Er is nog geen uitsluitsel binnen de architectuur gemeenschap over het gebruik van de termen Business Architecture (Bedrijfsarchitectuur) en Enterprise Architecture. Is dit hetzelfde? Is het één onderdeel van het ander?d

1. BI Architectuur:
Business versus
Enterprise

2. BI Architectuur: Business versus Enterprise
Pg, 2
Deze blogreeks valt binnen ons thema ‘BI & Architectuur’.
Er is nog geen uitsluitsel binnen de architectuur gemeenschap over het gebruik van de termen
Business Architecture (Bedrijfsarchitectuur) en Enterprise Architecture. Is dit hetzelfde? Is het één
onderdeel van het ander?
Er is helaas nog geen gemeenschappelijke uitspraak in architectenland. Iedereen heeft er nog zijn
of haar eigen idee bij. Dat is wel lastig omdat het ‘architectuur’-hulpmiddel best handig kan zijn bij
het inrichten van complexere bedrijven. Het lijkt me dus handig om over het onderscheid ‘Business’
versus ‘Enterprise’ gewoonweg een praktische afspraak te maken. Eén die zoveel mogelijk aansluit
bij de heersende opvattingen waar onze architecten het wel over ‘eens’ zijn.
Enterprise Architecture
Deze term is al een tijdje op de markt en wordt in veel gevallen praktisch gebruikt om een IT-
architectuur aan te geven die betrekking heeft op de hele onderneming. Een soort ‘overall’-plaatje,
zo je wilt. De meeste architecten zijn het er wel over eens dat het woordje ‘Enterprise’ dus een
verwijzing is naar de scope van de architectuur. Dat het in veel gevallen gaat over een IT-

3. BI Architectuur: Business versus Enterprise
Pg, 3
architectuur is redelijk onvermijdelijk, omdat het overgrote merendeel van architecturen, nog
steeds IT-architecturen zijn (functioneel, informatie, applicatie, infrastructuur).
Business Architecture
Deze term doet feitelijk ook al een tijdje opgeld. Mijns inziens in ieder geval tien jaar, omdat ik in
2006 voor de term ‘Business Architecture’ de eerste versie van de desbetreffende Wikipedia-
pagina heb opgezet (inmiddels vervangen door nieuwe content). Mijn onderzoek toentertijd wees al
uit dat de term nog vrij weinig gebruikt werd, laat staan dat er enige overeenstemming was in het
gebruik van de term.
Complexere IT-landschappen
Dat was (en is) ook niet zo gek. Business Architecture is niet voor IT-ers, maar voor de inrichters
van een bedrijf als geheel met al haar onderdelen en bedrijfsprocessen. Echter, de bestuurders van
een bedrijf associëren ‘architectuur’ meestal met gebouwen ofwel IT. Dat laatste is niet
verwonderlijk, want de IT-discipline maakt al decennialang gebruik van het hulpmiddel
‘architectuur’ om het inzicht en overzicht te bewaren bij de almaar groeiende complexiteit van onze

4. BI Architectuur: Business versus Enterprise
Pg, 4
IT-landschappen. De business is daarmee langzamerhand gewend geraakt aan een IT-discipline die
praat - en om besluiten vraagt - in de vorm van IT-architecturen.
Complexere bedrijven
Nu wil het geval dat bedrijven ook steeds complexer worden. Een bedrijf maakt onderdeel van een
steeds complexere supply-chain, waarbij de diversiteit aan leveringsrollen (van waarden) al snel
een soort netwerkorganisatie behoeven. Ook de behoefte aan veranderbaarheid (‘agility’) in een
dynamische markt betekent een steeds complexere en meer modulaire inrichting van de
organisatie. Het is niet zo gek dat IT-architecten als snel het hulpmiddel ‘architectuur’ - dat
succesvol de helpende hand biedt bij complexe IT-inrichting - ook als mogelijk hulpmiddel zijn gaan
beschouwen bij complexere en flexibelere bedrijfsinrichtingen. Beetje buiten hun boekje misschien,
maar geen gek idee.
Architectuur ingezet bij besluitvorming
Het gebruik van architectuur is in opkomst om de complexiteit van bedrijven in kaart te brengen en
om gedegen beslissingen te kunnen nemen over de inrichting van het bedrijf. Heel vaak wordt
daarbij tegenwoordig gerefereerd aan business modellen. Denk bijvoorbeeld aan het populaire

5. BI Architectuur: Business versus Enterprise
Pg, 5
begrip ‘the business model canvas’. Deze modellen zijn echter vaak geen architecturen, maar
eerder visuele indelingen van onderwerpen die aan de orde moeten komen om een bedrijf te
kunnen opzetten. Een business model canvas gaat immers niet over de inrichting van het bedrijf,
maar meer over de vaststelling van haar producten, klanten, toegevoegde waarde,
verdienmodellen, kosten, enzovoorts. Heel belangrijke onderwerpen, maar geen architectuur.
Business architectuur om bedrijfsdomeinen te definiëren
Wat een business architectuur uiteindelijk omhelst, is ook onderwerp van debat binnen
architectenland. Ik hanteer graag zelf een definitie die op hoofdlijnen gaat om het definiëren van
bedrijfsdomeinen. Dat zijn gebieden waarover ongedeeld en coherent verantwoordelijkheid kan
worden genomen. Een bedrijfsdomein omvat bedrijfsobjecten en bedrijfsfuncties. Bedrijfsdomeinen
worden ontworpen op zo’n wijze dat een optimaal bedrijfsproces mogelijk is om de toegevoegde
waarde van het bedrijf te kunnen leveren - eventueel over die bedrijfsdomeinen heen.

6. BI Architectuur: Business versus Enterprise
Pg, 6

7. BI Architectuur: Business versus Enterprise
Pg, 7
Maar deze blog is geen poging om de inhoud van een business architecture te standaardiseren, ik
probeer te illustreren dat business architecture over ‘business’ gaat. Mijn Nederlandse collega-
architecten zijn het er wel zo’n beetje over eens dat business architecture – ook al is de term nog

8. BI Architectuur: Business versus Enterprise
Pg, 8
onduidelijk – in ieder geval gaat over bedrijfsonderwerpen en niet (direct) over IT. De term
‘Business’ refereert dus naar het aspect dat wordt beschreven en niet naar de scope.
Business versus Enterprise
‘Enterprise’ verwijst dus in de meeste gevallen naar de scope van de architectuur, terwijl
‘Business’ refereert aan het aspect (of het domein) dat in de architectuur wordt beschreven. Voor
IT-architecturen kennen we trouwens al veel langer aspecten/domeinen zoals logisch, functioneel,
informatie, data, applicatie, technisch, infrastructuur, enzovoorts.
Als we de gedachtegang langs die lijn voortzetten, dan kunnen we ‘business’ als een (nieuw)
domein of aspect van architectuur benoemen. Ik heb een en ander in onderstaande indeling
weergegeven. In deze indeling heb ik wat voorbeeld architecturen gepositioneerd.

9. BI Architectuur: Business versus Enterprise
Pg, 9
Conclusie
Even praktisch gesproken…. als we de toch al verwarrende discussie rond Business versus
Enterprise Architecture op deze manier kunnen verankeren, dan kunnen we ons als architecten
meer gaan concentreren op overeenstemming over de inhoud van de Business Architectuur. Op die

10. BI Architectuur: Business versus Enterprise
Pg, 10
manier kunnen we stappen gaan maken om ervoor te zorgen dat ons hulpmiddel ‘architectuur’
beter gaat aansluiten bij de problemen rond de inrichting van complexe bedrijven.
Zinnig? Of denk ik te simpel?
Ben je nieuwsgierig naar de komende blogs over BI gezien in het licht van architectuur? Abonneer
je via onderstaande knop dan op het thema ‘BI & Architectuur’. Zodra er een nieuwe blog in de
reeks verschijnt, krijg je automatisch een seintje (per e-mail) met een link.