UNITE7 SINAV TURLERI VE SORU YAZIMI. OLCME VE DEGERLENDIRME. ünite 7 sinav türleri ve soru yazimi. ölçme ve değerlendirme

1. SINAV TÜRLERİ VE SORU
YAZIMI

2. SINAV TÜRLERİ
Eğitim hizmeti, öğrencinin kendini geliştirmesi, kültürlenmesi, önyargısız bir
düşünce sistemiyle karşılaştığı problemleri çözebilmesi gibi olumlu hedefleri
öğrencilere kazandırma çabasında olmalıdır. Bir ders bazında ise, o dersin içeriğini
oluşturan davranışların öğrencilere kazandırılması amaçlanmaktadır.
Öğrencilerin başarılarını değerlendirmek, öğretmenlerin önemli sorumluluklarından
biridir. Öğrencilerin bir derste veya bir kurstaki başarısını değerlendirmede, yapılmış
olan bir sınavdan, birden çok sınavdan ve/ya sınıf içi etkinlikler veya ödev ve proje
gibi etkinliklerden elde edilen genel izlenim veya sistemli ölçümlerden
faydalanabilir. Öğrenci başarısını değerlendirebilmek için elimizde bazı ölçme
sonuçları ve ölçütler olmalıdır.
Örneğin; geçme notu 50 ve üzeri olan ve %30’dan fazla devamsızlığı olmayan
başarılı sayılır gibi.

3. Öğrenci başarılarını yansıtan güvenilir ve geçerli ölçümler elde etmek için
öğretmenler öncelikle sınavla, nelerin ölçülmesi gerektiğini bilmelidirler. Bilindiği gibi
bu aynı zamanda ölçme işleminin ilk aşaması olan niteliklerin tanımlanması
aşamasıdır. Sonraki aşamada, öğretmenlerin bazı ölçme araç ve metotlarını etkin bir
şekilde nasıl kullanabileceklerini bilmeleri gerekir. Ancak bu suretle, öğrencilerin
başarıları hakkında daha güvenilir ve geçerli ölçümler elde edilebilir.
Öğretime başlamadan önce yapılan sınavlara tanıma sınavı veya genel bir ifadeyle
ön-test denir. Ön-test sınavlarının temel amacı; öğrencilerin gerekli olan ön
öğrenmelere sahip olup olmadıklarını, daha doğrusu öğretime hazır olma düzeylerini
belirlemektir. Türkçe, İngilizce, Matematik gibi aşamalılık gösteren derslerde ön-
testlerin başlangıçtaki seviyeyi belirleme amacıyla kullanımı, öğrenciye veya gruba
uygulanacak programın belirlenmesi bakımından çok önem taşımaktadır. Ön test
sınavı olarak genelde ön-koşul davranışları içeren bir test veya o dersin final sınavı
kullanılır.

4. Öğretim hizmeti devam ettiği süre içerisinde yapılan sınavların temel amacı, öğrenme
eksiklik ve aksaklıklarını belirlemektir. Öğretim süreci içerisinde yapılan sınavlar aynı
zamanda hem öğretmene hem de öğrencilere dönüt sağlamaktadır. Bu aşamada
kullanılan sınavlar izleme testleri, alıştırmalar, quizler ve ünite testleri olmakla birlikte
başarı testleri de olabilir.
Öğretim süresi bittikten sonrada sınav yapılması söz konusudur. Örneğin KPDS-ÜDS. Bu
aşamada yapılan sınavlarda hem öğrenciler hem de öğretmen için dönüt sağlaması
yanında temel amaç, öğrencilerin başarı düzeyinin tespitidir. Seçme sınavları ise belirli
bir sayıdaki öğrenciyi seçmek için yapılan KPSS gibi sınavlardır.

5. SINAVLAR
-İzleme testleri
-Başarı testleri
Öğretime
başlamadan önce
yapılan sınavlar
Temel Amaç:
Hazırbulunuşluk
düzeylerinin
belirlenmesi
Düzey belirleyici
testler
-Yeterlik ve
seçme sınavları
Öğretim
süresince yapılan
sınavlar
Temel Amaç:
Öğrenme
eksiklik veya
yetersizliklerinin
ve öğrenme
düzeyinin
belirlenmesi
Öğretim süreci
bittikten sonra
yapılan sınavlar
Temel Amaç:
Başarı ve
yeterlik
düzeyinin
belirlenmesi
-Seviye tespit,
Tanıma veya ön
test

6. Öğrencilerin başarı düzeylerinin tespiti amacıyla bazı sınav türleri aşağıda
sunulmuştur.
1)Yazılı yoklamalar
2) Sözlü sınavlar
3)Kısa cevaplı testler
4) Doğru –Yanlış testleri
5)Çoktan seçmeli testler
6) Eleştirmeli testler
Yukarıda belirtilen sınavlardan son dördünün objektiflikleri, özellikle
puanlama objektiflikleri çok yüksek olduğu için bu sınav türleri literatürde
objektif sınavlar olarak da adlandırılmaktadır.

7. İzleme testleri; her ünite sonunda yapılan ve üniteyle ilgili tüm
davranışların yoklandığı test türüdür. İzleme testleri genelde not
verme amacıyla kullanılmaz. Öğrencilerin öğrenme güçlükleri tespit
edildikten sonra, öğretimin verimliliğini artırmak için kullanılır. İzleme
testleri genelde ünite sonunda olur. Ünite sıralı olduğundan bir
üniteye ön-koşul olan bir ünitenin hedef ve davranışlarının yeterli bir
düzeyde öğrenciye kazandırması amaçlanır.

8. SORU YAZIMI
Soru Sorarken Dikkat Edilecek Genel Hususlar
İyi sınav sorusu yazabilmek için veya iyi bir sınav hazırlayabilmek için
hem konu alanını çok iyi bilmek hem de öğrencileri çok iyi tanımak gerek.
Bunlara ilave olarak ölçme ve değerlendirme veya daha teknik olarak
konuşursak test geliştirme alanında yeterli bilgi ve becerilere sahip olmak
gerekir.
1.Yazılan sorular eleştirel bir yaklaşımla kontrol edilip iyileştirilmeli
Yazılan soruların hata içerip içermediği, öğrencilerce sorudan istenilenin
açık ve net olarak anlaşılıp anlaşılamayacağına yönelik kontrol yapılmalıdır.
Gramer ve noktalama hatası olmamalı, fazladan kelime kullanımı
yapılmamalıdır.
2. Sorular testin kapsam geçerliğini sağlama açısından yeterli olmalı
Soru hazırlamadan önce sınavın kapsamına uygun olarak belirtke tablosu
hazırlanmalıdır. Bu suretle hangi konularda hangi düzeyde soruların
sorulması gerektiği daha net olarak ortaya konularak testin kapsam
geçerliliği de artırılabilir.

9. 3.Soruyu oluşturan cümle bir kaynaktan aynen alınmamalı: Ders kitabından
cümlelerin alınıp sorulması o sorunun geçerliliğini azaltmasından başka bir
sakıncası da; kitaptaki cümlelerin sınav sorusu için aşırı genel ve
karıştırılabilir ifadeler olmasıdır. Genelde kitaptaki bir cümle bir önceki
cümle ile bağlantılıdır, tek başına aynı içeriği ve anlamı net olarak
veremezler.
4.Soruda ipucu bulunmamalı
Soruda gereğinden fazla bilgiler verip sorunun cevabına yönelik ipucu
vermemek gerekir. Bir sorunun geçerliğini artırmak için sorunun, o soruyla
ölçülmek istenen bilgi ve becerilere sahip öğrencilerin tereddütsüz doğru
cevaplandırılabileceği, sahip olmayanların doğru cevaplandıramayacağı
nitelikte olması gerekir.
Bir soru başka bir sorunun cevabına ışık tutmamalıdır. Çoktan seçmeli
testlerde soru kökünde temel bilgileri verip, bu bilginin yorumlanması
istenmektedir. Bu tür soru yazımında bilgi verip, yine bilgi sorulduğunda
sorunun cevabı madde kökünde yer aldığından dolayı soru doğru cevaba
ipucu veriyor demektir. Konuyu hiç bilmeyenlerde bu ipucundan
faydalanarak soruyu doğru cevaplayabilir.

10. 5.Aynı sorular yıldan yıla değiştirilmeksizin kullanılması ve sorular sürekli
olarak gözden geçirilmeli: Öğrencilerin sınav sorularını önceden
bilmeleri, konuyu bilmeyen, dersi öğrenmemiş öğrencilerin soru ve
cevapları ezberleyerek yüksek puan almalarına neden olur. Bu durum
istenmedik değişkenlerin puanlara karışacağından, geçerliği; hata puanını
arttıracağından dolayı da güvenirliği düşürür.
6.Sorunun cevap anahtarı soru yazılırken hazırlanmalı: Özellikle ödev ve
projeler, yazılı ve sözlü olmak üzere puanlama sübjektifliğinin yüksek
olduğu sınav türlerinde mutlaka puanlama güvenirliğini arttırıcı tedbirler
alınmalıdır. Bu tedbirlerin en önemlisi detaylı bir cevap anahtarının
hazırlanmasıdır. Cevap anahtarı, sorudaki bazı hataları düzeltmek için,
sorular yazılırken hazırlanmalıdır.

11. 7.Soruların test formu haline getirilmesinde titiz olunmalı
Tüm sınav türlerinde, sorulara geçilmeden önce sınavın amacı, süresi,
puanlamanın nasıl yapılacağı, sınav süresince öğrencilerin uyması gereken
kurallar, vb. gibi hususlar öğrencilere bir sınav yönergesiyle kısa olarak
açıklanmalıdır. Testte maddeler kullanışlı bir sayfa düzeyinde verilmelidir.
8.Diğer Hususlar: Verilen hususlara ek olarak, soru yazımında; soru
sayısının ve sınav süresinin yeterli olması, sınavda sorulan soruların grup
için genelde orta güçlükle olması, ölçme işleminin her aşamasında ciddi
titiz olunması ve buna benzer hususlara dikkat edilmelidir.

12. Hedef Davranışa Uygun Soru Yazma
Öğrencilere ne tür hedef ve davranışların kazandırılması planlandığının
net olarak ortaya konulması iyi bir öğretim etkinliği için ilk aşamadır. Bu
aşama aynı zamanda öğrencilerin başarılarını değenlendirmede de
temeldir. Soru yazmadan önce ölçülmesi amaçlanan hedefin, bu hedefi
oluşturan davranışlarının bilinmesi (yani belirtke tablosunun
hazırlanması), uygun soru yazımını kolaylaştırmaktadır.
Hedeften > Davranışlara > Test Maddelerine
doğru bir ilerleyiş söz konusudur.

13. BİLİŞSEL ALAN
Bilişsel alanla ilgili öğrenci davranışları, tamamen bilgi ve beceriyle ilgili
zihinsel davranışlardır. Bilişsel alanı Bloom altı basamakta ele almıştır...
Bilişsel Alanla İlgili Davranışların Sınıflandırılması
1) Bilgi : hatırlama düzeyinde
a) Bir alana özgü bilgiler(Kavramlar, olgular bilgisi)
b) Bir alana özgü bilgilerle uğraşmanın araç ve yolları
c) Bir alandaki evrensel öğelerin ve soyutlamalarının bilgisi
2)Kavrama: Bilginin başka bir biçimde ifade edilip yorumlanması
a) Çevirme
b) Yorumlama
c) Öteleme

14. 3) Uygulama: Bilgilerin yeni durumlara uygulanabilmesi
4) Analiz: Bir bütünün öğeleri ve öğeleri arasındaki ilişkileri ortaya çıkarma
a) Öğelere dönük analiz
b) İlişkilere dönük analiz
c) Örgütleme ilkelerine dönük analiz
5) Sentez: Yeni bir bilişsel ürün ortaya koymak
a) Özdeşsiz bir iletişim muhtevası meydana getirme
b) Bir plan veya işlemler takımı önerisi meydana getirme
c) Bir soyut ilişkiler takımı meydana getirme
6) Değerlendirme: Yeni bir bilişsel ürün hakkında iç veya dış ölçütlerle değer
yargısına varma
a) İç ölçütlerle değer yargısına varma
b)Dış ölçütlerle değer yargısına varma

15. Farklı Zihinsel Becerilerin Ölçülmesine Uygun Soru Yazımı
1) Hatırlatma Düzeyindeki Zihinsel Becerilerin Ölçülmesi
Kişinin hatırlamaya yönelik göstereceği davranışlar ‘görünce tanıma’ ve ‘sorunca yazma
söylemedir’. Her eğitim düzeyinde, bilgi düzeyinde hedeflerimiz mutlaka vardır. Bunlar;
Kavramlar bilgisi: Genelde bilgi düzeyinde birden çok soru sorulur. Eğer kavram
soruyorsak “ortak seçenekli” veya “eleştirmeli” olarak da sorabiliriz.

16. Alışılar bilgisi: Her bilim alanında kullanılan simge veya semboller vardır. Bu simge
ve sembollerin iyi anlaşılmış olması daha sonraki konuların iyi anlaşılması için
önemlidir. Bu simge ve sembollere alışılar denmektedir. Öğrencinin alışılar bilgisini
ölçmek için, ölçmenin standart hatası yada kimyasal bir elementin simgesi
sorulabilir.(Se,C,Co2)

17. Sınıflamalar bilgisi: Bir çok bilim
alanında sınıflanmalar vardır. Bu
sınıflamaları öğrencilerin bilip
bilmediğini ölçmek amacıyla bilgi
düzeyinde sorular sorulabilir(canlıların
sınıflandırılması).
Ölçütler bilgisi:Bilim dallarında yorum
yapma, değerlendirme, sınıflama
amacıyla kullanılan bazı kriterler
vardır.Bu kriterlerle ilgili soru
sorulabilir.

18. Metotlar bilgisi: Bilim dallarına özgü
olarak kullanılan bazı yöntemler vardır.
Bu yöntemlerin kullanımı veya
uygulanmasının hangi durumlarda
mümkün olduğu sorulabilir.
***** Bilgi düzeyinde soru sorarken
yazılı yoklamayı kullanmak ‘sorunca
yazma’ davranışının gösterilmesini
sağlasa da cevap yazımı zaman alır.
Bu sebeple çok soru sorulamaz. Bilgi
düzeyinde sorulması gereken çok
soru varsa, çoktan seçmeli testlerin
kullanımı daha uygun olur. *****

19.  2)Kavrama Düzeyindeki Zihinsel Becerilerin Ölçülmesi
Bilgi düzeyinden farklı olarak ,bilinenlerin başka bir dille ifadesi(çevirme),
yorumlama ve öteleme davranışlarını içermektedir. Gerek dersin işlenişinde, gerekse
yapılan sınavlarda mutlaka kavrama düzeyine ulaşmalıdır. Aksi halde yeterli
öğrenmenin sağlandığından söz etmek sakıncalı olur.
 a)Çevirme: Çevirme düzeyinde soru sorarken; öğrenciden “bir bilgiyi kendilerine
özgün bir şekilde ifade etmelerini” ya da “farklı bir dille ifade edilmiş bilgiyi
tanımaları” davranışlarının gözleme amaçlanır.

20. b) Yorumlama: Yorumlamada çevirmeden fazla olarak; verilen bilgilerde, bazı
bağlantılar bulma ve onları açıklama davranışları vardır. Bunun klasik örneklerinden
özetleme davranışıdır.

21. c)Öteleme: Gözlenmiş olaylara bakarak, gözlenmemişler hakkında yargıya varmak
demektir.
Örneğin;

22. Uygulama Düzeyindeki Zihinsel Becerilerin Ölçülmesi
Bu aşamada öğrencilerin, bildiği kavradığı niteliklerden faydalanarak,
bu nitelikleri ilk kez karşılaştığı bir sorunu çözmede kullanabilmeleri
söz konusudur. Bir problemin öğrenci için yeni hale getirilmesi için
aşağıdaki tedbirler alınabilir:
a. Derste veya pratikte karşılaşılması mümkün olmayan bir durumun
ortaya konup, bu durumla ilgili problem düzenlenebilir.
b. Derste öğrenilmiş veya pratikte karşılaşılmış bir durumun önemli
öğeleri değiştirilerek, yeni bir problem haline getirilebilir.
c. Öğrencinin öğrendiği bilgileri kullanarak henüz öğrenmediği konuyla
ilgili problemler düzenlenebilir.

23. 4. Analiz Düzeyindeki Zihinsel Becerilerin Ölçülmesi
Bir metin ,bir metin veya bir sistem verilir. Öğrenciden bunun öğeler arası
ilişkilerini, yapısal düzenini ve bütünlük ilkelerini bulması istenir.
5. Sentez Düzeyindeki Zihinsel Becerilerin Ölçülmesi
Sentez davranışı, orijinal bir ürün ortaya koyma işidir. öğrencinin bilişsel
olarak sentez düzeyine ulaşabilmesi için orijinal bir ürün veya ürün planı
ortaya koyması gerekir.
6. Değerlendirme Düzeyindeki Zihinsel Becerilerin Ölçülmesi
Ortaya konulan orijinal bir ürünün bazı ölçütlerle kıyaslanarak
değerlendirilmesi söz konusudur. Bu kıyaslama; iç ölçütle olabileceği gibi dış
ölçütle de yapılabilir.

24. KPSS SORU ÖRNEKLERİ
1)Aşağıdaki testlerden hangisinin temel amacı, dersteki öğrenme
eksikliklerini belirleyerek bunların giderilmesine olanak sağlamaktır?
A) Tanıma ve Yerleştirme Testleri
B) Zeka Testleri
C)Kişilik Testleri
D)Dönem Sonu Testleri
E)Ünite Testleri
KPSS 2001

25. 2) Okul eğitiminde başarının ölçüsünü ‘not’ olarak görenler, karnesinde yüksek notlar
bulunan öğrencileri daha iyi öğrenmiş kabul ederler. Ancak eğitim uygulamaları dikkate
alındığında, yüksek not alanların iyi öğrenenlerden çok, iyi ezberleyenler olduğu
görünmektedir.
Bunları söyleyen bir kişinin aşağıdakilerden hangisini kanıtlaması, bu görüşü için
güçlü bir destek oluşturur?
A)Sınavlarda daha çok hatırlama düzeyinde sorular sorulduğunu
B)Eğitimde başarıya ilişkin kararların çoktan seçmeli testlere dayandırıldığını
C)Öğrenci notlarının öğretmenin kanılarından etkilendiğini
D)Ders konularının öğrenci düzeyinin üzerinde olduğunu
E)Öğretimin öğrenci merkezli değil, öğretmen merkezli olduğunu.
KPSS 2001

26. 3) Aşağıdakilerden hangisi seçme amacına yönelik bir testin kullanılmasını gerektirir?
A)Öğrencilerin bir konudaki güçlü ve zayıf yönlerinin ortaya çıkarılması
B)Sıklıkla karşılaşılan yanlış öğrenmelerin belirlenmesi
C)İngilizcesi en ileri düzeyde olan üç kişinin belirlenmesi
D)Bir ünite işlendikten sonra, hedeflere ulaşılma derecesinin belirlenmesi
E)Bir programda hedeflerin ne kadarına ulaşıldığının belirlenmesi
KPSS 2002

27. Bir okulda, fen bilgisi proje ödevi verilmiştir. Ürünlerin puanlanmasının sınıfta
derse giren öğretmen yerine, diğer sınıfın öğretmeni tarafından yapılması
sağlanmıştır. Projelere kod numaları verilmiş ve öğrenci isimleri, projeleri
değerlendiren öğretmenden gizlenmiştir. Ayrıca değerlendirme için (kapsamlı,
detaylı ve açık) bir puanlama rehberi oluşturulmuş, öğretmenin bu rehbere
göre puan vermesi istenmiştir.
Yukarıda anlatılan işlemler, kullanılan ölçme aracının hangi özelliğini
iyileştirmek amacıyla gerçekleştirilmiştir.
A)Objektiflik
B)İç tutarlık
C)Kullanışlılık
D)Görünüş geçerliği
E)Yapı geçerliği
KPSS 2009

28. Alın tepe tepe kullanın aq efsane sunum hazırladım