Good

1. Pharmacology ‫پوهنه‬ ‫درمل‬
Pharmakon “ drug, poison”
Logia “ study of”
‫په‬
‫ژوندیو‬
‫اورګانیزمونو‬
‫باندې‬
‫د‬
‫درملو‬
‫او‬
‫کیمیاوي‬
‫موادو‬
‫د‬
‫اثراتو‬
‫ساینسي‬
‫مطالعه‬
‫ع‬
‫بارت‬
‫له‬
‫فارمکالوژي‬
‫څخه‬
‫ده‬
.

2. History ‫تاریخچه‬
‫له‬
‫کوم‬
‫وخت‬
‫څخه‬
‫چې‬
‫انسانان‬
‫او‬
‫د‬
‫دوی‬
‫حیوانات‬
‫د‬
‫ناروغیو‬
‫له‬
‫امله‬
،‫کړیږي‬
‫نو‬
‫له‬
‫هغه‬
‫وخت‬
‫څخه‬
‫کیمیاوي‬
‫موادو‬
‫د‬
‫نوموړو‬
‫ناروغیو‬
‫په‬
‫تداوي‬
‫کې‬
‫خاص‬
‫رول‬
‫درلودالی‬
‫ده‬
.
‫د‬
‫نباتاتو‬
‫او‬
‫حیواناتو‬
‫څخه‬
‫السته‬
‫راغلو‬
‫او‬
‫یا‬
‫هم‬
‫د‬
‫نوموړو‬
‫منابعو‬
‫څخه‬
‫تولید‬
‫شویو‬
‫موادو‬
‫څخه‬
‫د‬
‫پخوانیو‬
‫درمل‬
‫پوهانو‬
‫د‬
‫ت‬
‫جویز‬
‫مطابق‬
‫استفاده‬
‫کیدله‬
.
‫اولني‬
‫یا‬
‫هم‬
‫قدیمترین‬
‫درمل‬
‫عبارت‬
‫دي‬
‫د‬
‫نباتي‬
‫درملو‬
‫څخه‬
‫مشتمل‬
‫ګروپ‬
(
Pen Tsao
)
‫څخه‬
.
‫نوموړي‬
‫درمل‬
‫په‬
2700 B.C.
‫کې‬
‫د‬
‫چینایي‬
‫امپراطور‬
Shennung
‫د‬
‫حاکمیت‬
‫په‬
‫وخت‬
‫کې‬
‫جوړ‬
‫شوي‬
‫ول‬
.

3. Hippocrates
(
460-370 B.C.
)
‫یو‬
‫له‬
‫یوناني‬
‫فزیک‬
‫پوهانو‬
‫څخه‬
‫وو‬
‫کوم‬
‫چې‬
‫د‬
‫طبابت‬
‫پالر‬
‫بلل‬
‫کیږي‬
.
‫نوموړي‬
‫عقیده‬
‫درلوده‬
‫چي‬
‫طبیعت‬
‫په‬
‫خپل‬
‫ځان‬
‫د‬
‫رغونې‬
‫یا‬
‫تداوي‬
‫ځا‬
‫نګړی‬
‫قابلیت‬
‫لري‬
.
‫نوموړي‬
‫د‬
‫خپلو‬
‫ناروغانو‬
‫د‬
‫عالیمو‬
‫سیستماتیک‬
‫معاینات‬
‫په‬
‫الر‬
‫واچول‬
‫چې‬
‫په‬
‫نتجه‬
‫کې‬
‫یې‬
‫طبابت‬
‫د‬
‫یو‬
‫هنر‬
‫څخه‬
‫په‬
‫سیستماتیک‬
‫کلینیکي‬
‫ساینس‬
‫بدل‬
‫کړ‬
.

4. Veterinary pharmacology ‫فارمکالوژي‬ ‫وترنري‬
‫وترنري‬
‫فارمکالوژي‬
‫د‬
‫حیواني‬
‫ناروغیو‬
‫د‬
‫تداوي‬
‫لپاره‬
‫د‬
‫استعمالیدونکو‬
‫کیمیاوي‬
‫ا‬
‫و‬
‫بیولوژیکې‬
‫موادو‬
‫ټول‬
‫اړخونه‬
‫په‬
‫خپل‬
‫ځان‬
‫کې‬
‫رانغاړي‬
.
‫د‬
‫درملو‬
‫د‬
‫تاثیر‬
‫اساسي‬
‫اصو‬
‫ل‬
‫په‬
‫وترنري‬
‫او‬
‫انساني‬
‫فارمکالوژي‬
‫کې‬
‫سره‬
‫ورته‬
‫دي‬
.
‫الکن‬
‫د‬
‫ځینو‬
‫نوعو‬
‫د‬
،‫اناتومیکي‬
‫فزیولوژیکي‬
‫او‬
‫یا‬
‫هم‬
‫میتابولیکي‬
‫توپیرونه‬
‫کیدالی‬
‫شي‬
‫نوموړې‬
‫پروسه‬
‫متنوع‬
‫کړي‬
.

5. Branches of pharmacology ‫څانګې‬ ‫فارمکالوژي‬ ‫د‬
Pharmacodynamic
‫د‬
‫فارماکولوژي‬
‫یوه‬
‫شعبه‬
‫ده‬
‫چ‬
‫ې‬
‫د‬
‫دواو‬
‫د‬
‫تاثیر‬
‫څرنګوالي‬
‫او‬
‫تاثیر‬
‫څخه‬
‫الس‬
‫ته‬
‫راغل‬
‫ي‬
‫نتائج‬
‫تر‬
‫څی‬
‫ړن‬
‫ې‬
‫الندې‬
‫نیسي‬
.
‫د‬
‫مثال‬
‫په‬
‫ډول‬
‫فارمـاکوډینامیک‬
‫مونږ‬
‫ته‬
‫دا‬
‫راښ‬
‫ایي‬
:
‫چې‬
‫د‬
‫پر‬
‫ازیت‬
‫ضد‬
‫درمل‬
‫په‬
‫کوم‬
‫میخانکیت‬
‫سره‬
‫پرازیت‬
‫له‬
‫منځه‬
‫وړي‬
‫او‬
‫یا‬
‫د‬
‫درد‬
‫ضد‬
‫درمل‬
‫په‬
‫څه‬
‫ډول‬
‫او‬
‫په‬
‫کوم‬
‫میکانیزم‬
‫سره‬
‫درد‬
‫اراموي‬
.

6. Pharmacokinetic
‫د‬
‫فا‬
‫ر‬
‫ماک‬
‫ا‬
‫لوژي‬
‫دعلم‬
‫یوه‬
‫شعبه‬
‫ده‬
‫چ‬
‫ې‬
‫د‬
‫درملو‬
‫جـــذب‬
(
absorption
)
‫توزی‬
‫ع‬
(distribution)
‫انتشار‬
(
Diffusion
)
‫میتابولیزم‬
(
metabolism
)
‫اودفعــي‬
(
Execration
)
‫څخه‬
‫بحث‬
‫کوي‬
.
‫په‬
‫بل‬
‫عبارت‬
‫ویالی‬
‫شوو‬
‫چې‬
‫د‬
‫درملو‬
‫حرکت‬
‫بدن‬
‫ته‬
‫د‬
‫داخلیدو‬
‫د‬
‫وخت‬
‫څخه‬
‫تر‬
‫خارجیدو‬
‫پور‬
‫ې‬
‫تر‬
‫څیړني‬
‫الند‬
‫ي‬
‫نیسي‬
.

7. Pharmaceutical Toxicology
‫په‬
‫بدن‬
‫باند‬
‫ې‬
‫د‬
‫زهر‬
‫و‬
‫اغیز‬
‫ې‬
‫او‬
‫د‬
‫زهري‬
‫موادو‬
‫ضد‬
‫درمل‬
‫تر‬
‫څیړنــي‬
‫الندي‬
‫نیسي‬
‫او‬
‫یا‬
‫هم‬
‫ویالی‬
‫شو‬
‫چې‬
‫توکسیکولوژي‬
‫د‬
‫درملو‬
‫زهري‬
‫اغیزې‬
‫او‬
‫دهغ‬
‫وی‬
‫څخه‬
‫د‬
‫را‬
‫پیداشـــــو‬
‫ي‬
‫مسمـومیت‬
‫تداوي‬
‫تر‬
‫څیړني‬
‫الندي‬
‫نیسي‬
.
Posology
‫د‬
‫درملو‬
Dose
(
‫اندازې‬
)
‫تر‬
‫څیړن‬
‫ې‬
‫الندې‬
‫نیسي‬
‫کوي‬
‫کوم‬
‫چي‬
‫په‬
‫مختلفو‬
‫حیواناتو‬
‫ک‬
‫ي‬
‫یو‬
‫تر‬
‫بل‬
‫توپیر‬
‫لري‬
.

8. Metrology
‫چ‬ ‫دى‬ ‫علم‬ ‫هغه‬
‫ې‬
‫نیسي‬ ‫الندي‬ ‫څیړنې‬ ‫تر‬ ‫مقیاسونه‬ ‫او‬ ‫وزنونه‬
.
Pharmacy
‫د‬ ‫درملو‬ ‫د‬
‫جوړولو‬
‫کوي‬ ‫بحث‬ ‫څخه‬ ‫ترکیب‬ ‫او‬
.
Pharmacogenetic
‫د‬ ‫باندي‬ ‫عواملو‬ ‫ارثي‬ ‫په‬
‫درملو‬
‫تاثیرات‬
‫تر‬
‫څیړ‬
‫ن‬
‫ي‬
‫نیسي‬ ‫الندې‬
.

9. Drug or medicine ‫دوا‬ ‫یا‬ ‫درمل‬
‫عبارت‬
‫د‬
‫هغو‬
‫موادو‬
‫څخه‬
‫د‬
‫ي‬
‫کوم‬
‫چ‬
‫ې‬
‫دبدن‬
‫د‬
‫حجراتو‬
‫د‬
‫فزیالوژیکي‬
‫دندو‬
‫د‬
‫سمون‬
‫او‬
‫یا‬
‫پتالوژیکي‬
‫حـــالت‬
‫د‬
‫له‬
‫منځه‬
‫وړني‬
‫په‬
‫خاطر‬
‫استعمالیږي‬
.
‫په‬
‫زیاتو‬
‫واقعاتو‬
‫کې‬
‫د‬
‫درملو‬
‫مالیکول‬
‫د‬
‫بیولوژیکي‬
‫سیستم‬
‫د‬
‫مخصوص‬
‫مالیکول‬
‫مقابل‬
‫کې‬
‫کوم‬
‫چې‬
‫په‬
‫د‬
‫وظایفو‬
‫په‬
‫تنظیم‬
‫کې‬
‫خاص‬
‫رول‬
‫لري‬
‫د‬
agonist
(
activator
،
‫فعالونکي‬
)
‫او‬
‫یا‬
antagonist
(
inhibitor
،
‫نهیې‬
‫کونکي‬
)
‫په‬
‫ډول‬
‫عمل‬
‫کوي‬
.

10. ‫هر‬
‫هغه‬
‫مالیکول‬
‫باندې‬
‫چې‬
‫درمل‬
‫عمل‬
‫کوي‬
receptor
‫څخه‬
‫عبارت‬
‫ده‬
.
‫په‬
‫ځینو‬
‫کمو‬
‫حاالتو‬
‫کې‬
‫ځیني‬
‫درمل‬
(
chemical antagonists
)
‫په‬
‫مستقیم‬
‫ډول‬
‫په‬
‫نورو‬
‫درملو‬
‫عمل‬
‫کوي‬
‫او‬
‫په‬
‫کمه‬
‫اندازه‬
‫ځینې‬
‫درمل‬
(
osmotic agents
)
‫د‬
‫اوبو‬
‫مالیکولونو‬
‫باندې‬
‫عمل‬
‫کوونکی‬
‫خاصیت‬
‫لري‬
.

11. Toxins vs Poisons
‫عموما‬
‫کې‬
‫توکسین‬
‫عبارت‬
‫د‬
‫بیولوژیکي‬
‫منبع‬
‫لرونکو‬
‫زهرو‬
‫څخه‬
‫دي‬
(
‫د‬
‫حیواناتو‬
‫ی‬
‫ا‬
‫نباتاتو‬
‫زهر‬
)
‫او‬
‫د‬
‫غیر‬
‫عضوي‬
‫منابعو‬
‫څخه‬
‫تولید‬
‫شوي‬
‫زهر‬
poisons
‫بلل‬
‫کیږي‬
.