klklklklkl

1. Οικολογία
Θ επιςτθμονικι μελζτθ των αλλθλεπιδράςεων:
• μεταξφ των οργανιςμϊν και του περιβάλλοντόσ τουσ
ι
• που κακορίηουν τθ διανομι και αφκονία των οργανιςμϊν

2. ΟΙΚΟ΢Τ΢ΣΗΜΑ
• Κακοριςμζνοσ χϊροσ που περιλαμβάνει το ςφνολο τθσ μθ ηωντανισ φλθσ,
των ηϊντων οργανιςμϊν και των φυςικϊν παραγόντων (άνεμοι,
ακτινοβολία, βροχι κ.ά) που δρουν ςτο χϊρο αυτό και βρίςκονται ςε
αλλθλεπίδραςθ μεταξφ τουσ.
• Θ λειτουργικι μονάδα που ςυνίςταται από τουσ ηωντανοφσ οργανιςμοφσ και
τισ περιβαλλοντικζσ ςυνκικεσ.
• Οι ηωντανοί οργανιςμοί είναι αδφνατο να υπάρξουν ςε φυςικι και
βιολογικι απομόνωςθ.
• Υπάρχουν αλλθλεπιδράςεισ τόςο μεταξφ των οργανιςμϊν όςο και μεταξφ
οργανιςμϊν και περιβάλλοντοσ

3. • Το οικοςφςτθμα αποτελεί ζνα ςφςτθμα μεταφοράσ (ενζργειασ,
υλικϊν, πλθροφοριϊν) ςτο οποίο οι διάφορεσ αλλθλεπιδράςεισ
προςφζρουν αναδραςτικοφσ μθχανιςμοφσ που ελζγχουν τουσ
αρικμοφσ και τθν ανάπτυξθ των οργανιςμϊν που το ςυνιςτοφν.

4. Πληθσζμοί
• Aποτελοφν τθ κεμελιακι ομαδοποίθςθ τζτοιων οργανιςμϊν, και
ςυνιςτοφν μια ομάδα παραπλιςιων οργανιςμϊν με κοινι καταγωγι
μεταξφ των οποίων δεν υπάρχουν φράγματα ςτθν ανταλλαγι του
γενετικοφ υλικοφ.
Τζτοιεσ ομάδεσ είναι γνωςτζσ ςαν είδη.
• Μζςα ςτα οικοςυςτιματα οι πλθκυςμοί μεταξφ τουσ ςυςχετίηονται
κυρίωσ με ανταλλαγζσ ενζργειεσ και κάνουν ςυνακροίςεισ που είναι
γνωςτζσ ςαν κοινωνίεσ.
Άρα, οι πλθκυςμοί είναι ομάδεσ οργανιςμϊν με κοινι γενετικι
καταγωγι και ενεργειακζσ ςχζςεισ ενϊ οι κοινωνίεσ ομάδεσ
πλθκυςμϊν που ζχουν αλλθλοεξαρτϊμενεσ ςχζςεισ.

5. Πληθσζμοί
• Ρλθκυςμοί διαφορετικϊν ειδϊν, που ςυνυπάρχουν και αλλθλεπιδροφν
μεταξφ τουσ, ςυγκροτοφν τθ βιοκοινότθτα.
• Θ βιοκοινότθτα μαηί με το αβιοτικό ςτοιχείο του περιβάλλοντοσ
ςυγκροτοφν το οικοςφςτθμα.
• Τα όρια του οικοςυςτιματοσ είναι αυκαίρετα.
• Οικοςυςτιματα που καλφπτουν ευρφτερεσ γεωγραφικζσ περιοχζσ,
ςυχνά απομονωμζνεσ μεταξφ τουσ, αλλά με παρόμοια κλιματικά
χαρακτθριςτικά (π.χ. ζρθμοσ, τοφνδρα, τροπικό βροχερό δάςοσ, κ.α)
ςυνιςτοφν τισ μεγαδιαπλάςεισ (biomes).

6. Οικολογική ιζορροπία
• H ςτακερι ςχζςθ που ζχει διαμορφωκεί μζςα από τουσ αιϊνεσ
ανάμεςα ςε διάφορα ςφνολα φυτϊν, μικροοργανιςμϊν και ηϊων,
κακϊσ και ανάμεςα ςτισ αλλθλεπιδράςεισ τουσ με το περιβάλλον.
• Μπορεί να διαταραχκεί λόγω ειςροισ ςτα οικοςυςτιματα
ανεπικφμθτων ςτοιχείων τα οποία προκαλοφν μείωςθ των ικανοτιτων
τουσ να αντιδροφν ι να κινοφν τουσ μθχανιςμοφσ ανακφκλωςθσ,
αναπαραγωγισ και αυτοκακαριςμοφ, με ενδεχόμενο αποτζλεςμα τθν
καταςτροφι τθσ αρμονίασ ανάμεςα ςτθ ηωι και το περιβάλλον.

7. ΒΑ΢ΙΚΑ ΢ΣΟΙΥΔΙΑ ΟΙΚΟ΢Τ΢ΣΗΜΑΣΟ΢
• Ζνα αβιοτικό ςτοιχείο, που είναι το φυςικό περιβάλλον.
• Ζνα βιοτικό ςτοιχείο, τισ κοινωνίεσ, που προκφπτουν από τουσ πλθκυςμοφσ
των αυτό- και ετερότροφων οργανιςμϊν.
• Είςοδοσ και χρθςιμοποίθςθ ενζργειασ.
• Είςοδοσ και ανακφκλωςθ των κρεπτικϊν ςτοιχείων.
Αβιοτικό ςτοιχείο:
• Ρεριλαμβάνει τουσ φυςικοφσ παράγοντεσ του περιβάλλοντοσ (κερμοκραςία,
φωσ υγραςία, κρεπτικά ςτοιχεία {φωςφορικά, νιτρικά άλατα, οξυγόνο,
διοξείδιο του άνκρακα κλπ}).
• Τα αβιοτικά ςτοιχεία δρουν ςτο οικοςφςτθμα κακορίηοντασ τόςο τθ φφςθ
όςο και τθ λειτουργία του.

8. Βιοηικό ζηοιτείο
• Ρεριλαμβάνει τουσ πλθκυςμοφσ ηϊων, φυτϊν και μικροβίων (κοινωνίεσ).
• Βιομάηα: ολικό ποςό οργανικοφ υλικοφ των βιοτικϊν ςτοιχείων.
• Διακρίνονται ςε: παραγωγοφσ-καταναλωτζσ-αποικοδομθτζσ.
• Το ζμβιο τμιμα τθσ Γθσ αποτελείται από αυτότροφους και ετερότροφους οργανιςμοφσ.
• Οι αυτότροφοι οργανιςμοί (φυτά) ςυνκζτουν οργανικά μόρια από απλά ανόργανα
μόρια, ενϊ οι ετερότροφοι (ηϊα) παραλαμβάνουν τα οργανικά μόρια ζτοιμα.
n CO2 + n H2O (CH2O)n + n O2
• Κατά τθ φωτοςφνκεςθ παράγεται οξυγόνο το οποίο ςτθ ςυνζχεια χρθςιμοποιείται από
όλουσ τουσ οργανιςμοφσ για να απελευκερωκεί θ ενζργεια που είναι απαραίτθτθ για τθ
ηωι των οργανιςμϊν. Θ ενζργεια αυτι απελευκερϊνεται όταν διαςπϊνται τα οργανικά
μόρια κατά τθν αναπνοι:
• (CH2O)n + n O2 n CO2 + n H2O

9. • Παραγωγοί: τα πράςινα φυτά (αυτότροφοι οργανιςμοί) που
μετατρζπουν τθν θλιακι ενζργεια ςε χθμικι με τθν λειτουργία τθσ
φωτοςφνκεςθσ.
• Καταναλωτζσ: τα βαςικά ηϊα (ετερότροφοι οργανιςμοί) που παίρνουν
τθν ενζργεια που χρειάηονται ςε χθμικι μορφι από τουσ παραγωγοφσ
είτε άμεςα (φυτοφάγα-πρωτογενείσ) είτε ζμμεςα (ςαρκοφάγα-
δευτερογενείσ).
• Αποικοδομθτζσ: μικροοργανιςμοί. Χρθςιμοποιοφν ενζργεια με μορφι
χθμικϊν ενϊςεων τθν οποία κυρίωσ παίρνουν από τουσ παραγωγοφσ
αλλά και από τουσ νεκροφσ καταναλωτζσ
Μετατρζπουν τισ οργανικζσ ενϊςεισ ςε ανόργανεσ.

10. ΣΑ ΥΑΡΑΚΣΗΡΙ΢ΣΙΚΑ ΣΩΝ ΟΙΚΟ΢Τ΢ΣΗΜΑΣΩΝ
• Μζγεκοσ: μεγάλο όςο θ γθ ι μικρό όςο το κόπρανο ενόσ τρωκτικοφ.
• Τείνουν προσ τθν ποικιλότθτα και τθν ςτακερότθτα.
• Θ ποικιλότθτα κακορίηεται από τθν ζκταςθ των πλθροφοριϊν που
περιζχουν.
• Θ ςτακερότθτα διατθρείται από τουσ διάφορουσ αναδραςτικοφσ
μθχανιςμοφσ που υπάρχουν ς’ αυτά και δθμιουργείται μια
εξιςορροπθμζνθ ςχζςθ μεταξφ των πλθκυςμϊν, των κοινωνιϊν και του
περιβάλλοντοσ.
• Στακερότθτα Στατικότθτα

11. • Ο αρικμόσ των οικοςυςτθμάτων που αναγνωρίηουμε και το μζγεκοσ
τουσ είναι κζμα εκείνου που κάνει τθν κατάταξθ.
• Θ γθ δεν είναι φτιαγμζνθ από κάποιο ςυγκεκριμζνο αρικμό
οικοςυςτθμάτων που το κακζνα από αυτά να ζχει ξεκάκαρα ςφνορα
με το διπλανό του.

12. ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΣΗΣΑ & ΡΟΗ ΣΗ΢ ΔΝΔΡΓΔΙΑ΢
• Βιομάηα: το βάροσ των φυτϊν, ηϊων και μικροβίων μιασ περιοχισ όταν
αφαιρεκεί το νερό που περιζχουν (παραμονι ςε κλίβανο κερμοκραςίασ
80 C μζχρι ςτακεροποίθςθσ του βάρουσ τουσ).
• Θ φυτικι βιομάηα διαφζρει πολφ μεταξφ των διαφόρων τφπων
οικοςυςτθμάτων.
• Θ φυτικι βιομάηα αποτελεί μια δεξαμενι κρεπτικϊν ςτοιχείων αλλά και
μια αποκικθ χθμικισ ενζργειασ, ωσ αποτζλεςμα τθσ φωτοςφνκεςθσ.

13. Ο άλζξωπνο απνζπά έλα ηκήκα ηεο παξαγωγήο ηωλ πεξηζζόηεξωλ
νηθνζπζηεκάηωλ είηε άκεζα είηε έκκεζα (βόζθεζε δώωλ).

14. • Απαιτείται ιδιαίτερθ ευαιςκθςία ςτθ διαχείριςθ διότι μια αλόγιςτθ
εκμετάλλευςθ κα επιφζρει απομάκρυνςθ των κρεπτικϊν ςτοιχείων από
το οικοςφςτθμα, των οποίων θ αντικατάςταςθ είναι δφςκολθ και αργι.
• Θ παραγωγικότθτα εξαρτάται από: κλίμα-ζδαφοσ-φφςθ τθσ βλάςτθςθσ.
• Θ φωτεινι ενζργεια που πζφτει ςτο οικοςφςτθμα είναι ο κυριότεροσ
παράγοντασ αλλά μπορεί να αξιοποιθκεί μόνο κάτω από κατάλλθλεσ
ςυνκικεσ κερμοκραςίασ, κρεπτικϊν ςτοιχείων και κυρίωσ νεροφ.
• Θ ακτινοβολία του ιλιου είναι μεγάλθ πάνω από τουσ τροπικοφσ, αλλά
παρατθροφνται τόςο τα τεράςτια βροχερά δάςθ όςο και ζρθμοι.

15. ΒΙΟΓΔΩΥΗΜΙΚΟΙ ΚΤΚΛΟΙ
• Έδαφοσ: πθγι των απαραίτθτων κρεπτικϊν ςτοιχείων ςτα χερςαία
οικοςυςτιματα.
• Τα ςτοιχεία πθγαίνουν ςτο βιοτικό μζροσ του οικοςυςτιματοσ με
απορρόφθςθ από τισ ρίηεσ των φυτϊν ι με ενςωμάτωςι τουσ από
τουσ μ/ο του εδάφουσ.
• Θ απουςία των κρεπτικϊν ςτοιχείων είναι περιοριςτικόσ παράγοντασ
τθσ παραγωγικότθτασ.

16. • Το οικοςφςτθμα δεν λειτουργεί χωρίσ ενζργεια θ οποία όμωσ για να μπει
ς’ αυτό απαιτεί αφξθςθ των φυτϊν που είναι αδφνατθ χωρίσ τα
απαραίτθτα κρεπτικά ςτοιχεία.
• Θ “κυκλοφορία” και ανακφκλωςθ των χθμικϊν ςτοιχείων και ενϊςεων ςτα
οικοςυςτιματα περιγράφεται χρθςιμοποιϊντασ τουσ βιογεωχθμικοφσ
κφκλουσ. Αποτελοφν Μοντζλα που εκφράηουν τθν κίνθςθ του ςτοιχείου ι
ζνωςθσ, ςυνικωσ κοντά ςτθν επιφάνεια τθσ γθσ, κεωρϊντασ λίγεσ
απϊλειεσ προσ το μάγμα τθσ γθσ ι το διάςτθμα. Οι βιογεωχθμικοί κφκλοι
περιγράφονται χρθςιμοποιϊντασ διαμερίςματα.
• Οι κινιςεισ των ςτοιχείων από το ζνα διαμζριςμα ςτο άλλο γίνονται από
διαδρομζσ μεταφοράσ.

17. Ο χρόνοσ παραμονισ (residence time) ενόσ ςτοιχείου ςε
ςυγκεκριμζνο διαμζριςμα ορίηεται ωσ εξισ:
ί
ί
ή
ό
έ
ί
ό
ή
ό
)
(

18. Περιβάλλον
• Tο ςφνολο των φυςικϊν και ανκρωπογενϊν παραγόντων που με τισ
αλλθλεπιδράςεισ τουσ επθρεάηουν τθν ποιότθτα ηωισ, τθν ανάπτυξθ
τθσ κοινωνίασ και γενικότερα τθν οικολογικι ιςορροπία.
• Αποτελείται από: το ζδαφοσ, το υπζδαφοσ, τα υπόγεια και
επιφανειακά νερά, τθ κάλαςςα, τον αζρα, τθ χλωρίδα, τθν πανίδα,
τουσ φυςικοφσ πόρουσ και τα ςτοιχεία πολιτιςμοφ, όπωσ ζχουν
διαμορφωκεί από τισ ανκρϊπινεσ δραςτθριότθτεσ.
• Ραρζχει ςτον άνκρωπο και ςε κάκε μορφι ηωισ ηωτικοφσ πόρουσ.
• Ο άνκρωποσ όμωσ παρεμβαίνει και τροποποιεί το περιβάλλον.

19. ΧΕΡ΢ΑΙΟ ΚΑΙ ΤΔΑΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Θ επιφάνεια τθσ γθσ παρουςιάηει μια μεγάλθ ποικιλότθτα βιοτόπων
και κατοικιϊν:
• Υδατικό και Χερςαίο περιβάλλον
• Θ ηωι άρχιςε ςτθ κάλαςςα και θ δυςκολία των πρϊτων ςταδίων
εξζλιξθσ για τον εποικιςμό τθσ χζρςου κράτθςε εκατομμφρια χρόνια,
οπότε θ ηωι εμφανίςτθκε και ςτθν ξθρά.
• Το νερό είναι 800 περίπου φορζσ πυκνότερο από τον αζρα.
• Διαφζρει ακόμθ από τον αζρα ςτο βακμό που είναι διαλυμζνα ς’ αυτό
αζρια και μζταλλα.

20. • Ρροςφζρει αρκετι φυςικι βοικεια ςτουσ υδρόβιουσ οργανιςμοφσ, που
ζχουν τθν ίδια περίπου πυκνότθτα.
• Στα χερςαία περιβάλλοντα θ ηωι περιορίηεται ςτθ μεςόφαςθ
ατμόςφαιρασ και εδάφουσ και κακεμιά από τισ καταςτάςεισ αυτζσ ζχει
μεγάλθ ςυμμετοχι.
• Το αζριο μζςο προςφζρει το οξυγόνο για τθν αναπνοι και το διοξείδιο
του άνκρακα για τθ φωτοςφνκεςθ.
• Το ζδαφοσ είναι θ πθγι του νεροφ και των απαραίτθτων κρεπτικϊν
ςτοιχείων.
• Ο αζρασ προςφζρει λιγότερθ αντίςταςθ ςτθν κίνθςθ από το νερό με
ιξϊδεσ το 1/50 του νεροφ και ζτςι δεν επάγει τισ περιςςότερεσ από τισ
μορφζσ ηωισ που χαρακτθρίηουν τα υδατικά οικοςυςτιματα.

21. • Στα υδατικά περιβάλλοντα υπάρχει μια μεγαλφτερθ επίδραςθ
πάνω ςτθ φφςθ των μορφϊν ηωισ.
• Λόγω του ότι οι οργανιςμοί είναι ελαφρϊσ πυκνότεροι από το νερό
τα υδρόβια ηϊα και φυτά ζχουν αναπτφξει μια μεγάλθ ποικιλία
μθχανιςμϊν για να αποφφγουν το βφκιςμά τουσ.
• Στο νερό (αντίκετα με τθ χζρςο), θ βαρφτθτα δεν περιορίηει το
μζγιςτο μζγεκοσ που μπορεί να πάρει ζνασ οργανιςμόσ (φάλαινεσ
με μικοσ 50 m και βάροσ > 100 tn , ελζφαντασ με βάροσ 7 tn).
• Το υδατικό περιβάλλον προςφζρει άριςτθ ςτιριξθ ςτουσ
οργανιςμοφσ (π.χ. ςκελετόσ του καρχαρία: εφκαμπτοσ χόνδροσ, που
κα πρόςφερε ελάχιςτθ ςτιριξθ ςτθ χζρςο).

22. ΡΤΘΜΙ΢Η
• Οι υπερβολικά ακραίεσ περιβαλλοντικζσ ςυνκικεσ περιορίηουν
κάκε μορφι ηωισ.
• Ακόμθ και ς’ ζνα κατοικιςιμο περιβάλλον ζνα άτομο είναι καλά
προςαρμοςμζνο ς’ ζνα μικρό εφροσ ςυνκθκϊν.
• Και θ μικρότερθ αλλαγι ςτο “κατάλλθλο” περιβάλλον ενόσ
οργανιςμοφ ενεργοποιεί ομοιοςτατικζσ αποκρίςεισ ς’ αυτόν.
• Ο οργανιςμόσ προςπακεί να κρατιςει τον εαυτό του ςτθν
καλφτερθ δυνατι κατάςταςθ με αλλαγι τθσ φυςιολογίασ ι τθσ
ςυμπεριφοράσ ι ακόμθ και με μετακίνθςθ ςε μια νζα περιοχι.
• Υπάρχει όμωσ και ζνα αξεπζραςτο όριο αντοχισ ενόσ πλθκυςμοφ
ςε κάποια επίπεδα κερμοκραςίασ, βροχοπτϊςεων, αλατότθτασ,
κρεπτικϊν ουςιϊν κλπ, πζρα από το οποίο δεν μπορεί να επιηιςει.

23. • Θ παραγωγικότθτα ενόσ είδουσ ςε ςυγκεκριμζνο περιβάλλον εξαρτάται
από τα επίπεδα “δραςτθριότθτασ” που μπορεί να κρατιςει κακϊσ και
από το “κόςτοσ” ςυντιρθςθσ των δραςτθριοτιτων αυτϊν.
• Δραςτθριότθτα = κίνθςθ και λειτουργίεσ που βοθκοφν τον οργανιςμό ςτθν
“εκμετάλλευςθ” του περιβάλλοντοσ.
• Κόςτοσ = κατανάλωςθ ενζργειασ και παράγοντεσ που αυξάνουν τθν
γεννθτικότθτα και μειϊνουν τθν κνθςιμότθτα.
• Το ευνοϊκό ιςοηφγιο μεταξφ δραςτθριότθτασ και κόςτουσ βρίςκεται μόνο
εντόσ ςτενοφ εφρουσ περιβαλλοντικϊν ςυνκθκϊν.
• Ακόμθ και οι προςωρινζσ διακυμάνςεισ ςτο περιβάλλον αυξάνουν το
κόςτοσ τθσ διατιρθςθσ.

24. ΟΜΟΙΟ΢ΣΑ΢Η και ΢ΣΑΘΔΡΟΣΗΣΑ Δ΢ΩΣΔΡΙΚΟΤ ΠΔΡΙΒΑΛΛΟΝΣΟ΢
• Ομοιόςταςθ: χαρακτθρίηει τθν ικανότθτα των οργανιςμϊν να κρατοφν
ςτακερζσ τισ εςωτερικζσ τουσ ςυνκικεσ ηϊντασ ςε ζνα μεταβαλλόμενο
εξωτερικό περιβάλλον.
• Οι ομοιοςτατικοί μθχανιςμοί αναπτφχκθκαν για τθν επιβίωςθ ς’ όλουσ
τουσ τφπουσ των περιβαλλοντικϊν αλλαγϊν (δθλ. κερμοκραςίασ, φωτόσ,
υγραςίασ, ςυγκεντρϊςεισ αλάτων κλπ).
• Θερμοκραςία ανκρϊπινου ςϊματοσ 37 C (κερμοκραςία αζρα ςε
μεγαλφτερα όρια).
• Εξαιτίασ του ότι οι εςωτερικζσ διεργαςίεσ του ανκρϊπου γίνονται ςε
ςτακερι κερμοκραςία (ομοιοκερμικζσ) το ανκρϊπινο ςϊμα μπορεί να
κρατά, ςε ιδεϊδθ κατάςταςθ, ςτακερά επίπεδα δραςτθριότθτασ κάτω
ακόμθ και από ακραίεσ ςυνκικεσ κερμοκραςίασ περιβάλλοντοσ.
• Υπάρχουν όμωσ περιοριςμοί ςτθν πράξθ.

25. Περιβαλλοντικζσ ςυνκικεσ
• Στα πλαίςια τθσ μελζτθσ τθσ αλλθλεπίδραςθσ των οργανιςμϊν με το
περιβάλλον τουσ, ςυνθήκεσ ονομάηονται οι αβιοτικοί παράγοντεσ που
μεταβάλλονται ςτο χϊρο ι το χρόνο και επθρεάηουν τουσ οργανιςμοφσ
αλλά δεν καταναλϊνονται, π.χ. κερμοκραςία, υγραςία, pH, θλιακι
ακτινοβολία κλπ.
• Οι ςυνκικεσ μπορεί να τροποποιθκοφν από άλλουσ ηωντανοφσ
οργανιςμοφσ. Για παράδειγμα, μζςα ςε ζνα δάςοσ τα δζντρα
δθμιουργοφν ςυνκικεσ υψθλότερθσ ςχετικισ υγραςίασ και μικρότερου
εφρουσ διακφμανςθσ τθσ κερμοκραςίασ ςε ςφγκριςθ με ζνα άδενδρο
περιβάλλον.
• Οι ςυνκικεσ όμωσ δεν καταναλϊνονται, δεν κακίςτανται λιγότερο ι
περιςςότερο διακζςιμεσ ςε άλλουσ οργανιςμοφσ, και αυτό τισ
διαφοροποιεί από τουσ φυςικοφσ πόρους.

26. Πόροι
• Είναι π.χ. θ τροφι, το νερό, τα καταφφγια (για τα ηϊα), το φωσ (για τα
φυτά)
• Ανάλογα με το είδοσ του οργανιςμοφ, μία περιβαλλοντικι παράμετροσ
μπορεί να είναι ςυνκικθ ι πόροσ. Για παράδειγμα, το φωσ είναι
ςυνκικθ για τα ηϊα, αλλά πόροσ για τα φυτά, αφοφ ςτθν τελευταία
περίπτωςθ απορροφάται από τα φφλλα για παραγωγι ενζργειασ. Θ
εδαφικι υγραςία είναι φυςικόσ πόροσ για τα φυτά (τθν απορροφοφν
με τισ ρίηεσ), αλλά ςυνκικθ για τουσ γαιοςκϊλθκεσ (χρειάηονται υγρό
ζδαφοσ για να λειτουργιςουν).

27. Ταξινόμηςη σων οπγανιςμών ωρ ππορ ση ςχέςη σοτρ με ση
θεπμοκπαςία
Ποικιλόκερμοι – ομοιόκερμοι και εκτόκερμοι – ενδόκερμοι
• Ποικιλόκερμοι οργανιςμοί είναι εκείνοι ςτουσ οποίουσ θ κερμοκραςία του
ςϊματοσ μπορεί να ποικίλλει και δεν διατθρείται πάντα ςτακερι.
Ροικιλόκερμα είναι τα περιςςότερα αςπόνδυλα (ζντομα, άλλα
αρκρόποδα, μαλάκια κλπ.), τα περιςςότερα ψάρια, αμφίβια και ερπετά,
κακϊσ και όλα τα φυτά, οι μφκθτεσ και τα πρϊτιςτα (βακτιρια,
πρωτόηωα).
• Ομοιόκερμοι οργανιςμοί είναι εκείνοι ςτουσ οποίουσ θ κερμοκραςία του
ςϊματοσ διατθρείται πάντα ςτακερι. Ομοιόκερμα είναι τα πουλιά και τα
κθλαςτικά.

28. • Εκτόκερμοι οργανιςμοί είναι εκείνοι ςτουσ οποίουσ θ ρφκμιςθ τθσ
κερμοκραςίασ του ςϊματοσ εξαρτάται από εξωτερικζσ πθγζσ
κερμότθτασ. Εκτόκερμοι οργανιςμοί είναι κυρίωσ οι ποικιλόκερμοι.
• Ενδόκερμοι οργανιςμοί είναι εκείνοι που ζχουν τθν ικανότθτα να
χρθςιμοποιοφν τθ κερμότθτα που παράγεται ςτο ςϊμα τουσ για να
κρατιςουν τθ κερμοκραςία τουσ ςε υψθλά επίπεδα. Ενδόκερμοι είναι
κυρίωσ οι ομοιόκερμοι οργανιςμοί.

29. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΣΙΚΕ΢ ΟΧΛΗ΢ΕΙ΢
ΚΑΘΕ ΑΝΘ΢ΩΡΟΓΕΝΘ Δ΢ΑΣΤΘ΢ΙΟΤΘΤΑ ΣΘΜΑΙΝΕΙ ΡΕ΢ΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΘ ΟΧΛΘΣΘ
-ΜΕΤΑΦΟ΢ΕΣ
-ΘΕ΢ΜΑΝΣΘ ΚΤΙ΢ΙΩΝ
-ΒΙΟΜΘΧΑΝΙΑ
-ΑΣΤΙΚΘ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΘ
-ΓΕΩ΢ΓΙΚΘ Δ΢ΑΣΤΘ΢ΙΟΤΘΤΑ
-ΕΡΕΙΣΟΔΙΑ ΢ΥΡΑΝΣΘΣ

30. ΡΤΠΑΝ΢Η ΣΟΤ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΣΟ΢
• Θ παρουςία ςτο περιβάλλον ρφπων, δθλαδι κάκε είδουσ ουςιϊν,
κορφβου, ακτινοβολίασ ι άλλων μορφϊν ενζργειασ ςε ποςότθτα,
ςυγκζντρωςθ ι διάρκεια που μπορεί να προκαλζςoυν αρνθτικζσ
επιπτϊςεισ ςτθν υγεία, ςτουσ ηωντανοφσ οργανιςμοφσ και ςτα
οικοςυςτιματα ι υλικζσ ηθμιζσ και γενικά να καταςτιςουν το περιβάλλον
ακατάλλθλο για τισ επικυμθτζσ χριςεισ του.
• Ακόμθ και θ υποβάκμιςθ τθσ αιςκθτικισ του περιβάλλοντοσ χϊρου
κακϊσ και θ καταςτροφι τθσ πολιτιςτικισ κλθρονομιάσ του ανκρϊπου.

31. Κυριότερες κατηγορίες ανθρωπογενών πηγών ρύπανσης
• Βιομθχανίεσ
• Αςτικζσ δραςτθριότθτεσ (πόλεισ)
• Συγκοινωνίεσ
• Κεντρικι κζρμανςθ
• Γεωργικζσ δραςτθριότθτεσ
• Τυχαία περιςτατικά – Ατυχιματα
Θ εμφάνιςθ δυςμενϊν επιπτϊςεων τθσ ρφπανςθσ ςτουσ ηϊντεσ
οργανιςμοφσ και ειδικά ςτθν υγεία του ανκρϊπου οδιγθςε ςτθν
αναγκαιότθτα για τθν προςταςία του περιβάλλοντοσ, δθλαδι τθ λιψθ του
ςυνόλου των μζτρων που αποςκοποφν ςτθν πρόλθψθ και καταςτολι τθσ
ρφπανςθσ.

32. Κυρίαρχη αντίληψη
«Ο ΑΝΘ΢ΩΡΟΣ Β΢ΙΣΚΕΤΑΙ ΙΕ΢Α΢ΧΙΚΑ ΣΕ ΑΝΩΤΕ΢Θ ΘΕΣΘ ΑΡΟ ΤΑ
ΥΡΟΛΟΙΡΑ ΕΙΔΘ ΗΩΘΣ ΤΟΡΟΘΕΤΩΝΤΑΣ ΤΑ ΚΑΤΩ ΑΡΟ ΤΘΝ ΑΡΟΛΥΤΘ
ΚΥ΢ΙΑ΢ΧΙΑ ΤΟΥ & ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΩΝΤΑΣ ΤΘΝ ΑΛΟΓΙΣΤΘ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΘ
ΤΟΥΣ»
ΑΡΟΤΕΛΕΣΜΑ: ΑΛΛΟΙΩΣΘ ΚΑΙ ΔΙΑΤΑ΢ΑΞΘ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ
ΟΙΚΟΣΥΣΤΘΜΑΤΩΝ

33. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
Α. ΠΡΟΪ΢ΣΟΡΙΚΕ΢ ΚΟΙΝΩΝΙΕ΢: ΣΥΛΛΟΓΘ ΚΑ΢ΡΩΝ & ΦΥΤΩΝ ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ
ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ ΡΕ΢ΙΒΑΛΛΟΝ
Β. ΚΑΣΑ΢ΚΕΤΗ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ & ΧΡΗ΢Η ΦΩΣΙΑ΢: ΑΡΟΚΤΘΣΘ ΜΕΣΩΝ
ΔΙΑΦΟ΢ΟΡΟΙΘΣΘΣ ΤΟΥ ΡΕ΢ΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΘ &
Τ΢ΟΡΟΡΟΙΘΣΘ ΦΥΣΙΚΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΘΜΑΤΩΝ ΣΕ ΜΙΚ΢Θ ΚΛΙΜΑΚΑ ΜΕ
ΑΣΘΜΑΝΤΕΣ ΣΥΝΕΡΕΙΕΣ
Γ. ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΑΝΑ΢ΣΑ΢Η: ΕΞΘΜΕ΢ΩΣΘ ΑΓ΢ΙΩΝ ΗΩΩΝ - ΕΦΑ΢ΜΟΓΘ
Ρ΢ΩΤΩΝ ΚΑΛΛΙΕ΢ΓΕΙΩΝ ΦΥΤΩΝ - ΑΝΑΡΤΥΞΘ ΑΓ΢ΟΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ
ΑΥΞΘΣΘ ΤΩΝ ΑΝΘ΢ΩΡΙΝΩΝ ΡΑ΢ΕΜΒΑΣΕΩΝ

34. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
• ΑΝΑΡΤΥΞΘ ΓΕΩ΢ΓΙΑΣ & ΚΤΘΝΟΤ΢ΟΦΙΑΣ ΑΥΞΘΣΘ ΑΝΘ΢ΩΡΙΝΟΥ
ΡΛΘΘΥΣΜΟΥ ΑΡΑΙΤΘΣΘ ΓΙΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕ΢ΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΑΓ΢ΟΤΙΚΘΣ -
ΚΤΘΝΟΤ΢ΟΦΙΚΘΣ Χ΢ΘΣΘΣ ΑΡΟΨΙΛΩΣΘ ΔΑΣΩΝ & ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΘ ΤΟΥΣ ΑΡΟ
ΚΑΛΛΙΕ΢ΓΕΙΕΣ & ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΔΕΥΤΕ΢ΟΓΕΝΟΥΣ ΒΛΑΣΤΘΣΘΣ ΕΜΦΑΝΙΣΘ Ρ΢ΩΤΩΝ
ΡΕ΢ΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ Ρ΢ΟΒΛΘΜΑΤΩΝ (ΔΙΑΒ΢ΩΣΘ ΕΔΑΦΟΥΣ-ΚΑΤΑ΢΢ΕΥΣΘ
ΑΓ΢ΟΤΙΚΩΝ ΡΟΛΙΤΙΣΜΩΝ ΜΑΓΙΑ-ΜΕΣΟΡΟΤΑΜΙΑΣ)
• Ρ΢ΩΤΟΓΟΝΕΣ - ΑΓ΢ΟΤΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ: Ο ΑΝΘ΢ΩΡΟΣ «ΔΕΝ ΘΕΩ΢ΕΙ
ΑΥΤΟΝΟΘΤΟ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΟΥ ΝΑ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΕΤΑΙ ΤΘ ΦΥΣΘ»
-Χ΢ΘΣΘ ΑΝΩΔΥΝΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΡΕ΢ΙΒΑΛΛΟΝ ΜΟ΢ΦΩΝ ΕΝΕ΢ΓΕΙΑΣ
-ΡΑ΢ΑΓΩΓΙΚΕΣ Δ΢ΑΣΤΘ΢ΙΟΤΘΤΕΣ ΜΙΚ΢ΘΣ ΕΝΤΑΣΘΣ
-ΑΡΟΛΥΤΘ ΕΝΑ΢ΜΟΝΙΣΘ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΜΕ ΤΑ ΦΥΣΙΚΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΘΜΑΤΑ

35. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
Γ. ΒΙΟΜΗΥΑΝΙΚΗ ΔΠΑΝΑ΢ΣΑ΢Η (18ος αι.): ΑΛΜΑΤΩΔΘ ΑΛΛΑΓΘ ΣΤΘΝ
ΙΣΟ΢΢ΟΡΙΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΚΟΙΝΩΝΙΑ & ΡΕ΢ΙΒΑΛΛΟΝ
-Χ΢ΘΣΘ ΝΕΩΝ ΜΕΘΟΔΩΝ ΡΑ΢ΑΓΩΓΘΣ ΜΑΗΙΚΘ & Δ΢ΑΣΤΙΚΘ ΡΑ΢ΕΜΒΑΣΘ
ΣΤΙΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΔΙΕ΢ΓΑΣΙΕΣ
-Χ΢ΘΣΘ ΜΘ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΜΟ΢ΦΩΝ ΕΝΕ΢ΓΕΙΑΣ
-ΣΥΣΣΩ΢ΕΥΣΘ ΑΡΟΒΛΘΤΩΝ
-ΔΙΑΤΑ΢ΑΞΘ ΦΥΤΙΚΩΝ-ΗΩΙΚΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

36. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
Δ. 20νο αη.: ΑΝΣΙΜΔΣΩΠΙ΢Η ΣΩΝ ΦΤ΢ΙΚΩΝ ΟΙΚΟ΢Τ΢ΣΗΜΑΣΩΝ ΢ΑΝ
ΜΙΑ ΑΝΔΞΑΝΣΛΗΣΗ ΠΗΓΗ ΠΟΡΩΝ
2νο ΠΑΓΚΟ΢ΜΙΟ΢ ΠΟΛΔΜΟ΢: ΑΝΑΠΤΥΞΗ ~ ΜΕΓΕΝΘΥΣΗ ~
ΔΚΒΙΟΜΗΥΑΝΙ΢Η
΢Σ. 21νο αη.: ΠΛΗΘΟ΢ ΠΔΡΙΒΑΛΛΟΝΣΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΩΝ
ΚΟΙΝΩΝΙΚΔ΢ ΚΡΙ΢ΔΙ΢ ΠΔΡΙΒΑΛΛΟΝΣΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΑ
Α΢ΣΙΚΟΠΟΙΗ΢Η-ΤΠΔΡΠΛΗΘΤ΢ΜΟ΢ Α΢ΚΗ΢Η ΠΙΔ΢Η΢ ΢ΣΑ
ΓΑ΢ΙΚΑ ΟΙΚΟ΢Τ΢ΣΗΜΑΣΑ
ΔΡΗΜΟΠΟΙΗ΢Η-ΤΠΟΒΑΘΜΙ΢Η ΔΓΑΦΩΝ ΦΣΩΥΔΙΑ & ΔΞΑΘΛΙΩ΢Η
΢ΣΟΝ ΑΓΡΟΣΙΚΟ ΠΛΗΘΤ΢ΜΟ

37. ΢ημαντικά προβλήματα
• Κλιματικι αλλαγι
• Μείωςθ ςτοιβάδασ του όηοντοσ
• Πξινθ βροχι
• Χθμικι/κερμικι ρφπανςθ
• Μείωςθ και υποβάκμιςθ υδατικϊν πόρων
• Απϊλεια βιοποικιλότθτασ
• Ερθμοποίθςθ
• ΢φπανςθ εδαφϊν
• Διαχείριςθ αποβλιτων

38. Αιτίεσ
• Υπερπλθκυςμόσ
• Υπερεκμετάλλευςθ φυςικϊν πόρων

39. Αντιμετϊπιςη
• Λιψθ μζτρων
• Επιβολι φόρων
• Χοριγθςθ κινιτρων

40. Είναι όμωσ αρκετά για την αντιμετϊπιςη του προβλήματοσ;
• Ρεριβαλλοντικι θκικι
• Νομοκετικζσ ρυκμίςεισ

41. Χρήςιμοι οριςμοί
• Αημοζθαιρική ρύπανζη: Η παξνπζία ζηελ αηκόζθαηξα ξύπωλ,
δειαδή θάζε είδνπο νπζηώλ, ζνξύβνπ, αθηηλνβνιίαο ή άιιωλ κνξθώλ
ελέξγεηαο ζε πνζόηεηα, ζπγθέληξωζε ή δηάξθεηα πνπ κπνξνύλ λα
πξνθαιέζνπλ, βξαρππξόζεζκα ή καθξνπξόζεζκα, αξλεηηθέο
επηπηώζεηο ζηελ αλζξώπηλε πγεία, ζε δωληαλνύο νξγαληζκνύο θαη
νηθνζπζηήκαηα, ή ζε πιηθά.
•Ρύπανζη θαλάζζιοσ περιβάλλονηος: Η άκεζε ή έκκεζε εηζαγωγή
από ηνλ άλζξωπν νπζηώλ ή ελέξγεηαο ζην ζαιάζζην πεξηβάιινλ
(ζπκπεξηιακβαλνκέλωλ ηωλ εθβνιώλ) κε απνηέιεζκα δπζκελείο
επηπηώζεηο, όπωο βιάβεο ζε δωληαλνύο νξγαληζκνύο, θηλδύλνπο γηα
ηελ αλζξώπηλε πγεία, παξεκπόδηζε αλζξώπηλωλ δξαζηεξηνηήηωλ
όπωο ε αιηεία, ππνβάζκηζε ηεο πνηόηεηαο γηα ρξήζε ηνπ ζαιαζζηλνύ
λεξνύ θαη ππνβάζκηζε ηωλ ζπλζεθώλ δηαβίωζεο.

42. Χρήςιμοι οριςμοί
• Μείωςθ ςτρατοςφαιρικοφ όηοντοσ: Θ μείωςθ του όηοντοσ ςτθ
ςτρατόςφαιρα που παρατθρικθκε αρχικά ςτο Νότιο και Βόρειο Ρόλο και ςτθ
ςυνζχεια ςτα μζςα γεωγραφικά πλάτθ. Οφείλεται ςτισ καταλυτικζσ
αντιδράςεισ κατά τισ οποίεσ φωτοδιαςπϊνται χλωριοφχεσ, βρωμιοφχεσ και
φκοριοφχεσ ενϊςεισ, που χρθςιμοποιοφνται ςτθ χθμικι βιομθχανία και ςτα
κλιματιςτικά μθχανιματα, ςε ςυνκικεσ πολφ χαμθλϊν κερμοκραςιϊν (-80 ζωσ
-90oC) και με τθν παρουςία πολικϊν ςτρατοςφαιρικϊν νεφϊν οδθγοφν ςτθν
απότομθ καταλυτικι καταςτροφι του όηοντοσ.
• Όξινθ βροχι (ι όξινεσ αποκζςεισ): Ρεριλαμβάνει υγρζσ (βροχι, ομίχλθ,
χιόνι) και ξθρζσ (λεπτοτεμαχίδια, ςκόνθ) όξινεσ αποκζςεισ. Οφείλεται ςε
αζριουσ ρφπουσ, κυρίωσ διοξείδιο του κείου και οξείδια του αηϊτου που
εκπζμπονται ςτθν ατμόςφαιρα κατά τθν καφςθ ορυκτϊν καυςίμων.

43. Χρήςιμοι οριςμοί
•Ενίςχυςθ του φαινομζνου του κερμοκθπίου: Θ αφξθςθ ςτον ατμοςφαιρικό
αζρα των ςυγκεντρϊςεων των αερίων που απορροφοφν τθν εκπεμπόμενθ
από τθ Γθ υπζρυκρθ ακτινοβολία και θ απελευκζρωςθ άλλων αερίων, ξζνων
προσ τθ ςφςταςθ του ατμοςφαιρικοφ αζρα, που απορροφοφν τθν υπζρυκρθ
ακτινοβολία, λόγω των ανκρϊπινων δραςτθριοτιτων, οδθγοφν ςτθν
ενίςχυςθ του φαινομζνου του κερμοκθπίου.
•Ανφψωςθ τθσ ςτάκμθσ τθσ κάλαςςασ: Θ άνοδοσ τθσ ςτάκμθσ τθσ
κάλαςςασ ςυνδζεται με τρεισ κφριουσ παράγοντεσ που προκαλοφνται από
τθν κλιματικι αλλαγι, δθλαδι τθ κερμικι διαςτολι του καλαςςινοφ νεροφ,
τθν τιξθ των παγετϊνων και των πολικϊν παγοκαλυμμάτων και τθν απϊλεια
πάγου από τθ Γροιλανδία και τθ Δυτικι Ανταρκτικι.

44. Χρήςιμοι οριςμοί
• Δρημοποίηζη: Θ υποβάκμιςθ τθσ γθσ ςε ξθρζσ, θμίξθρεσ και
φφυγρεσ περιοχζσ, ωσ αποτζλεςμα διαφόρων παραγόντων,
ςυμπεριλαμβανομζνων τθσ κλιματικισ αλλαγισ και των ανκρϊπινων
δραςτθριοτιτων.
• Αλλοίωζη αβιοηικών ζσζηαηικών ηοσ περιβάλλονηος: Θ
αλλοίωςθ φυςικϊν ι χθμικϊν παραμζτρων αβιοτικϊν ςυςτατικϊν του
περιβάλλοντοσ ωσ αποτζλεςμα τθσ ειςαγωγισ ρφπων ςτο περιβάλλον.
•Δπίπηωζη ζηις βιοηικές κοινόηηηες: Αρνθτικζσ επιπτϊςεισ
προκαλοφνται ςτουσ ηωντανοφσ οργανιςμοφσ από τθν ειςαγωγι ρφπων
ςτο περιβάλλον· αφοροφν ςε επιπτϊςεισ ςτο επίπεδο του ατόμου, ςε
αλλαγζσ ςτα χαρακτθριςτικά και τθ δυναμικι των πλθκυςμϊν και ςε
αλλαγζσ ςτθ δομι και τθ λειτουργία των βιοτικϊν κοινοτιτων.

45. Χρήςιμοι οριςμοί
• Επίπτωςθ ςτθν ανκρϊπινθ υγεία: Οι επιπτϊςεισ που προκαλοφνται ςτθν
ανκρϊπινθ υγεία από τθν ειςαγωγι ρφπων ςτο περιβάλλον.
• Οικονομικζσ επιπτϊςεισ: Οικονομικζσ απϊλειεσ που προκφπτουν από τθ
ρφπανςθ του περιβάλλοντοσ, π.χ. οικονομικζσ απϊλειεσ από τισ επιπτϊςεισ
τθσ ειςαγωγισ ρφπων ςτο περιβάλλον ςτθν ανκρϊπινθ υγεία, ςτθ
βιομθχανικι παραγωγι, ςτισ καλλιζργειεσ, ςτθν αλιεία, ςτον τουριςμό κτλ.
• Μζκοδοι περιβαλλοντικισ παρακολοφκθςθσ και εκτίμθςθσ: Μζκοδοι που
εφαρμόηονται για τθ ςυςτθματικι παρατιρθςθ, καταγραφι και αξιολόγθςθ
τθσ κατάςταςθσ του περιβάλλοντοσ με ςκοπό τθν υποςτιριξθ διαδικαςιϊν
λιψθσ αποφάςεων και ςχεδιαςμοφ.
•Μζτρα προςταςίασ: Ενζργειεσ, μζτρα και ζργα που ζχουν ςτόχο τθν
πρόλθψθ τθσ ρφπανςθσ του περιβάλλοντοσ ι τθν αποκατάςταςθ, διατιρθςθ ι
βελτίωςι του.

46. Η ξύπαλζε κπνξεί λα ηαμηλνκεζεί αλάινγα κε ηε ζπληζηώζα ηνπ
πεξηβάιινληνο πνπ ξππαίλεηαη, ζε αημοζθαιρική ρύπανζη,
ρύπανζη εδαθών, ρύπανζη σπόγειοσ ύδαηος, ρύπανζη
εζωηερικών επιθανειακών σδάηων θαη ρύπανζη ηοσ θαλάζζιοσ
περιβάλλονηος.
ΡΥΠΑΝ΢Η

47. ΠΔΡΙΒΑΛΛΟΝΣΙΚΗ ΜΗΥΑΝΙΚΗ

48. • Στρατιωτικόσ Μθχανικόσ: άρχιςε να εξελίςςεται όταν οι πολεμικζσ
επιχειριςεισ απαίτθςαν εξειδικευμζνεσ γνϊςεισ για τθ δθμιουργία όπλων,
κανονιϊν, πολιορκθτικϊν μθχανϊν κ.ά.
• Βιομθχανικι επανάςταςθ πλθκυςμιακι ςυγκζντρωςθ όξυνςθ
προβλθμάτων Ρολιτικοφ Μθχανικοφ.
• Εξάπλωςθ επιδθμιϊν ςτισ πρϊτεσ ςφγχρονεσ πόλεισ.
• Επιδθμία πανοφκλασ 14ο αι. μ.Χ. Αιτία: τα βακτιρια τθν προκαλοφν με
ψφλλουσ από ποντικοφσ και άλλα τρωκτικά ςτουσ ανκρϊπουσ.
• Επιδθμία χολζρασ-Λονδίνο: 14.600 κάνατοι (1849) & 10.675 κάνατοι
(1854).
• Αιτία: τα βακτιρια τθσ χολζρασ μεταφζρονται ςτα απόβλθτα των αςκενϊν
και από εκεί μολφνουν τα νερά, το γάλα, τα τρόφιμα και τισ μφγεσ.
• Επιδθμία θπατιτιδασ-Νζο Δελχί: 29.300 κάνατοι (1995-6)
• Αιτία: ειςροι υγρϊν αποχζτευςθσ ςτο δίκτυο φδρευςθσ.

49. • Θ ζννοια τθσ υγιεινισ ειςιλκε ςτο προςκινιο και γριγορα διαφάνθκαν οι
διαςυνδζςεισ μεταξφ φδρευςθσ-αποχζτευςθσ-τροφοδότθςθσ και υγιεινισ
των πολιτϊν μιασ πόλθσ.
• Συνεργαςία πολιτικοφ μθχανικοφ με γιατροφσ επιδθμιολόγουσ,
υγιεινολόγουσ.
• Δθμιουργία Υγιεινολόγου Μθχανικοφ: Ρολιτικόσ Μθχανικόσ
εξειδικευμζνοσ ςτα ςυςτιματα που ζχουν άμεςθ ςχζςθ με τθν
ανκρϊπινθ υγεία.
• Εκςυγχρονιςμόσ πόλεων απαίτθςε και κάποιο παράλλθλο εκςυγχρονιςμό
των εγκαταςτάςεων.
• Ρ.χ. αποςτείρωςθ πόςιμου νεροφ πριν τθ διοχζτευςθ ςτισ πόλεισ.
• Θ κλαςςικι μζκοδοσ τθσ χλωρίωςθσ απαιτοφςε γνϊςεισ χθμείασ και
μικροβιολογίασ.

50. • Θ ςχεδίαςθ-καταςκευι-λειτουργία εγκατάςταςθσ απαιτοφςε γνϊςεισ
χθμικοφ και μθχανολόγου μθχανικοφ.
• Διάφορα “επειςόδια” Ατμοςφαιρικισ ΢φπανςθσ (τζλθ ’60): οδιγθςαν
εκατοντάδεσ ανκρϊπουσ ςτα νοςοκομεία.