Arıtımevi (rafineri), ham petrolün işlenip, benzin ve dizel gibi daha kullanışlı petrol ürünlerine dönüştürüldüğü üretimliktir (fabrika). Arıtımevleri genelde büyük borular ile donatılmış geniş alan kaplayan yapılar görünümündedirler
1. PETROLÜN RAFİNERİLERDE İŞLENMESİ
Ham petrolün doğal haliyle yakıt olarak
kullanılması dışında başka bir amaçla
kullanılması oldukça sınırlıdır.
Ham petrol kullanılmadan önce kendisini
oluşturan çeşitli hidrokarbonlara ayrılır.
2. Petrol içerdiği değişik büyüklükte
hidrokarbonlar ve bu hidrokarbonların hepsinin
sahip olduğu değişik özellikleri sayesinde
günlük hayatımızda pek çok üründe
kullanılmaktadır.
Rafinerilerin amacı da petrolü farklı
hidrokarbonlarına saflaştırmaktır.
3. Rafine edilmiş petrolden çok sayıda ürün
elde edilmektedir ve bu ürünler genel olarak
üç gruba ayrılabilir;
4. Petrol ürünleriin bazılarını gündelik hayatta
farkl adlarla kullanmaktayız. Örneğin gaz
yağı işlemden geçirilerek kuru temizlemede
kullanılan leke çıkartıcılar üretilmektedir.
Rafinelerde petrol, kaynama noktalarına
göre ayrımsal damıtma yöntemi ile çeşitli
petrol ürünlerine ayırt edimektedir.
Ayrımsal damıtma yapılmadan önce ön
damıtma yapılır.Burada istenmeyen
bileşenler ham petrolden uzaklaştırılır.Daha
sonra ham petrol 350-400’C sıcaklıktaki
boruların içine pompalanır.
5. Oluşan petrol buharı borulardan geçerek
ayrımsal damıtma kolonuna gönderilir.
Kolonun sıcaklığı aşağıdan yukarıya doğru
azaldığından petrol buharı aşağıdan yukarı
giderken soğumaya başlar.
6. PETROL NEDEN ÖNEMLİDİR?
Sıvı bir madde olmasından dolayı petrolün
işlenmesi, kullanımı ve taşınması kömüre
göre çok daha kolaydır.Örneğin yer altından
petrolün çıkarılması için sadece uygun bir
kuyu açılması ve bu sıvının vakumlanarak
çıkartılması yeterlidir.Herhangi bir yer altı
madenciliği gerektirmez. Sıvı olduğu için
taşınması da devasa gemilerle veya
pompalanarak borular aracılığı ie kolaylıkla
yapılmaktadır.
7. Petrol değerli bir madde olup, ticari olarak
önemli olan benzin, mazot, jet yakıtı, LPG gibi
pek çok değerli hidrokarbonları
içermektedir.Petrolü kaynama noktasına göre
ayrımsal damıtması ile tüketimde ihtiyaç
duyulan hidrokarbon ürünler elde
edilebilmektedir.Petrokimya endüstrisi her
gün kullanmakta olduğumuz binlerce ürünün
üretimi içi petrolü kullanır.Lastik, boyalar,
yapıştırıcılar, kozmetik, kumaş, halı, tarım
ilaçları, plastikler vb.
8. Petrol ürünleri yakıldıklarında kömürden
daha az kükürt ve azotlu bileşik
içerdiğinden asit yağmuru gibi çevre etkisi
kömüre göre daha düşük bir fosil yakıttır.
Ancak tüm fosil yakıtlar gibi kullanımı
çevreyi olumsuz etkilemektedir.
9. Petrol kaynakları dünya üzerinde eşit bir
dağılımda değildir. Petrol rezervinin 102
milyar tonu (%57) Orta Doğu ülkelerinde,
16,7 milyar tonu (%9) Rusya ve Bağımsız
Devletler Topluluğu ülkelerine 16,9 milyar
tonu (%10) Afrika’da bulunmaktadır. Bundan
dolayı petrol çıkan ülkeler ihraç ederken
diğer ülkeler ithal etmek zorundadırlar. Bu
durumda petrol kullanımı ülke ekonomisine
bir yük olarak yansımaktadır.
Ülkemizin petrol tüketimi yıllık 28 milyon
ton civarındadır. Bunun 2,4 milyon tonu
kendi ülkemiz topraklarından çıkarılmakta,
geri kalan büyük miktarı ise ithalat yoluyla
karşılanmaktadır.
