rew

1. Tarih Performans Ödevi
Ad Soyad:Mehmet Eren Mıngır
Sınıfı/Okul no:10B 5107
Öğretmen Ad Soyad:Naci Ağarı
Konu:Cengizhan Hayatı

2. Cengiz Han Hayatı
Cengiz Han ( doğum adıyla Temuçin (anlamı: demirci),
Moğolca "Tengiz" (anlamı: deniz), d. 1162 – ö. 18 Ağustos
1227), Moğol komutan, hükümdar ve Moğol
İmparatorluğu'nun kurucusudur.
Büyük Moğol İmparatoru Cengiz Han, 1162 yılında
Moğolistan'da doğdu. Çocukluk adı olan Timuçin, Çince
''Mükemmel Savaşçı'' anlamına gelen ''Çeng-sze'' kelimesinden
gelmektedir.

3. Cengiz Han Hayatı
Rivayete göre Timuçin, bir eli yumruk şeklinde doğdu ve avucu
açıldığında içinin kan pıhtısıyla dolu olduğu görüldü. Babası Yesügey
Bahadır bunu öğrenince oğlunun büyük bir savaşçı olacağını ve
yeryüzünde çok kan dökülmesine yol açacağını söyledi. Babası Yesügüy
Bahadır, 12. ve 13. yüzyılda Moğolistan'da büyük ün ve güç kazanmış
Kıyat Tatar boyunun önderiydi. Annesi aynı boydan gelen Ulun Hatun,
Timuçin'i ve diğer çocuklarını eski Türk geleneklerine göre
yetiştirmeye çalışan fedakar bir kadındı.

4. Cengiz Han Hayatı
Yesügüy Bahadır, büyük bir savaşçı olacağını söylediği oğlu Timuçin henüz on
yaşındayken öldü. Yönetimi altındaki halkın birliği dağıdı ve Ulun Hatun ve
çocukları kimsesiz, yardıma muhtaç hale geldiler. Bu zorlu yaşam koşullarında
büyüyen Timuçin, uzun boylu güçlü kuvvetli atılgan bir genç adam olmuştu.
Bütün gün at üstünde kalabiliyor, okunu ustalıkla kullanabiliyordu. Timuçin ve
kardeşleri babalarının ulusunu kendi çevrelerinde toplamaya ve bütün haklı
biraraya getirmeye karar verdiler.
Bu çağda birçok derebeyliğe bölünmüş olan Moğolistan'da iki güçlü han vardı;
Kereyit Hanı, Tuğrul ve Nayman Hanı, Buyruk. Merkitler denen üçüncü bir han
vardı ki, bu soy Yesügüy Bahadır soyunun en eski düşmanıydı.

5. Cengiz Han Hayatı
Yesügüy'ün oğullarının güçlennmesi karşısında telaşa kapılan
Merkitler, bir gece Timuçin ve kardeşlerinin karargahına bir baskın
düzenlediler. Timuçin'in annesini ve karısını kaçırdılar. Ayrıca bütün
malı mülkü yağmalanan Timuçin canını zor kurtararak Haldun
Dağı'na sığındı. Merkitlere karşı koyabilmek ve ailesini
kurtarabilmek için babası Yesügüy Bahadır'ın dostu Kereyit Hanı
Tuğrul'dan yardım istedi. Tuğrul Han, Timuçin'in emrine büyük bir
ordu gönderdi. Timuçin böylece ailesini Merkitlerin elinden
kurtarabildi.

6. Cengiz Han Hayatı
Timuçin'in giderek güçlenmesiyle diğer boylarda ayaklanmalar da
başladı. Savaş sırasında dostu Tuğrul Han da ölünce Kereyit boyu
Timuçin'in tebasına katıldı. Birçok beyliği kendi himayesi altında
toplayan Timuçin'in, Moğolistan'ın tek hükümdarı olabilmesi için en
güçlü düşmanı Nayman Hanlığını da ele geçirmesi gerekiyordu. 1204'te
başlayan zorlu savaş bir yıl sürdü. Timuçin bu savaşı da kazanmış,
artık gücünü kabul ettirmişti. 1206 yılında Onon nehri kıyısında
toplanan büyük kurultayca ''Cengiz'' ünvanı ile hakan ilan edildi. Bu
törende geleneklere göre dokuz sancak dikildi.

7. Cengiz Han Hayatı
Cengiz Han, elli yaşına kadar Moğolistan'ın çeşitli boylarıyla savaştı,
ara sıra yenilgiye de uğrasa başarısızlıktan hiç bir zaman yılmadı.
Ama Cengiz Han'ın asıl büyük başarıları bu yıllardan sonra başladı.
Cengiz Han önce Çin devleti ile savaştı. 1211 yılında Pekin'i kuşattı,
uzun süren kanlı çarpışmalardan sonra Çin hükümdarıyla bir
antlaşma imzalandı ve bir Çin prensesiyle evlendi. Bu ikinci
evliliğiydi. Ancak savaş birkaç ay sonra yine başladı ve 1215'e,
Pekin'in alınmasına kadar sürdü. Bu tarihte Çin hükümdarı Cengiz
Han'ın kesin egemenliğini kabul etti ve haraç vermeye razı oldu.

8. Cengiz Han Hayatı
Batıdaki en güçlü İslam devleti
Harzemşahlardı. Hükümdarları Sultan
Mahmut, kısa süre önce Karahıtay devletini
yenilgiye uğratmıştı ve Çin'e saldırıya
hazırlanmaktaydı. Cengiz'in başarısından
sonra telaşa kapıldı ve ona Seyyid
Bahaiddin Razi başkanlığında bir elçiler
kurulu gönderdi. Cengiz Han da
Harzemşahlarla dostluğun ve ticaretin
yararlı olacağını düşündüğünden, bu
harekete karşılık olarak, Harzeme Mahmut
Yalavaç başkanlığında bir kurul gönderdi.
Böylece Moğollarla Harzemşahlar arasında
dostluk başlamış ve bir ticaret antlaşması
yapılmış oluyordu.

9. Cengiz Han Hayatı
Bu antlaşma üzerine, 1218'de 450
kişilik Moğol ticaret kervanı, o çağın
en pahalı mallarını islam ülkelerine
götürmek üzere yola çıktı. Ne var ki,
Harzem ülkesindeki Otrar şehrinde,
Otrar valisi Kayır Han Inaçık bu
kervanı durdurttu; mallarını
yağmalattı, bütün adamlarını
öldürttü. Kurtulabilen tek kişi,
durumu Cengiz Han'a bildirdi. Bunun
üzerine Cengiz, Sultan Mahmut'tan
Kayır Han'ın kendisine teslimini istedi.
Ama, Cengiz'in bu isteğini belirtmek
için gelen elçileri de öldürüldü. Tarihe
''Otrar Faciası'' adıyla geçen bu olay,
İslam ülkelerine Moğol akınlarının
başlamasının sebebi oldu.

10. Cengiz Han Hayatı
Cengiz Han Harzem Devletinden öc
almaya karar vererek büyük bir sefer
düzenledi. Yolu üzerindeki Karahıtay ve
Nayman beyliklerini ele geçirdi.
Kervanının yağmalandığı ve adamlarının
öldürüldüğü Otrar şehrine geldiğinde 70
bin askerle karşı koyan Otrar valisi Kayır
Han'la bir süre çarpıştıktan sonra, oğulları
Çağatay ile Ogedey'i orada bırakıp yoluna
devam etti. Yolu üzerindeki kendiliğinden
teslim olan Zernuk kalesinin bulunduğu
şehre ''Kutlu Şehir'' adını verdi.
Maverahünnehir denilen islam bölgesi de
Cengiz Han'ın ordularınca kıskaca alındı.
Ardında Semerkant'ı geçen Cengiz Han,
Buhara'yı kuşattı. Üç gün üç gece süren
saldırılar sonunda Buhara'yı savunan 50
bin kişilik ordu, kana bulanan şehri
Cengiz Han'a teslim etti.

11. Cengiz Han Hayatı
Semerkant'ı kuşattığında da yine halkı
kılıçtan geçirdi. Horasan'ı da ele geçiren
Cengiz Han oğullarına Harzem'in merkezi
Ülgenç şehrini kuşatma emrini verdi. Altı ay
süren kuşatma sonunda Ülgenç de yerle bir
edildi. İntikamı Cengiz Han'ın tarih
sayfalarına kanlı hükümdar olarak
geçmesine neden olmuştu.
Bütün bu savaşlar, doğudaki İslam
devletlerinin hemen hepsinin Moğol
egemenliğine geçmesini sağladı. Cengiz
Han, 1225'de Moğolistan'a döndü. Dönüşte
imparatorluğunu dört oğlu arasında
paylaştırdı. 1227'de, Tangut seferinde
hastalanarak öldü. Cenaze töreni eski Türk
hakanlarınınki gibi yapıldığından mezarının
nerede olduğu bilinmemektedir.

12. Cengiz Han Hayatı
Bu büyük savaşçı yalnız askeri
başarılarla yetinmemiş, Moğol
İmparatorluğu'nun hukuk ve askeri
işlerini düzenleyen bir kanun da
yapmıştı. Cengiz Yasası diye bilinen
bu yasa eski Türklerden Moğollara
kadar gelen sözlü geleneğin otuz üç
defterde toplanmasıydı.
Cengiz Han'ın askeri becerisi ve
uyguladığı stratejileri tarihe büyük
bir kumandan olarak geçmesini
sağladı.

13. Cengiz Hanın Tarihte Bıraktığı İzler
-Yaşamış en büyük hükümdarlardandır.
-Son 1000 yıla ismini yazdırmış
kişilerdendir.
-Kurduğu imparatorluk en büyük 2.
Kara sınırlarına sahiptir.
-En fazla ırkı devam eden
kişide Cengiz Handır.(16 milyon kişi)
-Asyayı ve Avrupayı kısa süreliğine de
olsa birleştirmeyi başarmıştır ve
ticaret artmıştır.
-Avrupanın askeri sistemini
değiştirmiştir.
-Gittiği yerler de pusula ve abaküsün
kullanımını yaygınlaştırmıştır.