SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 36
NR. 2        2012




    FRYSLAN




      Het is prettig
     ondernemen in
                  Heerenveen




Faber Heerenveen hoofd-        Je hoeft als ondernemer niet    Van Dorp installaties;          Communiceren zonder logo’s
kantoor Glen Dimplex Benelux   overal verstand van te hebben   installateur van duurzaamheid


••••••••••••••••                              WWW.ONDERNEMERSBELANG.NL
Bedrijfsafval?

    Mooi moment
     voor Omrin
Wij zijn dé afvalinzamelaar en -verwerker
voor bedrijven en gemeenten in Friesland
     Meer informatie over onze diensten?
            Kijk op www.omrin.nl




 Overal om je heen
het     ONDERNEMERS    B E L A N G




Het Ondernemersbelang Fryslân
verschijnt vijf keer per jaar

Negende jaargang, nummer 2-2012
                                                                       Inhoud
                                                FABER HEERENVEEN HOOFDKANTOOR GLEN DIMPLEX BENELUX
OPLAGE                                          Twaalf jaar geleden werd Faber Haarden opgenomen in het internationale
5.000 exemplaren
                                                concern Glen Dimplex (9000 medewerkers en een jaaromzet van 2,1 miljard
COVERFOTO                                       euro). De Ierse onderneming nam de Friese producent van gashaarden,
v.l.n.r. Imco Toering, Pieter Bosma, Ro-        elektrische haarden en houtkachels destijds over van het noodlijdende Atag.
nald Spoelstra, Tjeerd van der Zwan,            Faber in Heerenveen, waar 65 mensen werkzaam zijn, werd tevens het
Marieke Heilig, Simon Jellema, Frans
Koning, René IJdema en René Visser
(Fotografie: Gerrit Boer)                  07   hoofdkantoor van Glen Dimplex in de Benelux. “Maar ons Friese DNA zorgt
                                                ervoor dat we niet overmoedig worden”, zegt technisch directeur
                                                Bart Schaafsma.
UITGEVER
Jelte Hut
Novema Uitgevers BV
Postbus 30
                                                HET IS PRETTIG ONDERNEMEN IN HEERENVEEN
9860 AA Grootegast
Weegbree 1
9861 ES Grootegast
                                                Eerlijk en oprecht. Karaktereigenschappen die Friezen vaak krijgen toegedicht.
T 0594 - 51 03 03                               Maar die ook, zo blijkt nu, de basis vormen voor een open en scherpzinnig
F 0594 - 61 18 63                               gesprek. Een gesprek over ondernemen in Heerenveen. Dat deden acht
info@novema.nl                                  ondernemers, vergezeld door burgemeester van Heerenveen Tjeerd van der
www.ondernemersbelang.nl
                                                Zwan in restaurant De Koningshof. Imago, communicatie, mentaliteit,
                                                duurzaamheid, samenwerking; alle facetten van het ondernemerschap
EINDREDACTIE
Erik van Raalte
T 0594 - 69 56 14
                                           08   kwamen voorbij tijdens de lunchbijeenkomst.

e.vanraalte@novema.nl

BLADMANAGERS
Novema                                          JE HOEFT ALS ONDERNEMER NIET OVERAL VERSTAND VAN TE
Mark van Duuren                                 HEBBEN
m.vanduuren@novema.nl
Jos Bosboom
j.bosboom@novema.nl
                                                De Lascon Groep in Heerenveen is gespecialiseerd in het ontwerpen,
T 0594 - 51 03 03                               produceren en installeren van roestvast stalen equipement en procesinstallaties
                                                voor bedrijven in de voedingsmiddelenindustrie en de chemische en
LAY OUT                                         farmaceutische industrie. De organisatie heeft 120 medewerkers en omvat
VDS Vormgeving!
                                                de ondernemingen Apparatenbouw, Piping en Service.
Postbus 668
9200 AR Drachten
T 0512 - 38 11 14
                                           15
F 0512 - 38 11 71
info@vds-vormgeving.nl

DRUK                                            VAN DORP INSTALLATIES; INSTALLATEUR VAN DUURZAAMHEID
Scholma Druk, Bedum
                                                Duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen zijn voor Van
AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE
Gerrit Boer                                     Dorp installatie begrippen waar de hele bedrijfsvoering op stoelt. Van Dorp
Jur Engelchor                                   heeft dit verwoord in haar ondernemingsmissie door de begrippen ‘kennis’ en
Ingrid Hogenkamp                                ‘respect’. Alle activiteiten worden vanuit dit gedachte goed ontwikkeld.
Ed Klijnman
Jeroen Kuypers
Marco Magielse
Henk Roede (strip)
Schrijfburo Terwisscha & Wagenaar
                                           19
André Staas - Comm’Art
André Vermeulen
Ruud Voest

ADRESWIJZIGINGEN
Adreswijzigingen, verandering van
contactpersoon of afmeldingen
kunt u per mail doorgeven aan
Tiny Klunder, t.klunder@novema.nl.
Graag met vermelding voor welke
editie van het Ondernemersbelang
de wijziging betreft.

ISSN 1871 - 2886

Niets uit deze uitgave mag worden
verveelvoudigd en/of overgenomen
zonder schriftelijke toestemming
van de uitgever. De uitgever kan niet
aansprakelijk worden gesteld voor
de inhoud van de advertenties.


02          het ONDERNEMERS BELANG
Column
■      En verder                                                                                Verkeerde beeldvorming
04     Nieuws                                                                                   Er gaat geen dag voorbij in Nederland of een of andere
                                                                                                ‘deskundige’ beweert iets wat door een andere ‘deskun-
13     Fiscale expertise onmisbaar voor ondernemers                                             dige’ een dag later weer wordt tegengesproken. Zo weet
                                                                                                je nooit wat waar is. Wie heeft er nu gelijk? Ik weet het,
16     Is sponsoring zinvol voor uw onderneming? De mening van ons panel
                                                                                                de waarheid bestaat niet, want zij is voor iedereen weer
17     Tegelhandel Julius van der Werf: Innovatief de markt op                                  anders. Maar toch, zwaarwegende beslissingen met
                                                                                                vergaande gevolgen worden niet zelden genomen op
21     Portena Logistiek: De expert zonder tunnelvisie                                          basis van wat ‘deskundigen’ menen te moeten opmerken.
                                                                                                Niet zelden ook gaat het dan later hartstikke fout of
22     Nederhoed BV: nu investeren, straks klaar voor aantrekkende vraag
                                                                                                ontstaat er in de publieke opinie een verkeerd beeld.
23     Wenau Transport & Cleaning bouwt nieuw in Heerenveen                                     Neem nou het gekrakeel over de pensioenen. Het beeld
                                                                                                is dat de pensioenfondsen door het ijs zijn gezakt door de
24     ABN Amro financieel partner voor Jumbo                                                   kredietcrisis, de bankencrisis en de eurocrisis. Sommige
                                                                                                pensioenfondsen gaan nu over tot verlaging van de uit-
                                                                                                keringen aan 65-plussers. Wie de positie van de pensi-
                                                                                                oenfondsen bestudeert, ziet dat een kleine minderheid
                                                                                                van vooral bedrijfspensioenfondsen het uitstekend doet.
                                                                                                Zij hebben dekkingsgraden van 110 tot 130 procent.
                                                                                                Shell, Rabobank, KLM, Unilever, C&A, maar ook het
                                                                                                pensioenfonds van de slagers, ze lijden geen centje pijn.
                                                                                                Kennelijk zitten daar mensen aan het stuur die precies weten
                                                                                                hoe zij in deze ‘barre tijden’ verantwoord met het geld van
                                                                                                anderen moeten omgaan. De meerderheid heeft er een
■      In het hartkatern                                                                        puinhoop van gemaakt. Menig pensioenfonds zin met z’n
                                                                                                dekking onder de 90 procent.
Communiceren zonder logo’s                                                                      Ander voorbeeld. Poolse werknemers zijn wandelende
                                                                                                wodkaflessen en werken ver onder de marktprijs. Dat is
Social media hebben marketing en reclame
ingrijpend en permanent veranderd. Steeds meer
                                                                                                het beeld. ING en Rabobank hebben samen eens bekeken
ondernemers ontdekken Facebook, Linkedin en                                                     hoe het echt zit. De 150.000 Polen in Nederland betalen 1,2
Twitter en maken een eigen profiel aan. Maar helaas                                             miljard euro belasting op jaarbasis (hoezo zwart werken?)
gaan velen vervolgens op de oude wijze met deze                                                 en besteden 1,8 miljard voordat zij bij Enschede de grens
nieuwe media om, met onpersoonlijke boodschappen                                                passeren op weg naar Warschau. Zij nemen vrijwel geen ar-
die bedroevend weinig respons uitlokken. Die omgang
                                                                                                beidsplaatsen in van Nederlanders, maar scheppen nieuw
is volgens Jeanet Bathoorn, social mediatrainer en
schrijfster van het boek ‘Get Social’, typerend voor de
                                                                                                werk. De lokale aannemer die daar een probleem mee heeft,
overgangsperiode waarin we momenteel verkeren,                                                  moet bij zichzelf te rade gaan want hij is waarschijnlijk te duur.
net als de angst voor het blootgeven van teveel                                                 Derde voorbeeld. De euro heeft Nederland meer welvaart
persoonlijke informatie.                                                                        gebracht en is absoluut onmisbaar. Dat zegt premier Rutte
                                                                                                en dat beweren de banken. Uit een opzienbarende studie
                                                                                                van het CPB en het CBS samen, die zich steeds onafhanke-
- Zalsman wil meer bedrukken…en meer betekenen                                                  lijker van de regering opstellen, blijkt eerder het tegendeel.
                                                                                                Bovendien, zijn Denemarken, Zweden, Noorwegen,
                                                                                                Engeland en Zwitserland al tot de bedelstaf geraakt omdat
                                    Loonkosten dalen in 2012
                                                                                                zij niet meedoen met de euro?
                                     De cao-onderhandelingen liggen bijna overal stil.          Neelie Kroes, toch niet de eerste de beste, zei in februari dat
                                     Werkgevers en werknemers wachten op de uitwerking
                                                                                                Europa er niets van merkt als Griekenland uit de euro stapt.
                                     van nieuwe kabinetsmaatregelen, die burgers en
                                     bedrijven vele miljarden gaan kosten. Voor ondernemingen
                                                                                                Rutte was het ineens met haar eens, hoewel hij en schatkist-
                                     is de situatie gunstig, want voorlopig gelden de oude      bewaarder De Jager tot dan toe hadden volgehouden dat
                                     cao-afspraken. In dit lopende jaar 2012 zullen de          we niet zonder de Grieken kunnen. Ze weten het zelf dus ook
                                     loonkosten vermoedelijk lager uitvallen dan in 2011.       niet. Wie dan wel, vraag je je af.
                                     Alleen bedrijven die niet onder de werking van een
                                     collectieve arbeidsovereenkomst (cao) vallen,
                                                                                                André Vermeulen
                                     zullen hun loonkosten verder zien stijgen.
                                                                                                info@avoor.nl



                                                                                                                           het ONDERNEMERS BELANG         03
Nieuws

Nieuwe verkoopleider                            Snoek Hoveniers sluit zich aan bij Full Service Facility
bij Drukkerij De Vries
Vouwkartonnage te                               Snoek Hoveniers uit Grou heeft zich
Sneek                                           aangesloten bij Full Service Facility (FSF).
                                                Het hoveniersbedrijf maakt daardoor
                                                nu deel uit van het bestaande samen-
Robert Ritzema is per 1 maart j.l.              werkingsverband tussen Schaaf
benoemd tot verkoopleider bij Drukkerij         Bewaking en Beveiliging, Menno Sappé
De Vries Vouwkartonnage. Na enkele              en Van Gansewinkel. Gezamenlijk bieden
jaren werkzaam te zijn geweest als              de vier partners alle facilitaire diensten
accountmanager bij het bedrijf heeft hij        rond bedrijventerrein en gebouwen.
nu deze nieuwe functie geaccepteerd.            Van groenvoorzieningen tot de
De heer Ritzema heeft ruime ervaring            verwerking van afval.
binnen de grafische sector.                     Van schoonmaak tot beveiliging.
Drukkerij De Vries vouwkartonnage is            Directeur Douwe Snoek van het
gevestigd te Sneek en bereikbaar onder          hoveniersbedrijf heeft bewust voor
telefoonnummer 0515-334900 of                   aansluiting bij FSF gekozen. “Ik vind dat
via email: info@devries-sneek.nl.               bedrijven nog veel te weinig samenwerken.
                                                Dat is een slechte zaak. Je onthoudt
                                                klanten zo het allerbeste. Binnen FSF
Ottenhome Heeg                                  zoeken we die samenwerking daarom
introduceert app met                            wél. Klanten profiteren nu van de
Friese vaarroutes                               optelsom van onze kennis.”

Iedereen die deze zomer per sloep,
kano of motorjacht de Friese                    Charles Bruns benoemd tot Commercieel                                               Ecurion Friesland Oost
wateren wil verkennen kan nu
kosteloos gebruik maken van een
                                                Directeur Incassade                                                                 breidt dienstverlening uit
app met Friese vaarroutes.                                                                                                          met de Credion-formule
De app is ontwikkeld door het                   Incassade Deurwaarders en Incasso
recreatiebedrijf Ottenhome in                   heeft Charles Bruns (45) benoemd tot                                                Henk Rooseboom, initiatiefnemer van
Heeg. Niet alleen wordt de                      Commercieel Directeur. De benoeming                                                 Ecurion Friesland Oost, heeft zijn dienst-
vaarroute aangegeven, ook kunnen                van Bruns past in de groei die Incassade                                            verlening uitgebreid met de formule
op de route talloze extra’s bekeken             doormaakt. Bruns vervulde eerder de                                                 Credion. Credion adviseert ondernemers
worden, zoals restaurantjes, musea,             functie van Salesmanager bij de                                                     over de juiste financieringsstructuur,
historische gebouwen, evenementen               deurwaarders en incasso-organisatie.                                                verzorgt de offerte aanvragen bij diverse
en dergelijke die onderweg voorbij              Bruns is in zijn nieuwe functie ver-                                                geldverstrekkers en onderhandelt
komen. Jan IJben van Ottenhome                  antwoordelijk voor de ontwikkeling                                                  over tarieven en voorwaarden. Ecurion
Heeg vertelt: “Vrijwel al onze                  en uitvoering van het commercieel                                                   richt zich primair op de ondernemer
klanten blijken het water op gaan               beleid. Ook is hij direct betrokken bij                                             in privé, de financiële vraagstukken
met een smartphone of zelfs iPad.               de groeistrategie van Incassade en de                                               op het gebied van pensioenen, hypo-
Dat bracht ons op het idee om                   ambitie om tot de top vijf deurwaarders                                             theken en vermogensplanning van de
deze vaarroute-app te ontwikkelen.              en incasso-organisaties van Nederland                                               ondernemer. De beide formules vullen
De app kan gratis geïnstalleerd                 te behoren.                                                                         elkaar goed aan. Waar mogelijk wordt
worden op elke smartphone, tablet               Incassade is een professionele en                                                   de scheidslijn gezocht tussen privé en
of PC. In eerste instantie hebben               ambitieuze deurwaarders en incasso-                                                 zakelijke financiën, omdat juist op dat
we drie vaarroutes beschikbaar;                 organisatie met ruim 165 gespeciali-                                                gebied veel winst voor ondernemers
natuurlijk een Elfstedenroute die               seerde medewerkers met vestigingen                                                  valt te behalen. Credion en Ecurion
een hele week duurt, een Zuidwest               in Leeuwarden, Amsterdam, Veghel en                                                 rekenen geen provisie, maar een vooraf
Frieslandroute van 2 of 3 dagen en              Apeldoorn.                                                                          vastgestelde fee. Voor meer informatie
een dagsloeproute.”                                                                                                                 kunt u contact opnemen met Henk
De app is te vinden op:                         Voor meer informatie:                                                               Rooseboom, T. 0511 – 82 02 29 of via
http://app.ottenhomeheeg.nl                     www.incassade.nl.                                                                   www.ecurion.nl / www.credion.nl.

            advertentie


 Specialist in winkels                          Snoek Hoveniers lanceert ‘Groen Loont’
                       Stationsstraat 12,
                                                Er bestaat een direct verband                  indringende manier overbrengt.       Loont. Groen Loont is deel van de
                       9285 NH Buitenpost
                       Tel.: 0511-540 145       tussen een groene omgeving en                  “Op deze manier willen we een        filosofie van de Groene stad.
                       info@retailmakelaar.nl   onze gezondheid. Met een groene                bijdrage leveren aan ‘groene’ be-
                       www.retailmakelaar.nl
                                                omgeving kunnen we fors besparen               wustwording”, aldus Douwe Snoek,     De Groene Stad heeft als doel het

  De overname specialist                        op zorgkosten.                                 directeur van Snoek Hoveniers.       maatschappelijke en economische
                                                                                                                                    waarde van het groen onder de
                       Stationsstraat 12        Groen loont dus! Snoek Hoveniers               Groen Loont werd geproduceerd        aandacht te brengen.
                       9285 NH Buitenpost
                                                heeft een videopresentatie van                 door Wildsea uit Leeuwarden.
                       TEL: 0511-542 910
                       info@succesor.com        3,5 minuut laten maken die deze                Cijfers en feiten uit de film zijn   De video is te zien op
                       www.succesor.com         werkelijkheid op een heldere en                gebaseerd op het rapport Groen       www.snoek.nu


04        het ONDERNEMERS BELANG
Accountant Van der Veen & Kromhout neemt Bureau De Vries over                                                                      Persberichten

Accountantskantoor Bureau De Vries          te zoeken bij deze regionaal grotere       samenstelpraktijk van de vestiging          Is er een nieuwe directie aangetreden?
uit Drachten (7 werknemers) is overge-      organisatie. Voortdurende aanscherping     Gorredijk en zich daarnaast specifiek       Heeft u productienieuws? Gaat u
nomen door branchegenoot Van der            van wet- en regelgeving, specialismen      gaan toeleggen op relatiebeheer. Naast      verhuizen, een nieuwe vestiging
Veen & Kromhout Registeraccountants         als overname-/waarderingsdeskundigen       de vestiging in Gorredijk is Van der Veen   openen of fuseren? Uw persberichten,
& Belastingsadviseurs. Eigenaar van         alsmede toenemende investerings-           & Kromhout werkzaam vanuit Joure            bij voorkeur met foto, kunt u sturen naar
Bureau De Vries Accountants, André          vereisten in automatisering (online        en Drachten, waar in totaal ruim 140        Uitgeverij Novema;
de Vries, heeft dit voorjaar besloten, na   toepassingen) nopen tot schaalvergro-      medewerkers werkzaam zijn.                  redactie HOB Fryslân; t.a.v. Erik van
ruim 10 jaar als zelfstandig ondernemer     ting in deze branche. André de Vries zal   Voor meer informatie:                       Raalte; Postbus 30; 9860 AA Grootegast
te hebben geopereerd, aansluiting           mede leiding gaan geven aan de MKB         www.kromhout.com.                           of per e-mail: e.vanraalte@novema.nl


SMST uit                                    Staatssecretaris opent nieuwe productiehal Lankhorst Engineered Products
Drachten windt
ondernemingsprijs                           Op maandag 16 april jl. werd de nieuwe
                                            productiehal van Lankhorst Engineered
Staalbedrijf SMST uit Drachten is op        Products geopend door Joop Atsma,
3 april uitgeroepen tot Friese Onder-       staatssecretaris van Infra-structuur en
neming van het Jaar. Het bedrijf werd       Milieu. Met deze nieuwe hal zet
verkozen boven Barkmeijer Shipyards         Lankhorst weer een forse stap naar de
uit Stroobos en OrangeGas uit               toekomst, waarbij hun unieke locatie
Heerenveen. SMST kreeg het hoogst           in Sneek een centrale rol blijft spelen.
aantal punten van zowel de jury als het     Lankhorst produceert en ontwikkelt
publiek.                                    hoogwaardige kunststof producten,
SMST is gespecialiseerd in levering van     die worden gemaakt op basis van
klantspecifieke hijs-, transport-, boor-    gerecyclede en nieuwe kunststoffen.
en pijplegsystemen voor met name de         Lankhorst Engineered Products is
maritieme en offshore industrie. SMST       Europees marktleider. De nieuwe hal
werd door de jury omschreven als een        is uitgerust met de nieuwste snufjes
bedrijf met ‘skills & brains’, speler op    op het gebied van klimaatbeheersing,
wereldniveau in een bijzondere maak-        energiebesparing en efficiency, waardoor
industrie met uitmuntende kennis op         ook een belangrijke verbetering van de
hoog niveau.                                arbeidsomstandigheden is gerealiseerd.




Een goed verhaal werkt als een magneet                                                 Flynth organiseert gratis subsidiespreekuur

Veel werknemers vinden dat hun              je ook bent en wat je ook wilt             Heeft u investeringsplannen voor            blik op uw plannen te werpen en
bazen geen visie hebben. Die heb-           bereiken, een goed verhaal werkt           uw onderneming en kunt u wel wat            te sparren over uw investerings-
ben ze vaak wel, maar ze verpakken          voor iedereen als een magneet.’ Het        extra kapitaal gebruiken?                   plannen en de subsidiekansen die
die niet in een goed verhaal.               boek is verschenen bij Uitgeverij          Praat dan eens met een Flynth-              daarvoor zijn. Elke donderdag
‘Mensen doen tegenwoordig                   Haystack. Prijs: 24,95 euro.               subsidieadviseur. Nederland telt            tussen 09.00 en 11.00 uur wordt
niet zomaar wat je zegt, je zult                                                       ruim 2.000 subsidieregelingen.              een gratis subsidiespreekuur
ze moeten inspireren.’ Neder-                                                                                                      gehouden op de kantoren van
land telt honderdduizenden                                                                Goede kans dat uw plan in aan-           Flynth in de regio Groningen,
managers, ondernemers                                                                     merking komt voor een fiscale            Drenthe en Friesland.
en politici die allemaal                                                                  kortingsregeling of een bijdrage
hun brood verdienen                                                                      uit één van de vele subsidiepotten.       Aanmelden kan via
met leidinggeven. In                                                                     Hoog tijd dus om eens een frisse          www.flynth.nl/subsidienoord.
haar nieuwe boek ‘Echte
leiders hebben een goed
verhaal’ laat storytel-
lingdeskundige Astrid
Schutte aan de hand van
veel voorbeelden zien
wanneer een verhaal
goed is en wat het
effect daarvan is op
ons brein. Bekende
politici, managers
en ondernemers
passeren de revue,
maar ook een
beginnende filmer
en een viskweker.
Schutte: ‘Wie                                                                            tel. (0515) 57 67 00 • fax (0515) 57 41 64 • info@its-reizen.nl


                                                                                                                                       het ONDERNEMERS BELANG         05
Leaseoplossingen
                                  helemaal op uw wensen
                                  en behoeften ingericht.


Oto2Poets biedt u autopoetsen, geurvrij
maken, spotrepair, uitdeuken zonder
spuiten, dashboard reparatie, bekleding
reparatie en steenslag reparatie.
                                                                WOLKAMMERSSTRAAT 14-B
                                                                          8601 VB SNEEK
 Schoonmaken & wassen
                                                                       T: 0515 - 41 28 25
 Autolak polijsten                                                     F: 0515 - 82 00 09
 Interieurreiniging                                                INFO@OTO2POETS.NL
 Haal en breng service                                             WWW.OTO2POETS.NL




                                          Trend Lease biedt u een scala aan auto
                                          lease-vormen. Uw bedrijfssituatie bepaalt
                                          veel. Trend Lease inventariseert welke
                                          leasevorm het beste bij uw bedrijf past.
WOLKAMMERSSTRAAT 14-B
8601 VB SNEEK
T: 0515 - 82 00 00
F: 0515 - 82 00 09
                                           Full operational lease
INFO@TRENDLEASE.NL                         Netto Operational Lease
WWW.TRENDLEASE.NL                          Sale and Lease Back


Shortlease4U biedt u flexibele autolease.
Flexibiliteit is het sleutelwoord, zonder in te
willen leveren op de uitgebreide dienstver-
lening die u gewend bent bij auto lease.
Voordelen van een shortlease auto?
                                                                WOLKAMMERSSTRAAT 14-B
                                                                          8601 VB SNEEK
                                                                       T: 0515 - 82 00 02
 Flexibele looptijd                                                    F: 0515 - 82 00 09
                                                                 INFO@SHORTLEASE4U.NL
 Goedkoper dan auto huren                                        WWW.SHORTLEASE4U.NL
Tekst: Schrijfburo Terwisscha & Wagenaar • Fotografie: Gerrit Boer                                                                             Bedrijfsreportage

Faber Heerenveen hoofdkantoor Glen Dimplex Benelux


“Ons Friese DNA zorgt ervoor
dat we niet overmoedig worden”
Twaalf jaar geleden werd Faber Haarden opgenomen in het internationale concern Glen Dimplex (9000 medewerkers

en een jaaromzet van 2,1 miljard euro). De Ierse onderneming nam de Friese producent van gashaarden, elektrische

haarden en houtkachels destijds over van het noodlijdende Atag. Faber in Heerenveen, waar 65 mensen werkzaam

zijn, werd tevens het hoofdkantoor van Glen Dimplex in de Benelux.




I
    n de geschiedenis van Faber, die in                              organisatorische rust en financiële zeker-        Jeroen van Nierop vult aan: “Het concern
    1844 begint met de oprichting van een                            heid heeft gezorgd. “Voor de koers die wij        investeert in kansrijke bedrijven waarvan de
    grofsmederij door Jan Gerrits Faber, is                          willen varen heeft de samenwerking geen           producten in hun portfolio passen. Ze zijn
innovatie de constante factor. Zo reageerde                          consequenties”, zegt hij. “Wij sturen nog         geen ‘venture capitalist’, want dan is het een
Faber in de jaren zestig van de vorige eeuw                          altijd op innovatie en kwaliteit. Dat wordt       kwestie van kopen, oppoetsen en verkopen.”
uiterst alert op de ontdekking van de                                ook toegejuicht door ‘Ierland’, want
aardgasbel in Slochteren. Met nieuwe                                 hun keuze voor Faber is destijds voor             Stevig Fries fundament
producten en technieken anticipeerde het                             een belangrijk deel bepaald door onze             Door de samenwerking heeft Faber haar
bedrijf op de sterk toegenomen vraag naar                            vernieuwingsdrang en de kwaliteit van             productassortiment kunnen uitbreiden met
gashaarden. Later verkreeg Faber het                                 onze producten. Wij zijn één van de sterke        fornuizen van de Britse merken Stoves en
marktleiderschap voor schoorsteen-                                   merken waarmee het concern in de markt            Belling. De eerste is al jaren marktleider op
gebonden haarden. In 1996 introduceerde                              actief is.”                                       het gebied van vrijstaande fornuizen.
de onderneming als eerste de gesloten                                                                                  Beide merken maken deel uit van Glen
verbrandingstechniek. En anno 2012 is                                Ruimte voor goede plannen                         Dimplex. Ook EWT en Carmen zijn aangesloten
Faber de eerste (en tot dusver enige)                                Dat Glen Dimplex een familiebedrijf is, dat       bij de groep. “Faber is een internationaal
fabrikant ter wereld die levenslange                                 niet aan de beurs is genoteerd, is volgens        concern met een stevig Fries fundament”,
garantie biedt op gas-sfeerhaarden.                                  financieel directeur René IJdema een groot        zegt commercieel directeur Martin Koopman.
                                                                     voordeel. “Er is een groot verschil tussen        “We exporteren met veel enthousiasme en
Sterk merk door innovatie en kwaliteit                               aandeelhouders die je aandelen kopen en           vol overtuiging naar 21 landen, maar ons
“Onderzoek speelt een belangrijke rol                                een organisatie die je aandelen beheert”,         ‘Friese DNA’ zorgt ervoor dat we niet
bij ons”, zegt technisch directeur Bart                              stelt hij. “Als de directie in Dublin heil ziet   overmoedig worden.”
Schaafsma. “We zijn nu bijvoorbeeld bezig                            in onze investeringsplannen, dan geven ze
met het ontwikkelen van het ultieme vlam-                            groen licht. En dan mogen de kosten soms
menspel voor ons buitenhaard-assortiment.”                           voor de baten uitgaan. Bij een beursgeno-          Glen Dimplex Benelux
Schaafsma is al 26 jaar bij Faber werkzaam.                          teerde onderneming is het gevoelsmatig             Saturnus 8, 8448 CC Heerenveen
“De laatste twaalf jaren zijn de meest stabiele                      net andersom. Daar moeten de baten er al           T 0513 - 78 98 40
jaren sinds ik hier werk”, zegt hij. Algemeen                        zijn voordat je mag investeren. Natuurlijk         F 0513 - 78 98 41
directeur Jeroen van Nierop benadrukt dat de                         moeten wij geld opleveren, maar als je een         info@glendimplex.nl
aansluiting bij de Glen Dimplex Group voor                           goed plan hebt, dan is daar ruimte voor.”          www.glendimplex.nl




                                                                                                                                                         het ONDERNEMERS BELANG   07
Rondetafelgesprek                                                                                         Tekst: Schrijfburo Terwisscha & Wagenaar • Fotografie: Gerrit Boer




              Eerlijk en oprecht. Karaktereigen-

              schappen die Friezen vaak krijgen

              toegedicht. Maar die ook, zo blijkt

              nu, de basis vormen voor een

              open en scherpzinnig gesprek.

              Een gesprek over ondernemen

              in Heerenveen. Dat deden acht

              ondernemers, vergezeld door

              burgemeester van Heerenveen

              Tjeerd van der Zwan in restaurant
              De Koningshof. Imago, communicatie,

              mentaliteit, duurzaamheid, samen-

              werking; alle facetten van het

              ondernemerschap kwamen voorbij

              tijdens de lunchbijeenkomst.




              Korte lijnen, veel bedrijvigheid en de juiste mentaliteit:

              Het is prettig ondernemen
                                                                                                            beleid van bovenaf. “Dat neemt niet weg
                                                                                                            dat we moeten kijken hoe zulke regels zo
     Simon Jellema, Lascon Groep en Snij Noord:                                                             min mogelijk tot last van bedrijven zijn.”

     “Vooral de flexibele houding van de gemeente                                                           Ook Portena Logistiek heeft in het
     destijds, deed ons kiezen voor Heerenveen.”                                                            verleden moeten kiezen tussen ver-
                                                                                                            schillende Friese plaatsen. “Tachtig jaar
                                                                                                            geleden zijn we in Langweer begonnen.
                                                                                                            Om uit te breiden wilden we naar Joure of



              D
                        e tafel is vol, maar de sfeer      stalen equipement), was de loyale Heeren-        Heerenveen.
                        uiterst ontspannen. De meeste      veense houding hoofdreden om hier te
                        ondernemers kennen elkaar          ondernemen. “Jaren geleden stond ik
              en dus worden al snel herinneringen          voor de keuze: wordt het Drachten, waar
              opgehaald over gezamenlijke projecten        ik woonde, of Heerenveen. Vooral de
                                                                                                                    Frans Koning,
              en zakenreizen. Eenmaal de stoelen           flexibele houding van de gemeente destijds,              horeca-ondernemer:
              aangeschoven leidt de gemoedelijke sfeer     deed me kiezen voor Heerenveen”, Jellema
              al snel het eerste, gezamenlijke gespreks-   benadrukt ‘destijds’, omdat dat beeld                    “Jammer dat er in de
              onderwerp in: de Friese en specifiek de      inmiddels enigszins veranderd is. “Ik vind
              Heerenveense mentaliteit.                    dat er meer, onnodige regeltjes voor
                                                                                                                    media zo weinig wordt
                                                           ondernemers zijn gekomen. Vooral met de                  bericht over alle duurzame
              Friezen kunnen meer dan ze zeggen            aanleg van een inrit liep ik daar tegenaan.”
              Voor Simon Jellema, directeur van Snij       Burgemeester Van der Zwan legt uit dat                   activiteit in Heerenveen.”
              Noord en de Lascon Groep (roestvast          ook Heerenveen zich moet houden aan




08     het ONDERNEMERS BELANG
in Heerenveen
                              René IJdema, Glen Dimplex Benelux (met o.a. Faber):
     “Wat werven van werknemers betreft is Friesland een verademing. Als een Fries zegt
               wat hij kan, dan kan hij meestal meer. Elders is dat wel eens andersom.”


                  Uiteindelijk heeft de goede bereikbaarheid    lopen, kloppen Friezen netjes op de deur.
                  van Heerenveen de doorslag gegeven”,          Dat heeft z’n voor- en nadelen”, vindt
                  zegt algemeen directeur René Visser.          Heilig. René IJdema, financieel directeur
                                                                van haardenfabrikant Faber International
                  Voor Marieke Heilig, directielid van de       (onderdeel van Glen Dimplex Benelux),
                  Heilig Groep uit Heerhugowaard, was           vult aan: “Onlangs is onze vestiging in
                  Heerenveen een minder bewuste                 Almere geïntegreerd in de hoofdvestiging,
                  keuze. Nog niet zo lang werd Nederhoed        hier in Heerenveen. Wat werven van
                  Staalbouw uit Heerenveen een dochter-         werknemers betreft is Friesland een
                  onderneming van de groep. “Iedere dag         verademing. Als een Fries zegt wat hij kan,
                  rijd ik over de afsluitdijk naar Friesland.   dan kan hij meestal meer. Elders is dat wel
                  Een korte afstand, maar aanzienlijk           eens andersom”, zegt IJdema. “Hier zetten
                  verschil in communicatie tussen mensen.       werknemers net dat stapje extra als dat
                  Waar Noord-Hollanders je kantoor binnen-      nodig is.”




                                                                                           het ONDERNEMERS BELANG   09
Rondetafelgesprek

                                                                                                                 Van der Zwan vraagt zich af of intensiever
                                                                                                                 contact met ROC’s de situatie dragelijker
  Ronald Spoelstra, Technion:                                                                                    kan maken bij de technische bedrijven.
                                                                                                                 Maar IJdema van Faber ziet liever meer
  “Friesland, en zeker Heerenveen, staat voor                                                                    technische hbo’ers instromen. René Visser
                                                                                                                 heeft op zijn beurt hele andere personele
  degelijk, betrouwbaar en een goede prijs-                                                                      ervaringen met zijn bedrijf: “Juist voor onze
                                                                                                                 locatie in Heerenveen – we zijn ook gevestigd
  kwaliteitsverhouding. Pompeblêden doen wat in                                                                  in Waardenburg – hebben we altijd de
  de rest van het land.”                                                                                         beschikking over goed personeel, van alle
                                                                                                                 niveaus. Terwijl logistiekbedrijven in de rest
                                                                                                                 van het land kampen met een tekort.”

                                                                                                                 ‘Regionaal (F4-)perspectief levert meer op’
            Pompebledên-profijt                                de gemeente Heerenveen. “Piet is een hele         Wel zou Visser de bedrijvigheid in Heerenveen
            Pieter Bosma van Van Dorp Installaties (VDI),      goede voor bedrijven. Hij geeft je advies als     nog graag verder zien groeien. “We moeten
            met vestigingen door heel Nederland, is            je bij hem aanklopt, maar tipt je ook als een     ervoor zorgen dat er een aantal hele sterke
            het met IJdema eens. En volgens Ronald             nieuwe, interessante partij zich hier vestigt”,   clusters ontstaat, die trekken weer andere
            Spoelstra van Technion Adviseurs is het            zegt IJdema van Faber.                            bedrijven aan.” Van der Zwan is het met
            dan ook niet toevallig dat het Noorden een                                                           Visser eens en benadrukt dat dit vooral
            uitstekend imago heeft. “Friesland, en zeker       Van der Zwan stelt dat de pro-actieve houding     provinciebreed belangrijk is. “We moeten
            Heerenveen, staat voor degelijk, betrouwbaar       van beide functionarissen leidraad moet zijn      af van het strikt lokale arbeidsmarkt-
            en een goede prijs-kwaliteitsverhouding.           voor alle ambtenaren in Heerenveen.               perspectief. Een focus op de regio is niet
            Stuk voor stuk redenen om je hier te               “En dreig je als ondernemer onverhoopt toch       alleen reëler, maar levert ook meer op”,
            vestigingen. Pompeblêden doen wat in               tussen wal en schip te raken, dan kun je          aldus de burgemeester.
            de rest van het land”, meent Spoelstra.            gerust een bestuurder bellen. Wij zijn ervoor
                                                               om langlopende geschillen in sneller              Om personeel en bedrijven voor Friesland
            “Heerenveen is daarnaast, door de goede            vaarwater te brengen.”                            te behouden én te winnen, is onlangs de
            bereikbaarheid, toch een soort poort voor het                                                        F4-samenwerking gestart.
            Noorden”, vult Van der Zwan aan. “Maar de
            afstand tussen Heerenveen en bijvoorbeeld
            de Randstad wordt nog vaak overschat”,
            haakt Visser van Portena in. “Wij hebben                                                            René Visser, Portena:
            zelfs een klant die de afstand ‘testte’ alvorens
            hij zaken met ons deed. Dat de reistijd                                                     “Heerenveen heeft een enorme
            slechts anderhalf uur bedraagt, had hij niet
                                                                                                     bekendheid en uitstraling. Ik hoor
            verwacht.” Visser denkt verder dat Heerenveen
            veel profijt heeft van haar landelijke bekend-                                        vaak mensen die denken dat Heeren-
            heid. “Met sportstad, schaatsen en het
            voetbal heeft deze plaats een enorme uit-                                             veen zo’n 150 duizend inwoners telt.”
            straling. Ik hoor vaak mensen die denken dat
            Heerenveen zo’n 150 duizend inwoners telt.”

            Overzichtelijk en korte lijnen                     Aanwas technici baart zorgen                      Hierin werken de gemeenten Heerenveen,
            Terwijl de lunch wordt geserveerd, praten          Over het aanbod van geschoold personeel           Drachten/Smallingerland, Súdwest-Fryslân
            burgemeester en ondernemers verder over            in de regio Heerenveen lopen de meningen          (Sneek) en Leeuwarden samen voor een
            de ondersteunende rol van de gemeente.             bij de ondernemers uiteen. “Technisch             economisch sterkere provincie. Concreet
            Ronald Spoelstra, die bij oprichting van           geschoolde mensen zijn landelijk schaars,         wapenfeit is de afspraak dat gemeenten
            Technion in 2004 Heerenveen boven                  maar zeker in het Noorden”, stelt Bosma           elkaar niet (meer) beconcurreren in het
            Leeuwarden koos, prijst de overzichtelijk-         van VDI. “Het ontbreekt in het Noorden aan        vestigingsproces van een bedrijf. “Voorop
            heid van de gemeente. “Ook ik had snel             grote technische onderwijsinstellingen, mede      staat het belang van de regio, de provincie.
            door hoe de lijnen hier lopen”, zegt Marieke       daarom hebben wij nu een eigen academie.          Goed voorbeeld zijn de nieuwe vestigingen
            Heilig. “Wel zo prettig.” Al snel komen Piet       “Ook ons bedrijf biedt om die reden een           van PostNL, in Heerenveen (post) en
            Zijlstra en Elsemarie Oosterveen ter sprake,       intern werk-leertraject aan”, zegt                Leeuwarden (pakket). Ook de Belastingdienst
            de aanspreekpunten voor ondernemers bij            Imco Toering van Nederhoed.                       hebben we voor de provincie kunnen be-
                                                                                                                 houden. Integratie in het grotere kantoor in
                                                                                                                 Leeuwarden was daarvoor de beste keuze”,
                                                                                                                 aldus de burgervader.

  Marieke Heilig (Heilig Groep & Nederhoed BV)                                                                   De synergie van de nieuwe samenwerking
                                                                                                                 moet ontstaan uit de sterke Drachtster
  over communicatie met de gemeente:                                                                             maakindustrie, het toerisme van Sneek, de
                                                                                                                 kennis en innovatie in Leeuwarden en de
  “Ook ik had snel door hoe de lijnen hier lopen.                                                                florerende gezondheids-/sportsector in
  Wel zo prettig.”                                                                                               Heerenveen. “Dit wil echter niet zeggen dat
                                                                                                                 Heerenveen zich niet meer richt op bedrijven
                                                                                                                 in andere branches”, zegt Van der Zwan,




10   het ONDERNEMERS BELANG
die naast ‘Sport & Zorg’ doelt op de drie
overige Heerenveense speerpunten:
‘Logistiek & metaal’, ‘Nieuwe energie’ en                                                          Imco Toering, Nederhoed BV:
‘Toerisme & Cultuur’. “Ook hier hebben we
bijvoorbeeld uitstekende industrie. Een be-
                                                                                     “Vanwege de magere aanwas van technisch ge-
drijf maakt uiteindelijk zelf de keuze, als we
                                                                                           schoold personeel, bieden wij een intern
er gezamenlijk maar voor zorgen dat het in
Friesland blijft of komt. Daar profiteert heel                                                              werk-leertraject aan.”
de provincie van.” Restauranthouder Frans
Koning is blij met de vuist die Friesland
maakt. “Ik vind dat Fryslân langzaam maar
zeker wordt ontmanteld. Zeker nu ook al          Heerenveen. Neem de oude technische                De meningen blijken verdeeld over zo’n
een oer-Fries bedrijf als de Friesland Bank      school, ook daar is nu een restaurant              wekelijks treffen. René Visser van Portena
in handen komt van een groot landelijk           gevestigd.” Van der Zwan: “Volgens mij is          vindt het niet noodzakelijk. “Voor ons is
concern. Dat is gewoon jammer, een stukje        het gezellig toeven op de Oude Koemarkt,           mvo een heel belangrijk thema. Want
Friese cultuur gaat ermee verloren.”             juist door die concentratie van horeca.            zeker in de logistieke sector loont het
                                                 Wel zijn er plannen om de terrasruimte op          om milieubewust te ondernemen. Maar
Beste noordelijke vestigingsplaats               het Gemeenteplein uit te breiden.”                 je moet het als bedrijf toch zelf doen.
Hoewel de ondernemers nog zeker verbeter-                                                           Een platform vanuit de gemeente vind ik
punten zien, heeft het bedrijfsleven in          Duurzaamheid, wie trekt de kar?                    daarom niet noodzakelijk.”
Heerenveen weinig te klagen, vinden ze.          Terwijl de luxe broodjes gretig aftrek
“Niet voor niets is Heerenveen weer hoog         vinden, gaat Pieter Bosma van VDI nog              Spoelstra van Technion haakt in:
geëindigd in de Elsevier-wedstrijd voor beste    graag even in op een belangrijk aspect             “Er wordt vanuit de gemeente al
vestigingsklimaat. Met de veertiende plaats      voor zijn bedrijf, maar ook voor de                behoorlijk wat gedaan op duurzaam
zijn we de hoogst genoteerde gemeente            gemeente: duurzaamheid. Hij is benieuwd            gebied. Wellicht is het goed daar meer
van Noord-Nederland”, vertelt Van der            wat de concrete gemeentelijke plannen              bekendheid aan te geven.” Frans Koning
Zwan. Volgens de ondernemers hebben de           zijn op dit gebied. “Nieuwe energie is één         deelt die mening: “Het is jammer dat
korte lijnen binnen de gemeente daar een         van de vier economische speerpunten”,              er zo weinig van terug te lezen is in de
flink aandeel in.                                antwoordt Van der Zwan.                            media.” “Over duurzaamheid gesproken”,
                                                                                                    zegt Spoelstra vervolgens, terwijl hij
                                                                                                    zich tot de burgemeester richt: “Wat is
                                                                                                    het toch zonde dat er geen nieuw Thialf
     Burgemeester Tjeerd van der Zwan:                                                              naast het voetbalstadion komt”, zegt de
                                                                                                    installatie-adviseur. “Wat me vooral opviel
     “We moeten af van het strikt lokale                                                            in de besluitvorming, was de focus op de
                                                                                                    investeringskosten. Oké, die zijn lager bij
     arbeidsmarktperspectief. Een focus
                                                                                                    verbouw op de huidige plaats.
     op de regio is niet alleen reëler, maar                                                        Maar kijken we naar de exploitatiekosten
                                                                                                    dan zijn die op een nieuwe locatie jaarlijks
     levert ook meer op.”                                                                           twee á drie ton lager!” Een gemiste kans,
                                                                                                    vindt Spoelstra.

                                                                                                    Leren van elkaar
“Piet en Elsemarie vervullen hun rol             “Er zijn dan ook, direct naast de A7, gevorderde   Van der Zwan vindt het mislopen van
geweldig”, benadrukt IJdema. “Ze denken          plannen voor een duurzaamheidslandschap.           dergelijke expertise uit het bedrijfsleven
niet als een traditionele ambtenaar.”            Maar, om zoiets niet op te leggen, is het          spijtig. “Zulke kennis en ervaring is meer dan
                                                 aan ondernemers om hiervoor een funda-             welkom. Altijd. Tijdens raadsvergaderingen
Minder eensgezind zijn de ondernemers            ment te leggen. Wij willen graag faciliteren,      krijgen we graag zulke input. Want ook wij als
over het aanbod in het centrum. “Ik vind         maar moeten zoiets niet organiseren.”              gemeente zijn nog lang niet uitgeleerd”, zegt
dat het centrum, inclusief de horeca, in         Bosma ziet dat anders: “Ik mis als ondernemer      de burgemeester. “We stellen het zeer op prijs
aanbod wat achterblijft ten opzichte van         juist een platform vanuit de gemeente.             als ondernemers ons attenderen op kansen
industriële ontwikkelingen”, aldus Spoelstra.    Er zijn gemeenten die iedere week een              of bedreigingen, of anderzijds meedenken.
Frans Koning, eigenaar van Grand-café Paul       ontbijt- of lunchbijeenkomst organiseren           Dat kan door Piet of Elsemarie te bellen, maar
Kruger aan de Oude Koemarkt is het, wat          om kennis en ideeën uit te wisselen.” Van          in nijpende situaties ook mij of een andere
horeca betreft, daarmee oneens. “Er komt         der Zwan luistert aandachtig, om zo nu en          bestuurder. Of in vruchtbare gesprekken als
naar mijns inziens juist te veel horeca bij in   dan een notitie te maken.                          deze. Graag zelfs!”




                                                                               Pieter Bosma, Van Dorp Installaties:
                                      “Ik mis in Heerenveen wel een platform voor duurzaamheid, geïnitieerd door de
                                              gemeente. Er zijn plaatsen in Nederland waar iedere week een ontbijt- of
                                                              lunchbijeenkomst is om kennis en ideeën uit te wisselen.”



                                                                                                                                 het ONDERNEMERS BELANG   11
Revitalisatie van
bestaande gebouwen
Technion adviseurs krijgt regelmatig opdrachten om naoor-
                                                                    INSTALLATIEADVISERING
logse gebouwen te revitaliseren en de technische installaties
aan te passen aan de eisen van deze tijd. Deze gebouwen
zijn vaak slecht geïsoleerd, hebben geen of beperkte koeling
                                                                 DUURZAME ENERGIE
en matige ventilatie. Het voormalige politiebureau in
Leeuwarden dat wordt herbestemd tot opvanghuis
                                                                    BOUWFYSICA
De Veilige Veste, is zo’n gebouw.                                VOOR NIEUWBOUW RENOVATIE
Het bestaande gebouw wordt aangepast volgens het concept              EN REVITALISATIE
van ‘passief bouwen’. De uitwendige schil wordt voorzien
van een zeer hoge isolatiewaarde van Rc=10. De raam-
partijen worden voorzien van 3-dubbelglas, U-waarde 0,5.                         ERWIJS

Het gebouw wordt geventileerd middels 4 luchtbehande-
                                                                   MULTIF       TI   EL       E TRA
lingskasten, waarvan 2 met een geïntegreerde koeling t.b.v.               RGI STELLI      E
de begane grond. Er wordt verwarmd met een laag tempera-
tuur verwarming. Op het dak komen zonnepanelen en een                  SP RTA        MM   ATIES
zonne-boiler, o.a. om het douchewater voor te verwarmen.
Het bestaande cellencomplex, dat onder maaiveld is
                                                                                MBA E
gesitueerd, wordt omgebouwd naar kantine en verwarmd
                                                                  VE    UUR     MI     GEB      WE
middels vloerverwarming.
                                                                                 T RE
Het project toont aan dat met durf, innovatie en doorzettings-
kracht bestaande bebouwing heel goed te verduurzamen is.                        I GB      W


TECHNION Adviseurs
A         str Boulevar          -3    Pri    rweg
      JB         re v                 3821 A Amersfoort
Postbus                               Postbus
      AE         r   v                       GE Amersfoort
T      3-                             T       -           44
i        c   i       l                www         c   i   l
Bedrijfsreportage                                                                      Tekst: André Staas – Comm’Art • Fotografie: Gerrit Boer




 Zalsman wil meer V                                                                         orig jaar betrok Zalsman Kampen
                                                                                            het indrukwekkende pand van
                                                                                            de voormalige drukkerij Thieme
                                                                                  aan de Steinfurtstraat op bedrijventerrein
                                                                                  Hessenpoort in Zwolle. Het faillissement van


  bedrukken… en                                                                   Thieme staat voor de lastige tijden die de
                                                                                  grafische bedrijven doormaken, en zij niet
                                                                                  alleen. “De markt krimpt door de digitalisering
                                                                                  in de communicatie en de economische



  meer betekenen
                                                                                  hapering”, vertelt Verlind. “Ons antwoord
                                                                                  hierop is: investeren in efficiënt produceren,
                                                                                  een brede dienstverlening en een vitale
                                                                                  relatie met onze klanten.” Gertjan Boers van
                                                                                  Zalsman Groningen begaf zich ook op het
                                                                                  overnamepad. Plaatsgenoot Doorn Drukkerij
                             Tweet, tweet, ik hoor je wel maar ik volg je niet.   werd overgenomen. Beide ondernemers
                                                                                  kiezen bewust om te groeien.
                                De insert met het Twitter-vogeltje dat lezers
                                                                                  Kampen, Zwolle en Groningen
                                 van Het Ondernemersbelang ongetwijfeld           De roots van Zalsman liggen in Kampen,
                                                                                  waar de drukkerij in 1857 werd opgericht.
                                 kennen, is écht Zalsman. De drukkerij staat      In 1960 nam Verlinds vader het bedrijf over.
                                                                                  In de jaren zeventig begon de groei, die
                             graag in de kijker met een brede dienstverlening,    eigenlijk nog steeds doorgaat. Gertjan Boers
                                                                                  begon zijn grafische carrière bij Zalsman
                              die verder gaat dan alleen drukken. “We willen      in Kampen en staat nu aan het roer van
                                                                                  Zalsman Groningen dat inmiddels vijftien
                                bovenal een betrouwbare partner in roerige        jaar bestaat. In Kampen heeft Zalsman voet
                                                                                  aan de grond gehouden door een prachtige
                              tijden zijn”, vertellen directeuren Hugo Verlind    samenwerking met SW-bedrijf IMpact.
                                                                                  Samen met Drukkerij Stroeve uit IJsselmuiden
                                                            en Gertjan Boers.     is daar nu IMpact Sociale Media gestart.
                                                                                  Deze drukkerij met 20 medewerkers met een
                                                                                  arbeidsbeperking bedient de lokale markt.
                                                                                  In totaal telt Zalsman nu 160 medewerkers
                                                                                  die op een prettige manier samenwerken.

                                                                                  Zelfs flessen whiskey
                                                                                  Zalsman is de regio ruimschoots ontgroeid.
                                                                                  Terwijl de oude inventaris van de drukkerij
                                                                                      uit Kampen nu deel uitmaakt van een
                                                                                                klein museum in het bedrijfs-
                                                                                                         pand in Zwolle, levert
                                                                                                                   Zalsman




    het ONDERNEMERS BELANG
aan klanten in heel Europa. Boers vertelt: “We
hebben in en om Zwolle en Groningen veel
klanten, maar ook ver daarbuiten. Met een
breed pakket aan producten en diensten wil
Zalsman iets betekenen voor haar klanten.
We zijn niet zomaar een drukkerij die braaf
haar opdrachten uitvoert. We willen onze
opdrachtgevers zoveel mogelijk zorgen uit
handen nemen. Daarom hebben we een
heel scala aan mogelijkheden naast de vele
faciliteiten op het gebied van drukken,
printen en afwerking. Het gaat zelfs nog
verder: we hebben een groot logistiek
centrum met 2.500 palletplaatsen en 15.000
meter aan planklocaties. Daar houden we
voor klanten drukwerk, gimmicks en zelfs
whisky op voorraad. Hessenpoort is een
ideale locatie voor logistieke diensten, zo
vlak aan de A28. Niet voor niets hebben
ook bedrijven als DHL en GLS zich hier
gevestigd. En je bent zo in de Randstad of in
Groningen!”                                      Niet zomaar bomen, maar bomen die                      Veraf en dichtbij
                                                 vruchten dragen als peper en nootmuskaat.              Zalsman is niet alleen veraf betekenisvol
Echt maatschappelijk verantwoord                 Zo geven we de lokale economie ook nog                 bezig, maar ook dichtbij. Verlind: “Ons motto
ondernemen                                       een positieve impuls. De bomen vangen                  dit jaar is “Meer drukken door meer te beteke-
Zalsman werkt met indrukwekkende                 CO2 af, en helpen de dorpsbewoners aan                 nen”. We investeren in efficiënte drukpersen
drukpersen. Maar liefst elf in groot, midden     inkomsten.” Zalsman was de eerste drukkerij            die 24/7 draaien, waardoor onze kostprijs laag
en klein formaat. Daarnaast twee Nexpress        in Nederland die haar Carbon Footprint heeft           is. Daarnaast investeren we in ICT en prepress:
digitale printmachines die zelfs drieluiken      laten certificeren. Boers: “Dat vinden we op           in bestelsystemen, personaliseren, logistieke
aankunnen: drie pagina’s A4 naast elkaar.        zich niet zo belangrijk. Belangrijk is dat we          oplossingen, allemaal bedoeld om het onze
Het paradepaard in Zwolle is de Komori           continu bezig zijn onze afdruk te verkleinen           klanten gemakkelijk te maken. We willen hen
achtkleurenpers. Verlind: “Als eerste in         en dat onvermijdelijke uitstoot op een aan-            helpen om geld te verdienen. Door op deze
Europa stelden we die vorig jaar in bedrijf.     sprekende manier wordt gecompenseerd.”                 manier te ontzorgen, ontstaat er een logische
Een supermachine die ook lakken drukt,                                                                  lijn naar de drukkerij: meer drukken door meer
bijvoorbeeld goud of spot, en via H-UV                                                                  te betekenen.”
het drukwerk meteen droogt. Dat is veel
milieuvriendelijker dan de traditionele                                                                 Uitbouwen en doorgroeien
UV-droging.” Milieuvriendelijk, dat is                                                                  Boers en Verlind willen de betrouwbaarheid
Zalsman volgens Verlind door en door.                                                                   van het bedrijf nog eens benadrukken.
“Maatschappelijk verantwoord ondernemen                                                                 “Zalsman wil vertrouwen uitstralen”, zo stelt
zit ons in de genen; het is hier geen hype of                                                           Boers. “We zijn een gezond bedrijf en doen
verkooppraatje, maar het is écht. Niet voor                                                             wat we zeggen. Dat willen we waarmaken,
niets hebben we vorig jaar de MVO-prijs                                                                 dag in dag uit. Dat kúnnen we ook waarma-
gewonnen.” Boers vult aan met een voorbeeld                                                             ken, met kundige en betrokken medewerkers
van CO2-neutraal produceren: “We zorgen er-                                                             en de allernieuwste machines.”Zalsman
voor dat we zo weinig mogelijk CO2 uitstoten,                                                           investeert niet alleen in productie en dienst-
en wat we toch uitstoten, compenseren we                                                                verlening, maar ook in de relatie met haar
middels een project in Indonesië. Daar planten                                                          klanten. “Onze klanten staan altijd centraal”,
       we bomen op voormalige rijstvelden,                                                              aldus Verlind, “We zien niets liever dan dat
                 waar de bodem uitgeput is.                                                             zij supertevreden zijn en zich gedragen als
                                                                                                        ambassadeurs voor ons bedrijf.”Uitbouwen en
                                                                                                        doorgroeien, dat is de ambitie van Zalsman.
                                                                                                        Daarom willen Boers en Verlind laten zien dat
                                                                                                        Zalsman hét grafisch bedrijf is waar klanten
                                                                                                        graag zaken mee doen.



                                                  Zalsman Zwolle                    Zalsman Groningen                       IMpact Sociale Media
                                                  Steinfurtstraat 1                 Osloweg 85                              Gildestraat 1
                                                  Postbus 1025                      Postbus 5189                            Postbus 344
                                                  8001 BA Zwolle                    9700 GD Groningen                       8260 AH Kampen
                                                  T 038 - 337 18 00                 T 050 - 313 66 22                       T 038 - 386 99 66
                                                  info@zalsman.nl                   info@zalsmangroningen.nl                info@impact-zalsman.nl
                                                  www.zalsman.nl                    www.zalsman.nl                          www.impact-zalsman.nl




                                                                                                                                            het ONDERNEMERS BELANG
Interview                                                                           Tekst: Jeroen Kuypers • Fotografie: Marco Magielse




                                                                               Social media hebben marketing en reclame
                                                                         ingrijpend en permanent veranderd. Steeds meer
                                                                           ondernemers ontdekken Facebook, Linkedin en
                                                                        Twitter en maken een eigen profiel aan. Maar helaas
                                                                         gaan velen vervolgens op de oude wijze met deze
                                                                             nieuwe media om, met onpersoonlijke bood-
                                                                                 schappen die bedroevend weinig respons
                                                                                  uitlokken. Die omgang is volgens Jeanet
                                                                           Bathoorn, social mediatrainer en schrijfster van
                                                                        het boek ‘Get Social’, typerend voor de overgangs-
                                                                        periode waarin we momenteel verkeren, net als de
                                                                         angst voor het blootgeven van teveel persoonlijke
                                                                        informatie. Social media zullen de grens tussen het
                                                                        zakelijke en het persoonlijke steeds diffuser maken.
                                                                              De ondernemers die het grootste rendement
                                                                           genereren zijn dan ook degenen die virtueel het
                                                                                                  best de dialoog aangaan.



Jeanet Bathoorn:
“Ik verwacht eerder de
lancering van bijvoorbeeld
een sub-Facebook dan van
een compleet nieuwe
networkingsite”




                                   De Diffuse grens tussen zakelijk en persoonlijk op social media


                     Communiceren
                                                      zonder logo’s
                             het ONDERNEMERS BELANG
I
     n de voorbije twintig jaar zijn er letterlijk   wat betekent dat zij op dit terrein achterlopen
     duizenden social mediasites opgestart,          bij ons. De Amerikaanse eigenaren van
     soms winstgevend verkocht maar                  Facebook, Linkedin en Twitter volgen dan
vervolgens meestal weer verdwenen.                   ook met bijzondere interesse de evolutie
De Chinezen en de Singaporezen hebben                in Nederland, dat ze als een proeftuin
hun eigen versies van onze sites, maar in            beschouwen.”
Nederland lijkt het landschap definitief             Werkgevers die hun werknemers verbieden
ingevuld door de Amerikanen. We hebben               op Social Media actief te zijn, ondernemers
Facebook, Twitter, Linkedin en het autoch-           die twitteren maar ‘onzin’ en vrouwen
tone Hyves. “Google + is de enige succes-            die het ‘eng’ vinden, het zijn stuk voor
volle nieuwkomer, “ zegt Jeanet Bathoorn,            stuk achterhoedegevechten, vindt Jeanet
“maar in feite is dit al geen networkingsite         Bathoorn. “Ik heb zelf met de zakelijke
meer. Vanzelfsprekend staan de techno-               mogelijkheden van internet kennisgemaakt
logische ontwikkelingen niet stil, maar ik           toen ik jaren geleden als recruiter werkte.
verwacht eerder de lancering van bijvoor-            Toen waren er collega’s die weigerden te
beeld een sub-Facebook dan die van een               recruiten via het web en tegenwoordig zijn
compleet nieuwe networkingsite.”                     die er nog. Wat die mensen over het hoofd         Maar ook dan geldt weer: communiceer
                                                     zien, is dat het netwerk dat we via de Social     op een zodanige wijze dat er een dialoog
Aanknopingspunten                                    Media opbouwen het netwerk is waartoe             ontstaat met de doelgroep, of die nu
Social Media zijn het point of no return             we altijd en overal toegang hebben.               vrienden of volgers heten, en wordt
al gepasseerd. Ook als het gebruik ervan             Jongere werknemers en ondernemers                 dus ook zelf een vriend of volger die
morgen niet meer gratis zou zijn, nam                stellen via hun iPad snel even een vraag.         actief reageert bij anderen. Bathoorn:
80 tot 90% van de gebruikers overmorgen              Soms zijn dat vragen die je vroeger aan een       “Ondernemers zijn gewend te denken
een betaald account. Dat besef lijkt onder-          collega in dezelfde kantoorruimte zou stellen,    in termen van return on investment, dus
hand in alle lagen van het bedrijfsleven             maar aangezien we dankzij Het Nieuwe              als zij tijd en moeite investeren in een
te zijn doorgedrongen. Er is bijna geen              Werken op steeds meer verschillende               networkingsite willen ze daar resultaat
ondernemer meer die niet vindt dat hij of            plekken ons werk doen, en ook vaak alleen         van zien, liefst zo snel mogelijk. Maar
zij ‘iets’ moet met Social Media. Maar, meer         zitten, thuis, is dat virtuele netwerk steeds     het rendement van Social Media is een
dan een van hen twittert of facebookt alsof          belangrijker aan het worden.”                     kwestie van lange adem, en vaak krijg
dit instrumenten van ouderwetse massa-                                                                 je de tegenprestatie pas na maanden of
reclame zijn. Ze plaatsen berichten die niet         Rendement van lange adem                          jaren en via allerlei omwegen. Zorg dat je
uitnodigen om op te reageren en die dus              Niet elke networkingsite is voor elke onder-      er plezier in hebt, stel je verwachtingen
op zijn best voor kennisgeving worden                nemer even belangrijk, maar tezamen zijn          in eerste instantie niet al te hoog en houd
aangenomen. “Dit ouderwetse zenden                   ze van groot belang voor de BV Nederland.         vol. Na verloop van tijd ga je vanzelf de
werkt niet op social networkingsites,” aldus         “Linkedin is voor de beter opgeleiden,            vruchten ervan plukken.”
Jeanet Bathoorn. “Ik raad ondernemers                Hyves is vooral voor basisschoolkinderen,
dan ook altijd aan om naast een bedrijven-           pubers, huisvrouwen, de laagopgeleide             ‘Get Social’
account, een account op persoonlijke titel           beroepsbevolking en senioren. Op Linkedin         Jeanet Bathoorn staat erom bekend
te openen, en ook hun werknemers onder               wordt zuiver zakelijk gecommuniceerd, op          voor iedereen toegankelijke workshops
eigen naam actief te laten zijn. Dat wekt            Hyves vooral over vakanties en televisie-         te geven in heldere taal. Haar boek
de interesse. En wees persoonlijk, com-              programma’s. Toch kan Hyves heel geschikt         ‘Get Social’ werd geprezen als een prima
municeer zonder logo’s. Gebeurtenissen als           zijn voor een winkelier als zijn doelgroep        gids voor beginners waar echter zelfs
een geboorte, een huwelijk, ziekte en dood           juist uit lager opgeleiden en jongeren            gevorderden nog tips uit kunnen halen.
bieden bedrijven aanknopingspunten om                bestaat. Vandaar dat een supermarktketen          Een workshop is volgens haar het beste
op een emotionele en dus diepgaande                  als Dirk van de Broek zeer succesvol is in        middel om niet alleen een hoop fouten en
wijze met hun relaties in contact te treden,         het werven en reclame maken via Hyves,”           tijdverspilling te voorkomen maar ook om
en toch zijn er veel bedrijven die zich deze         zegt Jeanet Bathoorn.                             angsten en vooroordelen te overwinnen.
kans liever laten ontglippen dan hem aan                                                               Ondanks haar succes verwacht ze niet de
te grijpen. Ik suggereerde het tijdens een                                                             rest van haar werkzame leven met het
training van medewerkers van een verzeke-                                                              schrijven over en trainen in Social Media te
ringsmaatschappij, waarop zij reageerden                                                               vullen. “Over een aantal jaren treedt er een
met: ‘Daar beginnen wij niet aan, hoor.’                                                               generatie aan die de omgang met Social
Toch wordt het persoonlijke steeds                                                                     Media thuis en op school met de paplepel
belangrijker dankzij de Social Media.                                                                  heeft ingegoten gekregen. Dan zal de
De nieuwe generatie gaat al veel minder                                                                grens tussen het zakelijke en het persoonlijke
krampachtig hiermee om dan de oudere.”                                                                 nog een stuk vager zijn geworden en de
                                                                                                       dialoog met klanten weer wat vanzelf-
Nederland als mondiale proeftuin                                                                       sprekender.” Ondernemers die nu nog
Jongeren lopen voorop in het gebruik van                                                               hun neus ophalen voor Social Media en ze
Social Media, maar Nederland als geheel is                                                             nog steeds als hype betitelen kunnen die
mondiaal koploper. “Wij hebben de hoogste                                                              voorspelling maar beter ter harte nemen.
internetpenetratie ter wereld, maar we                                                                 Hun voorgangers die een eeuw geleden
hebben ook een handelsgeest, een open                                                                  bleven zweren bij de hondenkar, de
economie en dus een open karakter,”                                                                    paardentram en de ponyexpress hebben
verklaart Jeanet Bathoorn. “Duitsers zijn                                                              ook moeten toegeven dat de gemechani-
bijvoorbeeld veel hiërarchischer ingesteld                                                             seerde varianten ervan geen uitvindingen
en veel meer beducht voor hun privacy,                                                                 van voorbijgaande aard waren.




                                                                                                                                    het ONDERNEMERS BELANG
Interview                                                                                                           Tekst: André Vermeulen • Fotografie: Marco Magielse




                         Loonkosten dalen in 2012

              Bedrijf zonder cao
               veel duurder uit
De cao-onderhandelingen liggen bijna overal stil. Werkgevers en werknemers wachten op de                     Een deel van de verklaring voor dit relatief
                                                                                                             grote verschil luidt dat invulling van
uitwerking van nieuwe kabinetsmaatregelen, die burgers en bedrijven vele miljarden gaan                      vacatures vaak duurder uitpakt dan was
                                                                                                             verwacht omdat het steeds moeilijker
kosten. Voor ondernemingen is de situatie gunstig, want voorlopig gelden de oude cao-                        wordt om goed opgeleide vakmensen te
                                                                                                             vinden. “In deze onzekere tijden blijven
afspraken. Behalve voor bedrijven waarvan het personeel niet onder een cao valt.                             mensen zitten waar ze zitten. Als iemand
                                                                                                             toch van baan verandert, doet hij het
                                                                                                             alleen als ie er echt op vooruitgaat”, zegt
                                                                                                             De Cock.

                                                                                                             Bedrijven die werken met loonschalen
                                                                                                             en dienstjaren en personeel belonen
                                                                                                             op basis van functiebeschrijvingen
                                                                                                             gekoppeld aan een salarisschaal, zijn
                                                                                                             door de bank genomen goedkoper uit
                                                                                                             dan een onderneming waar de baas
                                                                                                             omhoog zit met een vacature en iemand
                                                                                                             aanneemt voor een te hoog salaris.

                                                                                                             Van alle werkenden in Nederland valt
                                                                                                             ongeveer twee derde onder de werking
                                                                                                             van een cao. Op 31 december liepen
                                                                                                             550 cao’s af. Daarvan waren er 150
                                                                                                             aangepast/vernieuwd. Van de overige
                                                                                                             400 cao’s is in het eerste kwartaal van
                                                                                                             2012 nauwelijks meer iets vernomen.
                                                                                                             In januari en februari werden slechts
                                                                                                             veertien nieuwe cao’s afgesloten.
                                                                                                             Voor deze gang van zaken zijn verschillende
                                                                                                             oorzaken aan te wijzen. Om te beginnen
                                                                                                             ligt de FNV bij de psychiater op de bank
                                                                                                             in een ongekende identiteitscrisis.
                                                                                                             Dit voorjaar moet blijken of de vakbe-
                                                                                                             weging zichzelf nieuw leven kan inblazen.
                                                                                                             Cao-onderhandelingen staan dus even
                                                                                                             niet bovenaan de prioriteitenlijst.




               I
                    n dit lopende jaar 2012 zullen de loon-     De verschillen in loonontwikkeling tussen    Een andere, belangrijker oorzaak is de
                    kosten vermoedelijk lager uitvallen dan     cao-gebonden ondernemingen en                alsmaar voortdurende maatschappelijke
                    in 2011. Zeker na aftrek van de inflatie.   bedrijven die volledig zelf bepalen          discussie over de pensioenen.
               Alleen bedrijven die niet onder de werking       wat zij hun medewerkers betalen, zijn        Het akkoord hierover van vorig jaar
               van een collectieve arbeidsovereenkomst          significant. Zo stegen de lonen vorig jaar   zomer moet nog worden uitgevoerd.
               (cao) vallen, zullen hun loonkosten verder       met gemiddeld 1,8 procent in bedrijven       Er verschijnen steeds meer berichten
               zien stijgen, tenzij ze inkrimpen. Deze          met een cao. In de bedrijven uit het         over verlaging van de pensioenen,
               verwachting spreekt Loes de Cock (42) uit,       Eprom-bestand gingen de loonkosten           eufemistisch afstempelen of korten
               directeur van Eprom Organisatie Adviseurs        met gemiddeld 3,9 procent omhoog.            genoemd. De vakbonden zullen
               in Den Haag, dat vier keer per jaar de           Dat zijn ondernemingen uit het               dit gecompenseerd willen zien in
               salarisgegevens van zo’n 500 bedrijven en        mkb-segment (tot 250 werknemers) uit         hogere cao-lonen. Daarbij komt nog
               instellingen verzamelt en analyseert.            alle mogelijke sectoren en branches.         dat de werkgevers af willen van het




        het ONDERNEMERS BELANG
verwachten voor hun koopkrachtverlies.       Verder blijkt dat bedrijven die het goed
                                            Het kan niet zo zijn dat de rekening via     doen en tegen de stroom in groeien,
                                            het cao-overleg bij de werkgevers komt.”     meer moeite ondervinden met het
                                                                                         aantrekken van nieuw personeel. De al
                                            Laatste trends                               eerder aangestipte onzekerheid van de
                                            In de niet aan cao’s gebonden bedrijven      werkende burger is hiervan de oorzaak.
                                            is dit jaar vooral veel vraag naar sales-    De Cock: “Als je ergens al een flink aantal
                                            mensen en communicatiemedewerkers,           jaren zit, ga je dat niet zomaar inruilen
                                            weet De Cock van Eprom. Deze trend           voor een jaarcontract bij een ander.”
                                            was vorig jaar al zichtbaar; de salarissen
                                            van nieuw aangenomen personeel lagen         Wie goedkoop aan personeel wil komen,
                                            gemiddeld 8 procent hoger dan in 2010.       verhuist zijn bedrijf naar Friesland, want
                                            Daarentegen is er minder vraag naar          in die provincie liggen de salarissen het
                                            hoger financieel-administratief personeel,   laagst van heel Nederland. De provincie
                                            personeels-HRM-medewerkers en                Utrecht is de duurste met een gemiddeld
                                            vrachtwagenchauffeurs. De gemiddeld          jaarsalaris van dik € 45.000. De hoogste
                                            betaalde lonen voor deze categorieën         lonen worden betaald voor leidinggevende
                                            daalden in 2011 met 4 tot 7 procent.         salesmanagers (€ 74.000), hoofden
automatisme dat de pensioenopbouw                                                        van HRM-afdelingen (€ 68.000) en
meegroeit met elke salarisverhoging         Een andere trend die De Cock signaleert      ict-managers (€ 61.000). De laagste
door een extra dienstjaar. Ook willen       is dat bedrijven en instellingen steeds      beloningen gaan naar administratie-
VNO-NCW, MKB-Nederland en AWVN af           vaker universitair geschoolden aantrekken    medewerkers (€29.000) en werknemers
van de jaarlijkse riedel van de vakbonden   voor banen waarop eerder hbo’ers zaten.      in het voorraadbeheer en opslag
dat in de lonen in elk geval de inflatie    De verantwoordelijkheden zijn dezelfde,      (€ 30.000). Het gemiddelde jaarloon in
moet worden gecompenseerd. Werkge-          de inschaling                                heel Nederland van alle door Eprom in
versaanvoerder Bernard Wientjes wil dit     is hoger.                                           kaart gebrachte functies bedraagt
jaar 0 procent loonsverhoging geven.                                                                   €43.000.
De FNV eist 2,5 procent. Dat is precies
het percentage van de inflatie.

Opmerkelijk genoeg staan de Rabobank,
de ING en het Centraal Plan Bureau (de
rekenmeester van de regering) aan de
zijde van de vakbonden. Zij wijzen
erop dat de consument helemaal de
hand op de knip gaat houden als hij
op de nullijn wordt gezet. Als dat
gebeurt, zal de economie zeker niet
aantrekken en snijdt het bedrijfsle-
ven zich in eigen vingers, aldus luidt
de redenering. Als de mensen een
loonsverhoging krijgen, zullen ze
makkelijker geld uitgeven.

Er is nog een derde reden voor
het stilgevallen cao-overleg.
Directeur Hans van der Steen
van de AWVN verwoordt het
zo: “Werkgevers kijken naar
het kabinet en wachten af.
Wie weet hoeveel miljarden
er in het voorjaar worden
bezuinigd. Die bezuini-
gingen komen terecht bij
werkende burgers die ver-
volgens weer compensatie




                                                                                                                     het ONDERNEMERS BELANG
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0212

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Magazine Het Ondernemersbelang Noord Brabant Noord 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Brabant Noord 0212Magazine Het Ondernemersbelang Noord Brabant Noord 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Brabant Noord 0212HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi 05 2011Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi 05 2011HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Flevoland 01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Flevoland  01 2012Magazine Het Ondernemersbelang Flevoland  01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Flevoland 01 2012HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Veluwe 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Veluwe 0212Magazine Het Ondernemersbelang Noord Veluwe 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Veluwe 0212HetOndernemersBelang
 
R065 0410 Hob Limburg Zuid
R065 0410 Hob Limburg ZuidR065 0410 Hob Limburg Zuid
R065 0410 Hob Limburg Zuidmanagerbob
 
Magazine Het Ondernemersbelang Stedendriehoek 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Stedendriehoek 05 2011Magazine Het Ondernemersbelang Stedendriehoek 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Stedendriehoek 05 2011HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang de Baronie 0212
Magazine Het Ondernemersbelang de Baronie 0212Magazine Het Ondernemersbelang de Baronie 0212
Magazine Het Ondernemersbelang de Baronie 0212HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Peelland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Peelland 0212Magazine Het Ondernemersbelang Peelland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Peelland 0212HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Oss Bernheze 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Oss Bernheze 0212Magazine Het Ondernemersbelang Oss Bernheze 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Oss Bernheze 0212HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Stedendriehoek 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Stedendriehoek 0312Magazine Het Ondernemersbelang Stedendriehoek 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Stedendriehoek 0312HetOndernemersBelang
 
R065 0411 Hob Limburg Zuid
R065 0411 Hob Limburg ZuidR065 0411 Hob Limburg Zuid
R065 0411 Hob Limburg Zuidmanagerbob
 
Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi 01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi  01 2012Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi  01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi 01 2012HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi 0212
Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi 0212Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi 0212
Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi 0212HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Limburg-Zuid 01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Limburg-Zuid  01 2012Magazine Het Ondernemersbelang Limburg-Zuid  01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Limburg-Zuid 01 2012HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 05 2011Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 05 2011HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Haarlem 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Haarlem 0212Magazine Het Ondernemersbelang Haarlem 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Haarlem 0212HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Achterhoek Liemers 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Achterhoek Liemers 0212Magazine Het Ondernemersbelang Achterhoek Liemers 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Achterhoek Liemers 0212HetOndernemersBelang
 
R065 0210 Hob Zuid Limburg
R065 0210 Hob Zuid LimburgR065 0210 Hob Zuid Limburg
R065 0210 Hob Zuid Limburgmanagerbob
 
Magazine Het Ondernemersbelang Twente 01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Twente  01 2012Magazine Het Ondernemersbelang Twente  01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Twente 01 2012HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 05 2011Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 05 2011HetOndernemersBelang
 

Mais procurados (20)

Magazine Het Ondernemersbelang Noord Brabant Noord 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Brabant Noord 0212Magazine Het Ondernemersbelang Noord Brabant Noord 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Brabant Noord 0212
 
Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi 05 2011Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi 05 2011
 
Magazine Het Ondernemersbelang Flevoland 01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Flevoland  01 2012Magazine Het Ondernemersbelang Flevoland  01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Flevoland 01 2012
 
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Veluwe 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Veluwe 0212Magazine Het Ondernemersbelang Noord Veluwe 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Veluwe 0212
 
R065 0410 Hob Limburg Zuid
R065 0410 Hob Limburg ZuidR065 0410 Hob Limburg Zuid
R065 0410 Hob Limburg Zuid
 
Magazine Het Ondernemersbelang Stedendriehoek 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Stedendriehoek 05 2011Magazine Het Ondernemersbelang Stedendriehoek 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Stedendriehoek 05 2011
 
Magazine Het Ondernemersbelang de Baronie 0212
Magazine Het Ondernemersbelang de Baronie 0212Magazine Het Ondernemersbelang de Baronie 0212
Magazine Het Ondernemersbelang de Baronie 0212
 
Magazine Het Ondernemersbelang Peelland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Peelland 0212Magazine Het Ondernemersbelang Peelland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Peelland 0212
 
Magazine Het Ondernemersbelang Oss Bernheze 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Oss Bernheze 0212Magazine Het Ondernemersbelang Oss Bernheze 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Oss Bernheze 0212
 
Magazine Het Ondernemersbelang Stedendriehoek 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Stedendriehoek 0312Magazine Het Ondernemersbelang Stedendriehoek 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Stedendriehoek 0312
 
R065 0411 Hob Limburg Zuid
R065 0411 Hob Limburg ZuidR065 0411 Hob Limburg Zuid
R065 0411 Hob Limburg Zuid
 
Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi 01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi  01 2012Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi  01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi 01 2012
 
Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi 0212
Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi 0212Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi 0212
Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi 0212
 
Magazine Het Ondernemersbelang Limburg-Zuid 01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Limburg-Zuid  01 2012Magazine Het Ondernemersbelang Limburg-Zuid  01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Limburg-Zuid 01 2012
 
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 05 2011Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 05 2011
 
Magazine Het Ondernemersbelang Haarlem 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Haarlem 0212Magazine Het Ondernemersbelang Haarlem 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Haarlem 0212
 
Magazine Het Ondernemersbelang Achterhoek Liemers 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Achterhoek Liemers 0212Magazine Het Ondernemersbelang Achterhoek Liemers 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Achterhoek Liemers 0212
 
R065 0210 Hob Zuid Limburg
R065 0210 Hob Zuid LimburgR065 0210 Hob Zuid Limburg
R065 0210 Hob Zuid Limburg
 
Magazine Het Ondernemersbelang Twente 01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Twente  01 2012Magazine Het Ondernemersbelang Twente  01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Twente 01 2012
 
Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 05 2011Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 05 2011
 

Destaque

Practica de creatividad 4
Practica de creatividad 4Practica de creatividad 4
Practica de creatividad 4Nohemi Arriaga
 
Crossplatform Storytelling
Crossplatform StorytellingCrossplatform Storytelling
Crossplatform Storytellingmoongolfer
 
Piero della francesca
Piero della francescaPiero della francesca
Piero della francescaMuchoarte
 
The material of reading report
The material of reading reportThe material of reading report
The material of reading reportaryantifitri
 
Enhancing relationships
Enhancing relationshipsEnhancing relationships
Enhancing relationshipspandito00
 
Bewoners van-plaggenhut-in-de-jaren-1800-tot-1900
Bewoners van-plaggenhut-in-de-jaren-1800-tot-1900 Bewoners van-plaggenhut-in-de-jaren-1800-tot-1900
Bewoners van-plaggenhut-in-de-jaren-1800-tot-1900 digitalfinch
 
Successfully manage your business model transformation
Successfully manage your business model transformationSuccessfully manage your business model transformation
Successfully manage your business model transformationSercan Yemeni
 

Destaque (14)

Practica de creatividad 4
Practica de creatividad 4Practica de creatividad 4
Practica de creatividad 4
 
Crossplatform Storytelling
Crossplatform StorytellingCrossplatform Storytelling
Crossplatform Storytelling
 
cv2
cv2cv2
cv2
 
Piero della francesca
Piero della francescaPiero della francesca
Piero della francesca
 
The material of reading report
The material of reading reportThe material of reading report
The material of reading report
 
Finalaya daily wrap_03jun2014
Finalaya daily wrap_03jun2014Finalaya daily wrap_03jun2014
Finalaya daily wrap_03jun2014
 
Hola
HolaHola
Hola
 
Enhancing relationships
Enhancing relationshipsEnhancing relationships
Enhancing relationships
 
Bewoners van-plaggenhut-in-de-jaren-1800-tot-1900
Bewoners van-plaggenhut-in-de-jaren-1800-tot-1900 Bewoners van-plaggenhut-in-de-jaren-1800-tot-1900
Bewoners van-plaggenhut-in-de-jaren-1800-tot-1900
 
Lets be creative
Lets be creativeLets be creative
Lets be creative
 
Successfully manage your business model transformation
Successfully manage your business model transformationSuccessfully manage your business model transformation
Successfully manage your business model transformation
 
Artechange
ArtechangeArtechange
Artechange
 
Teacher's Monitoring and Evaluation Report
Teacher's Monitoring and Evaluation ReportTeacher's Monitoring and Evaluation Report
Teacher's Monitoring and Evaluation Report
 
Guide to dark web
Guide to dark webGuide to dark web
Guide to dark web
 

Semelhante a Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0212

Magazine Het Ondernemersbelang Delft Westland Oostland 01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Delft Westland Oostland 01 2012Magazine Het Ondernemersbelang Delft Westland Oostland 01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Delft Westland Oostland 01 2012HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Foodvalley 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Foodvalley 05 2011Magazine Het Ondernemersbelang Foodvalley 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Foodvalley 05 2011HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Groningen 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Groningen 0212Magazine Het Ondernemersbelang Groningen 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Groningen 0212HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Haaglanden 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Haaglanden 0212Magazine Het Ondernemersbelang Haaglanden 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Haaglanden 0212HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Zwolle 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Zwolle 0212Magazine Het Ondernemersbelang Zwolle 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Zwolle 0212HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Amsterdam 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Amsterdam 0212Magazine Het Ondernemersbelang Amsterdam 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Amsterdam 0212HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0312Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0312HetOndernemersBelang
 
Ondernemersbelang Groningen 4 2011
Ondernemersbelang Groningen 4 2011Ondernemersbelang Groningen 4 2011
Ondernemersbelang Groningen 4 2011Jootje1963
 
Magazine Het Ondernemersbelang Limburg Zuid 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Limburg Zuid 0212Magazine Het Ondernemersbelang Limburg Zuid 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Limburg Zuid 0212HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Drechtsteden 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Drechtsteden 05 2011Magazine Het Ondernemersbelang Drechtsteden 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Drechtsteden 05 2011HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden 01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden  01 2012Magazine Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden  01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden 01 2012HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Delft Westland Oostland 04 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Delft Westland Oostland 04 2011Magazine Het Ondernemersbelang Delft Westland Oostland 04 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Delft Westland Oostland 04 2011HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Tilburg 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Tilburg 0212Magazine Het Ondernemersbelang Tilburg 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Tilburg 0212HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Holland noord 05-2011
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Holland noord 05-2011Magazine Het Ondernemersbelang Noord Holland noord 05-2011
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Holland noord 05-2011HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang De Liemers 01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang De Liemers  01 2012Magazine Het Ondernemersbelang De Liemers  01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang De Liemers 01 2012HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 0212Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 0212HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Duin en Bollenstreek 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Duin en Bollenstreek 0212Magazine Het Ondernemersbelang Duin en Bollenstreek 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Duin en Bollenstreek 0212HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Haarlemmermeerlanden 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Haarlemmermeerlanden 0312Magazine Het Ondernemersbelang Haarlemmermeerlanden 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Haarlemmermeerlanden 0312HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang De Noordelijke Maasvallei 04 2011
Magazine Het Ondernemersbelang De Noordelijke Maasvallei 04 2011Magazine Het Ondernemersbelang De Noordelijke Maasvallei 04 2011
Magazine Het Ondernemersbelang De Noordelijke Maasvallei 04 2011HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Haaglanden 04 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Haaglanden 04 2011Magazine Het Ondernemersbelang Haaglanden 04 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Haaglanden 04 2011HetOndernemersBelang
 

Semelhante a Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0212 (20)

Magazine Het Ondernemersbelang Delft Westland Oostland 01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Delft Westland Oostland 01 2012Magazine Het Ondernemersbelang Delft Westland Oostland 01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Delft Westland Oostland 01 2012
 
Magazine Het Ondernemersbelang Foodvalley 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Foodvalley 05 2011Magazine Het Ondernemersbelang Foodvalley 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Foodvalley 05 2011
 
Magazine Het Ondernemersbelang Groningen 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Groningen 0212Magazine Het Ondernemersbelang Groningen 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Groningen 0212
 
Magazine Het Ondernemersbelang Haaglanden 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Haaglanden 0212Magazine Het Ondernemersbelang Haaglanden 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Haaglanden 0212
 
Magazine Het Ondernemersbelang Zwolle 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Zwolle 0212Magazine Het Ondernemersbelang Zwolle 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Zwolle 0212
 
Magazine Het Ondernemersbelang Amsterdam 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Amsterdam 0212Magazine Het Ondernemersbelang Amsterdam 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Amsterdam 0212
 
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0312Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0312
 
Ondernemersbelang Groningen 4 2011
Ondernemersbelang Groningen 4 2011Ondernemersbelang Groningen 4 2011
Ondernemersbelang Groningen 4 2011
 
Magazine Het Ondernemersbelang Limburg Zuid 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Limburg Zuid 0212Magazine Het Ondernemersbelang Limburg Zuid 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Limburg Zuid 0212
 
Magazine Het Ondernemersbelang Drechtsteden 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Drechtsteden 05 2011Magazine Het Ondernemersbelang Drechtsteden 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Drechtsteden 05 2011
 
Magazine Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden 01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden  01 2012Magazine Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden  01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden 01 2012
 
Magazine Het Ondernemersbelang Delft Westland Oostland 04 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Delft Westland Oostland 04 2011Magazine Het Ondernemersbelang Delft Westland Oostland 04 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Delft Westland Oostland 04 2011
 
Magazine Het Ondernemersbelang Tilburg 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Tilburg 0212Magazine Het Ondernemersbelang Tilburg 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Tilburg 0212
 
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Holland noord 05-2011
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Holland noord 05-2011Magazine Het Ondernemersbelang Noord Holland noord 05-2011
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Holland noord 05-2011
 
Magazine Het Ondernemersbelang De Liemers 01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang De Liemers  01 2012Magazine Het Ondernemersbelang De Liemers  01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang De Liemers 01 2012
 
Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 0212Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 0212
 
Magazine Het Ondernemersbelang Duin en Bollenstreek 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Duin en Bollenstreek 0212Magazine Het Ondernemersbelang Duin en Bollenstreek 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Duin en Bollenstreek 0212
 
Magazine Het Ondernemersbelang Haarlemmermeerlanden 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Haarlemmermeerlanden 0312Magazine Het Ondernemersbelang Haarlemmermeerlanden 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Haarlemmermeerlanden 0312
 
Magazine Het Ondernemersbelang De Noordelijke Maasvallei 04 2011
Magazine Het Ondernemersbelang De Noordelijke Maasvallei 04 2011Magazine Het Ondernemersbelang De Noordelijke Maasvallei 04 2011
Magazine Het Ondernemersbelang De Noordelijke Maasvallei 04 2011
 
Magazine Het Ondernemersbelang Haaglanden 04 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Haaglanden 04 2011Magazine Het Ondernemersbelang Haaglanden 04 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Haaglanden 04 2011
 

Mais de HetOndernemersBelang

Magazine Hét Ondernemersbelang Amsterdam 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Amsterdam 4-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Amsterdam 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Amsterdam 4-2014HetOndernemersBelang
 
Magazine Hét Ondernemersbelang Zaanstreek Waterland 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Zaanstreek Waterland 4-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Zaanstreek Waterland 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Zaanstreek Waterland 4-2014HetOndernemersBelang
 
Magazine Hét Ondernemersbelang Gooi en Eemland 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Gooi en Eemland 4-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Gooi en Eemland 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Gooi en Eemland 4-2014HetOndernemersBelang
 
Magazine Hét Ondernemersbelang Limburg noord
Magazine Hét Ondernemersbelang Limburg noordMagazine Hét Ondernemersbelang Limburg noord
Magazine Hét Ondernemersbelang Limburg noordHetOndernemersBelang
 
Magazine Hét Ondernemersbelang Eindhoven De Kempen 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Eindhoven De Kempen 4-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Eindhoven De Kempen 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Eindhoven De Kempen 4-2014HetOndernemersBelang
 
Magazine Hét Ondernemersbelang Ouder Amstel 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Ouder Amstel 4-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Ouder Amstel 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Ouder Amstel 4-2014HetOndernemersBelang
 
Magazine Hét Ondernemersbelang Drechtsteden 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Drechtsteden 4-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Drechtsteden 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Drechtsteden 4-2014HetOndernemersBelang
 
Magazine Hét Ondernemersbelang Zeeland 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Zeeland 4-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Zeeland 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Zeeland 4-2014HetOndernemersBelang
 
Magazine Hét Ondernemersbelang Flevoland / Noord Veluwe 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Flevoland / Noord Veluwe 4-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Flevoland / Noord Veluwe 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Flevoland / Noord Veluwe 4-2014HetOndernemersBelang
 
Magazine Hét Ondernemersbelang Noord Holland Noord / West Friesland 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Noord Holland Noord / West Friesland 4-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Noord Holland Noord / West Friesland 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Noord Holland Noord / West Friesland 4-2014HetOndernemersBelang
 
Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014HetOndernemersBelang
 
Magazine Hét Ondernemersbelang Limburg Zuid 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Limburg Zuid 04-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Limburg Zuid 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Limburg Zuid 04-2014HetOndernemersBelang
 
Magazine Hét Ondernemersbelang IJmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang IJmond 04-2014Magazine Hét Ondernemersbelang IJmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang IJmond 04-2014HetOndernemersBelang
 
Magazine Hét Ondernemersbelang Utrecht Foodvalley 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Utrecht Foodvalley 4-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Utrecht Foodvalley 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Utrecht Foodvalley 4-2014HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Zwolle 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zwolle 0312Magazine Het Ondernemersbelang Zwolle 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zwolle 0312HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden 0312Magazine Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden 0312HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0312Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0312HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0212Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0212HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 0312Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 0312HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang West Friesland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang West Friesland 0312Magazine Het Ondernemersbelang West Friesland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang West Friesland 0312HetOndernemersBelang
 

Mais de HetOndernemersBelang (20)

Magazine Hét Ondernemersbelang Amsterdam 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Amsterdam 4-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Amsterdam 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Amsterdam 4-2014
 
Magazine Hét Ondernemersbelang Zaanstreek Waterland 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Zaanstreek Waterland 4-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Zaanstreek Waterland 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Zaanstreek Waterland 4-2014
 
Magazine Hét Ondernemersbelang Gooi en Eemland 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Gooi en Eemland 4-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Gooi en Eemland 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Gooi en Eemland 4-2014
 
Magazine Hét Ondernemersbelang Limburg noord
Magazine Hét Ondernemersbelang Limburg noordMagazine Hét Ondernemersbelang Limburg noord
Magazine Hét Ondernemersbelang Limburg noord
 
Magazine Hét Ondernemersbelang Eindhoven De Kempen 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Eindhoven De Kempen 4-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Eindhoven De Kempen 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Eindhoven De Kempen 4-2014
 
Magazine Hét Ondernemersbelang Ouder Amstel 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Ouder Amstel 4-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Ouder Amstel 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Ouder Amstel 4-2014
 
Magazine Hét Ondernemersbelang Drechtsteden 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Drechtsteden 4-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Drechtsteden 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Drechtsteden 4-2014
 
Magazine Hét Ondernemersbelang Zeeland 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Zeeland 4-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Zeeland 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Zeeland 4-2014
 
Magazine Hét Ondernemersbelang Flevoland / Noord Veluwe 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Flevoland / Noord Veluwe 4-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Flevoland / Noord Veluwe 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Flevoland / Noord Veluwe 4-2014
 
Magazine Hét Ondernemersbelang Noord Holland Noord / West Friesland 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Noord Holland Noord / West Friesland 4-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Noord Holland Noord / West Friesland 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Noord Holland Noord / West Friesland 4-2014
 
Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014
 
Magazine Hét Ondernemersbelang Limburg Zuid 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Limburg Zuid 04-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Limburg Zuid 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Limburg Zuid 04-2014
 
Magazine Hét Ondernemersbelang IJmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang IJmond 04-2014Magazine Hét Ondernemersbelang IJmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang IJmond 04-2014
 
Magazine Hét Ondernemersbelang Utrecht Foodvalley 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Utrecht Foodvalley 4-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Utrecht Foodvalley 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Utrecht Foodvalley 4-2014
 
Magazine Het Ondernemersbelang Zwolle 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zwolle 0312Magazine Het Ondernemersbelang Zwolle 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zwolle 0312
 
Magazine Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden 0312Magazine Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden 0312
 
Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0312Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0312
 
Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0212Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0212
 
Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 0312Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 0312
 
Magazine Het Ondernemersbelang West Friesland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang West Friesland 0312Magazine Het Ondernemersbelang West Friesland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang West Friesland 0312
 

Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0212

  • 1. NR. 2 2012 FRYSLAN Het is prettig ondernemen in Heerenveen Faber Heerenveen hoofd- Je hoeft als ondernemer niet Van Dorp installaties; Communiceren zonder logo’s kantoor Glen Dimplex Benelux overal verstand van te hebben installateur van duurzaamheid •••••••••••••••• WWW.ONDERNEMERSBELANG.NL
  • 2.
  • 3. Bedrijfsafval? Mooi moment voor Omrin Wij zijn dé afvalinzamelaar en -verwerker voor bedrijven en gemeenten in Friesland Meer informatie over onze diensten? Kijk op www.omrin.nl Overal om je heen
  • 4. het ONDERNEMERS B E L A N G Het Ondernemersbelang Fryslân verschijnt vijf keer per jaar Negende jaargang, nummer 2-2012 Inhoud FABER HEERENVEEN HOOFDKANTOOR GLEN DIMPLEX BENELUX OPLAGE Twaalf jaar geleden werd Faber Haarden opgenomen in het internationale 5.000 exemplaren concern Glen Dimplex (9000 medewerkers en een jaaromzet van 2,1 miljard COVERFOTO euro). De Ierse onderneming nam de Friese producent van gashaarden, v.l.n.r. Imco Toering, Pieter Bosma, Ro- elektrische haarden en houtkachels destijds over van het noodlijdende Atag. nald Spoelstra, Tjeerd van der Zwan, Faber in Heerenveen, waar 65 mensen werkzaam zijn, werd tevens het Marieke Heilig, Simon Jellema, Frans Koning, René IJdema en René Visser (Fotografie: Gerrit Boer) 07 hoofdkantoor van Glen Dimplex in de Benelux. “Maar ons Friese DNA zorgt ervoor dat we niet overmoedig worden”, zegt technisch directeur Bart Schaafsma. UITGEVER Jelte Hut Novema Uitgevers BV Postbus 30 HET IS PRETTIG ONDERNEMEN IN HEERENVEEN 9860 AA Grootegast Weegbree 1 9861 ES Grootegast Eerlijk en oprecht. Karaktereigenschappen die Friezen vaak krijgen toegedicht. T 0594 - 51 03 03 Maar die ook, zo blijkt nu, de basis vormen voor een open en scherpzinnig F 0594 - 61 18 63 gesprek. Een gesprek over ondernemen in Heerenveen. Dat deden acht info@novema.nl ondernemers, vergezeld door burgemeester van Heerenveen Tjeerd van der www.ondernemersbelang.nl Zwan in restaurant De Koningshof. Imago, communicatie, mentaliteit, duurzaamheid, samenwerking; alle facetten van het ondernemerschap EINDREDACTIE Erik van Raalte T 0594 - 69 56 14 08 kwamen voorbij tijdens de lunchbijeenkomst. e.vanraalte@novema.nl BLADMANAGERS Novema JE HOEFT ALS ONDERNEMER NIET OVERAL VERSTAND VAN TE Mark van Duuren HEBBEN m.vanduuren@novema.nl Jos Bosboom j.bosboom@novema.nl De Lascon Groep in Heerenveen is gespecialiseerd in het ontwerpen, T 0594 - 51 03 03 produceren en installeren van roestvast stalen equipement en procesinstallaties voor bedrijven in de voedingsmiddelenindustrie en de chemische en LAY OUT farmaceutische industrie. De organisatie heeft 120 medewerkers en omvat VDS Vormgeving! de ondernemingen Apparatenbouw, Piping en Service. Postbus 668 9200 AR Drachten T 0512 - 38 11 14 15 F 0512 - 38 11 71 info@vds-vormgeving.nl DRUK VAN DORP INSTALLATIES; INSTALLATEUR VAN DUURZAAMHEID Scholma Druk, Bedum Duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen zijn voor Van AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE Gerrit Boer Dorp installatie begrippen waar de hele bedrijfsvoering op stoelt. Van Dorp Jur Engelchor heeft dit verwoord in haar ondernemingsmissie door de begrippen ‘kennis’ en Ingrid Hogenkamp ‘respect’. Alle activiteiten worden vanuit dit gedachte goed ontwikkeld. Ed Klijnman Jeroen Kuypers Marco Magielse Henk Roede (strip) Schrijfburo Terwisscha & Wagenaar 19 André Staas - Comm’Art André Vermeulen Ruud Voest ADRESWIJZIGINGEN Adreswijzigingen, verandering van contactpersoon of afmeldingen kunt u per mail doorgeven aan Tiny Klunder, t.klunder@novema.nl. Graag met vermelding voor welke editie van het Ondernemersbelang de wijziging betreft. ISSN 1871 - 2886 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever kan niet aansprakelijk worden gesteld voor de inhoud van de advertenties. 02 het ONDERNEMERS BELANG
  • 5. Column ■ En verder Verkeerde beeldvorming 04 Nieuws Er gaat geen dag voorbij in Nederland of een of andere ‘deskundige’ beweert iets wat door een andere ‘deskun- 13 Fiscale expertise onmisbaar voor ondernemers dige’ een dag later weer wordt tegengesproken. Zo weet je nooit wat waar is. Wie heeft er nu gelijk? Ik weet het, 16 Is sponsoring zinvol voor uw onderneming? De mening van ons panel de waarheid bestaat niet, want zij is voor iedereen weer 17 Tegelhandel Julius van der Werf: Innovatief de markt op anders. Maar toch, zwaarwegende beslissingen met vergaande gevolgen worden niet zelden genomen op 21 Portena Logistiek: De expert zonder tunnelvisie basis van wat ‘deskundigen’ menen te moeten opmerken. Niet zelden ook gaat het dan later hartstikke fout of 22 Nederhoed BV: nu investeren, straks klaar voor aantrekkende vraag ontstaat er in de publieke opinie een verkeerd beeld. 23 Wenau Transport & Cleaning bouwt nieuw in Heerenveen Neem nou het gekrakeel over de pensioenen. Het beeld is dat de pensioenfondsen door het ijs zijn gezakt door de 24 ABN Amro financieel partner voor Jumbo kredietcrisis, de bankencrisis en de eurocrisis. Sommige pensioenfondsen gaan nu over tot verlaging van de uit- keringen aan 65-plussers. Wie de positie van de pensi- oenfondsen bestudeert, ziet dat een kleine minderheid van vooral bedrijfspensioenfondsen het uitstekend doet. Zij hebben dekkingsgraden van 110 tot 130 procent. Shell, Rabobank, KLM, Unilever, C&A, maar ook het pensioenfonds van de slagers, ze lijden geen centje pijn. Kennelijk zitten daar mensen aan het stuur die precies weten hoe zij in deze ‘barre tijden’ verantwoord met het geld van anderen moeten omgaan. De meerderheid heeft er een ■ In het hartkatern puinhoop van gemaakt. Menig pensioenfonds zin met z’n dekking onder de 90 procent. Communiceren zonder logo’s Ander voorbeeld. Poolse werknemers zijn wandelende wodkaflessen en werken ver onder de marktprijs. Dat is Social media hebben marketing en reclame ingrijpend en permanent veranderd. Steeds meer het beeld. ING en Rabobank hebben samen eens bekeken ondernemers ontdekken Facebook, Linkedin en hoe het echt zit. De 150.000 Polen in Nederland betalen 1,2 Twitter en maken een eigen profiel aan. Maar helaas miljard euro belasting op jaarbasis (hoezo zwart werken?) gaan velen vervolgens op de oude wijze met deze en besteden 1,8 miljard voordat zij bij Enschede de grens nieuwe media om, met onpersoonlijke boodschappen passeren op weg naar Warschau. Zij nemen vrijwel geen ar- die bedroevend weinig respons uitlokken. Die omgang beidsplaatsen in van Nederlanders, maar scheppen nieuw is volgens Jeanet Bathoorn, social mediatrainer en schrijfster van het boek ‘Get Social’, typerend voor de werk. De lokale aannemer die daar een probleem mee heeft, overgangsperiode waarin we momenteel verkeren, moet bij zichzelf te rade gaan want hij is waarschijnlijk te duur. net als de angst voor het blootgeven van teveel Derde voorbeeld. De euro heeft Nederland meer welvaart persoonlijke informatie. gebracht en is absoluut onmisbaar. Dat zegt premier Rutte en dat beweren de banken. Uit een opzienbarende studie van het CPB en het CBS samen, die zich steeds onafhanke- - Zalsman wil meer bedrukken…en meer betekenen lijker van de regering opstellen, blijkt eerder het tegendeel. Bovendien, zijn Denemarken, Zweden, Noorwegen, Engeland en Zwitserland al tot de bedelstaf geraakt omdat Loonkosten dalen in 2012 zij niet meedoen met de euro? De cao-onderhandelingen liggen bijna overal stil. Neelie Kroes, toch niet de eerste de beste, zei in februari dat Werkgevers en werknemers wachten op de uitwerking Europa er niets van merkt als Griekenland uit de euro stapt. van nieuwe kabinetsmaatregelen, die burgers en bedrijven vele miljarden gaan kosten. Voor ondernemingen Rutte was het ineens met haar eens, hoewel hij en schatkist- is de situatie gunstig, want voorlopig gelden de oude bewaarder De Jager tot dan toe hadden volgehouden dat cao-afspraken. In dit lopende jaar 2012 zullen de we niet zonder de Grieken kunnen. Ze weten het zelf dus ook loonkosten vermoedelijk lager uitvallen dan in 2011. niet. Wie dan wel, vraag je je af. Alleen bedrijven die niet onder de werking van een collectieve arbeidsovereenkomst (cao) vallen, André Vermeulen zullen hun loonkosten verder zien stijgen. info@avoor.nl het ONDERNEMERS BELANG 03
  • 6. Nieuws Nieuwe verkoopleider Snoek Hoveniers sluit zich aan bij Full Service Facility bij Drukkerij De Vries Vouwkartonnage te Snoek Hoveniers uit Grou heeft zich Sneek aangesloten bij Full Service Facility (FSF). Het hoveniersbedrijf maakt daardoor nu deel uit van het bestaande samen- Robert Ritzema is per 1 maart j.l. werkingsverband tussen Schaaf benoemd tot verkoopleider bij Drukkerij Bewaking en Beveiliging, Menno Sappé De Vries Vouwkartonnage. Na enkele en Van Gansewinkel. Gezamenlijk bieden jaren werkzaam te zijn geweest als de vier partners alle facilitaire diensten accountmanager bij het bedrijf heeft hij rond bedrijventerrein en gebouwen. nu deze nieuwe functie geaccepteerd. Van groenvoorzieningen tot de De heer Ritzema heeft ruime ervaring verwerking van afval. binnen de grafische sector. Van schoonmaak tot beveiliging. Drukkerij De Vries vouwkartonnage is Directeur Douwe Snoek van het gevestigd te Sneek en bereikbaar onder hoveniersbedrijf heeft bewust voor telefoonnummer 0515-334900 of aansluiting bij FSF gekozen. “Ik vind dat via email: info@devries-sneek.nl. bedrijven nog veel te weinig samenwerken. Dat is een slechte zaak. Je onthoudt klanten zo het allerbeste. Binnen FSF Ottenhome Heeg zoeken we die samenwerking daarom introduceert app met wél. Klanten profiteren nu van de Friese vaarroutes optelsom van onze kennis.” Iedereen die deze zomer per sloep, kano of motorjacht de Friese Charles Bruns benoemd tot Commercieel Ecurion Friesland Oost wateren wil verkennen kan nu kosteloos gebruik maken van een Directeur Incassade breidt dienstverlening uit app met Friese vaarroutes. met de Credion-formule De app is ontwikkeld door het Incassade Deurwaarders en Incasso recreatiebedrijf Ottenhome in heeft Charles Bruns (45) benoemd tot Henk Rooseboom, initiatiefnemer van Heeg. Niet alleen wordt de Commercieel Directeur. De benoeming Ecurion Friesland Oost, heeft zijn dienst- vaarroute aangegeven, ook kunnen van Bruns past in de groei die Incassade verlening uitgebreid met de formule op de route talloze extra’s bekeken doormaakt. Bruns vervulde eerder de Credion. Credion adviseert ondernemers worden, zoals restaurantjes, musea, functie van Salesmanager bij de over de juiste financieringsstructuur, historische gebouwen, evenementen deurwaarders en incasso-organisatie. verzorgt de offerte aanvragen bij diverse en dergelijke die onderweg voorbij Bruns is in zijn nieuwe functie ver- geldverstrekkers en onderhandelt komen. Jan IJben van Ottenhome antwoordelijk voor de ontwikkeling over tarieven en voorwaarden. Ecurion Heeg vertelt: “Vrijwel al onze en uitvoering van het commercieel richt zich primair op de ondernemer klanten blijken het water op gaan beleid. Ook is hij direct betrokken bij in privé, de financiële vraagstukken met een smartphone of zelfs iPad. de groeistrategie van Incassade en de op het gebied van pensioenen, hypo- Dat bracht ons op het idee om ambitie om tot de top vijf deurwaarders theken en vermogensplanning van de deze vaarroute-app te ontwikkelen. en incasso-organisaties van Nederland ondernemer. De beide formules vullen De app kan gratis geïnstalleerd te behoren. elkaar goed aan. Waar mogelijk wordt worden op elke smartphone, tablet Incassade is een professionele en de scheidslijn gezocht tussen privé en of PC. In eerste instantie hebben ambitieuze deurwaarders en incasso- zakelijke financiën, omdat juist op dat we drie vaarroutes beschikbaar; organisatie met ruim 165 gespeciali- gebied veel winst voor ondernemers natuurlijk een Elfstedenroute die seerde medewerkers met vestigingen valt te behalen. Credion en Ecurion een hele week duurt, een Zuidwest in Leeuwarden, Amsterdam, Veghel en rekenen geen provisie, maar een vooraf Frieslandroute van 2 of 3 dagen en Apeldoorn. vastgestelde fee. Voor meer informatie een dagsloeproute.” kunt u contact opnemen met Henk De app is te vinden op: Voor meer informatie: Rooseboom, T. 0511 – 82 02 29 of via http://app.ottenhomeheeg.nl www.incassade.nl. www.ecurion.nl / www.credion.nl. advertentie Specialist in winkels Snoek Hoveniers lanceert ‘Groen Loont’ Stationsstraat 12, Er bestaat een direct verband indringende manier overbrengt. Loont. Groen Loont is deel van de 9285 NH Buitenpost Tel.: 0511-540 145 tussen een groene omgeving en “Op deze manier willen we een filosofie van de Groene stad. info@retailmakelaar.nl onze gezondheid. Met een groene bijdrage leveren aan ‘groene’ be- www.retailmakelaar.nl omgeving kunnen we fors besparen wustwording”, aldus Douwe Snoek, De Groene Stad heeft als doel het De overname specialist op zorgkosten. directeur van Snoek Hoveniers. maatschappelijke en economische waarde van het groen onder de Stationsstraat 12 Groen loont dus! Snoek Hoveniers Groen Loont werd geproduceerd aandacht te brengen. 9285 NH Buitenpost heeft een videopresentatie van door Wildsea uit Leeuwarden. TEL: 0511-542 910 info@succesor.com 3,5 minuut laten maken die deze Cijfers en feiten uit de film zijn De video is te zien op www.succesor.com werkelijkheid op een heldere en gebaseerd op het rapport Groen www.snoek.nu 04 het ONDERNEMERS BELANG
  • 7. Accountant Van der Veen & Kromhout neemt Bureau De Vries over Persberichten Accountantskantoor Bureau De Vries te zoeken bij deze regionaal grotere samenstelpraktijk van de vestiging Is er een nieuwe directie aangetreden? uit Drachten (7 werknemers) is overge- organisatie. Voortdurende aanscherping Gorredijk en zich daarnaast specifiek Heeft u productienieuws? Gaat u nomen door branchegenoot Van der van wet- en regelgeving, specialismen gaan toeleggen op relatiebeheer. Naast verhuizen, een nieuwe vestiging Veen & Kromhout Registeraccountants als overname-/waarderingsdeskundigen de vestiging in Gorredijk is Van der Veen openen of fuseren? Uw persberichten, & Belastingsadviseurs. Eigenaar van alsmede toenemende investerings- & Kromhout werkzaam vanuit Joure bij voorkeur met foto, kunt u sturen naar Bureau De Vries Accountants, André vereisten in automatisering (online en Drachten, waar in totaal ruim 140 Uitgeverij Novema; de Vries, heeft dit voorjaar besloten, na toepassingen) nopen tot schaalvergro- medewerkers werkzaam zijn. redactie HOB Fryslân; t.a.v. Erik van ruim 10 jaar als zelfstandig ondernemer ting in deze branche. André de Vries zal Voor meer informatie: Raalte; Postbus 30; 9860 AA Grootegast te hebben geopereerd, aansluiting mede leiding gaan geven aan de MKB www.kromhout.com. of per e-mail: e.vanraalte@novema.nl SMST uit Staatssecretaris opent nieuwe productiehal Lankhorst Engineered Products Drachten windt ondernemingsprijs Op maandag 16 april jl. werd de nieuwe productiehal van Lankhorst Engineered Staalbedrijf SMST uit Drachten is op Products geopend door Joop Atsma, 3 april uitgeroepen tot Friese Onder- staatssecretaris van Infra-structuur en neming van het Jaar. Het bedrijf werd Milieu. Met deze nieuwe hal zet verkozen boven Barkmeijer Shipyards Lankhorst weer een forse stap naar de uit Stroobos en OrangeGas uit toekomst, waarbij hun unieke locatie Heerenveen. SMST kreeg het hoogst in Sneek een centrale rol blijft spelen. aantal punten van zowel de jury als het Lankhorst produceert en ontwikkelt publiek. hoogwaardige kunststof producten, SMST is gespecialiseerd in levering van die worden gemaakt op basis van klantspecifieke hijs-, transport-, boor- gerecyclede en nieuwe kunststoffen. en pijplegsystemen voor met name de Lankhorst Engineered Products is maritieme en offshore industrie. SMST Europees marktleider. De nieuwe hal werd door de jury omschreven als een is uitgerust met de nieuwste snufjes bedrijf met ‘skills & brains’, speler op op het gebied van klimaatbeheersing, wereldniveau in een bijzondere maak- energiebesparing en efficiency, waardoor industrie met uitmuntende kennis op ook een belangrijke verbetering van de hoog niveau. arbeidsomstandigheden is gerealiseerd. Een goed verhaal werkt als een magneet Flynth organiseert gratis subsidiespreekuur Veel werknemers vinden dat hun je ook bent en wat je ook wilt Heeft u investeringsplannen voor blik op uw plannen te werpen en bazen geen visie hebben. Die heb- bereiken, een goed verhaal werkt uw onderneming en kunt u wel wat te sparren over uw investerings- ben ze vaak wel, maar ze verpakken voor iedereen als een magneet.’ Het extra kapitaal gebruiken? plannen en de subsidiekansen die die niet in een goed verhaal. boek is verschenen bij Uitgeverij Praat dan eens met een Flynth- daarvoor zijn. Elke donderdag ‘Mensen doen tegenwoordig Haystack. Prijs: 24,95 euro. subsidieadviseur. Nederland telt tussen 09.00 en 11.00 uur wordt niet zomaar wat je zegt, je zult ruim 2.000 subsidieregelingen. een gratis subsidiespreekuur ze moeten inspireren.’ Neder- gehouden op de kantoren van land telt honderdduizenden Goede kans dat uw plan in aan- Flynth in de regio Groningen, managers, ondernemers merking komt voor een fiscale Drenthe en Friesland. en politici die allemaal kortingsregeling of een bijdrage hun brood verdienen uit één van de vele subsidiepotten. Aanmelden kan via met leidinggeven. In Hoog tijd dus om eens een frisse www.flynth.nl/subsidienoord. haar nieuwe boek ‘Echte leiders hebben een goed verhaal’ laat storytel- lingdeskundige Astrid Schutte aan de hand van veel voorbeelden zien wanneer een verhaal goed is en wat het effect daarvan is op ons brein. Bekende politici, managers en ondernemers passeren de revue, maar ook een beginnende filmer en een viskweker. Schutte: ‘Wie tel. (0515) 57 67 00 • fax (0515) 57 41 64 • info@its-reizen.nl het ONDERNEMERS BELANG 05
  • 8. Leaseoplossingen helemaal op uw wensen en behoeften ingericht. Oto2Poets biedt u autopoetsen, geurvrij maken, spotrepair, uitdeuken zonder spuiten, dashboard reparatie, bekleding reparatie en steenslag reparatie. WOLKAMMERSSTRAAT 14-B 8601 VB SNEEK Schoonmaken & wassen T: 0515 - 41 28 25 Autolak polijsten F: 0515 - 82 00 09 Interieurreiniging INFO@OTO2POETS.NL Haal en breng service WWW.OTO2POETS.NL Trend Lease biedt u een scala aan auto lease-vormen. Uw bedrijfssituatie bepaalt veel. Trend Lease inventariseert welke leasevorm het beste bij uw bedrijf past. WOLKAMMERSSTRAAT 14-B 8601 VB SNEEK T: 0515 - 82 00 00 F: 0515 - 82 00 09 Full operational lease INFO@TRENDLEASE.NL Netto Operational Lease WWW.TRENDLEASE.NL Sale and Lease Back Shortlease4U biedt u flexibele autolease. Flexibiliteit is het sleutelwoord, zonder in te willen leveren op de uitgebreide dienstver- lening die u gewend bent bij auto lease. Voordelen van een shortlease auto? WOLKAMMERSSTRAAT 14-B 8601 VB SNEEK T: 0515 - 82 00 02 Flexibele looptijd F: 0515 - 82 00 09 INFO@SHORTLEASE4U.NL Goedkoper dan auto huren WWW.SHORTLEASE4U.NL
  • 9. Tekst: Schrijfburo Terwisscha & Wagenaar • Fotografie: Gerrit Boer Bedrijfsreportage Faber Heerenveen hoofdkantoor Glen Dimplex Benelux “Ons Friese DNA zorgt ervoor dat we niet overmoedig worden” Twaalf jaar geleden werd Faber Haarden opgenomen in het internationale concern Glen Dimplex (9000 medewerkers en een jaaromzet van 2,1 miljard euro). De Ierse onderneming nam de Friese producent van gashaarden, elektrische haarden en houtkachels destijds over van het noodlijdende Atag. Faber in Heerenveen, waar 65 mensen werkzaam zijn, werd tevens het hoofdkantoor van Glen Dimplex in de Benelux. I n de geschiedenis van Faber, die in organisatorische rust en financiële zeker- Jeroen van Nierop vult aan: “Het concern 1844 begint met de oprichting van een heid heeft gezorgd. “Voor de koers die wij investeert in kansrijke bedrijven waarvan de grofsmederij door Jan Gerrits Faber, is willen varen heeft de samenwerking geen producten in hun portfolio passen. Ze zijn innovatie de constante factor. Zo reageerde consequenties”, zegt hij. “Wij sturen nog geen ‘venture capitalist’, want dan is het een Faber in de jaren zestig van de vorige eeuw altijd op innovatie en kwaliteit. Dat wordt kwestie van kopen, oppoetsen en verkopen.” uiterst alert op de ontdekking van de ook toegejuicht door ‘Ierland’, want aardgasbel in Slochteren. Met nieuwe hun keuze voor Faber is destijds voor Stevig Fries fundament producten en technieken anticipeerde het een belangrijk deel bepaald door onze Door de samenwerking heeft Faber haar bedrijf op de sterk toegenomen vraag naar vernieuwingsdrang en de kwaliteit van productassortiment kunnen uitbreiden met gashaarden. Later verkreeg Faber het onze producten. Wij zijn één van de sterke fornuizen van de Britse merken Stoves en marktleiderschap voor schoorsteen- merken waarmee het concern in de markt Belling. De eerste is al jaren marktleider op gebonden haarden. In 1996 introduceerde actief is.” het gebied van vrijstaande fornuizen. de onderneming als eerste de gesloten Beide merken maken deel uit van Glen verbrandingstechniek. En anno 2012 is Ruimte voor goede plannen Dimplex. Ook EWT en Carmen zijn aangesloten Faber de eerste (en tot dusver enige) Dat Glen Dimplex een familiebedrijf is, dat bij de groep. “Faber is een internationaal fabrikant ter wereld die levenslange niet aan de beurs is genoteerd, is volgens concern met een stevig Fries fundament”, garantie biedt op gas-sfeerhaarden. financieel directeur René IJdema een groot zegt commercieel directeur Martin Koopman. voordeel. “Er is een groot verschil tussen “We exporteren met veel enthousiasme en Sterk merk door innovatie en kwaliteit aandeelhouders die je aandelen kopen en vol overtuiging naar 21 landen, maar ons “Onderzoek speelt een belangrijke rol een organisatie die je aandelen beheert”, ‘Friese DNA’ zorgt ervoor dat we niet bij ons”, zegt technisch directeur Bart stelt hij. “Als de directie in Dublin heil ziet overmoedig worden.” Schaafsma. “We zijn nu bijvoorbeeld bezig in onze investeringsplannen, dan geven ze met het ontwikkelen van het ultieme vlam- groen licht. En dan mogen de kosten soms menspel voor ons buitenhaard-assortiment.” voor de baten uitgaan. Bij een beursgeno- Glen Dimplex Benelux Schaafsma is al 26 jaar bij Faber werkzaam. teerde onderneming is het gevoelsmatig Saturnus 8, 8448 CC Heerenveen “De laatste twaalf jaren zijn de meest stabiele net andersom. Daar moeten de baten er al T 0513 - 78 98 40 jaren sinds ik hier werk”, zegt hij. Algemeen zijn voordat je mag investeren. Natuurlijk F 0513 - 78 98 41 directeur Jeroen van Nierop benadrukt dat de moeten wij geld opleveren, maar als je een info@glendimplex.nl aansluiting bij de Glen Dimplex Group voor goed plan hebt, dan is daar ruimte voor.” www.glendimplex.nl het ONDERNEMERS BELANG 07
  • 10. Rondetafelgesprek Tekst: Schrijfburo Terwisscha & Wagenaar • Fotografie: Gerrit Boer Eerlijk en oprecht. Karaktereigen- schappen die Friezen vaak krijgen toegedicht. Maar die ook, zo blijkt nu, de basis vormen voor een open en scherpzinnig gesprek. Een gesprek over ondernemen in Heerenveen. Dat deden acht ondernemers, vergezeld door burgemeester van Heerenveen Tjeerd van der Zwan in restaurant De Koningshof. Imago, communicatie, mentaliteit, duurzaamheid, samen- werking; alle facetten van het ondernemerschap kwamen voorbij tijdens de lunchbijeenkomst. Korte lijnen, veel bedrijvigheid en de juiste mentaliteit: Het is prettig ondernemen beleid van bovenaf. “Dat neemt niet weg dat we moeten kijken hoe zulke regels zo Simon Jellema, Lascon Groep en Snij Noord: min mogelijk tot last van bedrijven zijn.” “Vooral de flexibele houding van de gemeente Ook Portena Logistiek heeft in het destijds, deed ons kiezen voor Heerenveen.” verleden moeten kiezen tussen ver- schillende Friese plaatsen. “Tachtig jaar geleden zijn we in Langweer begonnen. Om uit te breiden wilden we naar Joure of D e tafel is vol, maar de sfeer stalen equipement), was de loyale Heeren- Heerenveen. uiterst ontspannen. De meeste veense houding hoofdreden om hier te ondernemers kennen elkaar ondernemen. “Jaren geleden stond ik en dus worden al snel herinneringen voor de keuze: wordt het Drachten, waar opgehaald over gezamenlijke projecten ik woonde, of Heerenveen. Vooral de Frans Koning, en zakenreizen. Eenmaal de stoelen flexibele houding van de gemeente destijds, horeca-ondernemer: aangeschoven leidt de gemoedelijke sfeer deed me kiezen voor Heerenveen”, Jellema al snel het eerste, gezamenlijke gespreks- benadrukt ‘destijds’, omdat dat beeld “Jammer dat er in de onderwerp in: de Friese en specifiek de inmiddels enigszins veranderd is. “Ik vind Heerenveense mentaliteit. dat er meer, onnodige regeltjes voor media zo weinig wordt ondernemers zijn gekomen. Vooral met de bericht over alle duurzame Friezen kunnen meer dan ze zeggen aanleg van een inrit liep ik daar tegenaan.” Voor Simon Jellema, directeur van Snij Burgemeester Van der Zwan legt uit dat activiteit in Heerenveen.” Noord en de Lascon Groep (roestvast ook Heerenveen zich moet houden aan 08 het ONDERNEMERS BELANG
  • 11. in Heerenveen René IJdema, Glen Dimplex Benelux (met o.a. Faber): “Wat werven van werknemers betreft is Friesland een verademing. Als een Fries zegt wat hij kan, dan kan hij meestal meer. Elders is dat wel eens andersom.” Uiteindelijk heeft de goede bereikbaarheid lopen, kloppen Friezen netjes op de deur. van Heerenveen de doorslag gegeven”, Dat heeft z’n voor- en nadelen”, vindt zegt algemeen directeur René Visser. Heilig. René IJdema, financieel directeur van haardenfabrikant Faber International Voor Marieke Heilig, directielid van de (onderdeel van Glen Dimplex Benelux), Heilig Groep uit Heerhugowaard, was vult aan: “Onlangs is onze vestiging in Heerenveen een minder bewuste Almere geïntegreerd in de hoofdvestiging, keuze. Nog niet zo lang werd Nederhoed hier in Heerenveen. Wat werven van Staalbouw uit Heerenveen een dochter- werknemers betreft is Friesland een onderneming van de groep. “Iedere dag verademing. Als een Fries zegt wat hij kan, rijd ik over de afsluitdijk naar Friesland. dan kan hij meestal meer. Elders is dat wel Een korte afstand, maar aanzienlijk eens andersom”, zegt IJdema. “Hier zetten verschil in communicatie tussen mensen. werknemers net dat stapje extra als dat Waar Noord-Hollanders je kantoor binnen- nodig is.” het ONDERNEMERS BELANG 09
  • 12. Rondetafelgesprek Van der Zwan vraagt zich af of intensiever contact met ROC’s de situatie dragelijker Ronald Spoelstra, Technion: kan maken bij de technische bedrijven. Maar IJdema van Faber ziet liever meer “Friesland, en zeker Heerenveen, staat voor technische hbo’ers instromen. René Visser heeft op zijn beurt hele andere personele degelijk, betrouwbaar en een goede prijs- ervaringen met zijn bedrijf: “Juist voor onze locatie in Heerenveen – we zijn ook gevestigd kwaliteitsverhouding. Pompeblêden doen wat in in Waardenburg – hebben we altijd de de rest van het land.” beschikking over goed personeel, van alle niveaus. Terwijl logistiekbedrijven in de rest van het land kampen met een tekort.” ‘Regionaal (F4-)perspectief levert meer op’ Pompebledên-profijt de gemeente Heerenveen. “Piet is een hele Wel zou Visser de bedrijvigheid in Heerenveen Pieter Bosma van Van Dorp Installaties (VDI), goede voor bedrijven. Hij geeft je advies als nog graag verder zien groeien. “We moeten met vestigingen door heel Nederland, is je bij hem aanklopt, maar tipt je ook als een ervoor zorgen dat er een aantal hele sterke het met IJdema eens. En volgens Ronald nieuwe, interessante partij zich hier vestigt”, clusters ontstaat, die trekken weer andere Spoelstra van Technion Adviseurs is het zegt IJdema van Faber. bedrijven aan.” Van der Zwan is het met dan ook niet toevallig dat het Noorden een Visser eens en benadrukt dat dit vooral uitstekend imago heeft. “Friesland, en zeker Van der Zwan stelt dat de pro-actieve houding provinciebreed belangrijk is. “We moeten Heerenveen, staat voor degelijk, betrouwbaar van beide functionarissen leidraad moet zijn af van het strikt lokale arbeidsmarkt- en een goede prijs-kwaliteitsverhouding. voor alle ambtenaren in Heerenveen. perspectief. Een focus op de regio is niet Stuk voor stuk redenen om je hier te “En dreig je als ondernemer onverhoopt toch alleen reëler, maar levert ook meer op”, vestigingen. Pompeblêden doen wat in tussen wal en schip te raken, dan kun je aldus de burgemeester. de rest van het land”, meent Spoelstra. gerust een bestuurder bellen. Wij zijn ervoor om langlopende geschillen in sneller Om personeel en bedrijven voor Friesland “Heerenveen is daarnaast, door de goede vaarwater te brengen.” te behouden én te winnen, is onlangs de bereikbaarheid, toch een soort poort voor het F4-samenwerking gestart. Noorden”, vult Van der Zwan aan. “Maar de afstand tussen Heerenveen en bijvoorbeeld de Randstad wordt nog vaak overschat”, haakt Visser van Portena in. “Wij hebben René Visser, Portena: zelfs een klant die de afstand ‘testte’ alvorens hij zaken met ons deed. Dat de reistijd “Heerenveen heeft een enorme slechts anderhalf uur bedraagt, had hij niet bekendheid en uitstraling. Ik hoor verwacht.” Visser denkt verder dat Heerenveen veel profijt heeft van haar landelijke bekend- vaak mensen die denken dat Heeren- heid. “Met sportstad, schaatsen en het voetbal heeft deze plaats een enorme uit- veen zo’n 150 duizend inwoners telt.” straling. Ik hoor vaak mensen die denken dat Heerenveen zo’n 150 duizend inwoners telt.” Overzichtelijk en korte lijnen Aanwas technici baart zorgen Hierin werken de gemeenten Heerenveen, Terwijl de lunch wordt geserveerd, praten Over het aanbod van geschoold personeel Drachten/Smallingerland, Súdwest-Fryslân burgemeester en ondernemers verder over in de regio Heerenveen lopen de meningen (Sneek) en Leeuwarden samen voor een de ondersteunende rol van de gemeente. bij de ondernemers uiteen. “Technisch economisch sterkere provincie. Concreet Ronald Spoelstra, die bij oprichting van geschoolde mensen zijn landelijk schaars, wapenfeit is de afspraak dat gemeenten Technion in 2004 Heerenveen boven maar zeker in het Noorden”, stelt Bosma elkaar niet (meer) beconcurreren in het Leeuwarden koos, prijst de overzichtelijk- van VDI. “Het ontbreekt in het Noorden aan vestigingsproces van een bedrijf. “Voorop heid van de gemeente. “Ook ik had snel grote technische onderwijsinstellingen, mede staat het belang van de regio, de provincie. door hoe de lijnen hier lopen”, zegt Marieke daarom hebben wij nu een eigen academie. Goed voorbeeld zijn de nieuwe vestigingen Heilig. “Wel zo prettig.” Al snel komen Piet “Ook ons bedrijf biedt om die reden een van PostNL, in Heerenveen (post) en Zijlstra en Elsemarie Oosterveen ter sprake, intern werk-leertraject aan”, zegt Leeuwarden (pakket). Ook de Belastingdienst de aanspreekpunten voor ondernemers bij Imco Toering van Nederhoed. hebben we voor de provincie kunnen be- houden. Integratie in het grotere kantoor in Leeuwarden was daarvoor de beste keuze”, aldus de burgervader. Marieke Heilig (Heilig Groep & Nederhoed BV) De synergie van de nieuwe samenwerking moet ontstaan uit de sterke Drachtster over communicatie met de gemeente: maakindustrie, het toerisme van Sneek, de kennis en innovatie in Leeuwarden en de “Ook ik had snel door hoe de lijnen hier lopen. florerende gezondheids-/sportsector in Wel zo prettig.” Heerenveen. “Dit wil echter niet zeggen dat Heerenveen zich niet meer richt op bedrijven in andere branches”, zegt Van der Zwan, 10 het ONDERNEMERS BELANG
  • 13. die naast ‘Sport & Zorg’ doelt op de drie overige Heerenveense speerpunten: ‘Logistiek & metaal’, ‘Nieuwe energie’ en Imco Toering, Nederhoed BV: ‘Toerisme & Cultuur’. “Ook hier hebben we bijvoorbeeld uitstekende industrie. Een be- “Vanwege de magere aanwas van technisch ge- drijf maakt uiteindelijk zelf de keuze, als we schoold personeel, bieden wij een intern er gezamenlijk maar voor zorgen dat het in Friesland blijft of komt. Daar profiteert heel werk-leertraject aan.” de provincie van.” Restauranthouder Frans Koning is blij met de vuist die Friesland maakt. “Ik vind dat Fryslân langzaam maar zeker wordt ontmanteld. Zeker nu ook al Heerenveen. Neem de oude technische De meningen blijken verdeeld over zo’n een oer-Fries bedrijf als de Friesland Bank school, ook daar is nu een restaurant wekelijks treffen. René Visser van Portena in handen komt van een groot landelijk gevestigd.” Van der Zwan: “Volgens mij is vindt het niet noodzakelijk. “Voor ons is concern. Dat is gewoon jammer, een stukje het gezellig toeven op de Oude Koemarkt, mvo een heel belangrijk thema. Want Friese cultuur gaat ermee verloren.” juist door die concentratie van horeca. zeker in de logistieke sector loont het Wel zijn er plannen om de terrasruimte op om milieubewust te ondernemen. Maar Beste noordelijke vestigingsplaats het Gemeenteplein uit te breiden.” je moet het als bedrijf toch zelf doen. Hoewel de ondernemers nog zeker verbeter- Een platform vanuit de gemeente vind ik punten zien, heeft het bedrijfsleven in Duurzaamheid, wie trekt de kar? daarom niet noodzakelijk.” Heerenveen weinig te klagen, vinden ze. Terwijl de luxe broodjes gretig aftrek “Niet voor niets is Heerenveen weer hoog vinden, gaat Pieter Bosma van VDI nog Spoelstra van Technion haakt in: geëindigd in de Elsevier-wedstrijd voor beste graag even in op een belangrijk aspect “Er wordt vanuit de gemeente al vestigingsklimaat. Met de veertiende plaats voor zijn bedrijf, maar ook voor de behoorlijk wat gedaan op duurzaam zijn we de hoogst genoteerde gemeente gemeente: duurzaamheid. Hij is benieuwd gebied. Wellicht is het goed daar meer van Noord-Nederland”, vertelt Van der wat de concrete gemeentelijke plannen bekendheid aan te geven.” Frans Koning Zwan. Volgens de ondernemers hebben de zijn op dit gebied. “Nieuwe energie is één deelt die mening: “Het is jammer dat korte lijnen binnen de gemeente daar een van de vier economische speerpunten”, er zo weinig van terug te lezen is in de flink aandeel in. antwoordt Van der Zwan. media.” “Over duurzaamheid gesproken”, zegt Spoelstra vervolgens, terwijl hij zich tot de burgemeester richt: “Wat is het toch zonde dat er geen nieuw Thialf Burgemeester Tjeerd van der Zwan: naast het voetbalstadion komt”, zegt de installatie-adviseur. “Wat me vooral opviel “We moeten af van het strikt lokale in de besluitvorming, was de focus op de investeringskosten. Oké, die zijn lager bij arbeidsmarktperspectief. Een focus verbouw op de huidige plaats. op de regio is niet alleen reëler, maar Maar kijken we naar de exploitatiekosten dan zijn die op een nieuwe locatie jaarlijks levert ook meer op.” twee á drie ton lager!” Een gemiste kans, vindt Spoelstra. Leren van elkaar “Piet en Elsemarie vervullen hun rol “Er zijn dan ook, direct naast de A7, gevorderde Van der Zwan vindt het mislopen van geweldig”, benadrukt IJdema. “Ze denken plannen voor een duurzaamheidslandschap. dergelijke expertise uit het bedrijfsleven niet als een traditionele ambtenaar.” Maar, om zoiets niet op te leggen, is het spijtig. “Zulke kennis en ervaring is meer dan aan ondernemers om hiervoor een funda- welkom. Altijd. Tijdens raadsvergaderingen Minder eensgezind zijn de ondernemers ment te leggen. Wij willen graag faciliteren, krijgen we graag zulke input. Want ook wij als over het aanbod in het centrum. “Ik vind maar moeten zoiets niet organiseren.” gemeente zijn nog lang niet uitgeleerd”, zegt dat het centrum, inclusief de horeca, in Bosma ziet dat anders: “Ik mis als ondernemer de burgemeester. “We stellen het zeer op prijs aanbod wat achterblijft ten opzichte van juist een platform vanuit de gemeente. als ondernemers ons attenderen op kansen industriële ontwikkelingen”, aldus Spoelstra. Er zijn gemeenten die iedere week een of bedreigingen, of anderzijds meedenken. Frans Koning, eigenaar van Grand-café Paul ontbijt- of lunchbijeenkomst organiseren Dat kan door Piet of Elsemarie te bellen, maar Kruger aan de Oude Koemarkt is het, wat om kennis en ideeën uit te wisselen.” Van in nijpende situaties ook mij of een andere horeca betreft, daarmee oneens. “Er komt der Zwan luistert aandachtig, om zo nu en bestuurder. Of in vruchtbare gesprekken als naar mijns inziens juist te veel horeca bij in dan een notitie te maken. deze. Graag zelfs!” Pieter Bosma, Van Dorp Installaties: “Ik mis in Heerenveen wel een platform voor duurzaamheid, geïnitieerd door de gemeente. Er zijn plaatsen in Nederland waar iedere week een ontbijt- of lunchbijeenkomst is om kennis en ideeën uit te wisselen.” het ONDERNEMERS BELANG 11
  • 14. Revitalisatie van bestaande gebouwen Technion adviseurs krijgt regelmatig opdrachten om naoor- INSTALLATIEADVISERING logse gebouwen te revitaliseren en de technische installaties aan te passen aan de eisen van deze tijd. Deze gebouwen zijn vaak slecht geïsoleerd, hebben geen of beperkte koeling DUURZAME ENERGIE en matige ventilatie. Het voormalige politiebureau in Leeuwarden dat wordt herbestemd tot opvanghuis BOUWFYSICA De Veilige Veste, is zo’n gebouw. VOOR NIEUWBOUW RENOVATIE Het bestaande gebouw wordt aangepast volgens het concept EN REVITALISATIE van ‘passief bouwen’. De uitwendige schil wordt voorzien van een zeer hoge isolatiewaarde van Rc=10. De raam- partijen worden voorzien van 3-dubbelglas, U-waarde 0,5. ERWIJS Het gebouw wordt geventileerd middels 4 luchtbehande- MULTIF TI EL E TRA lingskasten, waarvan 2 met een geïntegreerde koeling t.b.v. RGI STELLI E de begane grond. Er wordt verwarmd met een laag tempera- tuur verwarming. Op het dak komen zonnepanelen en een SP RTA MM ATIES zonne-boiler, o.a. om het douchewater voor te verwarmen. Het bestaande cellencomplex, dat onder maaiveld is MBA E gesitueerd, wordt omgebouwd naar kantine en verwarmd VE UUR MI GEB WE middels vloerverwarming. T RE Het project toont aan dat met durf, innovatie en doorzettings- kracht bestaande bebouwing heel goed te verduurzamen is. I GB W TECHNION Adviseurs A str Boulevar -3 Pri rweg JB re v 3821 A Amersfoort Postbus Postbus AE r v GE Amersfoort T 3- T - 44 i c i l www c i l
  • 15.
  • 16. Bedrijfsreportage Tekst: André Staas – Comm’Art • Fotografie: Gerrit Boer Zalsman wil meer V orig jaar betrok Zalsman Kampen het indrukwekkende pand van de voormalige drukkerij Thieme aan de Steinfurtstraat op bedrijventerrein Hessenpoort in Zwolle. Het faillissement van bedrukken… en Thieme staat voor de lastige tijden die de grafische bedrijven doormaken, en zij niet alleen. “De markt krimpt door de digitalisering in de communicatie en de economische meer betekenen hapering”, vertelt Verlind. “Ons antwoord hierop is: investeren in efficiënt produceren, een brede dienstverlening en een vitale relatie met onze klanten.” Gertjan Boers van Zalsman Groningen begaf zich ook op het overnamepad. Plaatsgenoot Doorn Drukkerij Tweet, tweet, ik hoor je wel maar ik volg je niet. werd overgenomen. Beide ondernemers kiezen bewust om te groeien. De insert met het Twitter-vogeltje dat lezers Kampen, Zwolle en Groningen van Het Ondernemersbelang ongetwijfeld De roots van Zalsman liggen in Kampen, waar de drukkerij in 1857 werd opgericht. kennen, is écht Zalsman. De drukkerij staat In 1960 nam Verlinds vader het bedrijf over. In de jaren zeventig begon de groei, die graag in de kijker met een brede dienstverlening, eigenlijk nog steeds doorgaat. Gertjan Boers begon zijn grafische carrière bij Zalsman die verder gaat dan alleen drukken. “We willen in Kampen en staat nu aan het roer van Zalsman Groningen dat inmiddels vijftien bovenal een betrouwbare partner in roerige jaar bestaat. In Kampen heeft Zalsman voet aan de grond gehouden door een prachtige tijden zijn”, vertellen directeuren Hugo Verlind samenwerking met SW-bedrijf IMpact. Samen met Drukkerij Stroeve uit IJsselmuiden en Gertjan Boers. is daar nu IMpact Sociale Media gestart. Deze drukkerij met 20 medewerkers met een arbeidsbeperking bedient de lokale markt. In totaal telt Zalsman nu 160 medewerkers die op een prettige manier samenwerken. Zelfs flessen whiskey Zalsman is de regio ruimschoots ontgroeid. Terwijl de oude inventaris van de drukkerij uit Kampen nu deel uitmaakt van een klein museum in het bedrijfs- pand in Zwolle, levert Zalsman het ONDERNEMERS BELANG
  • 17. aan klanten in heel Europa. Boers vertelt: “We hebben in en om Zwolle en Groningen veel klanten, maar ook ver daarbuiten. Met een breed pakket aan producten en diensten wil Zalsman iets betekenen voor haar klanten. We zijn niet zomaar een drukkerij die braaf haar opdrachten uitvoert. We willen onze opdrachtgevers zoveel mogelijk zorgen uit handen nemen. Daarom hebben we een heel scala aan mogelijkheden naast de vele faciliteiten op het gebied van drukken, printen en afwerking. Het gaat zelfs nog verder: we hebben een groot logistiek centrum met 2.500 palletplaatsen en 15.000 meter aan planklocaties. Daar houden we voor klanten drukwerk, gimmicks en zelfs whisky op voorraad. Hessenpoort is een ideale locatie voor logistieke diensten, zo vlak aan de A28. Niet voor niets hebben ook bedrijven als DHL en GLS zich hier gevestigd. En je bent zo in de Randstad of in Groningen!” Niet zomaar bomen, maar bomen die Veraf en dichtbij vruchten dragen als peper en nootmuskaat. Zalsman is niet alleen veraf betekenisvol Echt maatschappelijk verantwoord Zo geven we de lokale economie ook nog bezig, maar ook dichtbij. Verlind: “Ons motto ondernemen een positieve impuls. De bomen vangen dit jaar is “Meer drukken door meer te beteke- Zalsman werkt met indrukwekkende CO2 af, en helpen de dorpsbewoners aan nen”. We investeren in efficiënte drukpersen drukpersen. Maar liefst elf in groot, midden inkomsten.” Zalsman was de eerste drukkerij die 24/7 draaien, waardoor onze kostprijs laag en klein formaat. Daarnaast twee Nexpress in Nederland die haar Carbon Footprint heeft is. Daarnaast investeren we in ICT en prepress: digitale printmachines die zelfs drieluiken laten certificeren. Boers: “Dat vinden we op in bestelsystemen, personaliseren, logistieke aankunnen: drie pagina’s A4 naast elkaar. zich niet zo belangrijk. Belangrijk is dat we oplossingen, allemaal bedoeld om het onze Het paradepaard in Zwolle is de Komori continu bezig zijn onze afdruk te verkleinen klanten gemakkelijk te maken. We willen hen achtkleurenpers. Verlind: “Als eerste in en dat onvermijdelijke uitstoot op een aan- helpen om geld te verdienen. Door op deze Europa stelden we die vorig jaar in bedrijf. sprekende manier wordt gecompenseerd.” manier te ontzorgen, ontstaat er een logische Een supermachine die ook lakken drukt, lijn naar de drukkerij: meer drukken door meer bijvoorbeeld goud of spot, en via H-UV te betekenen.” het drukwerk meteen droogt. Dat is veel milieuvriendelijker dan de traditionele Uitbouwen en doorgroeien UV-droging.” Milieuvriendelijk, dat is Boers en Verlind willen de betrouwbaarheid Zalsman volgens Verlind door en door. van het bedrijf nog eens benadrukken. “Maatschappelijk verantwoord ondernemen “Zalsman wil vertrouwen uitstralen”, zo stelt zit ons in de genen; het is hier geen hype of Boers. “We zijn een gezond bedrijf en doen verkooppraatje, maar het is écht. Niet voor wat we zeggen. Dat willen we waarmaken, niets hebben we vorig jaar de MVO-prijs dag in dag uit. Dat kúnnen we ook waarma- gewonnen.” Boers vult aan met een voorbeeld ken, met kundige en betrokken medewerkers van CO2-neutraal produceren: “We zorgen er- en de allernieuwste machines.”Zalsman voor dat we zo weinig mogelijk CO2 uitstoten, investeert niet alleen in productie en dienst- en wat we toch uitstoten, compenseren we verlening, maar ook in de relatie met haar middels een project in Indonesië. Daar planten klanten. “Onze klanten staan altijd centraal”, we bomen op voormalige rijstvelden, aldus Verlind, “We zien niets liever dan dat waar de bodem uitgeput is. zij supertevreden zijn en zich gedragen als ambassadeurs voor ons bedrijf.”Uitbouwen en doorgroeien, dat is de ambitie van Zalsman. Daarom willen Boers en Verlind laten zien dat Zalsman hét grafisch bedrijf is waar klanten graag zaken mee doen. Zalsman Zwolle Zalsman Groningen IMpact Sociale Media Steinfurtstraat 1 Osloweg 85 Gildestraat 1 Postbus 1025 Postbus 5189 Postbus 344 8001 BA Zwolle 9700 GD Groningen 8260 AH Kampen T 038 - 337 18 00 T 050 - 313 66 22 T 038 - 386 99 66 info@zalsman.nl info@zalsmangroningen.nl info@impact-zalsman.nl www.zalsman.nl www.zalsman.nl www.impact-zalsman.nl het ONDERNEMERS BELANG
  • 18. Interview Tekst: Jeroen Kuypers • Fotografie: Marco Magielse Social media hebben marketing en reclame ingrijpend en permanent veranderd. Steeds meer ondernemers ontdekken Facebook, Linkedin en Twitter en maken een eigen profiel aan. Maar helaas gaan velen vervolgens op de oude wijze met deze nieuwe media om, met onpersoonlijke bood- schappen die bedroevend weinig respons uitlokken. Die omgang is volgens Jeanet Bathoorn, social mediatrainer en schrijfster van het boek ‘Get Social’, typerend voor de overgangs- periode waarin we momenteel verkeren, net als de angst voor het blootgeven van teveel persoonlijke informatie. Social media zullen de grens tussen het zakelijke en het persoonlijke steeds diffuser maken. De ondernemers die het grootste rendement genereren zijn dan ook degenen die virtueel het best de dialoog aangaan. Jeanet Bathoorn: “Ik verwacht eerder de lancering van bijvoorbeeld een sub-Facebook dan van een compleet nieuwe networkingsite” De Diffuse grens tussen zakelijk en persoonlijk op social media Communiceren zonder logo’s het ONDERNEMERS BELANG
  • 19. I n de voorbije twintig jaar zijn er letterlijk wat betekent dat zij op dit terrein achterlopen duizenden social mediasites opgestart, bij ons. De Amerikaanse eigenaren van soms winstgevend verkocht maar Facebook, Linkedin en Twitter volgen dan vervolgens meestal weer verdwenen. ook met bijzondere interesse de evolutie De Chinezen en de Singaporezen hebben in Nederland, dat ze als een proeftuin hun eigen versies van onze sites, maar in beschouwen.” Nederland lijkt het landschap definitief Werkgevers die hun werknemers verbieden ingevuld door de Amerikanen. We hebben op Social Media actief te zijn, ondernemers Facebook, Twitter, Linkedin en het autoch- die twitteren maar ‘onzin’ en vrouwen tone Hyves. “Google + is de enige succes- die het ‘eng’ vinden, het zijn stuk voor volle nieuwkomer, “ zegt Jeanet Bathoorn, stuk achterhoedegevechten, vindt Jeanet “maar in feite is dit al geen networkingsite Bathoorn. “Ik heb zelf met de zakelijke meer. Vanzelfsprekend staan de techno- mogelijkheden van internet kennisgemaakt logische ontwikkelingen niet stil, maar ik toen ik jaren geleden als recruiter werkte. verwacht eerder de lancering van bijvoor- Toen waren er collega’s die weigerden te beeld een sub-Facebook dan die van een recruiten via het web en tegenwoordig zijn compleet nieuwe networkingsite.” die er nog. Wat die mensen over het hoofd Maar ook dan geldt weer: communiceer zien, is dat het netwerk dat we via de Social op een zodanige wijze dat er een dialoog Aanknopingspunten Media opbouwen het netwerk is waartoe ontstaat met de doelgroep, of die nu Social Media zijn het point of no return we altijd en overal toegang hebben. vrienden of volgers heten, en wordt al gepasseerd. Ook als het gebruik ervan Jongere werknemers en ondernemers dus ook zelf een vriend of volger die morgen niet meer gratis zou zijn, nam stellen via hun iPad snel even een vraag. actief reageert bij anderen. Bathoorn: 80 tot 90% van de gebruikers overmorgen Soms zijn dat vragen die je vroeger aan een “Ondernemers zijn gewend te denken een betaald account. Dat besef lijkt onder- collega in dezelfde kantoorruimte zou stellen, in termen van return on investment, dus hand in alle lagen van het bedrijfsleven maar aangezien we dankzij Het Nieuwe als zij tijd en moeite investeren in een te zijn doorgedrongen. Er is bijna geen Werken op steeds meer verschillende networkingsite willen ze daar resultaat ondernemer meer die niet vindt dat hij of plekken ons werk doen, en ook vaak alleen van zien, liefst zo snel mogelijk. Maar zij ‘iets’ moet met Social Media. Maar, meer zitten, thuis, is dat virtuele netwerk steeds het rendement van Social Media is een dan een van hen twittert of facebookt alsof belangrijker aan het worden.” kwestie van lange adem, en vaak krijg dit instrumenten van ouderwetse massa- je de tegenprestatie pas na maanden of reclame zijn. Ze plaatsen berichten die niet Rendement van lange adem jaren en via allerlei omwegen. Zorg dat je uitnodigen om op te reageren en die dus Niet elke networkingsite is voor elke onder- er plezier in hebt, stel je verwachtingen op zijn best voor kennisgeving worden nemer even belangrijk, maar tezamen zijn in eerste instantie niet al te hoog en houd aangenomen. “Dit ouderwetse zenden ze van groot belang voor de BV Nederland. vol. Na verloop van tijd ga je vanzelf de werkt niet op social networkingsites,” aldus “Linkedin is voor de beter opgeleiden, vruchten ervan plukken.” Jeanet Bathoorn. “Ik raad ondernemers Hyves is vooral voor basisschoolkinderen, dan ook altijd aan om naast een bedrijven- pubers, huisvrouwen, de laagopgeleide ‘Get Social’ account, een account op persoonlijke titel beroepsbevolking en senioren. Op Linkedin Jeanet Bathoorn staat erom bekend te openen, en ook hun werknemers onder wordt zuiver zakelijk gecommuniceerd, op voor iedereen toegankelijke workshops eigen naam actief te laten zijn. Dat wekt Hyves vooral over vakanties en televisie- te geven in heldere taal. Haar boek de interesse. En wees persoonlijk, com- programma’s. Toch kan Hyves heel geschikt ‘Get Social’ werd geprezen als een prima municeer zonder logo’s. Gebeurtenissen als zijn voor een winkelier als zijn doelgroep gids voor beginners waar echter zelfs een geboorte, een huwelijk, ziekte en dood juist uit lager opgeleiden en jongeren gevorderden nog tips uit kunnen halen. bieden bedrijven aanknopingspunten om bestaat. Vandaar dat een supermarktketen Een workshop is volgens haar het beste op een emotionele en dus diepgaande als Dirk van de Broek zeer succesvol is in middel om niet alleen een hoop fouten en wijze met hun relaties in contact te treden, het werven en reclame maken via Hyves,” tijdverspilling te voorkomen maar ook om en toch zijn er veel bedrijven die zich deze zegt Jeanet Bathoorn. angsten en vooroordelen te overwinnen. kans liever laten ontglippen dan hem aan Ondanks haar succes verwacht ze niet de te grijpen. Ik suggereerde het tijdens een rest van haar werkzame leven met het training van medewerkers van een verzeke- schrijven over en trainen in Social Media te ringsmaatschappij, waarop zij reageerden vullen. “Over een aantal jaren treedt er een met: ‘Daar beginnen wij niet aan, hoor.’ generatie aan die de omgang met Social Toch wordt het persoonlijke steeds Media thuis en op school met de paplepel belangrijker dankzij de Social Media. heeft ingegoten gekregen. Dan zal de De nieuwe generatie gaat al veel minder grens tussen het zakelijke en het persoonlijke krampachtig hiermee om dan de oudere.” nog een stuk vager zijn geworden en de dialoog met klanten weer wat vanzelf- Nederland als mondiale proeftuin sprekender.” Ondernemers die nu nog Jongeren lopen voorop in het gebruik van hun neus ophalen voor Social Media en ze Social Media, maar Nederland als geheel is nog steeds als hype betitelen kunnen die mondiaal koploper. “Wij hebben de hoogste voorspelling maar beter ter harte nemen. internetpenetratie ter wereld, maar we Hun voorgangers die een eeuw geleden hebben ook een handelsgeest, een open bleven zweren bij de hondenkar, de economie en dus een open karakter,” paardentram en de ponyexpress hebben verklaart Jeanet Bathoorn. “Duitsers zijn ook moeten toegeven dat de gemechani- bijvoorbeeld veel hiërarchischer ingesteld seerde varianten ervan geen uitvindingen en veel meer beducht voor hun privacy, van voorbijgaande aard waren. het ONDERNEMERS BELANG
  • 20. Interview Tekst: André Vermeulen • Fotografie: Marco Magielse Loonkosten dalen in 2012 Bedrijf zonder cao veel duurder uit De cao-onderhandelingen liggen bijna overal stil. Werkgevers en werknemers wachten op de Een deel van de verklaring voor dit relatief grote verschil luidt dat invulling van uitwerking van nieuwe kabinetsmaatregelen, die burgers en bedrijven vele miljarden gaan vacatures vaak duurder uitpakt dan was verwacht omdat het steeds moeilijker kosten. Voor ondernemingen is de situatie gunstig, want voorlopig gelden de oude cao- wordt om goed opgeleide vakmensen te vinden. “In deze onzekere tijden blijven afspraken. Behalve voor bedrijven waarvan het personeel niet onder een cao valt. mensen zitten waar ze zitten. Als iemand toch van baan verandert, doet hij het alleen als ie er echt op vooruitgaat”, zegt De Cock. Bedrijven die werken met loonschalen en dienstjaren en personeel belonen op basis van functiebeschrijvingen gekoppeld aan een salarisschaal, zijn door de bank genomen goedkoper uit dan een onderneming waar de baas omhoog zit met een vacature en iemand aanneemt voor een te hoog salaris. Van alle werkenden in Nederland valt ongeveer twee derde onder de werking van een cao. Op 31 december liepen 550 cao’s af. Daarvan waren er 150 aangepast/vernieuwd. Van de overige 400 cao’s is in het eerste kwartaal van 2012 nauwelijks meer iets vernomen. In januari en februari werden slechts veertien nieuwe cao’s afgesloten. Voor deze gang van zaken zijn verschillende oorzaken aan te wijzen. Om te beginnen ligt de FNV bij de psychiater op de bank in een ongekende identiteitscrisis. Dit voorjaar moet blijken of de vakbe- weging zichzelf nieuw leven kan inblazen. Cao-onderhandelingen staan dus even niet bovenaan de prioriteitenlijst. I n dit lopende jaar 2012 zullen de loon- De verschillen in loonontwikkeling tussen Een andere, belangrijker oorzaak is de kosten vermoedelijk lager uitvallen dan cao-gebonden ondernemingen en alsmaar voortdurende maatschappelijke in 2011. Zeker na aftrek van de inflatie. bedrijven die volledig zelf bepalen discussie over de pensioenen. Alleen bedrijven die niet onder de werking wat zij hun medewerkers betalen, zijn Het akkoord hierover van vorig jaar van een collectieve arbeidsovereenkomst significant. Zo stegen de lonen vorig jaar zomer moet nog worden uitgevoerd. (cao) vallen, zullen hun loonkosten verder met gemiddeld 1,8 procent in bedrijven Er verschijnen steeds meer berichten zien stijgen, tenzij ze inkrimpen. Deze met een cao. In de bedrijven uit het over verlaging van de pensioenen, verwachting spreekt Loes de Cock (42) uit, Eprom-bestand gingen de loonkosten eufemistisch afstempelen of korten directeur van Eprom Organisatie Adviseurs met gemiddeld 3,9 procent omhoog. genoemd. De vakbonden zullen in Den Haag, dat vier keer per jaar de Dat zijn ondernemingen uit het dit gecompenseerd willen zien in salarisgegevens van zo’n 500 bedrijven en mkb-segment (tot 250 werknemers) uit hogere cao-lonen. Daarbij komt nog instellingen verzamelt en analyseert. alle mogelijke sectoren en branches. dat de werkgevers af willen van het het ONDERNEMERS BELANG
  • 21. verwachten voor hun koopkrachtverlies. Verder blijkt dat bedrijven die het goed Het kan niet zo zijn dat de rekening via doen en tegen de stroom in groeien, het cao-overleg bij de werkgevers komt.” meer moeite ondervinden met het aantrekken van nieuw personeel. De al Laatste trends eerder aangestipte onzekerheid van de In de niet aan cao’s gebonden bedrijven werkende burger is hiervan de oorzaak. is dit jaar vooral veel vraag naar sales- De Cock: “Als je ergens al een flink aantal mensen en communicatiemedewerkers, jaren zit, ga je dat niet zomaar inruilen weet De Cock van Eprom. Deze trend voor een jaarcontract bij een ander.” was vorig jaar al zichtbaar; de salarissen van nieuw aangenomen personeel lagen Wie goedkoop aan personeel wil komen, gemiddeld 8 procent hoger dan in 2010. verhuist zijn bedrijf naar Friesland, want Daarentegen is er minder vraag naar in die provincie liggen de salarissen het hoger financieel-administratief personeel, laagst van heel Nederland. De provincie personeels-HRM-medewerkers en Utrecht is de duurste met een gemiddeld vrachtwagenchauffeurs. De gemiddeld jaarsalaris van dik € 45.000. De hoogste betaalde lonen voor deze categorieën lonen worden betaald voor leidinggevende daalden in 2011 met 4 tot 7 procent. salesmanagers (€ 74.000), hoofden automatisme dat de pensioenopbouw van HRM-afdelingen (€ 68.000) en meegroeit met elke salarisverhoging Een andere trend die De Cock signaleert ict-managers (€ 61.000). De laagste door een extra dienstjaar. Ook willen is dat bedrijven en instellingen steeds beloningen gaan naar administratie- VNO-NCW, MKB-Nederland en AWVN af vaker universitair geschoolden aantrekken medewerkers (€29.000) en werknemers van de jaarlijkse riedel van de vakbonden voor banen waarop eerder hbo’ers zaten. in het voorraadbeheer en opslag dat in de lonen in elk geval de inflatie De verantwoordelijkheden zijn dezelfde, (€ 30.000). Het gemiddelde jaarloon in moet worden gecompenseerd. Werkge- de inschaling heel Nederland van alle door Eprom in versaanvoerder Bernard Wientjes wil dit is hoger. kaart gebrachte functies bedraagt jaar 0 procent loonsverhoging geven. €43.000. De FNV eist 2,5 procent. Dat is precies het percentage van de inflatie. Opmerkelijk genoeg staan de Rabobank, de ING en het Centraal Plan Bureau (de rekenmeester van de regering) aan de zijde van de vakbonden. Zij wijzen erop dat de consument helemaal de hand op de knip gaat houden als hij op de nullijn wordt gezet. Als dat gebeurt, zal de economie zeker niet aantrekken en snijdt het bedrijfsle- ven zich in eigen vingers, aldus luidt de redenering. Als de mensen een loonsverhoging krijgen, zullen ze makkelijker geld uitgeven. Er is nog een derde reden voor het stilgevallen cao-overleg. Directeur Hans van der Steen van de AWVN verwoordt het zo: “Werkgevers kijken naar het kabinet en wachten af. Wie weet hoeveel miljarden er in het voorjaar worden bezuinigd. Die bezuini- gingen komen terecht bij werkende burgers die ver- volgens weer compensatie het ONDERNEMERS BELANG