Η λαπαροσκοπική χειρουργική έχει καθιερωθεί στην χειρουργική των καλοήθων όγκων των επινεφριδίων Ganger M Laparoscopic adrenalectomy in Cushing’s syndrome and pheochromocytoma. N Engl J Med 1992;327:1033.

1. TEXNIKEΣ ΠΛΕΥΡΕΣ ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΙΚΗΣ
ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΣΤΟΝ ΠΡΩΤΟΠΑΘΗ
ΥΠΕΡΑΛΔΟΣΤΕΡΟΝΙΣΜΟ
Γ.Ν. ΖΩΓΡΑΦΟΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ
Γ ΧΕΙΡ/ΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΓΕΝΙΚΟ ΚΡΑΤΙΚΟ ΑΘΗΝΩΝ ‘Γ. Γεννηματάς’
Mετεκπαιδευτικά Μαθήματα Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας
8/10/2016

5. ΑΝΑΤΟΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΛΛΑΓΕΣ

6.  Η λαπαροσκοπική χειρουργική έχει καθιερωθεί στην
χειρουργική των καλοήθων όγκων των επινεφριδίων
Ganger M Laparoscopic adrenalectomy in Cushing’s syndrome and
pheochromocytoma. N Engl J Med 1992;327:1033.

7. ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΙΚΗ VS ANOIXTH ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΕΚΤΟΜΗ
• Λιγότερο μετεγχειρητικό άλγος
• Μικρότερος χρόνος νοσηλείας
• Μικρότερη νοσηρότης (διαπυήσεις, μτχ κήλες, ατελεκτασίες)
• Ταχύτερη επάνοδος στίς δραστηριότητες
* Δεν απαιτήθηκαν τυχαιοποιημένες μελέτες για την επικράτηση της
λαπαροσκοπικής χειρουργικής στους καλοήθεις όγκους των
επινεφριδίων
D. Mathews. Surg Clin N Am 2008;88:1033-1046

8. σ. Conn
• Λαπαροσκοπικη αφαίρεση
• Aδενώματα μικρά, εύκολα στην εξαίρεση
• Εχει προταθεί απλή αφαίρεση του αδενώματος

9. ΔΙΑΚΟΙΛΙΑΚΗ ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΙΚΗ
ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΕΚΤΟΜΗ ΘΕΣΗ
ΑΣΘΕΝΟΥΣ

10. ΨΑΛΙΔΙ ΥΠΕΡΗΧΩΝ – ΗΛΕΚΤΡΟΘΕΡΜΙΚΗ
ΣΥΓΚΟΛΛΗΣΗ ΑΓΓΕΙΩΝ
• Aσφαλέστερη αιμόσταση
• Kέρδος χρόνου
• Διατήρηση επινεφριδιακού ιστού

11. ΕΝΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΟΠΙΣΘΟΠΕΡΙΤΟΝΑΙΚΗ
ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΕΚΤΟΜΗ
Δ. Λινός, Α. Κυριακόπουλος, e-book EXE in press

13. LAPAROENDOSCOPIC SINGLE SITE
SURGERY
Vidal O et al. Single-incision transperitoneal left
adrenalectomy. World J Surg 2012;36(6):1395-9

14. Single-access retroperitoneoscopic
adrenalectomy versus conventional
retroperitoneoscopic adrenalectomy: a case-
control study
Walz MK et al World J Surg 2010;34(6): 1386

15. ΡΟΜΠΟΤΙΚA ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗ
ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΕΚΤΟΜΗ
• Διευκολύνει τον χειρουργό (καθιστή θέση)
• Παρεμφερής μετεγχειρητική πορεία / ποιότητα ζωής
ασθενών
• Υπερβολικό κόστος
Μοrino M. Robot-assisted vs laparoscopic adrenalectomy: a prospective randomized
controlled trial. Surg Endosc 2004;18(12):1742
Brunaud L. Prospective evaluation of 100 robotic –assisted unilateral adrenalectomies.
Surgery 2008;144:995
Heslin MJ. Robotic versus laparoscopic adrenalectomy: a comparative study in a high-
volume center. Surg Endosc 2012, Sept 7

17. Giulianoti PC et al Robot-assisted adrenalectomy:
a technical option for the surgeon?
Int J Med Robot 2011;7(1):27-32
• 41 patients
• Size 5.5 cm (max 10 cm)
• O.Time 118+/- 46 min
• Morbidity 2.4%
• Mortality 2.4 %
• Hospital stay 4 days

18. T. W.J. Lennard Subtotal adernalectomy
Br. J Surg 2008;95:1075
• Subtotal adrenalectomy indicated in:
1) Familial predisposition to pheochromocytoma
2) May indicated to patients with aldosteronoma
3) Possibly in those cortisol-producing adenomas who have
already undergone contralateral adrenalectomy

19. Care must be taken when giving indication to
adrenal sparing surgery, because the procedure
can be technical difficult and due to the risk of
recurrence
Cavallaro G Laparoscopic adrenal-sparing
surgery: personal experience, review on technical
aspects. Updates Surg 2011;63:35

20. Dralle H et al World Journal of Surgery
2008;32:863
• Limitations of intraoperative adrenal remnant
volume measurement in patients undergoing
subtotal adrenalectomy
Residual adrenal tissue of approximately 10-15% offers
intact stress capacity. However an exact determination
of the size of an adrenal remnant after STAE has
limitations. CT gives larger volumes compared with
intraoperative determination

22. 5.4 SURGICAL TREATMENT
R.4.1 We recommend adrenalectomy as the
standard of care for unilateral adrenal tumors with
clinically significant hormone excess
• Indication for surgery in primary aldosteronism: ongoing
debate in the literature regarding the role of medical
treatment vs surgery ( six prospective studies equal
results, 6 studies better with surgery)
• “Surgically removed” = total adrenalectomy
• Adrenal sparing surgery in unilateral disease may result
in treatment failure

23. • Ιn patients with primary aldosteronism and a unilateral source of
aldosterone excess, laparoscopic total adrenalectomy is the
treatment of choice
( grade C, BEL 3, AACE/AAES 2009)
• Two randomized clinical trials no postoperative difference between
total adrenalectomy and tumor enucleation ( Nakada et al,
Fu et al)
Muth et al Systematic review on surgery and outcomes in patients
with primary aldosteronism. British J Surgery 2015

24. Ann Endocrinol (Paris).2016 Jul;77(3):220-5. doi:
10.1016/j.ando.2016.01.009. Epub 2016 Jun 11.
SFE/SFHTA/AFCE consensus on primary aldosteronism, part 6:
Adrenal surgery.
Steichen O1
, Amar L2
, Chaffanjon P3
, Kraimps JL4
, Ménégaux
F5
, ZinzindohoF 6
Partial adrenalectomy and non-surgical ablation
have no proven advantage over total
adrenalectomy

25. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ
ΝΟΣΗΡΟΤΗΣ
• Παράταση χρόνου επεμβάσεων
• Δεν τεκμηριώνεται διεθνώς αυξημένη νοσηρότης
στις επεμβάσεις επινεφριδίων όπου υπάρχει
συμμετοχή ειδικευομένων
Μ. Guerrero Resident participation and postoperative outcomes in
adrenal surgery Journal of Surgical Research 2014

26. Η. Park Outcomes from 3144 adrenalectomies in the United
States. Arch Surg 2009;144(11):1060-67
Lombardi CP Adrenocortical carcinoma: effect of hospital
volume on patient outcome.
Langenbecks Arch Surg. 2012 Feb;397(2):201-7.
Better results in high volume centers

27. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Η ελάχιστη επεμβατική προσέγγιση έχει απόλυτη ένδειξη
στον πρωτοπαθή υπεραλδοστερονισμό όταν υπάρχει
ένδειξη χειρουργείου
Η επιλογή της μεθόδου εξαρτάται από την εμπειρία και
την εξοικείωση του χειρουργού
Η διατήρηση τμήματος φυσιολογικού επινεφριδίου
πρέπει να επιχειρείται όταν είναι εφικτό