Autorka: prof. Joanna Kulczycka (Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk). Materiał zaprezentowany podczas konferencji Fundacji Aeris Futuro pn. "Ekoinnowacje w przemyśle spotkań".

1. Narzędzia kreowania
odpowiedzialnego
biznesu
Dr hab. Joanna Kulczycka, prof. ndzw. AGH
Kraków, 2013

2. Narzędzia kreowania odpowiedzialnego biznesu
• Społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR),
• Zielone zamówienia publiczne (ZZP).

3. Społeczna
odpowiedzialność
(CSR)

4. Definicja Społecznej odpowiedzialności
Społeczna odpowiedzialność przemysłu/biznesu (CSR)/organizacji to koncepcja
dobrowolnego uwzględnienia przez przedsiębiorstwa problematyki społecznej
i ekologicznej w działalności komercyjnej i w ich stosunkach z zainteresowanymi
stronami.
Nowa definicja UE (2011): odpowiedzialność przedsiębiorstw za ich wpływ
na społeczeństwo.
Realizacja działań w celu:
• maksymalizacji tworzenia wspólnych wartości dla ich właścicieli/udziałowców i
innych zainteresowanych stron i społeczeństwa jako całości;
• rozpoznawania, zapobiegania i łagodzenia ich możliwych negatywnych skutków.
Badania opinii publicznej Eurobarometru z 2008 i 2011 r. potwierdziły, że dla
większości obywateli zdrowe środowisko naturalne jest równie ważne dla jakości
ich życia jak stan gospodarki czy czynniki społeczne.

5. Promocja CSR w Polsce
•
•
•
•
•
•
Dynamiczny rozwój strategii CSR, datowany w Polsce na początek XXI w., jest ściśle
związany z napływem dużej liczby inwestorów zagranicznych.
Realizacja przez UNDP w 2007 r. projektu „Podstawy polityki RP w zakresie społecznej
odpowiedzialności biznesu. Analiza, diagnoza, rekomendacje” pozwoliła zidentyfikować
kluczowe aspekty oraz ramy merytoryczne i operacyjne przyszłej polityki w zakresie CSR;
Zespół do spraw Społecznej Odpowiedzialności Przedsiębiorstw (organ pomocniczy
Prezesa Rady Ministrów) powołany (2009) został celem zapewnienia spójności
i koordynacji inicjatyw podejmowanych w ramach upowszechniania koncepcji CSR;
W 2008r. Ministerstwo Gospodarki zleciło przygotowanie podręcznika „Zrównoważony
biznes, podręcznik dla małych i średnich przedsiębiorstw”, którego celem jest dostarczenie
wiedzy na temat dostępnych narzędzi i praktyk w obszarze CSR, które mogą przyczynić
się do osiągnięcia przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstw;
Misją Forum Odpowiedzialnego Biznesu jest upowszechnianie idei odpowiedzialnego
biznesu jako standardu obowiązującego w Polsce w celu zwiększenia konkurencyjności
przedsiębiorstw, zadowolenia społecznego i poprawy stanu środowiska;
Istotne znaczenie dla promocji i rozwoju CSR w Polsce ma indeks spółek
odpowiedzialnych społecznie, tzw. RESPECT index, na którym obecnie notowanych jest
16 firm, w tym: KGHM, PKN Orlen, PGNiG.

6. Obszary CSR
Obszary CSR:
• ład korporacyjny,
• prawa człowieka,
• zachowanie wobec pracowników,
• zaangażowanie społeczne i rozwój społeczności lokalnych,
• ochrona środowiska,
• rzetelność,
• uczciwość biznesowa,
• kwestie konsumenckie (dbałość o klienta).
Koncepcja „3E” Etyka, Ekologia, Ekonomia, która oznacza:
• firma działa zgodnie z prawem i społecznie przyjętymi normami etycznymi,
• maksymalizuje swoją wartość ekonomiczną, czyli przynosi zyski udziałowcom,
• chroni środowisko naturalne.
CSR w kwestiach środowiskowych dotyczy zagadnień takich jak różnorodność
biologiczna, zmiana klimatu, efektywne gospodarowanie zasobami, ocena cyklu życia
oraz zapobieganie zanieczyszczeniu.

7. Ochrona środowiska w raportach CSR
Z analizy sprawozdań podmiotów w Polsce (PARP, Węgrzyńska, i in.) wynika, iż:
• wiele spółek nie uwzględnia ochrony środowiska w planach związanych
z zarządzaniem,
• większość jednostek uznaje ochronę środowiska za działalność drugoplanową,
• brak regulacji prawnych na temat prezentacji informacji środowiskowej
powoduje, że organizacje często ich nie ujawniają,
• niewiele organizacji przeprowadza audyt środowiska naturalnego,
• ocenę działań ekonomicznych przeprowadza się bez wykorzystywania kryteriów
dotyczących środowiska,
• nie wyodrębnia się efektów działalności ekologicznej w rachunku
ekonomicznym.
CSR dla producentów przestaje być traktowana jako inicjatywa, a staje się istotnym
elementem strategii biznesowej, która przenika przez wszystkie zachodzące w niej
procesy biznesowe stając się istotnym czynnikiem wspomagającym zarządzanie
przedsiębiorstwem.

8. Wskaźniki CSR
Światowa Inicjatywa Sprawozdawcza GRI w latach 2003-2006 opracowała
ogólnodostępne wytyczne, mające zastosowanie do sprawozdawczości
na temat gospodarczych, ekologicznych i społecznych aspektów działalności,
produktów i usług dowolnego przedsiębiorstwa (GRI-3).
Kategoria
wskaźników
Ekonomiczne
Środowiskowe
Społeczne
Ogółem
Wskaźniki
podstawowe
10
16
24
50
Wskaźniki dodatkowe Ogółem
3
13
19
35
25
49
47
97
35 różnych wskaźników z zakresu ochrony środowiska ujęto w aspekty, tj.
surowce/materiały, energia, woda, bioróżnorodność, emisje/ścieki/odpady,
produkty i usługi, transport, zgodność z przepisami, ogólny dotyczący
wydatków na inwestycje z zakresu ochrony środowiska.

9. CSR – wskaźniki środowiskowe podstawowe według GRI
Wykorzystane surowce/materiały według wagi i objętości.
Procent materiałów pochodzących z recyklingu wykorzystanych w procesie produkcyjnym.
Bezpośrednie zużycie energii według pierwotnych źródeł energii.
Pośrednie zużycie energii według pierwotnych źródeł energii - pośrednie zużycie energii to
Energia
energia zużyta przez osoby trzecie, z których usług organizacja korzysta - EN4 dotyczy zużycia
energii wymaganej do wyprodukowania energii nabywanej z zewnątrz, np. energii elektrycznej.
Woda
Łączny pobór wody według źródła.
Lokalizacja i powierzchnia posiadanych, dzierżawionych lub zarządzanych gruntów
zlokalizowanych w obszarach chronionych lub obszarach o dużej wartości pod względem
bądź przylegających do
Bioróżnorodność bioróżnorodności poza obszarami chronionymiusług na bioróżnorodność takich obszarów.
Opis istotnego wpływu działalności, produktów i
obszarów
chronionych i obszarów o dużej wartości pod względem bioróżnorodności poza obszarami
chronionymi.
Łączne bezpośrednie i pośrednie emisje gazów cieplarnianych według wagi.
Inne istotne pośrednie emisje gazów cieplarnianych według wagi.
Emisje substancji zubożających warstwę ozonową według wagi.
Emisje, ścieki i Emisja związków NOx, SOx i innych istotnych związków emitowanych do powietrza według
odpady
rodzaju związku i wagi.
Całkowita objętość ścieków według jakości i docelowego miejsca przeznaczenia.
Całkowita waga odpadów według rodzaju odpadu oraz metody postępowania z odpadem.
Łączna liczba i objętość istotnych wycieków.
Inicjatywy służące zmniejszeniu wpływu produktów i usług na środowisko i zakres
Produkty i usługi ograniczenia tego wpływu.
Procent odzyskanych materiałów ze sprzedanych produktów i ich opakowań, według
kategorii materiału.
Zgodność z
Wartość pieniężna kar i całkowita liczba sankcji pozafinansowych za nieprzestrzeganie
przepisami
prawa i regulacji dotyczących ochrony środowiska.
Komentarz do obrazka
Surowce /
Materiały

10. Wskaźniki zrównoważonego rozwoju Polski – GUS
Emisja gazów cieplarnianych (w ekwiwalencie CO2) do roku bazowego protokołu z Kioto
Zmiany klimatu
Emisja gazów cieplarnianych według sektorów
Emisja gazów cieplarnianych na jednostkę zużytej energii
Energia ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto
Biopaliwa w zużyciu paliw w transporcie
Energia
Samowystarczalność energetyczna
Nakłady na środki trwałe w zakresie niekonwencjonalnych źródeł energii
Stopień redukcji zanieczyszczeń gazowych (bez CO2) w urządzeniach oczyszczających
zakładów szczególnie uciążliwych dla czystości powietrza
Stopień redukcji zanieczyszczeń pyłowych w urządzeniach oczyszczających zakładów
Ochrona powietrza
szczególnie uciążliwych dla czystości powietrza
Emisja zanieczyszczeń powietrza przez środki transportu
Średnia emisja CO2 na kilometr z nowych samochodów
Ekosystemy morskie Wielkość floty rybackiej
Wodochłonność przemysłu
Zasoby słodkiej
Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności
wody
Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków
Powierzchnia zabudowana i zurbanizowana
Użytkowanie
Grunty zdewastowane i zdegradowane
gruntów
Lesistość
Powierzchnia obszarów chronionych
Bioróżnorodność
Uszkodzenia drzewostanów
Odpady niemineralne wytworzone na 1 mieszkańca
Gospodarka
Odpady komunalne wytworzone na 1 mieszkańca
odpadami
Odpady komunalne unieszkodliwiane poprzez składowanie na 1 mieszkańca
Recykling odpadów opakowaniowych

11. Znajomość CSR w Polsce
• Z przygotowanego w 2012 r. na zlecenie Polskiej Agencji Rozwoju
Przedsiębiorczości raportu „Ocena stanu wdrażania standardów
społecznej odpowiedzialności biznesu” wynika, że pojęcie
„społeczna odpowiedzialność biznesu” zna zaledwie 31%
przedstawicieli firm działających w Polsce, a 65% z nich realizuje
działania w obszarze CSR.
• W grupie firm ogólnopolskich zdecydowanie rzadziej są to firmy
mikro (56% wskazań) niż pozostałe firmy (80% wskazań).
• 38% uczestników badania wskazuje na problemy finansowe w
związku z realizacją zasad CSR.

12. CSR w strategiach firm górniczych w Polsce
Tylko nieliczne przedsiębiorstwa górnicze w Polsce podają informacje o działalność
w zakresie CSR, a działalność wydobywcza górnictwa postrzegana jest jako
szczególnie szkodliwa dla środowiska.
Liderzy CSR:
• Tarmac Kruszywa, Lafarge Cement,
• Kopalnia Węgla Brunatnego Bełchatów, JSW, KWK Bogdanka
• PKN Orlen, Grupa Lotos, Górnośląska Spółka Gazownictwa, GAZ System, PGE
Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A.,
• KGHM Polska Miedź S.A.
• Firmy te dobrowolnie podpisały deklarację Global Compact.
W raportach CSR firm górniczych obszar środowisko jest zazwyczaj powierzchownie
prezentowany – wskaźniki dotyczące środowiska są wybiórcze i bardzo ogólne.
Firmy posługują się głównie i charakteryzują wskaźniki ekonomiczne i społeczne (w
tym w głównie podnoszenie kwalifikacji pracowników).

13. CSR w strategiach firm na świecie
W bazie organizacji CorporateRegister.com, zbierającej raporty CSR,
znajduje się obecnie 36 910 raportów firm. Za pomocą raportów CSR
przedsiębiorstwa komunikują się z klientami albo chcą być bardziej
transparentne, dzięki czemu zwiększają swoją wiarygodność w oczach
inwestorów.
Analiza ponad 100 raportów firm wydobywczych wskazuje, iż to
podmiotom gospodarczym zależy na przejrzystym i pełnym określeniu i
weryfikowaniu swoich celów związanych z działalnością w obszarach
CSR, które znajdują akceptacje społeczną.
Istotne znaczenie dla wizerunku branży
górniczej ma raportowanie ale też
sposób zamykania kopalń i
zarządzania obszarami pogórniczymi.

14. ISO 26 000

15. ISO 26000
• Norma Międzynarodowa ISO 26000:2010: Wytyczne w sprawie
odpowiedzialności społecznej,
• Wprowadzenie normy ISO 26000 jest sposobem na uzyskanie korzyści
wynikających z prowadzenia działalności w sposób społecznie
odpowiedzialny,
• Zawiera wytyczne dotyczące odpowiedzialności społecznej, czyli
odpowiedzialności organizacji za wpływ podejmowanych decyzji i działań
na społeczeństwo i środowisko, poprzez przejrzyste i etyczne zachowanie,
które:
 przyczynia się do zrównoważonego rozwoju, w tym zdrowia i dobrobytu
społeczeństwa,
 uwzględnia oczekiwania interesariuszy,
 jest zgodne z mającym zastosowanie prawem i spójne z międzynarodowymi
normami postępowania,
 jest zintegrowane z działaniami i praktykowane w działaniach
podejmowanych w obrębie jej strefy wpływów.

16. Cel ISO 26000
Celem ISO 26000 jest wsparcie organizacji w ich wkładzie w
zrównoważony rozwój. Norma ma zachęcić je do wyjścia poza
nałożone prawem zobowiązania, przy jednoczesnym zrozumieniu, że
przestrzeganie prawa jest podstawowym obowiązkiem jakiejkolwiek
organizacji i niezbędną częścią jej odpowiedzialności społecznej.
Norma ma promować powszechne zrozumienie odpowiedzialności
społecznej i uzupełniać – a nie zastępować – inne narzędzia i
inicjatywy na tym polu.

17. Społeczna odpowiedzialność a zrównoważony rozwój
ISO 26000 jasno rozróżnia często używane zamiennie pojęcia
"zrównoważonego rozwoju" i "odpowiedzialności społecznej".
 Zrównoważony rozwój to doktryna ekonomii politycznej zakładająca
dążenie do jakości życia na poziomie, na jaki pozwala obecny rozwój
cywilizacyjny. Doktryna ta zakłada, że ludzkość, a w szczególności
przedstawiciele biznesu, w ramach prowadzonej przez siebie działalności
powinni brać pod uwagę wyzwania społeczne, środowiskowe i
ekonomiczne. Świadomość i zbalansowanie tych trzech obszarów stanowi
właśnie o zrównoważonym rozwoju.
 Społeczna odpowiedzialność natomiast skupia się na organizacji, nie na
świecie. Jest ściśle związana ze zrównoważonym rozwojem, ponieważ
celem społecznej odpowiedzialności organizacji powinien być wkład do tej
idei. Społeczna odpowiedzialność biznesu nie musi stanowić dodatkowego
czynnika kosztowego w firmie, lecz stając się strategią prowadzenia
biznesu powinna być jednocześnie skutecznym mechanizmem tworzącym
wartość dodaną poprzez stymulowanie innowacyjności i budowanie
przewagi konkurencyjnej.

18. Obszary społecznej odpowiedzialności (1)
 Ład organizacyjny – to zasady oraz normy odnoszące się do
szeroko rozumianego zarządzania firmą. Dobre praktyki z tego
obszaru powinny stawiać sobie za cel poprawę efektywności
zarządzania organizacją z uwzględnieniem interesu społecznego,
poszanowania interesariuszy oraz zasad etycznych.
 Prawa człowieka – każda organizacja powinna działać w
poszanowaniu wszystkich praw człowieka oraz jego godności, w
szczególności praw obywatelskich, politycznych, ekonomicznych,
socjalnych i kulturowych.
 Stosunki pracy – na ogół każda organizacja ma do czynienia z
pracą wykonywaną wewnątrz, na jej rzecz lub poza nią. Wykraczają
więc one poza relacje organizacji z jej pracownikami, dotykając
również sfery współpracy z podwykonawcami, dostawcami,
konkurencją etc.

19. Obszary społecznej odpowiedzialności (2)
 Ochrona środowiska naturalnego – uwzględnia zagadnienie
zmniejszenia i adaptacji zmian klimatycznych oraz ochronę i regenerację
środowiska naturalnego.
 Uczciwe praktyki rynkowe – w tym obszarze mieszczą się w
szczególności etyczne zachowania firmy w relacjach z innymi
organizacjami, w tym z organizacjami rządowymi, partnerami, dostawcami,
wykonawcami, konkurencją oraz zrzeszeniami, których jest członkiem.
 Relacje z konsumentami – każda firma powinna być uczciwa i
transparentna wobec swoich konsumentów. W szczególności musi dbać o
stosowanie uczciwych praktyk w zakresie marketingu produktów i usług,
uczciwe warunki umów oraz obiektywną i rzetelną informację.
 Zaangażowanie społeczne – firma powinna aktywnie wspierać
społeczności lokalne celem rozwiązywania ich problemów, zwłaszcza tych,
które dotyczą jej pracowników i innych interesariuszy.

20. Korzyści z wprowadzenie ISO 26000
Postrzeganie i rzeczywisty kształt działalności danej organizacji
odpowiedzialności społecznej może mieć, między innymi, wpływ na:
 przewagę konkurencyjną,
 reputację,
 zdolność do pozyskania i utrzymania pracowników, klientów,
użytkowników,
 podtrzymanie
morale,
zaangażowanie
i
produktywności
pracowników,
 ocenę przez inwestorów, darczyńców, sponsorów, rynki finansowe,
 relacje z przedsiębiorstwami, rządami, mediami, dostawcami,
kontrahentami, klientami, i społecznością, w której organizacja
działa.

21. Wytyczne
ISO 26000 dostarcza wszystkim organizacjom – niezależnie od ich
rodzaju, wielkości i położenia – wytycznych dotyczących:
1. idei, terminologii i definicji dotyczących odpowiedzialności
społecznej,
2. źródeł, cech i kierunków rozwoju odpowiedzialności społecznej,
3. zasad i procedur dotyczących odpowiedzialności społecznej,
4. kluczowych obszarów i zagadnień odpowiedzialności społecznej,
5. tworzenia, wdrażania i promowania zachowań odpowiedzialnych
społecznie w samej organizacji, oraz – poprzez stosowane przez
nią zasady i praktyki – w sferze jej wpływów,
6. pogłębiania zaangażowania interesariuszy i ich identyfikacji z
organizacją,
7. przekazywania informacji o zaangażowaniu, wynikach i innych
obszarach związanych z odpowiedzialnością społeczną.

22. Zakres ISO 26000 (1)
Dział 1
Dział 2
Dział 3
Dział 4
Dział 5
(Zakres): określa zakres ISO 26000, wskazuje pewne ograniczenia i
wyjątki.
(Słowniczek): określa i dostarcza definicji kluczowych pojęć mających
podstawowe znaczenie dla zrozumienia odpowiedzialności społecznej i dla
korzystania z ISO 26000.
(Zrozumienie odpowiedzialności społecznej): opisuje ważne czynniki i
uwarunkowania które miały wpływ na rozwój odpowiedzialności społecznej i
które w dalszym ciągu wpływają na jej kształt i stosowanie, samą ideę
odpowiedzialności społecznej. Paragraf zawiera wytyczne dla małych i
średnich organizacji w zakresie stosowania ISO 26000.
(Zasady odpowiedzialności społecznej): wprowadza i wyjaśnia zasady
odpowiedzialności społecznej.
(Uznanie
odpowiedzialności
społecznej
i
zaangażowanie
interesariuszy): Zajmuje się dwoma aspektami odpowiedzialności
społecznej: uznania przez organizację tej odpowiedzialności, oraz jej
identyfikacji z interesariuszami i zaangażowania tych ostatnich. Dostarcza
wytycznych w zakresie relacji organizacji z jej interesariuszami i
społeczeństwem, rozpoznania kluczowych obszarów i zagadnień
odpowiedzialności społecznej, oraz sfery oddziaływania organizacji.

23. Zakres ISO 26000 (2)
Dział 6
Dział 7
(Wytyczne w sprawie kluczowych obszarów odpowiedzialności
społecznej): wyjaśnia kluczowe obszary i związane z nimi zagadnienia
związane z odpowiedzialnością społeczną. Dla każdego kluczowego
obszaru został przedstawiony jego zakres, związek z odpowiedzialnością
społeczną, powiązane z nim zasady i uwarunkowania, oraz działania i
oczekiwania.
(Wytyczne w sprawie wprowadzania odpowiedzialności społecznej w
organizacji): dostarcza wytycznych w zakresie wprowadzania idei
odpowiedzialności społecznej w życie w danej organizacji. Zawiera wytyczne
dotyczące: zrozumienia odpowiedzialności społecznej organizacji, włączenia
odpowiedzialności społecznej w strukturę organizacji, komunikacji związanej
z odpowiedzialnością społeczną, polepszania wiarygodności organizacji w
kwestiach dotyczących odpowiedzialności społecznej, monitorowania
postępu i wyników, oraz oceny dobrowolnych inicjatyw na rzecz
odpowiedzialności społecznej.
Dodatek A (Przykłady
narzędzi
i
dobrowolnych
inicjatyw
na
rzecz
odpowiedzialności społecznej): prezentuje otwarty katalog narzędzi i
dobrowolnych inicjatyw związanych z odpowiedzialnością społeczną, które
odnoszą się do zagadnień z jednego lub więcej kluczowych obszarów lub
dotyczą wprowadzania odpowiedzialności społecznej w organizacji.
Dodatek B (Skróty): zawiera objaśnienia skrótów użytych w ISO 26000.

24. Wdrożenie ISO 26000
 Organizacja pragnąca wdrożyć ISO 26000 powinna zapoznać się z charakterystyką
odpowiedzialności społecznej i jej związkiem ze zrównoważonym, trwałym rozwojem (Dział 3),
a następnie dokonała przeglądu zasad odpowiedzialności społecznej opisanych w Dziale 4.
Stosując odpowiedzialność społeczną, organizacje powinny przestrzegać tych zasad i
stosować je, w koniunkcji ze szczegółowymi zasadami odnoszącymi się do każdego z
kluczowych obszarów (Dział 6).
 W kolejnym kroku, organizacja powinna zastanowić się nad dwoma podstawowymi aspektami
odpowiedzialności społecznej: uznania tej odpowiedzialności w swojej sferze wpływów oraz
identyfikacji z interesariuszami i ich zaangażowania (Dział 5).
 Następnie, organizacja powinna dążyć do uwzględniania odpowiedzialności społecznej w
swoich działaniach i procesie decyzyjnym, korzystając z wytycznych zawartych w Dziale 7.
Wchodzą tu w grę procesy takie jak: uczynienie odpowiedzialności społecznej integralną
częścią zasad wedle których funkcjonuje organizacja, podjęcie wewnętrznych i zewnętrznych
rozmów na temat odpowiedzialności społecznej, regularny przegląd efektów działań i praktyk
związanych z odpowiedzialnością społeczną.
 Dalsze wytyczne dotyczące kluczowych obszarów i sposobów wdrażania odpowiedzialności
społecznej można znaleźć w materiale źródłowym (Bibliografia) oraz przeglądzie narzędzi i
dobrowolnych inicjatyw (których przykłady, zebrane na całym globie, zawiera Dodatek A).
 Przy wdrażaniu i praktykowaniu odpowiedzialności społecznej, naczelnym celem organizacji
powinno być zmaksymalizowanie swojego wkładu w zrównoważony, trwały rozwój.

25. Zielone Zamówienia
Publiczne (ZZP)

26. Zielone zamówienia publiczne
Zielone Zamówienia Publiczne (Green Public Procurement GPP) to
polityka, w ramach której podmioty publiczne włączają kryteria i/lub
wymagania ekologiczne do procesu zakupów (procedur udzielania
zamówień publicznych) i poszukują rozwiązań minimalizujących
negatywny wpływ wyrobów/usług na środowisko oraz
uwzględniających cały cykl życia produktów, a poprzez to wpływają
na rozwój i upowszechnienie technologii środowiskowych.

27. Kryteria oceny ofert
Zamawiający wybiera ofertę najkorzystniejszą na podstawie kryteriów
oceny ofert określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
Art. 91 # 1 Prawo zamówień publicznych z dnia 29.01.2004 z późn.zm.
Kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się
do przedmiotu zamówienia, w szczególności jakość, funkcjonalność,
parametry techniczne, zastosowanie najlepszych dostępnych
technologii w zakresie oddziaływania na środowisko, koszty
eksploatacji, serwis oraz termin wykonania zamówienia.
Art. 91 # 2 Prawo zamówień publicznych z dnia 29.01.2004 z późn.zm.

28. Kryteria oceny ofert
Należy przez to rozumieć ofertę, która przedstawia
najkorzystniejszy bilans ceny i innych kryteriów odnoszących się
do przedmiotu zamówienia publicznego, albo ofertę z najniższą ceną,
a w przypadku zamówień publicznych w zakresie działalności twórczej
lub naukowej, których przedmiotu nie można z góry opisać w sposób
jednoznaczny i wyczerpujący – ofertę, która przedstawia
najkorzystniejszy bilans ceny i innych kryteriów odnoszących się do
przedmiotu zamówienia publicznego.
Art. 2 # 5 Prawo zamówień publicznych z dnia 29.01.2004 z późn.zm.
Rok
2008
Cena jedynym
kryterium
88%
Cena i inne kryteria
12%

29. Kryteria ekologiczne
Rodzaj
kryterium
ekologicznego
Opis
Grey
Zidentyfikowano próby zazieleniania specyfikacji, ale nie
wiązały się one z wytworzenie ekologicznego wyrobu
(produktu lub usługi)
Light green
(podstawowe)
Dotyczą pojedynczych (1-3) wybranych aspektów
środowiskowych
Przykład
Definiowane są dla grupy produktów i pochodzą z zasad
dobrej praktyki (good practise)
Umożliwiają proste stosowanie ZZP
Utrzymują koszt y administracyjne na minimalnym poziomie
Solid green
(kompleksowe
Obejmują wszystkie lub niemal wszystkie aspekty
środowiskowe związane z danym produktem lub usługą i
pochodzące z najlepszej praktyki (best practise) np. z
analiz LCA, kryteriów ekoznakowania lub obejmują wyższe
poziomy ekologiczności
Energochłonność
Odpadowość
Np. Dla sprzętu biurowego wydajność
energetyczna równoważna z wymogami
rozporządzenia Energy Star
(obowiązkowa dla administracji
centralnej)
Ujęte wszystkie kryteria zawarte w
wymaganiach dla ekoznaku dla danego
produktu lub usługi np. kryteria unijnej
margaretki dla komputerów (certyfikacja
dobrowolna)
Źródło: Zielone Zamówienia Publiczne, UZP, Warszawa 2009, ISBN 978-83-88686-03-0
Bouwer M, de Jong K, Jonk M, Berman T, Bersani R, Lusser H, Nissinen A, Parikka K and Szuppinger P, 2005. Green Public Procurement in Europe
2005 - Status overview. Virage Milieu& Management bv, Korte Spaarne 31, 2011 AJ Haarlem, the Netherlands.

30. Stosowanie kryteriów ekologicznych w UE
Źródło:
Bouwer M, de Jong K, Jonk
M, Berman T, Bersani R,
Lusser H, Nissinen A,
Parikka K and Szuppinger
P, 2005. Green Public
Procurement in Europe
2005 - Status overview.
Virage
Milieu
&
Management bv, Korte
Spaarne 31, 2011 AJ
Haarlem, the Netherlands.
GREEN 7: Dania, Szwecja, Austria, Wielka Brytania, Finlandia, Holandia, Niemcy,
30

31. Dlaczego warto zazieleniać zamówienia?
• obniżanie
negatywnego
oddziaływania
na środowisko
i
przyczynianie się do zmiany „niezrównoważonych” wzorców
produkcji i konsumpcji,
• stymulowanie
innowacyjności
i
wdrażania
technologii
środowiskowych,
• posiadanie obiektywnego argumentu za nie stosowaniem najniższej
ceny jako jedynego kryterium oceny – możliwość wyboru oferty z
optymalną relacją cena-jakość,
• użytkowanie produktów lub korzystanie z usług o wysokim
standardzie, przy niewiele wyższych lub nawet niższych kosztach
cyklu życia! (LCC),
• dawanie przykładu i stosowanie ZZP, które i tak wydaje się być
nieuniknione.

32. ZZP - dyskryminacją dla „nie-zielonych” dostawców?
Opis przedmiotu zamówienia:
• jednoznaczny, wyczerpujący, dokładny,
• nie może utrudniać uczciwej konkurencji,
• nie może wskazywać znaków towarowych, patentów lub pochodzenia,
• warunek odstąpienia od opisywania przedmiotu z uwzględnieniem norm,
• możliwość wykorzystania ekoetykiet, certyfikatów
• brak w prawie krajowym definicji i wymagań funkcjonalnych,
• możliwość włączania wymagań ekologicznych jako kryteria dodatkowe, za które
są przyznawane dodatkowe punkty.
Jeśli w kwalifikacjach wykonawców założono wymaganie stosowania praktyk z
zakresu SZŚ to nie znaczy, że tylko ci dostawcy, którzy posiadają certyfikat
EMAS czy ISO 14001 będą uwzględniani.
W przypadku kryteriów z certyfikacji Energy Star nie tylko dostawcy z przyznanym
znakiem mogą składać swoje oferty. Oferenci powinni udowodnić i zapewnić
równoważność ofert, np. wykazać potwierdzenie z badań technicznych.

33. ZZP – rekomendacje dla LCA i LCC
Dla określania potrzeb zamówienia z punktu widzenia wpływu na
środowisko wykorzystać można wyniki badań prowadzone techniką
oceny cyklu życia (LCA), a z punktu widzenia ekonomicznego metodą
kosztów cyklu życia (LCC)
– takie podejście jest rekomendowane m.in. w opracowanych przez
Komisję Europejską kryteriach dla 10 wybranych priorytetowych grup
produktów i usług.

34. Kryteria ZZP – LCC i LCA
Budownictwo
• Przedmiot zamówienia oraz kryteria kompleksowe kwalifikacji ZZP

•
Wykorzystanie narzędzi LCC i LCA w ramach przygotowania projektu
Materiały budowlane kryteria podstawowe udzielania zamówienia

deklaracja typu I (ISO 14024), deklaracja typu III (na bazie LCA)
Komputery stacjonarne, przenośne i monitory
 Zakup komputerów charakteryzujących się niewielkim oddziaływaniem na środowisko na
przestrzeni całego cyklu życia
Samochody osobowe i pojazdy lekkie
 Gazy w systemach klimatyzacyjnych – współczynnik ocieplenia globalnego, GWP <150 kg
równoważnego CO2
Pojazdy transportu publicznego
 Norma EURO V w odniesieniu do emisji (dodatkowe punkty norma EURO VI, oraz
wykorzystanie paliw ze źródeł odnawialnych, hałas)
Usługi transportu publicznego
 Norma EURO IV, mieszanina gazów w systemach klimatyzacyjnych – współczynnik
ocieplenia globalnego, GWP <2500 kg równoważnego CO2

35. LCA a LCC
• LCA jest procesem oceny efektów, jaki dany wyrób wywiera na
środowisko podczas całego życia, poprzez wzrost efektywnego zużycia
zasobów i zmniejszenie obciążeń środowiska (liabilities).
• LCA ukierunkowuje badanie wpływu na środowisko systemu wyrobu w
obszar zużycia zasobów, jakości ekosystemu i zdrowia ludzkiego.
• Obszar rozumiany może być (metoda eco-indicator) jako wskaźnik oceny
efektów oddziaływania na środowisko, tzw. ekowskaźnik, wyrażony
w punktach końcowych Pt.
• Ponieważ LCA nie uwzględnia kwestii finansowych, więc aby ująć całość
zagadnienia, analizę można uzupełnić o Koszty Cyklu Życia (LCC).
• LCC powinno się przeprowadzać w II etapie LCA
• LCC dotyczy wszystkich kwestii finansowych związanych z całym cyklem
życia i jest zdefiniowane jako suma wszystkich kosztów, jakie są
ponoszone podczas projektowania, produkcji, działania, konserwacji,
serwisowania i likwidacji.

36. LCA a LCC
• LCA jest procesem oceny efektów, jaki dany wyrób wywiera na środowisko
podczas całego życia, poprzez wzrost efektywnego zużycia zasobów i zmniejszenie
obciążeń środowiska (liabilities).
• LCA ukierunkowuje badanie wpływu na środowisko systemu wyrobu w obszar zużycia
zasobów, jakości ekosystemu i zdrowia ludzkiego.
• Obszar rozumiany może być (metoda eco-indicator) jako wskaźnik oceny efektów
oddziaływania na środowisko, tzw. ekowskaźnik, wyrażony w punktach końcowych Pt.
• LCC (Life Cycle Cost) definiuje się jako sumę wszystkich kosztów ponoszonych
podczas cyklu życia wyrobu.
• Ponieważ LCA nie uwzględnia kwestii finansowych, więc aby ująć całość zagadnienia,
analizę można uzupełnić o Koszty Cyklu Życia (LCC) w II etapie LCA.
• LCC dotyczy wszystkich kwestii finansowych związanych z całym cyklem życia i jest
zdefiniowane jako suma wszystkich kosztów, jakie są ponoszone podczas
projektowania, produkcji, działania, konserwacji, serwisowania i likwidacji.

37. Koszt cyklu życia (LCC)
LCC (Life Cycle Cost),
czyli
działalności
inwestycyjnoremontowej
• projektowanie
• badania i rozwój
• budowa - nakłady
inwestycyjne
• konserwacja remonty i naprawy
działalności
eksploatacyjnej
• koszty bezpośrednie
(materiały paliwo
i energia,
wynagrodzenia)
• koszty pośrednie
(koszty wydziałowe,
zakupu/sprzedaży,
koszty ogólnego
zarządu)
likwidacji lub
gospodarczego
wykorzystania
(powiększonej o
wartość rezydualną,
jeśli istnieje)

38. Analiza kosztów cyklu życia
Analiza kosztów cyklu życia polega zazwyczaj na identyfikacji i
kwantyfikacji takich kosztów jak:
• wartość lub cena nabycia danego dobra (czynnika produkcji),
• koszty transportu,
• koszty montażu i instalacji,
• koszty zużycia energii,
• koszty użytkowania,
• koszty remontów i konserwacji,
• koszty ochrony środowiska,
• koszty składowania, zagospodarowania lub likwidacji wyrobu.

39. Publikacje (2001) i (2007)

40. Publikacje

41. DZIĘKUJEMY 