Turkey 1999 Duzce Earthquake

1. DÜZCE İLİNİN DEPREMSELLİĞİ
ve DÜZCE KENTİ İÇİN DEPREM TASARIM
PARAMETRELERİNİN HESAPLANMASI- 12KASIM
1999 DEPREMİNDE HASAR NEDENLERİ VE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER
TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ İNŞAAT
MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
Doç.Dr. Ali ATEŞ

2. DÜZCE İLİNİN DEPREMSELLİĞİ
ve DEPREM TASARIM PARAMETRELERİNİN HESAPLANMASI
1999 DEPREMİNDE YAPI HASARI NEDENLERİ ve OLASI
DEPREMLERE KARŞI ALIMASI GEREKEN ÖNLEMLER
SUNUMUN İÇERİĞİ
 Düzce Bölgesinin Dünyadaki Deprem Riski
açısından konumu,
 Deprem tasarım parametrelerinin hesaplaması,
 1999 Düzce Depreminde Gözlenen Yapı Hasar
Nedenleri,
 Gelecekde olması muhtemel olan depremlerle
ilgili alınması gereken önlemler.

3. DÜZCE İLİNİN DEPREMSELLİĞİ
ve 1999 DEPREMİNDE YAPI HASARI
NEDENLERİ ve OLASI DEPREMLERE KARŞI
ALINMASI GEEKEN ÖNLEMLER
Deprem Nedir ?
Yer kabuğunda tektonik hareketler sonucu açığa çıkan enerjinin
ani olarak boşalması şeklinde ifade edilmesine deprem denir.

4. DÜNYA’DAKİ DEPREM KUŞAKLARI
 Pasifik okyanusu,
 Japonya çevresi,
 Akdeniz çevresi,
 Doğu hint adaları,
 Amerika kıtalarının batı kesimleri olarak
bilinir.
DÜZCE BÖLGESİNİN DEPREMSELLİĞİ

5. 1.KUŞAK (PASİFİK DEPREM KUŞAĞI): Şili’den kuzeye
doğru Güney Amerika kıyıları, Orta Amerika,
Meksika, ABD’nin batı kıyıları ve Alaska’nın
güneyinden , Japonya, Filipinler, Yeni Gine, Güney
Pasifik Adaları ve Yeni Zelanda’yı içine alan en
büyük deprem kuşağıdır. Yeryüzündeki büyük
depremlerin yüzde 81’i bu kuşak üzerinde
gerçekleşir.
DÜNYA’DAKİ DEPREM
KUŞAKLARI

6. 2.AKDENİZ (KUŞAĞI): ALP-HİMALAYA DEPREM
KUŞAĞI
Endonezya’dan (Java-Sumatra) başlayıp Himalayalar
ve Akdeniz üzerinden Atlantik Okyanusu’ na ulaşan
kuşaktır. Yeryüzündeki büyük depremlerin yüzde
17’si bu kuşakta oluşur.
3. KUŞAK:ATLANTİK
Bu kuşak, Atlantik Okyanusu ortasında yer alan
levha sınırı (Atlantik Okyanus Sırtı) boyunca uzanır.

7. DÜZCE BÖLGESİNİN DEPREMSELLİĞİ
ve ÖNCEKİ DEPREMDE YAPI HASARLARI VE OLASI DEPREME KARŞI HASAR
ÖNLEME VE ÖNERİLER
ÜLKEMİZ VE BÖLGEMİZ SİSMİK OLARAK AKTİF BİR
BÖLGEDİR
Anadolu neotektonik dönemde, Afrika-Arap
levhalarının kuzeyinde, Tetis okyanusunun yaklaşık
D-B uzanımlı güney kolunun, en doğuda Bitlis-
Zagros kenet kuşağı boyunca Orta Miyosen
sonunda ve kıta-kıta çarpışması gerçekleştikten
sonra, daha güneyde Kızıldeniz-Aden körfezinin
açılması nedeniyle [Le Pichon ve Angelier 1979],
Arap levhasının kuzey-kuzeydoğuya hareketi, Kuzey
Anadolu ve Doğu Anadolu fayları’nın oluşumuyla
karşılanmış ve bu olay Türkiye’de Neotektonik
dönemin başlangıcı olmuştur [Koçyiğit, 1984].

8. DÜZCE BÖLGESİNİN DEPREMSELLİĞİ
ve ÖNCEKİ DEPREMDE YAPI HASARLARI VE OLASI DEPREME KARŞI
HASAR ÖNLEME VE ÖNERİLER
ÜLKEMİZ ARAP PLAKASININ SALDIRISI ALTINDADIR

9. ÜLKEMİZ VE BÖLGEMİZ SİSMİK OLARAK AKTİF BİR BÖLGEDİR
DÜZCE BÖLGESİNİN DEPREMSELLİĞİ
ve ÖNCEKİ DEPREMDE YAPI HASARLARI VE OLASI DEPREME
KARŞI HASAR ÖNLEME VE ÖNERİLER

10. ÜLKEMİZİN DEPREMSELLİĞİ

11. ÜLKEMİZ BATIYA SAATİN TERSİNE DOĞRU
KAYMAKTADIR ve SIKIŞMAKTADIR

12. DÜZCE BÖLGESİNİN DEPREMSELLİĞİ
ve ÖNCEKİ DEPREMDE YAPI HASARLARI VE OLASI DEPREME KARŞI
HASAR ÖNLEME VE ÖNERİLER

13. ÜLKEMİZ
 Dünyanın önemli aktif kuşaklarından biri
olan Alp-Himalaya orojenik kuşağı üzerinde
yer almaktadır.
 Ülkemizde çok sayıda önemli büyüklükte
deprem oluşturabilecek boyutlarda aktif
fay zonu mevcuttur.

14. ÜLKEMİZ BİR DEPREM ÜLKESİDİR
ÜLKEMİZDE YER ALAN FAYLAR
 Doğu Anadolu Fay Zonu,
 Ege Graben sistemi
 Doğu Anadolu sıkışma bölgesi
 Karadeniz sıkışma bölgesi
 Ölü Deniz Fayı
 Kuzey Anadolu Fayı yer almaktadır.

15. TÜRKİYE DEPREM HARİTASI
Ülkemizin %96’sı aktif deprem kuşağı
üzerindedir.

16. TÜRKİYE’DE DEPREMLER İKİ ANA FAY HATTI BOYUNCA
YOĞUNLAŞMAKTADIR
1- Kuzey Anadolu Fay Hattı: Saroz Körfezinden
başlar. Marmara Denizi’nin tabanından
geçerek İzmit Körfezi, Düzce, Bolu, Gerede,
Suluova, Erbaa-Niksar, Kelkit Vadisini takip
ederek Erzincan üzerinden Varto’ya ulaşır.
1200 km uzunluğundaki fay hattında son
yüzyıl içinde çok şiddetli depremler meydana
gelmiştir.

17. 2- Doğu Anadolu Fay Kuşağı: Bu fay,
Kızıldeniz- Lut gölü, Antakya,
Kahraman Maraş, Pazarcık Gölbaşı,
Hazar Gölü (Elazığ), Bingöl üzerinden
devam ederek Varto’da Kuzey Anadolu
fay hattıyla birleşir.
Ayrıca Ege Bölgesinde doğu-batı
yönünde uzanan Bakırçay, Gediz,
Küçük ve Büyük Menderes grabenleri
ile Burdur gölü çevresindeki faylar da
deprem yönünden aktiftir.

18. DÜZCE VE ÇEVRESİNİN JEOLOJİK
YAPISI ve DEPREMSELLİĞİ

19. DÜZCE TEKTONİK YONGASI
Düzce Bölgesinin Jololojik ve Tektonik Yapısı

20. GERÇEK DEVİNİM
Düzce Bölgesinin Jololojik ve Tektonik Yapısı

21. GÖRECELİ DEVİNİM
Düzce Bölgesinin Jololojik ve Tektonik Yapısı

22. DÜZCE VE ÇEVRESİNİN JEOLOJİK
YAPISI ve DEPREMSELLİĞİ
Düzce, aktif deprem kuşağı üzerinde yer
almaktadır.
Düzce arazi yapısı henüz oturmuş ve
yerleşmiş değildir. Bu nedenle
konveksiyon ve çökme hareketleri
başlıca faktörlerdendir.
Düzce kenti temel kayalardan uzak
güneybatıya doğru 0.5-3 derecelik
eğime sahip ovada kurulmuştur.
Akarsu, kanal ve taşkın ovası çökel
alanları üzerinde bulunmakta ve
genişlemektedir

23. DÜZCE VE ÇEVRESİNİN JEOLOJİK
YAPISI ve DEPREMSELLİĞİ
 Bu kesimlerde genç tortul kalınlığı 175-
225 m arasındadır.
 Üzerinde yerleştiği litoloji büyük ölçüde
silt ve kil, daha az oranda kum ve
çakıllardan oluşur.
 Güneydeki aktif kırık hattına (Düzce fayı)
yaklaşık 7 km mesafededir.
 Yüzeyden itibaren su tablası derinliği
2.5-3.5 m arasındadır ve güneye doğru
gittikçe sığlaşır.

24. DÜZCE VE ÇEVRESİNİN AKTİF FAYLARI VE
DEPREMSELLİĞİ
 Düzce havzası ülkemizin en önemli aktif
faylarından olan Kuzey-Anadolu Fayı (KAF)
üzerinde yer almaktadır.
 Bolu yöresine kadar genelde tek kırıklardan
meydana gelen dar bir zonda izlenen bu fay , Bolu
batısında (Dokucum vadisi) çatallanır ve iki ana
kola ayrılarak Marmara denizine doğru uzanır.
 Sakarya-Düzce yöresindeki Hendek ve Düzce
fayları da KAF sistemine katılır ve fay zonunun
genişliği 40 km’ye ulaşır.
 Düzce bölgesi son yüzyılda bu zonda bulunan aktif
fayların oluşturduğu büyük depremlerin yıkıcı
etkisinde kalmıştır.
 1944,1957 ve 1967 yıllarındaki depremler bu fayın
Bolu-Abant ve Abant Gölü-Adapazarı Ovası
arasında yüzey faylanması oluşturmuştur.

25.  Düzce Fayı: Düzce havzasına en yakın
olan ve deprem potansiyeli taşıyan aktif
bir faydır ve bu havzanın oluşumuna yol
açmıştır.
 Hendek fayı aktif fay karakterindedir.
 Çilimli fayı ise olası aktif bir faydır.
DÜZCE VE ÇEVRESİNİN AKTİF FAYLARI

26. DÜZCE VE ÇEVRESİNİN DEPREM RİSKİ
DÜZCE FAYI
 Bu fay Akyazı-Kaynaşlı arasında 73 km uzunluğundadır.
 Birbirini bütünleyen üç alt parçadan oluşan Düzce fayı
sağ yönlü doğrultulu atılımlı aktif bir faydır.
 Günümüz morfolojisinde izlenen drenaj özellikleri; fay
sarplıkları, ötelenmiş dere ve sırtlar bu fayın
aktivitesini gösteren verilerdir. Fayın aktivitesi 17
Ağustos ve 12 Kasım 1999 depremleriyle de ortaya
çıkmıştır.

27. DÜZCE VE ÇEVRESİNİN DEPREM RİSKİ
DÜZCE FAYI
 17Ağustos depreminde gelişmiş olan 130
km uzunluğundaki yüzey kırığının 30 km lik
doğu bölümü Düzce fayı üzerinde yer
almaktadır. Bu deprem Düzce fayının
Efteni gölüne kadar olan kesiminde
gerçekleşmiştir.
 12 Kasım 1999 depreminde Düzce fayının
doğu bölümünde olan Efteni gölü ile
Bolu’nun kuzey batısında Pirahmetler
arasında kırılmıştır. Bu depremde yaklaşık
kırılan fayın uzunluğu 45 km’dir.

28. HENDEK FAYI
 Düzce havzası batısında Sapanca Gölü-Hendek-
Cumayeri arasında uzanan kuzeydoğu güneybatı
uzanımlı fay Hendek fayı olarak bilinmektedir.
 Sağ yönlü doğrultu atılımlı olan bu fay yaklaşık 50
km uzunluğundadır. Adapazarı ovasında olasılı
olarak haritalanmış olan bu fay Hendek-Cumayeri
arasında 25 km lik bölümde morfolojik olarak çok
belirgindir.
 1994 Düzce-Hendek depremi olasılıkla bu fay
üzerinde gerçekleşmiştir. Fay üzerinde son
depremlerde Hendek kuzeybatısında yüzey yarığı
oluşmuştur. Oluşan bu kırık sağ yönlü doğrultu
atılımlıdır.
DÜZCE VE ÇEVRESİNİN DEPREM RİSKİ VE DÜZCE FAYI VE

29.  Kırık boyunca küçük boyutlu
deformasyonlar, 2-5 cm arasında
sağ yönlü ötelenmeler gelişmiştir.
Fay üzerinde gelişen ve boyutu ile
oransız olan bu yüzey kırılması 17
Ağustos depremiyle Hendek fayı
üzerinde aşırı stres birikimi
olduğunu gösteren bir veri olarak
kabul edilebilir.
DÜZCE VE ÇEVRESİNİN DEPREM RİSKİ
HENDEK FAYI

30.  Düzce havzası kuzeyinde Cumayeri-Konuralp
arasında uzanır. Yaklaşık 13 km uzunluğunda
olan bu fay güneybatıdaki Hendek Fayının
devamında yer alır. Kuzeybatı-güneydoğu genel
doğrultulu olan fay, kuzeydeki Odunluk dağı ile
Düzce havzası tabanı arasındaki morfolojik
diskordansa karşılık gelmektedir. Fay çizgisi
boyunca çok sayıda kaynak dizilimi
gözlenmiştir. Bu özellikleri göz önüne alınarak
Çilimli fayı olası aktif bir fay olarak
değerlendirilmiştir.
DÜZCE VE ÇEVRESİNİN DEPREM RİSKİ
ÇİLİMLİ FAYI

31. 12 KASIM DÜZCE DEPREMİNİN KISA ÖZETİ
 12 Kasım 1999 Düzce depremi, Düzce
fayının hareketi sonucu oluşmuştur.
 73 km uzunluğunda olan bu fayın 30 km’lik
batı bölümü 17 Ağustos 1999 depreminde
kırılmıştır. 12 Kasım 1999 depremi ise fayın
43 km uzunluğundaki doğu bölümünün
kırılması sonucunda oluşmuştur.
 Bu deprem, 17 Ağustos 1999 depremine
neden olan KAF’ın kuzey kolunu oluşturan
fayların en doğusunda bulunan segment
üzerinde gerçekleşmiştir.