ERASMUS+ e-m@ti-on Cultural Topic - Polish dance Szkola Podstawowa nr 75 - Poland

1. W E R O N I K A M A L I S Z E W S K A K L . 5 B
POLSKIE TAŃCE
NARODOWE

2. TANIEC NARODOWY
• Polskie tańce narodowe – tańce wywodzące się z
tańców ludowych z terenów całej Polski. Przyjmuje się
wyróżnienie pięciu tańców o charakterze narodowym
(krakowiak, polonez, mazur, oberek i kujawiak), które w
trakcie rozwoju historycznego znacząco odbiegły od
pierwowzorów wiejskich. Chociaż tańczone na terenie
całej Polski, zachowały cechy charakterystyczne dla
regionu, z którego się wywodzą. Pierwsze próby
klasyfikacji tańców narodowych podejmowano w XIX w.
Polskie tańce ludowe to część naszego dziedzictwa
narodowego.

3. CECHY TAŃCÓW NARODOWYCH
• Są charakterystyczne dla danego narodu
• Są jednym z symboli kultury narodowej
• Reprezentują naród na świecie
• Powiązane są z dziejami Polski, treściami
patriotycznymi, walkami narodowo-wyzwoleńczymi, które
przez prawie całe dziewiętnaste stulecie czyniły z nich
symbol „polskości” narodu, którego państwa na mapie
świata nie było.

5. POLONEZ
Historia
• Nazwa „polonez „pojawiła się
w latach trzydziestych XVIII
w.jako spolszczenie
francuskiego „ polonaise „
• Najstarszy zbiór polonezów
pochodzi z 1728r.
• Pierwszy szczegółowy opis
kroków poloneza pochodzi z
1755r.
• Początkowo był tańczony tylko
przez mężczyzn, ale z czasem
również przez kobiety
Pochodzenie
• Pierwowzorem poloneza był
taniec pieszy ( chodzony )
pochodzenia ludowego,
tańczony najpierw wśród ludu,
znany w swym pierwowzorze -
,,chmielowym’’ z drugiej
połowy XVI i początku XVII
wieku, z czasem przyjął się na
dworach magnackich.

6. POLONEZ - STRÓJ
• Tancerze ubrani są w stroje
wieczorowe, a podczas
występów scenicznych w
stroje nawiązujące do epoki, z
której taniec pochodzi, a więc
stroje szlacheckie lub z okresu
Księstwa Warszawskiego

8. CECHY POLONEZA
• Charakter – uroczysty, podniosły, dostojny, mistycznym ( taniec
eligijny i heroiczny ), poważny
• Tempo – umiarkowane, raczej wolne
• Metrum – ¾ trójdzielne
• Rytm punktowany
• Powtarzają się często formuły rytmiczne w postaci: ósemka, dwie
szesnastki, cztery ósemki.
• Zwykle w formie pieśni dwuczęściowej
• Polonez jest tańcem uroczystym w charakterze, charakteryzuje go
gracja w ruchach i posuwistość kroków.
• Taniec korowodowy

9. KOMPOZYTORZY POLONEZÓW
• Franciszek Karpiński i Karol Kurpiński- kolęda “Bóg się rodzi”
• Fryderyk Chopin - Polonez As-dur op.53
• Fryderyk Chopin - Polonez A-dur op. 40 nr 1

10. KOMPOZYTORZY POLONEZÓW C.D.
• Stanisław Moniuszko - Polonezy w "Halce", "Strasznym Dworze",
"Hrabinie" i innych utworach.
• Henryk Wieniawski - Polonez D-dur op.4
• Wojciech Kilar- polonez z filmu “Pan Tadeusz”

11. KRAKOWIAK
Historia
• Nazwa krakowiak pojawiła się w
XVIII wieku na określenie
dwumiarowych tańców
krakowskich
• W XVIII wieku rytmy krakowiaka
przeniknęły do muzyki
symfonicznej, a zwłaszcza do
twórczości wodewilowej.
• W końcu XVIII i na początku XIX
wieku krakowiak stał się
popularny, zwłaszcza w muzyce
scenicznej.
Pochodzenie
• Nazwa tańca pochodzi od : „
mijanego „, „ dreptanego „,
ściganego ‚, „ skalmierzaka,
„przebieganego” „szopieniak”,
„wiśliczak”, „proszowiak”
• Początkowo nazwą krakowiak
określano zarówno melodie z
synkopami, jak i (rzadziej) bez
synkop, później zwykle tylko te
pierwsze.
• Taniec ziemi krakowskiej

12. KRAKOWIAK – STRÓJ KRAKOWSKI

14. CECHY KRAKOWIAKA
• Charakter – wesoły, żywy
• Tempo – dość szybkie
• Metrum – 2/4
• Tonacja – durowa – radosna, wesoła
• Charakterystyczny synkopowany rytm
• Krakowiaka tańczy się w takcie dwumiarowym z
charakterystycznymi synkopami, przyśpiewkami solowymi i
swoistym trzykrotnym przytupem, kończącym zazwyczaj frazę
muzyczną.
• Charakterystyczną cechą tańca jest gromadność i przodowanie, jak
również symetria i dwuczęściowość.
• Charakter ruchu krakowiaka to żywość, skoczność, lekkość i
sprężystość.

15. KOMPOZYTORZY KRAKOWIAKÓW
• Utwory muzyczne oparte na tańcu ludowym krakowiaku stworzyli
m.in.: Fryderyk Chopin (Krakowiak op. 14 na fortepian i orkiestrę),
Ignacy Paderewski (Krakowiak fantastyczny), Karol Szymanowski
(Krakowiak na fortepian), Lubomir Różycki (w balecie "Pan
Twardowski"), a także Michaił Glinka (w operze "Iwan Suzanin").
• Krakowiak wszedł do stałego repertuaru zespołów pieśni i tańca,
m.in. "Mazowsza", "Śląska", "Krakusa", "Słowianek" i
"Krakowiaków".
• Fryderyk Chopin (Krakowiak op. 14 na fortepian i orkiestrę),
• Ignacy Paderewski (Krakowiak fantastyczny)

16. KOMPOZYTORZY KRAKOWIAKÓW
• Karol Szymanowski (Krakowiak na fortepian)
• Lubomir Różycki (w balecie "Pan Twardowski")
• Michaił Glinka (w operze "Iwan Suzanin").

22. KOMPOZYTORZY OBERKÓW
• Fryderyk Chopin – Mazurek D-dur op. 33
• Henryk Wieniawski - Obertas in G Major Op. 19 No. 1
• Karol Szymanowski - Oberek

23. KOMPOZYTORZY OBERKÓW C.D.
• Grażyna Bacewicz – Oberek
• Zbigniew Namysłowski – Bob –Berek Oberek
• Feliks Dzierżanowski – Oberek wilanowski

28. KOMPOZYTORZY KUJAWIAKÓW
• Kujawiaka spotyka się w utworach F.Chopina, K.Szymanowskiego,
H.Wieniawskiego, F.Nowowiejskiego, G.Bacewicz i Z.Noskowskiego
• Fryderyk Chopin - "Fantazja na tematy polskie A-dur op. 13 - Vivace
Kujawiak„
• Henryk Wieniawski –” Kujawiak a-moll „i „C-dur „na skrzypce i
fortepian
• Grażyna Bacewicz - Kujawiak

29. MAZUR
Historia
• Tańcem szlachty stał się on
pod koniec XVI wieku i szybko
zaczęto w nim widzieć
uzewnętrznienie narodowego
charakteru Polaków –
przypisywano mu patriotyczno-
rycerską ideologię.
• Od XIXw popularny był na
dworach szlacheckich.
Pochodzenie
• Nazwa tańca pochodzi od
regionu Mazowsze
• Największą rolę mazur odegrał
w czasie rozbiorów, kiedy stał
się – obok poloneza –
symbolem polskości. W jego
rozpowszechnieniu w Europie
ważną rolę odegrali oficerowie
legionów polskich, walczących
u boku Napoleona.

30. MAZUR - STRÓJ

32. CECHY MAZURA
• Charakter – żywy, wesoły, dynamiczny
• Tempo – szybkie
• Metrum : ¾ lub 3/8
• Rytm : dwie ósemki , dwie ćwierćnuty
• Taniec ten łączy podobieństwo z oberkiem (w szybszym tempie) i
kujawiakiem (powolnym).
• Charakteryzuje się tendencja do akcentowania drugiej i trzeciej
części taktu oraz figurą rytmiczną o 4-sylabowej grupie, która jest
złożona z dwóch ósemek i z dwóch ćwierćnut na przemian z grupą
trzech ćwierćnut.
• Melodyka mazura jest niespokojna, z ostro podkreślonymi i
zarysowanymi motywami
• Ruch posuwisty, płynny, elegancki, “godny”, a jednocześnie pełen
fantazji, rozmachu i dynamiki, zamaszysty

33. KOMPOZYTORZY MAZURÓW
• Dwa najpopularniejsze mazury w muzyce artystycznej wyszły spod
pióra Stanisława Moniuszki: jeden jest w Strasznym dworze, a drugi
– w Halce. Melodię Witaj, majowa jutrzenko zacytował zaś Ryszard
Wagner w uwerturze Polonia. Ale najważniejszymi stylizacjami
mazurka są wspaniałe dzieła Fryderyka Chopina; pozostawił ich
blisko sześćdziesiąt. Nie są to jednak mazury (poza Rondem à la
Mazur op. 5) ani mazurki, ani oberki, ani kujawiaki – Chopin
doskonale łączył wszystkie odmiany tańca w ramach jednego
utworu. Najbliższy mazurowi jest Mazurek B-dur op. 7 nr 1,
najwięcej z kujawiaka w Mazurku e-moll op. 17 nr 2, oberka zaś w
Mazurku D-dur op. 33 nr 3.
• Po Chopinie mazurki pisali Juliusz Zarębski i Maurycy Moszkowski,
ale dopiero Karol Szymanowski dał mazurka godnego tradycji
Chopina.

34. KOMPOZYTORZY MAZURÓW
• Mazurek g - moll Fryderyka Chopina.
• Mazur z opery „ Halka „ St.Moniuszki
• Karol Szymanowski - MAZUREK OP. 50 NR 13
• Henryk Wieniawski - Mazurek in D minor op. 3 no. 1

35. BIBLIOGRAFIA
• Internet
• „Encyklopedia 100 tańców”
• Wikipedia
• www.tance.edu.pl
• www.pląs.pl
• www.poloniny.rzeszow.pl
• www.muzykotekaszkolna.pl
• Youtube

36. DZIĘKUJE ZA UWAGĘ 
WERONIKA MALISZEWSKA KL.5B