoudig als doeltreffend. Sterker nog: hoe hoger de golven van de
r niet waar!’ Kennis en vaardigheden maken
financiële malaise tegen ons econom
anciële economisch het verschil. Wil je onderscheidend zijn in
“Investeren in kennis en vaardigheden is juist nu bestel beuken, hoe dringender d de de markt, zorg er dan vooral voor dat je
noodzaak om te investeren in training en medewerkers goed opgeleid zijn, dat ze in
opleiding. Klinkt nogal a anticyclisch. positieve zin opvallen. Als jij de telefoon
van groot belang. Dat maakt in deze markt het
En dat is het ook. goed opneemt, sta je al met drie-nul voor.
Door te investeren in kwaliteit voorkom
verschil. Trekt het economische tij weer aan, dan
George Bel knikt bedachtzaam. Als directeur
kni je achterstanden en ben je helemaal klaar
van het land
landelijk opererende trainings- als het herstel inzet. Dit is dé tijd om voor-
ben jíj de eerste die ervan gaat profiteren.” en cursus
cursusbureau gaan hem de huidige sprong op je concurrent te nemen.”
econom
economische ontwikkelingen niet
voorb “Al een paar jaar leven we in
voorbij. Nieuwe trainingen
een pprecaire situatie. De huizencrisis, Niet voor niets is het adagium van MKB
de kkredietcrisis, de eurocrisis, de banken- Cursus & Training ‘Wat je vandaag leert,
cris ze stapelden de ene onzekerheid
crisis: pas je morgen toe’. De organisatie verzorgt
op de andere.” in het hele land ruim vijftig verschillende
Op tal van locaties in het land worden de cursussen van MKB
C&T gehouden, zoals hier in Papendrecht (foto Henk Veenstra)
het ONDERNEMERS BELANG

17. trainingen en cursussen. De onderwerpen
variëren van een mediatraining en een
basistraining bedrijfshulpverlening tot
en
effectief leidinggeven en ‘Hoe gebruik ik
social media?’ Het aanbod is breed.
al
Bel: “We spelen voortdurend in op nieuwe
wensen van onze doelgroep. Zo zijn op het
moment trainingen als ‘Management van
stagnerende medewerkers’, ‘Debiteuren-
beheer en telefonisch incassere en
incasseren’
‘Succesvol financieren’ erg in trek.
Daarnaast zijn opleidingen voor de
ondernemingsraad populair. Wij bieden
trainingen aan waarin we focussen op
betere samenwerking tussen bestuurders
en werknemers. Meer dan ooit is het nu van
belang om constructief samen te werken.”
Praktisch
De nadruk ligt bij MKB Cursus & Training op
praktische sessies. Bel: “Deelnemers hebben
geen behoefte aan theoretisch gezwets.
Ze willen gewoon weten hoe het werkt in
de praktijk.” MKB Cursus & Training is wat
dat betreft een echte insider. “We komen
voort uit MKB-Nederland – een echte George Bel: “Cursusdeelnemers hebben geen behoefte aan
werkgeverscultuur – en zijn hun partner theoretisch gezwets” (foto Jur Engelchor)
voor bedrijfsopleidingen. We kennen het
stereotype beeld van de ondernemer: hij of
zij wordt geacht een duizendpoot te zijn, Klanten aan het woord... adviseerde mij om dat bij MKB Cursus & Training
maar kan simpelweg niet alles.” te doen. Daar heb ik geen spijt van. De dag was
Welke voordelen biedt MKB Cursus & Training u perfect verzorgd, alle communicatie verliep prima
In de modder nog meer? Klanten vertellen over hun bevindingen en de trainer was zeer professioneel.”
De trainers van MKB Cursus & Training staan met het landelijk opererende cursus- en trainings-
dan ook, om met Bel te spreken, “met beide bureau. Khalid Achaaboune, medewerker NEBO
benen in de modder.” De directeur legt uit. Cursus: Klantgericht verkopen
“Onze cursussen en trainingen zijn geënt op René Slagmolen, directeur Twilmij “Wij hebben met twintig collega’s twee keer twee
het principe ‘learning by doing’: de theorie Cursus: Effectief leidinggeven avonden mogen luisteren naar een zeer kundige
wordt direct in de praktijk toegepast. Deel- “Twee jaar geleden hebben we binnen ons bedrijf trainer. Voordat we met de cursus begonnen, was
nemers oefenen in rollenspellen of bootsen een managementteam gevormd. Met de vijf hij al verschillende keren bij ons geweest om de
praktijksituaties na. Op deze manier leren managers volgen we nu de in-company training, actuele situatie binnen ons bedrijf te bespreken.
deelnemers heel concreet, gewoon door omdat we allen afzonderlijk met bepaalde vragen Daar sprong hij tijdens de training voortreffelijk
te oefenen. Dat vergroot de effectiviteit en situaties zaten. Die konden we vooraf voorleggen op in. Het sloot perfect aan op de praktijk zoals wij
van onze trainingen en cursussen enorm. aan de trainer. Ze heeft ons gevraagd wat we willen die kennen. Veel medewerkers hebben de cursus
Relevant is het dan wel dat de trainer de leren, welke vragen er leven en waar we tegenaan echt ervaren als een opfrismoment. Je bent al jaren
praktijk vanbinnen en vanbuiten kent. Op lopen. Tijdens de cursus gaat ze heel specifiek op verkoper, maar ben je je wel bewust van hoe je het
dat criterium selecteren wij onze trainers.” onze situatie in. En dat schiet merkbaar wortel doet? Als een klant komt, heeft hij een probleem
op de werkvloer. We voeren op het moment en daarvoor zoekt hij bij jou een oplossing. Ont-
Altijd dichtbij bijvoorbeeld functioneringsgesprekken. Tijdens de vang een klant dus altijd met open armen en toon
Plezierige bijkomstigheid is dat een training training krijgen we veel praktische tips over hoe interesse, benadrukte de trainer. Onze verkopers
of cursus van MKB Cursus & Training altijd we dat het best kunnen aanpakken. Zeer leerzaam zijn hier daadwerkelijk mee aan de slag gegaan.”
om de hoek wordt georganiseerd. Op tal en praktisch toepasbaar!”
van locaties in het land vinden de sessies Michel van den Berg, interieuradviseur
plaats. “Het is jammer als je in een sessie Jacques Ravoo, general manager bij Van Waay Interieurs in Benthuizen
van drie bijeenkomsten onverhoopt een Parkhotel Den Haag Cursus: Time management
keer absent bent. Gelukkig wordt diezelfde Cursus: Financiële basiskennis “Tijdens deze cursus heb ik heel duidelijk geleerd
bijeenkomst drie weken later een paar “Heel duidelijk werd in deze cursus uitgelegd wat prioriteiten te stellen. Regelmatig word ik van de
kilometer verderop weer georganiseerd. het verschil is tussen de balans en de winst- en werkvloer gehaald, omdat klanten op elk wille-
Dat is een van de voordelen van een grote verliesrekening. Voor veel van onze medewerkers keurig moment binnen kunnen komen. Dat is
organisatie.” was dat echt een eyeopener. Ook hadden we veel niet goed voor je concentratie. Dankzij de cursus
aan de uitleg over de kasstromen binnen je bedrijf. heb ik leren tijdschrijven. Ik houd per activiteit
Het hoofd van onze technische dienst doet jaarlijks bij hoe lang ik ermee bezig en ik noteer de reden
MKB Cursus & Training een heel aantal dure investeringen. Hoe ga je daar van onderbrekingen. Op die manier maak ik voor
Bezuidenhoutseweg 12 mee om? We kregen veel nuttige en praktische mezelf inzichtelijk hoe ik het meest praktisch mijn
2594 AV Den Haag informatie. Lang geleden heb ik een dergelijke trai- dag kan inplannen. Daardoor kan ik ook duidelijk
T 015 - 219 13 90 ning al eens gevolgd, maar ik wilde alles weer even aangeven: dan en dan kan ik een afspraak met u
www.mkbct.nl ophalen. De eigenaar van Parkhotel Den Haag maken. Ik wil namelijk kwaliteit blijven leveren.”
het ONDERNEMERS BELANG

18. Interview Tekst: Jeroen Kuypers • Fotografie: Ministerie van EL&I / Cartoon: Marco Magielse
Ondernemers innoveren
wegens kansen, niet om subsidies
De (euro)crisis dwingt Den Haag te bezuinigen, maar besparingen alleen krijgen een sputterende economie niet in een hogere versnelling.
De BV Nederland zal zich met betere en efficiënter tot stand gekomen producten internationaal moeten onderscheiden. Daarvoor is
innovatie broodnodig. Uitgerekend nu moet het departement van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie (EL&I) zijn bijdrage
leveren aan de bezuinigingen blijkt ook nog eens dat het subsidiëren van innovatie veel minder effectief is dan werd aangenomen.
Minister Maxime Verhagen staat dus voor een dubbele uitdaging: met beperkte financiële middelen meer innovatie-rendement
genereren. Of eigenlijk een drievoudige: er ook nog voor zorgen dat het MKB optimaal profijt heeft van de nieuwe regelingen.
het ONDERNEMERS BELANG

19. O
nder de opeenvolgende kabinetten voor zijn groeiplannen. Het uitgangspunt Losse schroeven?
Balkenende werd innovatie tot een van de lening is dat deze pas weer wordt De economen onder die onderzoekers voor-
van de speerpunten van het econo- terugbetaald wanneer de investering tot spellen hernieuwde economische tegenwind
misch beleid uitgeroepen. De bedragen die winst leidt. Op die manier kunnen veel voor 2012. Den Haag heeft al extra om-
de overheid uittrok om innovatie te steunen meer MKB-ers profiteren van het fonds buigingen aangekondigd om de verwachte
zijn daardoor de voorbije acht jaar ongeveer dan wanneer je hen subsidies zou geven.” tegenvallers in de begroting te compenseren.
verdubbeld. De effectiviteit van die subsidies Hoe groot is de kans dat de beloofde belasting-
is het afgelopen jaar echter onder een Verzilveren van kansen voordelen van Verhagens ministerie daardoor
vergrootglas gelegd en in twijfel getrokken. Maxime Verhagen gelooft ook in een op losse schroeven komen te staan? En wat
Dat laatste gebeurde in de slipstream van stimulering die meer omvat dan enkel het behelzen ze eigenlijk precies?
een algehele onzekerheid over het precieze overschrijven van geldbedragen van de ene “Bij economische tegenwind is het des te
nut van overheidssubsidies, een gevoel dat rekening naar de andere. De focus op kans- belangrijker dat we ondernemers de ruimte
werd bevestigd door de uitkomsten van een rijke sectoren is één verandering, een andere geven en belemmeringen wegnemen,”
onderzoek van de Algemene Rekenkamer. is meer samenspraak met het bedrijfsleven aldus de minister. “Dat geldt zeker ook voor
De discussie deed overigens denken aan het en de kennisinstellingen; weer een andere MKB’ers. Ondernemers vormen immers de
eeuwige gehakketak over de vraag of het is een verschuiving van specifieke subsidies ruggengraat van onze economie. Zij leveren
glas nu half vol of half leeg was. Wie naar naar generieke lastenverlichting. Speelt de banen en inkomsten op die we zeker
de droge cijfers kijkt moet toegeven dat die hier trouwens ook het verlangen naar een in deze tijd goed kunnen gebruiken. Om
subsidies het Nederlandse bedrijfsleven toch kleinere overheid een rol en wellicht al een vernieuwende ondernemers de wind in de
ergens gebracht hebben. Het percentage vroeg vermoeden dat er aan de effectiviteit zeilen te geven krijgen zij belastingkorting.
innovatieve bedrijven was in 2009 gedaald van subsidies gesleuteld moest worden? Wie investeert in nieuwe apparatuur voor
naar 35% . De piek van 2002 lag echter “Vernieuwing en economische groei komen het maken van vernieuwende producten kan
maar twee procent hoger. In 2011 stond niet uit Den Haag maar van alle onderne- bijvoorbeeld rekenen op een korting van
Nederland nog steeds niet in de top vijf van mers die Nederland rijk is,” antwoordt de tien procent. In 2015 loopt deze op tot een
innovatieve landen. Inderdaad, maar in de minister. “Daarom heb ik bij de start van dit totaal van vijfhonderd miljoen euro. Na 2012
Global Competitevness Index van het World kabinet meteen gezegd dat ondernemers zullen de belastingvoordelen dus niet kleiner
Economic Forum zijn ‘we’ wel gestegen van en onderzoekers zelf aan het stuur van het worden maar groter.”
de achtste naar de zevende plaats. bedrijvenbeleid moeten zitten. Tegelijkertijd
moeten we inderdaad constateren dat de in- De BV Nederland kan zich niet veroorloven
Fonds voor vernieuwende ondernemers novatiesubsidies van de afgelopen jaren niet te wachten tot de economische crisis op een
Kortom, Nederland innoveert wel degelijk, het gewenste effect hebben gehad. Ik denk miraculeuze manier vanzelf overgaat, ze zal
en dus is dit een tijd om gas te geven en niet dan ook dat ondernemers niet innoveren zich vooral uit de recessie moeten innoveren.
om op de rem te gaan staan. Het Ministerie vanwege subsidies maar omdat ze kansen Dan is het goed te weten dat Den Haag dat
van EL&I trekt daarom € 1,5 miljard uit voor zien, en ik vind dat de overheid onderne- proces optimaal tracht te ondersteunen door
het steunen van een negental topsectoren, mers moet ondersteunen bij het verzilveren elke subsidie-euro een zo hoog mogelijk
sectoren waarin Nederland al bewezen heeft van die kansen, in plaats van het gieteren rendement te geven en de ondernemer
innovatief en internationaal concurrerend met subsidies. Daarom maken we simpele een maximale controle over zijn eigen
te zijn, zoals de agro-food, de logistiek, en regelingen waarvan alle ondernemers innovatieproject. In feite heeft het Ministerie
de energiesector. Maar elke topsector kent kunnen profiteren. Zo krijgen vernieuwende van Economische Zaken, Landbouw &
zijn topspelers. Hoe voorkomt EL&I dat de ondernemers belastingkorting en zorgen Innovatie eerst zelf geïnnoveerd om
anderhalf miljard vooral bij projecten van we voor minder regeldruk vanuit de over- vervolgens anderen in staat te stellen beter
het grootbedrijf terecht komt in plaats van heid. En dat alles bovenop die anderhalf te innoveren. Misschien telt zo’n feit ook
bij de start ups en kleinere spelers die niet miljard euro voor vernieuwende plannen die mee, de volgende keer dat het World
zelden het meest vernieuwend zijn? ondernemers en onderzoekers samen met Economic Forum beslist welke vijf landen tot
“De topsectoren zijn diegene die voor de de overheid maken,” de meest innovatieve ter wereld behoren.
Nederlandse economie het belangrijkst zijn,”
zegt minister Verhagen. “En juist in deze
sectoren zijn veel kleine en middelgrote
ondernemers actief die er voor zorgen dat
ons land vooroploopt met het ontwikkelen
en toepassen van vernieuwde producten en
diensten. Die ondernemers zijn dus ook van
groot belang voor de concurrentiepositie
van onze economie en zorgen voor nieuwe
banen en inkomsten. Om innovatie te stimu-
leren zorgen we ervoor dat hun bedrijven
makkelijker financiering kunnen krijgen
voor risicovolle projecten om innovatieve
producten te ontwikkelen. Hiervoor komt
een fonds voor vernieuwende ondernemers,
het Innovatiefonds MKB+. Dit fonds zal in
2015 vijfhonderd miljoen euro bedragen en
komt bovenop de anderhalf miljard die is
toegezegd voor de topsectoren. Hier profi-
teert met name het midden- en kleinbedrijf
van, omdat het vooral ook het MKB is dat
moeite heeft financiering te blijven vinden
het ONDERNEMERS BELANG