Marshall Yardımları

1. 1MARSHALL YARDIMLARI

2.  Tam bağımsızlık ancak ekonomik bağımsızlık ile
mümkündür.
Atatürk
 Bir milletin parasını kontrol eden, o milleti de kontrol
eder.
J. E. Garfield
2

3. MARSHALL PLANI
 Marshall Planı, Soğuk Savaş’ın başında ABD’nin
özgürlük ve bağımsızlık söylemleri ışığında mali
yardımlarla SSCB sosyalizminin önünü kesmek
amacıyla uygulamış olduğu Batı Blok’u menşeli bir
ekonomik silahtır.
3

4. MARSHALL PLANI
 Sömürgeciliğin çökmesiyle birlikte dünyanın her
yerinden birçok yeni ulus devletler ortaya çıkmış,
sömürge ve yarı sömürge kalan ülkelerde de
emperyalizme karşı ulusal kurtuluş hareketleri
sosyalist ekonomilerin gelişimini dünya çapında
arttırmıştır.
4

5. MARSHALL PLANI
 Diğer emperyalist ülkelerin tersine ABD, 2. Dünya
Savaşı’ndan güçlü çıkan tek ülke olmuştur.
 ABD savaştan etkilenmemiş, hatta ekonomik-askeri,
teknolojik-bilimsel temelleri ölçüsüz olarak artmış,
zenginleşmiştir.
5

6. MARSHALL PLANI
 ABD, savaştan sonra İngiltere, Fransa, Almanya, İtalya,
Japonya gibi ülkelerin ellerinden çıkan sömürge ve
pazarlarını ele geçirmek için, askeri alandaki gücünü
geliştirmeye başlamıştır.
 Emperyalist-kapitalist dünyanın patronluğuna
oynamaya başlamış, bu amacına hizmet etmek için
kapitalist ülkelerin yardımına koşmuştur.
6

7. MARSHALL PLANI
 Truman Doktrini uygulanmış ancak bu kapsamda
Yunanistan ve Türkiye’ye askeri yardımı öngörmüştür.
 Akdeniz de ilerlemek amacında olan Sovyet gücüne karşı
bu yardım ile set çekilmesi amaçlanmıştır.
Not:Truman Doktrini, Soğuk Savaş’ın başlangıcı ABD’nin Sovyet düşmanı
politikasının ilanıdır. Marshall Planı uygulamaya geçene kadar ABD’nin
yardımları içinde ön hazırlık mahiyetinde uygulanmıştır.
7

8. MARSHALL PLANI
 Kötü durumda olan Avrupa devletlerine ekonomik yardım
paketleri bağlamında 1947 de ABD kaynaklı,
antikomünist hedefleri olan bir ekonomik yardım paketi
uygulamasına karar verilmiş ve Marshall Planı adı verilen
paket 1948-51 yılları arasında yürürlükte olmuştur.
8

9. MARSHALL PLANI
 Dışişleri Bakanı George Marshall tarafından " 5
Haziran 1947 de Harvard Üniversitesi'nde açıklanmıştır.
 16 ülke (Türkiye dahil) bu plan uyarınca ABD'den
ekonomik kalkınma yardımı almıştır.
9

10. MARSHALL PLANININ
AMAÇLARI
 Soğuk Savaş’a neden olan küresel liderlik rekabeti ve
iki kutuplu dünya yapısı: ABD vs. SSCB
10

11. MARSHALL PLANI AMACI
11
Ekonomik
İşbirliği
Yardımlaşma
Yeniden
yapılanma,
kalkındırma
ABD’nin Pazar ve
hammadde odaklılığıyla
bağımsızlık kazanan
ülkeleri kendi tarafına
çekmek istemesi
SOVYET ETKİSİNE
SET ÇEKMEK

12. MARSHALL PLANI AMACI
 Savaş sonrası yerle bir olan Avrupa ekonomisinin
toparlanması, söz konusu ülkelerin ekonomik işbirliği
ve ekonomik olarak birbirlerinin eksikliklerini
tamamlamaları.
12

13. 13
"Hava nasıl olursa olsun
birlikte hareket etmeliyiz"

14. MARSHALL PLANI
 ABD yardımları ve Batı Blok’unun oluşturduğu
örgütlenme Avrupa Birliği düşüncesinin temellerinin
atılmasına sebep olmuştur.
 Ekonomik işbirlikleri serbest ticareti desteklediği için
Avrupa Birliği fikri, Batı’nın hamisi ABD tarafından da
desteklemiştir.
14

15. MARSHALL PLANI
 ABD’de 3 Nisan 1948’de Dış Yardım Kanunu
 Kanuna dayanarak yürürlüğe konulan Marshall Planı
ile daha ilk yılında İngiltere, Fransa, Belçika, İtalya,
Portekiz, İrlanda, Yunanistan, Türkiye, Hollanda,
Lüksemburg, İsviçre, İzlanda, Avusturya, Norveç,
Danimarka ve İsveç’e 6 milyar dolarlık bir ekonomik
yardım yapıldı.
15

16. Plan Kapsamındaki Yardım Miktarları
16
Ülke
1948/49
($ milyon)
1949/50
($ milyon)
1950/51
($ milyon)
Kümülatif
($ milyon)
Avusturya 232 166 70 468
Belçika
ve Lüksemburg
195 222 360 777
Danimarka 103 87 195 385
Fransa 1085 691 520 2296
Almanya 510 438 500 1448
Yunanistan 175 156 45 376
İzlanda 6 22 15 43
İrlanda 88 45 0 133
İtalya ve Trieste 594 405 205 1204
Hollanda 471 302 355 1128
Norveç 82 90 200 372
Portekiz 0 0 70 70
İsveç 39 48 260 347
İsviçre 0 0 250 250
Türkiye 28 59 50 137
Birleşik Krallık 1316 921 1060 3297
Toplam 4,924 3,652 4,155 12,731

17. MARSHALL PLANI
 Marshall Planı, Sovyetler Birliği’ni kapsamasına
rağmen, Doğu Bloğu üyeleri buna katılmak
istememiştir.
17

18. MARSHALL PLANI & TÜRKİYE

 Avrupa Ekonomik İşbirliği Konferansı Toplantısına
katılan Türkiye , hazırlamış olduğu ekonomik
kalkınma programını gerçekleştirebilmek için
ABD’den 615 Milyon $ yardım yapılmasını ister.
18

19. MARSHALL PLANI & TÜRKİYE
 Marshall Planı’nın ülkelerin kalkınma programlarının
finansmanı için değil savaştan yıkılmış olarak çıkan
Avrupa’nın kalkınması için hazırlandığı gerekçesiyle
Türkiye’nin yardım talebi geri çevrilir.
19

20. MARSHALL PLANI & TÜRKİYE
 Amerikalı uzmanlara göre, Türkiye’nin altın ve döviz
stoklarıyla dış ticaret dengesi diğer 15 Avrupa ülkesine
göre daha iyi durumdaydı.
 Bu sebeple Türkiye’ye Marshall Planı çerçevesinde
Avrupa ülkelerine hammadde ihraç etme görevi
yükleniyordu.
20

21. MARSHALL PLANI & TÜRKİYE
 Tarım ve madencilik sektöründe kullanılacak aletler,
elektrik malzemeleri, nakliye kamyonları, petrol
ürünleri ve kereste biçiminde, sadece 59 Milyon $’lık
yardım yapılması öngörülünce hayal kırıklığı ile
Türkiye, doğrudan doğruya ABD ‘ye başvurarak
Marshall Planına dâhil edilmesini istedi.

21

22. MARSHALL PLANI & TÜRKİYE
 Bu başvuruda ekonomik durumla askeri ve siyasal
istikrar arasındaki ilişkiyi vurguladı.
 Türkiye’nin başvurusu yeniden incelenip , Türkiye
Plan’a dahil edildi.
22

23. MARSHALL PLANI & TÜRKİYE
 Soğuk Savaşta Batı yanlısı tutum sergileyen Türkiye
yardım alır.
23

24. MARSHALL PLANI & TÜRKİYE
Marshall Planı kapsamında Türkiye’ye destekler;
24
HİBELER
KREDİLER
TEKNİK
YARDIMLAR

25. MARSHALL PLANI & TÜRKİYE
 Türkiye, Marshall Yardımları çerçevesinde 1948-1951
yılları arasında, ABD’den hibe olarak toplam
62 376 000 $ yardım almıştır.
25

26. MARSHALL PLANI & TÜRKİYE
 Aynı dönemde, ABD’nden ödünç olarak ödenmesine
1952 Temmuzu’ndan itibaren başlanacak yaklaşık 72
milyon dolar yardım almıştır.
26

27. MARSHALL PLANI & TÜRKİYE
 Teknik Yardımlar
ABD’den getirtilecek teknik uzmanlarla, yardım gören
ülkeden staj, tetkik gezisi ve buna benzer nedenlerle
dışarıya gönderilen teknisyen, mühendis ve benzeri
elemanların ve meslek erbabının gittikleri ülkelerdeki
zaruri masrafları karşılanması.
27

28. MARSHALL PLANI
 Türkiye’nin ekonomik bağımlılığı güç kazanıyor;
 Kapitalizme eklemlenme adımları hızlanıyor
Cumhuriyet kurulduğu yıllardan beri uygulanan
kapalı, korumacı, içe dönük devlet himayesindeki
ekonomi anlayışından vazgeçilmiş, tüm Avrupa’da
uygulanan ekonomik yapıya eklemlenilmiştir.
28

29. MARSHALL PLANI & TÜRKİYE
 Truman Doktrini’nden sonra Marshall Yardımı ile ABD
Türkiye ilişkileri kuvvetlenmiştir.
 Türkiye IMF ve Dünya Bankası üyeliği
29

30. EK 1.
 “İktisadi yardımlarda, ABD’nin karşılık beklemeden
yardım ettiği ve işbirliği yapmak isteğinde samimi
olduğu intibası oluşturulmalı. Elimizdeki bütün
propaganda imkanlarıyla durmaksızın, az gelişmiş
ülkelere yapılan Amerikan yardımının karşılıksız bir
yardım olduğunu, ard niyet taşımadığını bütün
kafalara sokmalı, bu konuda hiçbir masraftan
çekinmemeliyiz. Bu arada ideolojik savaşa ara
vermemeliyiz.
30

31. EK 1.
 Bu ülkelere yatırım yapan kapitalistlerimiz, teknik
eksperlerimiz ve diğer uzmanlarımız az gelişmiş
ülkelerin milli ekonomilerinin bütün dallarına girmeli,
onları bizim çıkarlarımıza göre geliştirmelidir. Bu
ülkelerdeki politik bakımdan güvenilir yerli
işadamlarının ulusal çabaları da teşvik
edilmelidir.” Dünyanın en zengin ailelerinden Nelson
Rockefeller(ABD Başkanı Eisenhower’e mektup )
31

32. KAYNAKLAR
 https://tr.wikipedia.org/wiki/Marshall_Plan%C4%B1
 http://wowturkey.com/forum/viewtopic.php?t=101791
 http://www.maden.org.tr/resimler/ekler/4cdde86a4560c17_ek.pdf?tipi=23&turu=X&sub
e=0
 http://yazilarim.tr.gg/Marshall-
Yard%26%23305%3Bm%26%23305%3B%26%238217%3B%3Byla-s.oe.m.ue.r.ue.ld.ue.k-
.htm
 http://www.dunyabulteni.net/index.php?aType=haber&ArticleID=115088
32