PFOS en PFAS zijn hartnekkige verontreinigingen. Traditionele waterzuiveringen volstaan niet. Hannover Milieu- en Veiligheidstechniek BV (HMVT) heeft een innovatieve zuivertechniek ontwikkeld om PFOS PFAS economisch uit het water te zuiveren.

2. Nieuwe verontreinigingen vraagt om
Pionierschap: innovatieve PFAS waterzuivering
Sessie 5.1

3. “Innovatieve PFAS waterzuivering”
Waarom
Pionieren?
Paul Verhaagen
HMVT

4. Inhoud
• Toelichting bodemproblematiek
• Waarom nou juist hier pionieren ?
• Onderdeel waterzuivering
• Wat hebben we geleerd

5. Toelichting bodemproblematiek
• Bodemverontreiniging in essentie: asbest en PFAS
• De PFAS bestaat voor 80% uit PFOS
• PFAS zit in grond en grondwater
• PFAS niet een ‘bij-verontreiniging’ maar bevat duidelijke
bronnen:
• Grond max: 80.000 µg/kg
• Grondwater: 10-900 µg/l

6. Sanering PFAS, doelstelling
Opheffen van risico’s. Risico’s wegnemen in relatie tot het beoogde
gebruik.
Locatie gaat van industrie naar woningbouw (appartementen met
onderliggende parkeergarage).
Voor de locatie in situatie na sanering:
• Bestaan geen humane risico’s (o.a. door leeflaag, gebruik van de
locatie)
• Bestaan geen ecologische risico’s (o.a. door leeflaag)
• Geen verspreidingsrisico’s (o.a. door wegnemen brongebieden,
bodemopbouw)

7. Sanering PFAS, doelstelling
Afgeleide saneringsdoelstellingen PFOS voor de locatie (juli 2017):
• Grond: 100 µg/kg
• Grondwater: 36 µg/l
Ter vergelijking RIVM 4 maart 2019 (grond):
PFOS µg/kg
Landbouw / Natuur 3
Wonen 18
Industrie 110

8. Invloed bodemopbouw locatie op verspreiding PFAS
Horizontale verspreiding
(via puinlagen, via drains
etc.).
Verticale verspreiding t.p.v.
bron (klei geen
belemmering tegen
verspreiding)
Veen wel een belemmering bij
verdere verticale verspreiding

9. Impressie, bodem

10. Impressie, verleden - toekomst

11. Waarom hier pionieren ?
Uitdagingen voor de uitvoering van het project:
• Definitie van saneringsdoelstellingen voor PFAS
• Economische uitvoerbaarheid project
• Binnen een afgebakende tijd (start bouw)

12. Economische uitvoerbaarheid
Saneringskosten sterk van invloed op mogelijkheden voor
herontwikkeling van de locatie.
Er is ook een concreet milieubelang:
• Een niet spoedige sanering leidt zeer waarschijnlijk tot een
omvangrijk PFAS probleem in het grondwater door
verspreiding naar het watervoerende pakket.
Dus grote behoefte aan een economisch uitvoerbare sanering.

13. Waterzuivering PFAS
Twee uitdagingen voor een waterzuivering voor deze locatie:
• Lozingseis (1 µg/l PFAS). Dit impliceert een rendement tot
circa 99%
• Werking en kosten gangbare zuiveringen. Hierdoor is het
moeilijk prijszekerheid te geven aan de klant

14. Waterzuivering PFAS, op zoek..
Alternatieve zuivering moet resulteren in:
• Bereiken lozingsvereiste
• Acceptabele kosten maar ook: voorspelbaarheid in kosten
Uitgekomen op specifieke floctuatie techniek.
Eerst onderzoek met pilot. Resultaat:
• Techniek floctuatie – micro filtratie is toepasbaar op
waterstroom
• Relatief hoog rendement 90-95 % door ‘zuiverheid’ PFAS

15. Zuivering

16. Resultaat zuivering
Waterzuivering werkt goed. Lozingsnorm wordt gehaald.
Wel aandachtspunten:
• Biologische processen in doseerunits
• Zwevend stof belasting van de microfilter systemen
• Snelle doorslag aktief kool (polishing step)
• Resultaat sturingen aan de zuivering pas laat duidelijk(door
lange analyse termijnen PFAS)

17. Vrachtverwijdering binnen zuivering
Totaal zuivering: 35 kg PFAS
Floctuatie deel: 32,5 kg PFAS Aktief kool: 2,5 kg PFAS

18. Lessons learned / conclusies
• Techniek is in staat om gevraagd rendement te halen
• Bij een grondwatersanering zal de samenstelling van de PFAS
altijd wisselen. Dit is van invloed op het rendement
• Reststroom PFAS houdend afval beperkt. Wel rekening mee
houden in calculatie
• Pionieren is doen !

19. Dank, vragen ?