BU SUNU İSTANBUL ADALAR İLÇESİ HEYBELİADA İÇİN HAZIRLANMIŞTIR. SUNU AYNI ZAMANDA TÜRKİYE’NİN, MARMARA’NIN VE İSTANBUL’UN MARUZ KALABİLECEĞİ DEPREM TEHLİKESİ HAKKINDA BİLGİLER DE İÇERMEKTEDİR.
5. Sarı Renk: Deprem Kuşağı
Kırmızı Nokta: Volkan
Mavi Çizgi: Levha Sınırı
Siyah Çizgi: Alp-Himalaya Kuşağı
Deprem kuşaklarından Alp-Himalaya deprem
kuşağı (siyah renkli elips) Türkiye’yi de içerisine
almaktadır. Bu kuşak dünyadaki büyük
depremlerin %17’sini, sayı olarak da %5-6’sını
barındırır.H. EYİDOĞAN
7. BÜYÜKLÜK ETKİ YILLIK
SAYISI
< 2.0 Hissedilmez ancak kaydedilir 600.000
2.0 - 2.9 Özel durumlarda hisedilebilir 300.000
3.0 - 3.9 Az sayıda kişi hisseder 49.000
4.0 - 4.9 Çok sayıda insan hisseder 6.000
5.0 - 5.9 Hasar yapabilir 800
6.0 - 6.9 Hasar yapar 270
7.0 - 7.9 Büyük deprem. Yaygın hasar yapar. 18
> 8.0 Çok büyük deprem. Yakın alanda çok
büyük hasar yapar.
1-2
KuvvetliDepremKüçükDepremÇokKüçük
Deprem
H. EYİDOĞAN
9. AFRİKA VE ARAP KITALARI YILDA 15-20 mm KADAR KUZEYE HAREKET EDER.
BU İTME NEDENİYLE AVRASYA KITASINA TOSLAYAN ANADOLU KITASI EZİLİR
VE ÇEŞİTLİ YERLERİNDEN KIRILIR (FAYLANIR). BU FAYLAR HER
BÜYÜKLÜKTE DEPREM YARATIR. BU EZİLME VE KIRILMA SIRASINDA KUZEY
ANADOLU FAYI (KAF) VE DOĞU ANADOLU FAYI (DAF) ÜZERİNDEN ANADOLU
KITASI YILDA 25 mm HIZLA BATIYA KAYAR VE ÇOK SAYIDA KIRILMALAR
NEDENİYLE ÇOK SAYIDA DEPREM OLUŞUR.
25 mm/yıl
H. EYİDOĞAN
AVRASYA
ANADOLU
AFRİKA
ARAP
10. TÜRKİYE VE YAKIN ÇEVRESİNDE SON 110 YILDA
(1905-2015) OLUŞAN VE BÜYÜKLÜĞÜ M≥5.0 OLAN
DEPREMLERİN KONUMLARI. DEPREM SAYISI 599 DİR.
H. EYİDOĞAN
11. TÜRKİYE VE YAKIN ÇEVRESİNDE SON 110 YILDA (1905-2015)
OLUŞAN VE BÜYÜKLÜĞÜ M≥4.0 OLAN DEPREMLERİN
KONUMLARI. DEPREM SAYISI 5160 DIR.
H. EYİDOĞAN
12. 1900 YILI ÖNCESİ (TARİHSEL DÖNEM) VE 1900 YILI
SONRASI (ALETSEL DÖNEM) KAYDEDİLMİŞ
DEPREM VERİLERİNDEN OLASILIKSAL YÖNTEM
KULLANILARAK HESAPLANAN TÜRKİYE DEPREM
TEHLİKE BÖLGELERİ HARİTASI.
BU HARİTA 50 YILDA %10 AŞILMA OLASILIĞINA
GÖRE MARUZ KALINACAK DEPREM TEHLİKESİNİN
MAKRO ÖLÇÜDE DAĞILIMIDIR.
1996 YILINDA YÜRÜRLÜĞE GİRMİŞ BU HARİTA 20
YAŞINDADIR VE GÜNCELLİĞİNİ KAYBETMİŞTİR.
BU HARİTANIN TÜRKİYEN’NİN MÜHENDİSLİK
İHTİYAÇLARINA GÖRE DAHA AYRINTILI OLARAK
YENİDEN HESAPLANMASI GEREKİR.
H. EYİDOĞAN
13. 1343 (%48) belediye I. derece, 557 (%20) belediye II.
derece deprem bölgelerindedir
Nüfusu 1 milyondan fazla olan ve I. ve II. derece
deprem bölgelerinde bulunan il sayısı 11 dir.
H. EYİDOĞAN
TÜRKİYE DEPREM TEHLİKE BÖLGELERİ
15. Yerleşimlerimizde
Neden Deprem Güvenliği Sorunu Var?
• Risk ve Müdahale Yönetim politikasının yetersizliği
• İmar/Şehircilik ve Afet mevzuatının yetersizliği
• Deprem yönetmeliklerinin uygulamasındaki sorunlar
• Plansız yerleşmeler
• Yetersiz Denetim
• Herkesin yapı üretebilmesi, müteahhitlik sistemi
• Profesyonel mühendislik sisteminin kurulamaması
• Kötü malzeme ve kötü işçilik
• Deprem sigortası sistemindeki yetersizlikler
• Her seviyede eğitim eksikliği
• Yerel yönetimlerin görev tanımı, yetki ve sorumluluklarındaki
belirsizlikler
• Sürdürülebilirlik kavramının yerleşememesi
• Politik müdahaleler
• Göç (Ülke, Bölge ve Kent Planlarının bir arada ele alınamaması)
H. EYİDOĞAN
18. 1500-1800 Yılları Arasında Marmara Bölgesi
Depremlerin İllere Göre Sayısı
(Ana Deprem ve Artçı Depremler Dahil)
YER SAYI
İstanbul 46
Marmara 4
İzmit 2
Saros 4
Edirne 5
Bursa 1
Tekirdağ 1
Biga 4
Trakya 4
Balıkesir 1
Çanakkale 1
H. EYİDOĞAN (Ambraseys & Finkel, 1995)
21. H. EYİDOĞAN
3 Eylül 2006-30 Eylül 2010
tarihlerinde Marmara’da
kaydedilen ve
büyüklükleri 1.0-M-5.0
arasında olan deprem
sayısı 5292 adetdir.
TÜRDEP Projesi Çerçevesinde
TÜBİTAK-MAM/AFAD
Tarafından Kurulan 36 Deprem
İstasyonu ile Kaydedilen Deprem
Faaliyeti
23. BÜTÜN BU TARİHSEL VE ALETSEL
(GÜNCEL) DEPREM VERİLERİ, DENİZ DİBİ
JEOLOJİK, JEOFİZİK VE SİSMİK
ÇALIŞMALAR, DEPREM İSTATİSTİĞİ
HESAPLARI BİR ARADA
DEĞERLENDİRİLDİĞİNDE, MARMARA’DA
DEPREM TEHLİKESİ İÇİN ŞU OLASILIKSAL
SAPTAMA YAPILIYOR
H. EYİDOĞAN
25. PEKİ, İSTANBUL’UN PRENS ADALARI
OLARAK ADLANDIRILAN 9 ADADAN
OLUŞAN ADALAR İLÇESİNDE VE
HEYBELİADA’DA DEPREM TARİHİ VE
DEPREM TEHLİKESİ VE İÇİN NE
BİLİYORUZ?
H. EYİDOĞAN
26. PRENS ADALARI
• 9 ada ve 1.133 hektar alan. Adalar yaşları 420 ile 490 milyon yıl arasında
değişen Ordovisiyen-Silüriyen yaşlı sağlam kayaların üzerine oturuyor.
• 130 bin yıl önce buzul çağının sonunda Karadeniz’den gelen su Marmara
çukuruna (göl) doluyordu. Bu arada Marmara Denizinin kuzeyini doğu-batı
doğrultusunda geçen Kuzey Anadolu Fayı daha da gelişti ve Adalarımızın
güneyinde bugünkü yerini aldı. 10 bin yıl önce, süregiden su gelişi ile
Marmara Gölü, Marmara Denizine dönüştü. Böylece bugünkü Adalarımız da
son şeklini aldı.
• Bugün 8.500 yıllık kültürel tarihi barındıran İstanbul’un güneyindeki Adalar
İlçesi İstanbul’un en dingin, çok sayıda tarihi yapı ve eseri barındıran bir
doğal, tarihi ve arkeolojik SİT alanı olarak çok özel bir yerleşim yeridir.
H. EYİDOĞAN
27. Adalarda Nüfus
2010 yılı ADNKS sonuçlarına göre 14.221 olan nüfus, yaz aylarında Nisan ve
Mayıs’tan itibaren artarak, Temmuz-Ağustos aylarında Büyükada 30.000
(Sedefadası dahil), Heybeliada 20.000, Burgazada 7.000 ve Kınalıada 15.000 olmak
üzere, toplam 72.000 civarına ulaşmakta, hafta sonları günü birlik ziyaretçilerle ilçe
nüfusumuz 140.000 kişiyi bulmaktadır.
H. EYİDOĞAN
29. 1894 İstanbul Depremi (M=7.0)
• 10 Temmuz 1894, Ezani saat 04:45; Zevali
saat 12:27
• Depremin büyüklüğü 7.0 (Parsons ve diğ,
2000)
• Maksimum hasar şiddeti ortalama IX (9)
• Resmi sayılara göre İl sınırları içerisinde:
– 474 ölü, 482 yaralı
– 387 kamu yapısı,1087 konut ve 299 işyeri
önemli derecede hasar görmüş
(Kapalıçarşıda yıkılan işyerleri dahil
değil)
• Yazar notu (Feriha Öztin): Zamanın sansür
rejimi nedeniyle gerçek sayıların basında
verilemediği, gerçek ölü sayısının
1.500-2.400, yaralı sayısının da 1.500-2.500
arasında olabileceği ifade edilmiştir.
H. EYİDOĞAN
Heybeliada Ruhban Okulunda Hasar
30. 1894 İstanbul Depremi (M=7.0)
10 Temmuz 1894 İstanbul Depremini Kandilli
Rasathanesi Müdür Coumbary ve yardımcısı
Emile Lacoine ile birlikte inceleyen ve
depremden zarar gören yerleri ziyaret eden
Atina Rasathanesi Müdürü Eginitis ayrıntılı bir
raporunu Padişah II. Abdülhamid’e sunmuştur.
Rapora göre en ağır hasar Prens Adalarındadır.
H. EYİDOĞAN
39. 18 Eylül 1963 Çınarcık
Depreminin Fay
uzunluğu 13 km,
Büyüklüğü ise Ms=6.3
olarak verilirken
Mw=5.9 olarak
hesaplanmıştır.
14 merkezde 7 yıkık,
32 ağır hasar, 131 orta
hasar bina.
H. EYİDOĞAN
40. H. EYİDOĞAN
Bu gözlemler gösteriyor ki 1999 Kocaeli-Gölcük
Depreminden 44 dakika önce fayın yeraldığı
yerkabuğunda büyük deprem öncesi yavaş bir
kayma hareketi başlıyor. Bu kayma başlangıçta
yavaşça başlamış, giderek hızlanmış ve ana
depremden 2 dakika önce en hızlı noktasına
gelmiştir.
Buradaki Öncü şoklar çok küçüktür ve insanlar
tarafından hissedilmesi mümkün değildir. Öncü
şoklar bu olayda ana depremin merkezinde
olmuştur.
Bu bulgular, büyük depremler öncesi “önceden
kestirim” olanağı verebilecek bir fiziksel olay
olarak değerlendirilmeli ve bu tür bilimsel
araştırmalara ağırlık verilmelidir
DEPREM TEHLİKESİ YÜKSEK OLAN ALANLARIN BİLİMSEL
YÖNTEMLERLE SÜREKLİ İZLENMESİ ÇOK ÖNEMLİDİR!
41. Kuzey Marmara Fayını İzleme İçin
PIRES PROJESİ
H. EYİDOĞAN
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araş^rma EnsTtüsü, Almanya
Potsdam’dan Yer Bilimleri Ara^rma Kurumu (GFZ) gibi birçok önemli kurumdan
araş^rıcıların katkısıyla gelişTrilen bir projeydi. Projenin adı Prens Adaları Gerçek
Zamanlı Deprem Gözlem Sistemi (PIRES)’dir. Proje 2006 da başlamış ve her iki kurumun
işbirliği ile Kuzey Anadolu Fayına (KAF) en yakın olan İstanbul’un Prens Adaları’nda
toplam 16 deprem istasyonu kurulmuştu. Deprem istasyonları her iki ülkeden değerli
bilim insanlarının gayreT ile 7/24 çalış^rılıyordu. Bu meşakkatli bilimsel araş^rma,
gelecekte İstanbul dahil Marmara’da bir çok şehri ve yerleşmeyi tehdit eden “Büyük
Marmara Depremi” ni yaratacak KAF’nın Marmara Denizi içindeki ana kolu Kuzey
Marmara Fayı’nın (KMF) deprem kimliğini tanımayı amaçlıyordu. Bu iki ada Marmara
Fayı’na 3 kilometre uzaklıkta en yakın olan adalarımızdır. Prens Adaları’na yerleşTrilen
deprem istasyonlarının sayısal dağılımı şöyleydi: Büyükada 2, Heybeliada 1, Kınalıada 1,
Burgazada 1, Alendros 1, Yassıada 5, Sivriada 5. Ayrıca, TÜBİTAK Yer ve Deniz Bilimleri
EnsTtüsü de bu projeye katkı sağlayan ve fay hareketleri nedeniyle adalarda oluşan
konum değişme hareketlerini ölçen duyarlı ve gelişmiş birer GPS istasyonunu Sivriada ve
Yassıada’ya kurmuştu. PIRES Projesinin Almanya GFZ’ye ve Türkiye KRDAE’ye toplam
maliyeT personel maaşları hariç yılda 80.000 Dolar civarındaydı. Projeden elde edilen
deprem verileri KMF’nın bu bölgedeki davranışı ve deprem karakteri konusunda
önemli ipuçları veriyordu ve proje çalışanları taralndan değerlendiriliyordu. Proje
günümüze kadar her iki ülkenin Deprembilim Uzmanları taraundan özverilerle
sürdürülürken bir olumsuz gelişme oldu. 1973 yılından bu yana tarihi, doğal ve
arkeolojik nitelikleri ile tescil edilmiş olan ve Dünyanın önemli bir “Açık Hava Müzesi”
özelliğindeki bu 9 adadan Yassıada ve Sivriada’yı ne yazık ki imara açolar.
46. TSUNAMİ TEHLİKESİ
H. EYİDOĞAN
Tarihsel verilere göre Marmara'da etkili olmuş Tsunamiler vardır (Soysal, 1985; Kuran ve
Yalçıner, 1993; Altınok ve Ersoy, 1996). 1894 Depreminde oluşan Tsunami İstanbul'da etkili
olmuştur (Ambraseys, 1962; Karnik, 1971; Antonopoulos, 1978). Eginitis (1894)' e göre bazı
yerlerde deniz 50 m kadar çekilmiş ve geri dönmüştür. Mihaloviç (1927)'ye göre ise; deniz suyu
kabarmış ve 200 m sahile taşmıştır. Prens Adaları civarında ve Büyükçekmece'den Kartal'a kadar
olan alanda Tsunami gözlenmiştir. Depremin büyüklüğü 7'den küçük, dalganın yüksekliği 6
m'den azdır (Öztin ve Bayülke, 1991). Karaköy ve Azaplı köprüleri de su altında kalmıştır
(Batur, 1994).
Yalçıner ve diğ., 2002
(MS: 120 – 1999 yılları)
47. TSUNAMİ TEHLİKESİ
H. EYİDOĞAN
(50 yılda %10 Aşılma Olasılığı)
Deprem için Mikrobölgeleme Projesi kapsamında (2009-2011) yapılan
araştırmaya göre olası Tsunami dalgasının deniz seviyesinden dalga yüksekliği
İstanbul Kıyılarında en fazla 4 metre, Adalarda 6 metre civarındadır.
Deniz Seviyesi
Dalga Yüksekliği
xxxxxxxxxxxx
Karaya Giriş Mesafesi
Dalga Yüksekliği
Sahil Çizgisi
48. TSUNAMİ TEHLİKESİ
H. EYİDOĞAN
Deprem için Mikrobölgeleme Projesi kapsamında (2009-2011) yapılan
araştırmaya göre olası Tsunami dalgasının karadaki dalga yüksekliği İstanbul
Kıyılarında en fazla 4 metre, Adalarda 5-6 metre arasında değişmektedir.
(50 yılda %10 Aşılma Olasılığı)
Karada İlerleyen Dalga Yüksekliği (m)
51. Felaket başa
gelmeden evvel,
önleyici tedbirleri
düşünmek
lâzımdır, geldikten
sonra dövünmenin
faydası yoktur
Mustafa Kemal Atatürk
1920
H. EYİDOĞAN