бө

2. Тархины дарагдал, гавлын
доторх цусан хураа
• Гэмтэгсэдийн 5% тохиолдоно
• Гавлын дотор үүссэн цусан хураа
• Гавлын ясны цөмөрсөн хугарал
• Тархины бяцралын голомт
• Хатуу бүрхэвчийн доорх шингэн хуралт
зэргээр нөхцөлдөн үүсдэг
• 3 хэлбэртэй

3. 1. хатуу хальсны дээрх цусан хураа
• Тархины хатуу бүрхэвчийн дунд артерийн
гэмтэл
• Дотор хана, хатуу хальс хоёрын завсар цус
хурна
• Чамархай-зулай, чамархай-дух, чамархай-
суурь
• 80-120 мл хэмжээтэй, 7-8 см голчтой

4. Эмнэлзүй
• Саруул үе
• Толгой тэлэгдэж өвдөх
• Бөөлжих, судасны
цохилт удаашрах
• Ухаан балартах
• Хөдөлгөөн ихсэх
• Хүүхэн хараа өргөсөх,
нүд гадагшаа эргэх,
зовхи буух

5. • Оношилгоо
• Саруул үе илрэх
• Хүүхэн хараа нэг талд
өргөсөх
• КТ-ийн шинжилгээнд
гавлын дотор хананд
нягтрал ихэссэн
хязгаарлагдмал голомт

6. 2. хатуу хальсны доорх цусан хураа
• Тархины бүрхэвчийн венийн судас, венийн
синус
• Хатуу ба зөөлөн бүрхэвчийн завсар цус
хурах оньсон хүчнээр үүснэ
• Тал бөмбөлгийн гүдгэр гадарга, зулай-дух,
зулай-чамархай
• 30-250 мл, дунджаар 80-150 мл, 10х12 см

7. Эмнэлзүй
• Саруул үе урт
хугацаагаар хэдэн долоо
хоног, сар үргэлжлэх
• Толгой өвдөх, орон
цагийн баримжаа алдах,
ой тогтоолт сулрах, зан
араншин өөрчлөгдөх,
тэнцвэр алдах,
талсаажил үүсэх, хэл
яриа өөрчлөгдөх

8. • Оношилгоо
• Асуумж: бага зэргийн
гэмтэл давтан авах
• Биеийн байдал гэнэт
муудах
• Гавлын яс, тархины
тал бөмбөлгийн
хооронд хадуур
хэлбэрээр нягтрал
ихэссэн голомт

9. Гавал тархины гэмтэлтэй
өвчтөнийг шинжлэн үзэх арга
1. Амьсгал, зүрх судасны байдлыг үнэлэх
2. Ухаан санаа, хүүхэн хараа, харц, гар
хөлийн хөдөлгөөн, булчингийн тонус,
эмгэг рефлекс
3. Ухаан алдалт, ойгүйдлийн хугацаа
4. Гэмтлийн байдлыг харах
5. Хамар чихнээс цус гарах, хөхрөлт
няцралцыг харна

10. 6. Рентген зураг авах
7. Бүсэлхийн хатгалтыг алгасах
8. Гавлын доторх цусан хурааг батлах
• Гавлын дотоод даралт ихсэх
• Голомтот шинж
• Тархи шаантаглах
• Гавлын зурагт цууралт үүсэх
9. Лабораторийн шинжилгээ

11. Гавал тархины гэмтлийн хүндрэл
1. Идээт мэнэн, менингоэнцефалит, буглаа
2. Уушигны үрэвсэл, зүрх судасны хурц
дутагдал

12. Гавал тархины гэмтлийн
эмчилгээний зарчим
• Заавал хэвтүүлэн эмчилнэ
Хөнгөн үед 7-10 хоног
Дунд үед 2-3 долоо хоног
Хүнд үед 3-6 долоо хоног
1. Хүчилтөрөгцийн дутагдалаас сэргийлэнэ
2. Зүрх судас, цусны эргэлтийн ажиллагааг
хангана
3. Гавлын дотоод даралт ихсэхээс сэргийлэх

13. 4. Тайвшруулах эм хэрэглэнэ
5. Уналт таталтын эсрэг эм хэрэглэнэ
6. Мэдрэл хамгаалах, цусны бичил эргэлтийг
сайжруулах үйлчилгээтэй бэлдмэл
хэрэглэнэ

14. Тархины гэмтлийн өвчин,
гэмтлийн дараах хамшинж
Тархины доргилтын дараах хам шинж
• Аксоны тархмал гэмтлийн улмаас үүссэн
органик өөрчлөлт
• Толгой өвдөх,эргэх, анхаарал сулрах,
сэтгэцийн процесс удаашрах амархан ядрах,
нойргүйдэх, сэтгэл түгших, бухимдах,
амьсгал давчдах, зүрх дэлсэх, хөлрөх, гал
хөл бадайрах, хөрөх, мэдрэл сульдал

15. Гэмтлийн шалтгаант энцефалопати
• Хүнд гэмтлийн үед үүсэн
• Ой, анхаарал, сэтгэмж даамжирах
доройтлоор илрэнэ
• Бухимдал, түгшил, нойргүйдэл, хэрцгий,
түрэмгий авирлах
• 6-12 сарын дараа сайжрана, жилээс цааш
сайжрах магадлал нэн хомс болно

16. Гэмтэлийн шалтгаант эпилепси
• Тархины хүнд гэмтэл, гавал ясны цөмөрсөн
хугарал, гавал доторх цусан хураа
• Гэмтэл авсаны дараах эхний жил
• Хэсэгчилсэн уналт даталт явагдана
• 3 жилийн дараа сайжирана

17. Нуруу нугасны гэмтэл
• Мэдэрлийн гэмтлийн 10-20%-ийг эзлэнэ
• Нурууны нугалам, үе холбоос, нугасны
сегмент, дамжуулах багц, нугасны үндсэн
мэдэрлүүд, судасны тогтолцоо
1. Нугасны доргилт
2. Нугасны бяцрал
3. Нугасны эд бүрхэвчийн цус харвалт
4. Нугасны дарагдал

18. • Нугасны гэмтлийн зэрэг
1. Нугасны дамжуулах үйл бүрэн алдагдсан
гэмтэл
2. Нугасны дамжуулах үйл хагас алдагдсан
гэмтэл

19. Нугасны битүү гэмтлийн
эмнэлзүйн хэлбэрүүд
• Нугасны доргилт
• Нугасны сегментийн дээд зохицуулга алдагдан
сегментийн сэрэх заагаас хэтэрсэн саатлын үр
дүнд үүснэ
• Мэдрэл зохцуулгын саатал, цус, шингэний
эргэлтийн түр зуурын хямрал
• Гар хөо бадайрах, мэдэрхүй буурах, 2 хөлийн
хүч сулрах, шөрмөсний рефлексүүд арилах
шинжүүд хэдэн минут цаг, хоногт арилна

20. • Нугасны бяцрал
• Нугалмын хугарал, мултрал, нугалам
хоорондын дискийн ивэрхийн улмаас
үүсдэг
• Тодохой түвшинд голомтот үхжил, цус
харвалт, шокын байдал үүснэ
• Сул саажилт мэдрэхүйн алдагдал аарцагын
эрхтнүүдийн үйлийн хямрал

21. • Нугасны гэмтлийн цус харвалт
• Нугасны хүзүү бүсэлхийн бүдүүрэлтийн
түвшигд бор бодисыг хамарч арын эвэр
нугасны гол сувгийн орчимд хэд хэдэн
сегментийн дагууд үүснэ
• Дээд мөчинд сул саажил, өвдөлт,
температурийн мэдэрхүйн өөрчилөлт, доод
мөчинд шөрмөсны рефлекс ихсэх, эмгэг
рефлекс үүсэх

22. • Нугасны бүрхэвчийн цус харвалт
• Хатуу хальсны дээрх цусан хураа-венийн
сүлжээний гэмтэл, саруул үе хэдэн цаг
үргэлжилэнэ
• Нугасны торлог хальсны цус харвалт-
нугасны шингэн цустай буюу шар өнгөтэй
гарна
• Үүссэн шинж тэмдэг бараг бүрэн арилна

23. • Нугасны гэмтэлийн оношлогоо
• КТ, СРТ, миелографи
• Бүсэлхийн хатгалт (шингэний хөдлөл зүйн
сорилыг заавал хийнэ)

24. • Хүндрэл
• Эрт үүсэх хүндрэл
1. Уртавтар тархины саажилт
2. Зогсонгишилийн хатгаа, гэдэсны
саажилын түгжирэл, ходоодны цочмог
түгжирэл, цус алдалт
• Хожуу үүсэх хүндрэл

25. 1. Нурууны цооролт
2. Цестит, пиелонефрит
3. Үжил халдвар
• Нугасны гэмтлийн төгсгөл
• Тархины саа, шокийн хүндрэлээр амь эрсдэх явдал
50%
• Цээж бүсэлхийн хэсгийн гэмтлийн хожуугийн
шатанд халдварын хүндрэлээр нас барах явдал 15-
20%
• Нугасны бяцрал дарагдалын үед сэргэлт бүрэн
явагдахгүй

26. • Нугасны гэмтэлийн эмчилгээний зарчим
1. Өвчитөний нурууг хөдөлгөхгүй байх
2. Зүрх судасны дутмагшил шокын эсрэг арга
хэмжээ авна
3. Өвдөлт намдаах
4. Давсагт гуурс тавих
5. Судас бэхжүүлэх, бичил эргэлтийг
сажруулах

27. 6. Кортикостероидын бэлдмэлийг хэрэглэх
7. Хоёрдогч хүндрэлээс сэргийлэх
8. Нугасны дарагдалын үед мэс засал хийнэ
9. Саажсан мөчний идэвхитэй ажиллагааг
дэмжих