TÜRKİYE'DE YABANCI YATIRIM PROFİLİ

1. Türkiye’de “yabancı yatırım”
profili
Ekonomi Bakanlığı “Uluslararası Doğrudan Yatırım Verilerini” içeren 22
sayfalık kapsamlı bir rapor yayınladı. O raporu inceleyerek Türkiye’deki yabancı
yatırımların profilini çıkardık. Önce 1954 yılından 2014 yılı Ekim ayı sonuna kadar
geçen süredeki tabloya bakalım:
Summary⎙ YAZDIR Türkiye’de son 60 yılda kurulan yabancı şirket sayısı 41 bine
çıktı. 14 bin şirket “toptan ve perakende ticaret” , 6 bin 619 şirket “gayrimenkul
kiralama”, 5 bin 652 şirket ise “imalat” yapıyor. Almanlar, geçen yıl “sermaye
girişinde” birinciliği Hollanda’ya kaptırsa da şirket sayısında hala önde.
Author Mehmet ÇetingüleçPosted Ocak 28, 2015
Türkiye’de son 60 yılda kurulan ve halen faaliyette bulunan uluslararası sermayeli
şirketlerin toplam sayısı 41 bin 131’e çıktı. Bunların 6 bin 257’si yabancıların ortak
olduğu yerli şirketlerden oluşuyor.
Yabancılar 14 bin 371 şirketle en fazla “toptan ve perakende ticaret” sektöründe
faaliyet gösteriyor. İkinci sıradaki “gayrimenkul kiralama ve iş faaliyetleri” alanında 6
bin 619 yabancı şirket var. Üçüncü sırada 5 bin 652 şirketle “imalat sanayi” geliyor.
Yabancıların imalatı “kimyasal maddeler” başta olmak üzere “gıda maddeleri, içecek,
tütün ve tekstil ürünlerinden” oluşuyor.
Yabancı şirketlerin 19 bin 228’i Avrupa Birliği ülkelerine ait. AB üyesi olmayan Avrupa
ülkelerinin Türkiye’de faaliyet gösteren şirket sayıları toplamı 4 bin 328.
Yakın ve Orta Doğu ülkelerinin 10 bin 968 şirketi var. Çin ve Güney Kore ve diğer
Asya ülkelerinin şirket sayısı 2 bin 989.
Türkiye’de en çok yatırım yapan ülkeler ise şöyle: Almanya 5 bin 991 şirketle birinci
sırada. İngiltere toplam 2 bin 760 şirketle ikinci, Hollanda 2 bin 428 şirketle üçüncü
sırada. ABD’li yatırımcıların toplam şirket sayısı 1500’e ulaşırken, İtalya toplam 1198
şirketle ABD’nin hemen arkasında yer alıyor.
İlgi alanında değişim
Yabancıların 2014 yatırımlarına bakıldığında “sıra dışı” bir durum görülüyor. Örneğin
son 60 yıllık yatırımlarda üçüncü sırada yer alan “imalat sanayi” yatırımları, geçen yıl
birinci sıraya yükselmiş. Daha önce ilk 3’te bulunmayan “mali aracı kuruluş
faaliyetleri” ikinci sıraya, elektrik, gaz ve su yatırımları üçüncü sıraya yükselmiş.
Geçen yıl yatırım oranı da düşük. 2013’te 13 milyar dolara yaklaşan yatırım, 2014’ün
10 aylık döneminde 9 milyar 794 milyon dolarda kaldı. Üstelik yatırımların 3 milyar
509 milyon doları “gayrimenkul alımı” gibi üretken olmayan bir alanda. Mal ve hizmet
üreten yatırımların tutarı 6 milyar 285 milyon dolar oldu. Bu paranın 2 milyar 308

2. milyon doları “imalat” sanayine gitmiş. Detaylara bakıldığında yabancıların geçen yıl;
gıda ürünleri, içecek ve tütün, tekstil ürünleri, kimyasal madde, makine ve teçhizat,
elektrikli optik aletler, motorlu kara taşıtları ve römork imalatına yöneldiği görülüyor.
İkinci büyük dış yatırım 1 milyar 335 milyon dolarla mali aracı kuruluş faaliyetlerinde.
Üçüncü sırada 1 milyar 055 milyon dolarla elektrik, gaz ve su alanındaki yatırımlar
var.
Yatırım liginde değişiklikler
Geçen yıl yatırımcı ülke liginde değişiklikler oldu. 2013 yılının Ocak-Ekim döneminde
en çok yatırım 1 milyar 756 milyon dolarla Almanya’dan gelirken, 2014’ün aynı
döneminde Almanya’nın yatırımları 448 milyon dolarla 6. sıraya geriledi. Buna karşılık
2013 yılının 10 aylık döneminde 826 milyon dolarlık yatırım yapan Hollanda, geçen
yıl 1 milyar 937 milyon dolarlık yatırımla birinci sıraya yükseldi.
İngiltere 2013 yılının 10 aylık döneminde 122 milyon dolarlık yatırımla yetinirken,
2014 yılında büyük bir sıçrama ile 852 milyon dolara ulaşarak Hollanda’nın ardından
ikinci sıraya yerleşti. İtalya 113 milyon dolarlık yatırımını 465 milyon dolara çıkarıp
üçüncü sırada.
Geçen yıl Avusturya’dan gelen yatırımın 654 milyon dolardan 46 milyon dolara, ABD
yatırımının 307 milyon dolardan 164 milyon dolara, Fransa’nın ise 201 milyon
dolardan 99 milyon dolara gerilediği görülüyor. Diğer AB ülkelerinin yatırımları 829
milyon dolardan 439 milyon dolara düştü.
Asya ülkelerinden Türkiye’ye yatırım girişi de azaldı. 2013 yılının 10 aylık döneminde
2 milyar 294 milyon dolar olan doğrudan yatırımlar, geçen yıl aynı dönemde 1 milyar
381 milyon dolara düştü. Körfez ülkelerinin Türkiye’ye yatırımı ise 1 milyar 26 milyon
dolardan 400 milyon dolara geriledi.
Yatırımcı güvensiz
Geçen yıl yatırımların bir önceki yılın altında gerçekleşmesi Türkiye’de demokrasi ve
hukuk alanında oluşan güvensiz ortamın Avrupa Birliği ülkeleri başta olmak üzere
yatırımcıları ürküttüğünü gösteriyor. Buna rağmen AB hala Türkiye’deki dış
yatırımların yüzde 62’sini gerçekleştiriyor. Türkiye ile AB arasındaki ekonomik
entegrasyon oldukça güçlü. Dolayısıyla Türkiye’nin Avrupa’dan “hukuk, demokrasi ve
özgürlükler” alanında gelen eleştirileri göz ardı etme, küçümseme, meydan okuma
lüksü yok. Çünkü Avrupa standartları sadece yabancı mal ve hizmetlerin kalitesini
yükseltmekle sağlanmıyor!
Ülkelerin şirket sayıları
Almanların geçen yıl “sermaye girişi” bakımından birinci sırayı Hollanda’ya kaptırması
sıra dışı bir gelişme olarak not edilse de, şirket sayısı bakımından yine birinci sırada
olduğu görülüyor.
Geçen yıl Türkiye’de 3 bin 594 uluslararası sermayeli şirket kurulmuş. Bunun 1015’i
AB’ye üye olan veya olmayan Avrupa ülkelerine ait. Almanlar 293 şirketle birinci
sırada. İngilizler 111 şirketle ikinci, sermaye girişinde birinci olan Hollandalılar ise 109
şirketle üçüncü sırada.
Merkez İstanbul

3. Yabancı şirketlerin yarısından fazlası İstanbul’da faaliyet gösteriyor. 24 bin 489
şirketle birinci sırada yer alan İstanbul’u 4 bin 365 şirketle Antalya, 2 bin 462 şirketle
Ankara izliyor. İzmir 2 bin 089 şirketle dördüncü, Muğla 1531 şirketle beşinci sırada.
Özetle Türkiye on binlerce yabancı şirket faaliyet gösteriyor. Ama dış yatırımlar hala
2006 ve 2007 yıllarındaki 20-22 milyar dolar seviyelerinin çok uzağında. Hükümetin
“güven” sorununu sorgulaması gerekiyor.
Read more: http://www.al-monitor.com/pulse/tr/originals/2015/01/turkey-foreign-investment-
profile.html#ixzz44bxqOAeK