6. Wat zijn jouw obstakels?
Obstakels
Manieren van oplossen
Waarden
7. Veel voorkomende strategieën
• Vermijden/ontsnappen
• Afleiding zoeken
• Geruststelling zoeken
• Denkstrategieën: onderdrukken,
ontkennen dat het belangrijk is,
relativeren, aan iets positiefs denken
• Verdoven met drank, medicatie of drugs
• Zich opsluiten - slapen
• Andere
11. Acceptatie als alternatief
• ≠ onze normale manier van doen
• Wat is acceptatie niet?
• ≠ willen
• Wat is acceptatie wel?
• Acceptatie is een keuze i.f.v. waarden
• Alles-of-niets
• Steeds weer opnieuw
20. Defusie-technieken
• Gewoon opmerken: Ik heb de gedachte…
• Klanken in je hoofd
• Herschrijven in verschillende stijlen
• Zeg het met een andere stem
• Maak er een liedje van
• Slecht nieuws radio of pop-up
• Je gedachten benoemen
• Op wandel met je verstand …
21. IK BEN
SLECHT
IK BEN
SLECHT
Ik merk op dat ik
de gedachte heb
dat ik slecht ben
Ik merk op dat ik
de gedachte heb
dat ik slecht ben
Ik heb de
gedachte dat ik
slecht ben
Ik heb de
gedachte dat ik
slecht ben
Bla, bla,
bla
Bla, bla,
bla
Bla, bla, bla,
bla, bla, bla,
bla, bla, …
Bla, bla, bla,
bla, bla, bla,
bla, bla, …
Bla, bla, bla,
bla, bla, …
Bla, bla, bla,
bla, bla, …
Vastzitten
Bewustzijn
van gedachten
Loskomen
van gedachten
Sessie 1: welke vermijdingsstrategieën hanteer je en werken ze wel?
Conclusie: de neiging opmerken om iets te veranderen
Cf. actie versus zijnsmodus
----- Notulen (5/03/15 10:52) -----
aandacht voor je AH: waar in je lichaam
misschien word je wel afgeleid door geluiden, gedachten, sensaties - normaal
en opmerken wat er gebeurt als je bent afgeleid: gewoon opmerken, irritaties door afleiding of oefening
-> uitnodiging om het opmerken en terug te keren
Denkende zelf: steeds bezig – op zoek naar oplossingen
Observerende zelf: rust!
Waarden: de richting naar waar je wil met je leven
Obstakels: wat hindert jou daarin?
Normale reactie: oplossingen zoeken
Werkbaarheid van oplossingen onderzoeken:
Werkt het op lange termijn?
Zijn er geen kosten aan verbonden?
Brengt het je dichter bij je waarden?
Controle werkt enkel bij externe problemen vb. Lelijk behang
Bij interne problemen werkt het averechts
Gevoelens bv. Verliefdheid – wees relax – voel geen pijn
Gedachten bv. Denk niet aan een roze olifant
Gewaarwording bv. Heb geen trek in chocolade
Cf. Touwtrek-metafoor
Acceptatie als alternatief:
Cf. rugzak-metafoor: wegduwen versus op schoot laten liggen:
≠ normale manier van doen cf. chinese vingerval of drijfzand
Cf. metafoor van jos de zwerver
Wat is bereidheid niet?
≠ willen
≠ verdragen cf. je mag komen, maar het liefst heb ik dat je zo snel mogelijk vertrekt
Wat is bereidheid wel?
- Bereidheid is een keuze die je maakt (= gedrag) cf. je angst overwinnen voor je kinderen
Bereidheid is een zaak van alles of niets
Bereidheid is oefenen, oefenen, oefenen steeds weer opnieuw
Eyes-on oefening
Wat vertelt je verstand hierover?
Conclusie: je verstand kan ernaast zitten.
Sessie 2: omgaan met lastige passagiers vanuit het observerende zelf
Veel van de obstakels zijn gedachten: het lijkt dat gedachten ons tegenhouden om te doen wat telt in het leven.
Bv. ‘ik blijf in een hoekje staan, want ik ben te onzeker’
Maar is dat zo? Als er iemand brand roept, ben je snel weg.
-> Gedachten controleren niet ons gedrag: bv. ‘ik kan niet stappen’ of nen lekkere vent
Een niet-talig wezen ziet die gedachten niet: gedachten hoeven ons niet tegen te houden!
Ons denken zorgt ervoor dat we de wereld beheersen (geheugen en imaginatie); maar zorgt ook voor problemen
Bij onduidelijkheid: negatieve interpretaties cf. oermens met een schaduw in de verte
+ neiging tot fusie
Oefening:
- wat roept je verstand op bij het woord ‘dame blanche’?
herhaling ‘dame blanche’: het woord verliest zijn betekenis en wordt nog enkel een klank
→ gedachten zijn maar gedachten: klanken in je hoofd
De negatieve gedachten over jezelf zijn ook maar woorden – klanken die niet betekenen.
DEFUSIE: naar je gedachten kijken: gedachten hebben
FUSIE: vanuit je gedachten kijken: gedachten slikken
Cf. handen voor je gezicht en laten zakken
Wat? Gedachten als gedachten leren zien
Wanneer defusie-technieken?
Bij niet-helpende gedachten: niet-helpend in functie van waarden
Kijken naar je gedachten vanuit het perspectief van het observerende zelf
Meditatie = observeren en opmerken
Rumineren = verklaren en oordelen om het op te lossen
Sessie 3: wat zijn je waarden? Welke richting wil je geven aan je leven?
----- Notulen (18/09/14 11:54) -----
Doorzettingsvermogen
Gaan staan voor je mening
Alternatief lijst van waarden:
Aanstippen welke waarden voor jou belangrijk zijn?
Stelselmatig de helft schrappen tot je er maar 5 overhoudt
Waarden gaat over patronen van gedrag: waar wil je naar toe op wat voor manier?
- Los van redenen: ‘jouw’ keuze – niet die van anderen: je kan niet uitleggen waarom cf. wat lust je het liefst chocolade of vanille-ijs?
- Los van de tijd: waarden veranderen niet – doelen wel vb. goed opgeleid zijn stopt niet met het behalen van je diploma
- Proces: het ermee bezig is zijn, is wat telt; niet het einddoel cf. skiën
Gerichtheid op waarden geeft meer levensvreugde dan gerichtheid op doelen cf. op zoek naar de gorilla
Opdracht: zelf iets zoeken dat je waarden weergeeft
Sessie 4: welke tussenstations in de richting van je waarden
Stel je voor dat je in een gangetje staat met 2 deuren: met je linkerhand houd je de deurknop van de deur links van je vast; deze deur is nog niet gesloten; met je rechterhand reik je uit naar de deur rechts van je; deze is nog niet geopend.
Op deze manier kan je lang staan; wie weet hoe lang je hier al staat.
Richt je aandacht op de deur link van je: je weet wat zich in die kamer bevindt; iets dat je echt achter wil laten (een bepaalde job, een relatie, een bepaalde levenstijl). Je kijkt nog een keer in die kamer en je voelt je dankbaar voor de dingen en de mensen die je daar ziet; toch weet je dat je verder moet gaan: je bedankt de mensen en de voorwerpen in deze kamer voor wat ze voor je betekend hebben en voor wat je hebt mogen leren. Je bekijkt wat je eventueel uit deze kamer zou willen meenemen en dan sluit je de deur.
Richt dan je aandacht op de rechterdeur: je weet dat daar iets nieuws op je staat te wachten: iets dat je meer vervulling kan geven, maar ook zeer spannend is want je bent daar nog nooit geweest. Je reikt met je rechterhand uit naar de deurknop; je opent de deur en kijkt naar binnen.
Wat zie je daar? Welk gevoel krijg je? Wat voor mensen zijn daar aanwezig? Is het er licht? Wat voor sfeer heerst er? Wat is de inhoud van deze kamer? Waar gaat het over? Wat is je perspectief?
Om dit echt tot je te laten doordringen, stap je over de drempel van deze kamer: welke veranderingen in je leven zou dit met zich meebrengen als je hier naar toe ging? Hoe voelt dat?
Neem nu de beslissing of je terug naar de gang wil of in deze nieuwe kamer wilt blijven
Wat zou deze keuze voor je leven betekenen? Hoe zou je leven er gaan uitzien als je werkelijk deze stap zou zetten?
Zijn er beslissingen in je leven die erom vragen nu genomen te worden? Welke deuren wil je sluiten? Welke deuren wil je openen?
Aanstippen hoe dicht of hoe ver ze op dit moment van hun waarden zitten
Als je de waarde (richting) niet kent, wat gebeurt er dan met het doel?
Waarden: richting/kwaliteit van gedrag
Doelen: stappen in de richting van je waarden
Specifiek: Wat? Waar? En met wie?
Betekenisvol (meaningful): ingegeven door je waarden en niet anderen of strakke leefregels
Actiegericht: in termen van gedrag (geen emotionele (geluk of rust) of inzichtsdoelen)
Realistisch: uitvoerbaar en binnen de mogelijkheden van de patiënt (geen dodemansdoelen)
Tijdsgebonden: tegen wanneer moet het bereikt zijn?
Acties: gedrag nodig om doelen te bereiken: wat kan je doen om dit gedrag te bereiken
- Als ik dit doe, bereik ik dit doel
- Dit doen is een deel van mijn waarde
CAVE: planning hoeft spontaniteit niet in de weg te staan: vermijden van doelloos te dobberen
Bezig zijn met waarden heeft dus altijd te maken met bereidheid
Moerasmetafoor:
Een alternatief zoeken
Wachten
Erdoor gaan
-> Wat kies jij?
- Falen hoort erbij cf. leren lopen
Falen ≠ van nul beginnen cf. bergbeklimmer
Het gaat om het proces: als je je maar beweegt in de richting van je waarden
CAVE: te zeer gericht zijn op doelen: het echte oogmerk van doelen is dat je je oriënteert op je waarden; je doelen bereiken is geen einde, maar een nieuw begin: een afsluiting waarmee je een frisse, nieuwe start kan maken
Verandering is een moeizaam proces: wees geduldig en mild voor jezelf
Cf. het verhaal van de zwarte en de witte wolf: wie wint er is afhankelijk van welke wolf je eten geeft
Ervaringsgerichte oefening: omgaan met mislukkingen:
Losmaken van je verstand (defusie)
Ruimte maken voor de ervaring (acceptatie) bv. je hand leggen op de plek waar je het gevoel het intenst is
Wees vriendevol en begripvol zoals je dat zou doen voor je beste vriend – puppy – fragiel kunstwerk: erkennen met compassie
Erken wat wel heeft gewerkt en waardeer dit
Zoek naar iets bruikbaars in deze ervaring