Rusia gjatë shek.XVII-XVIII

1. Historia e Kohës së Re
Eroll Mustafi

2. Rusia në shek.XVII
 Një dukuri e rëndësishme e shek. XVII ishte evropianizmi i Rusisë,ku ki shtet i
prapambetur nga ana kulturore,ekonomike dhe me një qeverisje të ashpër e
kishte të vështir të bëhej pjesë e Evropës së zhvilluar.
 Gjatë shek. XVI Ivani IV (Tmershëm) shpalli Mbretërin e Moskës në vitin
1547.Gjatë kohës së Ivanit, Rusia ariti zgjerimin teritorial më të madhë,si dhe
me sulme të jashtme nga suedezët,tatarët etj.
 Pas vdekjes së Ivanit IV, Rusia u ballafaqua me ndrimin e shpesh të carëve deri
ne ardhjen në frontë të një dinastie të re ajo e Romanovëve, ku i dha fund
mosmarveshjes për trashigimin e fronit, e quajtur “koha e turbullirave”që i
shkaktoj vendit dëme të mëdha në fillim të shek. XVII.

3.  Dinastia e Romanovëve:
 Me ardhjen në fron të Mihail Romanovit u zhvillua më tej procesi i formimit të
monarkis feudale absolute, Mihail qeveriste duke i menduar të gjitha punët me
bojarët(antarët e organit më të lartë qeveris),në të bënin pjesë knjazët,të
afërmit e carit,burokratë.
 Organi më i lartë ishte “Kuvendi i Tokës” ku zgjidheshin të gjitha problemet e
shtetit.Organet e qeverisjes konsideroheshin Prikzat (zyrat administrative)
kurse organi më i ulët Ujzedat.
 Aleksej Mihajllovic erdhi ne fron në kohë paqje ku ngjarja më e rëndësishme u
bë miratimi i përmbledhjes së re të ligjeve (Sobornoje ullozhenije) në vitin
1649.
 Ajo parashikonte ndëshkimin më të ashpër për krimet ndaj Shtetit dhe Kishës.
Me 8 Janar 1654 Aleksej ariti të fut Ukrainën nen kuadrin e Rusisë.
Kjo coj në prishje me Polonin dhe fillimin e një lufte të re.

4.  Fjodor Mihajlloviç sundoj me humanizëm,ai arriti të zbuste
orekset e tepruara të paraardhësve të tij për pushtim të
tokave.Gjatë sundimit të Fjodor(1679) u bë regjitrimi i
oborreve dhe që nga ajo kohë nënshtetasit paguanin taksa
mbi oboret dhe jo mbi tokat.
 Caresha Sofie njihet për Iluminizmi ku në vitin 1685, kur
Silvestre Mjedvjedjev i paraqiti sundimtares projektin e
hapjes së universiteti. Projekti i krijimit të universiteti u
shëndrrua në propozim për ngritjen e akademisë sllavo-
greko-latine. Akademia u bë një nga mbështetjet kryesore
të iluminizmit në Rusi në fillim të epokës së Pjetrit.

5. Perandoria Ruse (1721-1917)
 Pjetri i Madh (1689-1725)
 Atij nuk i pelqente jeta luksoze, që në rini mësonte shokët e tij si të
marshoni nën shembullin e ushtarve perndimor.
 Të gjitha drejtimet ai ja besoj dajës së tij Lev Kirioloviq dhe bujarve të
tjer nga rrethi i nënës së tij.
 Pjetri nuk dëshironte të jetonte si të parët e tij, ai kishte etje për
ndryshime, ku ai vetë udhëtoj në Evropën perendimore, në Holland
dhe Angli, ku mësoj shumë për ndërtuesit e anijesh, studijoj teknika,
zakone dhe mënyren e jetesës së popujve perendimor.
 Pjetri i madh i kushtoj vëmendje zgjerimit teritorial të rusisë në daljen
e Detit Baltik dhe Detit të Zi, në vitet 1695 – 1696 cari provoj ushtrinë
dhe flotën e tij kundër Perandoris Osmane në Jug, aij u zhgënjy në këtë
drejtim se mundi të pushtonte vetëm portin Azof që të çonte në Detin e
Zi.

6.  Hyrja e Rusisë në Luftën e Veriut (1700-172ı) në fillim ishte shkatruese
për të. Në vitin 17o2 Rusia arriti ti pushtoj brigjet e Nevës, ku mori disa
fortesa,ndërsa pas marjes së Nienshancit më 16 Maj 1703 në grykën e
Nevës u themelua qyteti Shën Petersburg ku u bë edhe kryeqytet.
 Më 27 Qershor 1709 u zhvillua Beteja e Poltavës pasi Suedezët kishin
marë Poltavën qendrën e rëndësishme strategjike.Ushtria Ruse me at
Suedeze u ballafaqun, luftën e fituan Rusët,ku kjo fitore shënonte një
kthes për Rusin.
 Dalja në Baltik shënoj shfaqjen e Rusisë si një fuqi e madhe Evropiane
si dhe vendoshmërinë e sundimtarit të saj për ta drejtuar atë drejt
Kulturës Evropiane.

7. Reformat Shtetrore e Pjetrit I
 Pjetri i Madh nuk arriti të ndryshonte strukturat shoqërore dhe
qeverisë së shtetit të tij, procesi i kalimit të fshatarve nga nënshtetas të
lirë në bujkërobër u shpejtua kjo ishte mënyra më e mirë për tu
siguruar se fshatarët nuk u shpëtonin mbledhësve të taksave dhe
rekrutëve për në ushtri.
 Pjetri krijoi një aparat të ri shtetror, prej vitit 1711 në krye qëndronte
Senati i Qeveris të cilët i nënshtroheshin organet qendrore të
qeverisjes, të krijua rishtas(kolegjet):Kamar kolegia dhe revizion
kolegia.Personeli i nënpunësve u dyfishu,parimi burokratik u bë
mbizotrues në sistemin e drejtimit.
 Respektimin e ligjshmëris e siguronin prokuroria, gjyqe, agjentët e
fsheht (fiskali).Një prej instucioneve më të rëndësishme shtetrore u bë
ai i hetimit politik, i përqëndrua ne “Kancelarin e fshehtë”.

8.  Më 22 tetor 1721 senatorët e shpallën Pjetrin “të Madh” Perandor të të
gjithë Rusisë, titullin Perandorak vendet e tjera nuk e njohën menjëher.
Megjithatë në kohën e Pjetrit Rusia hyri në rrethin e vendev kryesore të
Evropës dhe si perandori nisi të merte pjesë në ndarjen e botës.
 Më 1722 Pjetri nënshkroj “Rregullin e trashëgimit të Fronit” që i jepte
sundimtaritën të drejtën të bënte trashigimtarë të vetë cilindo prej
nënshtetasve të tij, ky regull u bë gurthemeltar i formës autokratike të
qeverisjes për kohët që do të vinë.
 Perandori i parë vdiq në pallatin e dimrit, 28 Janar 1725 pa mbushur 53
vjet.
 Për vdekjen e Pjetrit kan qarkulluar shumë legjenda, sipas njërës prej
tyre cari nuk ariti të caktonte trashigimtar dhe në drasën e grafitit
paska shkruar dy fjalë “Jepni Gjithçka”, Pjetri nuk e zgjodhi këtë
problem deri në fund.

9. Epoka e Ekaterinës II
 Pasi morri pushtetin Ekaterina u përpoqë në mënyra të ndryshme të
konolidohej në front, ku ajo morri shumë ligje. Për herë të parë në Rusi
u shfaq koncepti i të drejtave të shtresave shoqërore të mbrojtura me
ligj.
 Reformat e para u fuqizuan edhe më shumë pushtetin ku tokat e kishës
i kaluan shtetit, dhe gati 1 milijon fshatarë të manastireve u bën të
shtetit, kisha humbi përfundimisht vlerat ekonomike dhe morale të
ndikimit në politik.
 Gjatë mbretërimit të Ekaterinës, Perandoria u zgjerua në jug dhe në
perendim, kjo ishte koha më dinamike e zhvillimit të perandorisë .
 Në dy luftrat me turqinë (1768-1774 dhe 1787-1791) Rusia shpartalloj
ushtrinë osmane e aneksoj Krimenë doli në Detin e Zi dhe u konsolidua
në brigjet e tij.

10.  Bashk me Austrinë dhe Prusinë, Rusia morri pjesë në ndarjen e parë të
Polonisë dhe pushtoj një pjesë të Bjellorusisë në vitin 1772. Pas ndarjes
së dytë të Polonisë 1793 Rusisë i kaluan e gjithë Bjellorusia dhe Ukraina
në anën e djathtë të Dnjeprit.
 Gjatë sundimit të Ekaterinës u nënshkrua marveshja fitimprurse me
Austrinë, Anglinë, Prusinë, Danimarkën dhe vende të tjera. Në luftë me
Revolucionin Francez që filloj, Rusia u rradhitë në anën e Evropës
Monarkiste, por manovroj me sukses pa u përfshi në luftë kundër
republikanëve.
 Me kishën Ekaterina vazhdoj politikën e Pjetrit I, duke i marrë tokat
dhe duke i bër priftërinjtë shërbetor civil të shtetit.
 Më 5 nëntor 1796 pas një smundje të rëndë Ekaterinën II e gjeti vdekja

11. Për vëmendjen