De Barometer van de Belgische Attractiviteit presenteert de resultaten van de reële directe buitenlandse investeringen in België. Een structurele aanpak is hoogdringend.

1. België: call to action
Hoog tijd voor een structurele aanpak
Barometer van de Belgische Attractiviteit 2012
deel 2 – de realiteit van de directe buitenlandse investeringen

2. Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u Page 2
Ernst & Young Barometer van de Belgische
Attractiviteit: 10de editie
2004 2005
2009 2010 2011 2012
2006 2007 2008

3. Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u Page 3
Agenda
► Resultaten van de “Barometer van de Belgische
Attractiviteit 2013”
► Inleiding en toelichting van de resultaten & aanbevelingen
door Herwig Joosten en Philippe Pire, vennoten Ernst &
Young België
► “Evaluatie en beleidsaanbevelingen voor de overheid”
Leo Sleuwaegen, Professor International Business
Strategy en Partner Vlerick Leuven Gent Management
School
► Vragensessie
► Afsluitende drink

4. Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u Page 4
Inhoud
► Doel van de barometer
► Methodologie
► Meest relevante bevindingen uit het perceptie onderzoek
► De realiteit van de directe buitenlandse investeringen
► In Europa
► In België
► Belangrijkste aanbevelingen
► Q&A

5. Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u Page 5
Doel van de Barometer
► Onderbouwde bijdrage leveren aan het maatschappelijke
en economisch debat over het investeringsklimaat in
België en Europa
► Denkpistes voor de toekomst aanreiken aan:
► onze medewerkers
► het bedrijfsleven
► de overheden
► universiteiten
► de media
► …

6. Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u Page 6
Methodologie (1)
► Uniek onderzoek: combinatie van kwalitatieve en
kwantitatieve gegevens
► Actuele investeringsprojecten (kwantitatieve gegevens):
European Investment Monitor uitgevoerd door de teams
van Oxford Intelligence: overzicht van de reëel geplande
investeringen in 2012
► Representatieve steekproef door het onderzoeksbureau
CSA (persconferentie eind maart 2013)
► Europa: +/- 800 internationale bedrijfsleiders
► België: +/- 200 internationale bedrijfsleiders

7. Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u Page 7
Methodologie (2)
EIM
► Via de European Investment Monitor (EIM) worden de reëel
geplande investeringen in Europa minutieus opgevolgd. Dit
gebeurt aan de hand van een unieke database die gevoed
wordt door Oxford Intelligence.
► De database registreert enkel de directe buitenlandse
investeringen die nieuwe jobs scheppen in het kader van
nieuwe of uitbreidingsprojecten
► De database registreert bv geen fusies en
overnames, projecten die geen nieuwe jobs opleveren etc
(zie brochure voor details)
► Deze tool wordt intussen al 15 jaar actief gebruikt en is
daardoor een zeer bruikbaar economisch instrument.

8. Meest relevante bevindingen
uit het perceptie onderzoek
(persconferentie maart 2013)
Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u

9. Pag 9
Perceptie-onderzoek
Algemene conclusies
► Vaststellingen:
► stijgend negativisme bij investeerders inzake investeringsplannen voor de
volgende jaren, optimisme begin 2012 maakt plaats voor kritisch realisme
► een tendens tot meer de-lokalisatie (vooral inzake productie)
► minder optimisme/vertrouwen bij investeerders over toekomstig herstel
► daling in de gepercipieerde aantrekkelijkheid van België, ook t.o.v. het
Europese gemiddelde
► Recente fiscale maatregelen zijn het meest gekend bij bestaande
Belgische investeerders en veroorzaken negativisme
► Verschillen tussen de regio‟s zijn onvoldoende gekend bij investeerders
die niet in België aanwezig zijn
► De notionele intrest blijft ook nog na de recente wijzigingen een
belangrijke aantrekkingspool; de rulingcommissie heeft een belangrijke rol
Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u

10. Pag 10
Perceptie-onderzoek
Positieve punten
► De Belgische attractiviteit voor investeerders blijft hoog – loyale
investeerders bevestigen dit
► Slechts 17% van de ondernemers gelooft dat België de huidige crisis niet
zal doorstaan. Er is dus een sterk ondernemingsvertrouwen. Toch daalt
dat optimisme tegenover vorig jaar (slechts 13% was toen pessimistisch)
en staat dat percentage in schril contrast met Duitsland (6%)
► Nog een opvallende vaststelling: het aantal investeerders dat in hoge
mate vertrouwt op een Belgisch herstel neemt af (van 40% vorig jaar naar
slechts 23%); duidelijk een teken dat het met het vertrouwen van vorig
jaar in dalende lijn gaat
► 1 op 5 investeerders plant het komende jaar een investering in België.
In meer dan de helft van de gevallen gaat het hier evenwel om
uitbreidingsprojecten. Ook die trend daalt t.o.v. 2010 (toen nog 30%).
Wat verder nog opvalt is dat deze investeringsplannen zwaar onder
het Europese gemiddelde liggen (38% van de ondervraagden)
Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u

11. Pag 11
Perceptie-onderzoek
Regio’s – een vergelijking inzake perceptie
► Brussel wordt voor het eerst als de meest attractieve regio
gepercipieerd.
► Uit de enquête blijkt nog maar eens dat Vlaanderen en in
mindere mate Wallonië NIET gekend zijn bij investeerders
die niet aanwezig zijn in België. Van deze bedrijven kiest
50% voor Brussel en kan 34% zijn voorkeur niet uiten
voor 1 van de 3 regio‟s.
2013 2012
Vlaanderen 33% 37%
Brussel 36% 28%
Wallonië 14% 10%
Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u

12. Pag 12
Perceptie-onderzoek
Bedreigingen
► 37% van de ondervraagden ervaart een negatieve administratieve druk van
overheidsinstanties op het bedrijfsleven. Dat betekent een stijging van 7%
(tegenover 30% vorig jaar). 1 op de 10 voelt die druk zeer goed aan. Deze
administratieve last weegt het zwaarst door bij de investeerders die in België
aanwezig zijn (liefst 44% van de ondervraagden).
► Investeerders zijn zich terdege bewust van de recente fiscale maatregelen
(51% is op de hoogte van minstens 1 maatregel). Over het algemeen is ca.
15% van de ondervraagden zeer negatief over de maatregelen en overwegen
ze hun investeringen terug te schroeven.
► Anderzijds zijn het vooral de in België aanwezige bedrijven en in België
geïnterviewde bedrijven die deze fiscale wijzigingen kennen en er zich negatief
over uitdrukken. Zo blijkt dat de wijzigingen m.b.t. notionele intrest bij niet in
België aanwezige bedrijven niet echt gekend zijn. We zouden dus kunnen
stellen dat notionele intrest een maatregel is die in dit stadium vooral effect
heeft op bestaande investeringen in België. 64% van de Belgische
ondervraagden kent immers de NIA-wijzigingen, de niet-Belgische bevraagden
bedraagt slechts 4%.
Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u

13. Pag 13
Perceptie-onderzoek
Uitdagingen - minpunten
► 46% van de ondervraagden meent dat België zijn loonlast
moet doen dalen. Prioriteit nr. 1!
► Slechts 1 op 4 vindt de loonkost in België nog aanvaardbaar (vooral
in België aanwezige bedrijven zijn negatief)
► > 90% meent dat de loonhandicap een gevolg is van een te hoge
loonkost en/of omwille van de indexatie
► 35% van de ondervraagden meent dat de belastingdruk in
België te hoog is (45% van de bedrijven met een omzet >
1,5 mia vindt de Belgische fiscale last te hoog)
► Ook moeten er extra investeringen in “hightech” en
“innovatie” komen, meer steun aan kleinere en middelgrote
ondernemingen, evenals meer investeringen in onderwijs
en meer middelen voor investeringsagentschappen
Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u

14. De realiteit van de directe
buitenlandse investeringen
in Europa – analyse 2012
Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u

15. Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u Page 15
Europa: daling van DBI met 2,8%
Vertraging van het groeiritme tov vorig jaar (+4%) en het jaar
daarvoor (+14%)

16. Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u Page 16
Europa: aantal jobs steeg met 8%
► In 2012 creëerde een nieuw investeringsproject
gemiddeld 45 jobs.
► In 2011 was dit gemiddeld 40 jobs en in 2007 47 jobs.

17. Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u Page 17
Amerikaanse bedrijven blijven de grootste investeerders in Europa en
zorgden voor 27,5% van DBI in 2012.
Investeringen vanuit Brazilië, India en China blijven laag (5,6%)

18. Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u Page 18
DBI per land: VK, Duitsland, Frankrijk: top 3
bestemmingen voor DBI / UK, Rusland en Polen top 3
wbt jobcreatie

19. Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u Page 19
DBI per land
► Het VK haalde bijna één op vijf
van alle DBI in Europa binnen.
► Ook Duitsland blijft het goed
doen. (+4,5% tegenover 2011
en meer dan het dubbele in
vergelijking met 2007).
► Slechter nieuws is er voor
buurlanden Frankrijk en
Nederland:
► Frankrijk -12,8%
► Nederland -5,3%
► Spanje doet het goed, ook met
tewerkstelling

20. De realiteit van de directe
buitenlandse investeringen
in België – analyse 2012

21. Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u Page 21
België 5de meeste aantrekkelijk land voor
buitenlandse investeerders
► België haalde in 2012 Nederland
terug van de vijfde plaats om net
zoals in 2010 terug de vijfde
grootste begunstigde van DBI in
Europa te worden.
► Ons land haalde 169 projecten
binnen, een stijging met 10,5%
en het hoogste niveau sinds
2007.
► Maar de greenfield projecten zijn
niet arbeidsintensief en de
arbeidscreatie is historisch laag

22. Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u Page 22
België tuimelt uit de Europese top 15 inzake
arbeidscreatie
► In 2012 kende de jobcreatie ten gevolge
van DBI een absoluut dieptepunt.
(-18%) Met gemiddeld amper 17
gecreëerde jobs per project doen we
het 40% slechter dan het Belgische
gemiddelde van de afgelopen 10 jaar.
België valt meteen ook uit de top 15 wat
betreft tewerkstelling.
► Verontrustender nog is dat ons land met
deze dalende cijfers regelrecht ingaat
tegen de Europese tendens. De job-
creatie door buitenlandse investeringen
in Europa steeg immers gemiddeld met
8% tot 170.434 jobs. Ook het
gemiddelde aantal nieuwe jobs per
project nam in Europa toe van 40 in
2011 naar 45 in 2012.

23. Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u Page 23

24. Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u Page 24
Jobcreatie op historisch dieptepunt
► De gemiddelde jaarlijkse jobcreatie over de laatste 10
jaar was 4.273, we liggen in 2012 31% achter op dat
gemiddelde.
► De gemiddelde tewerkstelling per project in de laatste 10
jaar was 28 en met 17 vorig jaar is 40% lager. Zonder
meer dus is de tendens dalend en is de NETTO arbeids
creatie negatief

25. Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u Page 25
Greenfield vs expansie
► Hoopgevend is dat 63% van de investeringen in België zogenaamde
„greenfield‟-projecten zijn. Met 107 van deze projecten op een totaal
van 169 directe investeringen blijven de nieuwe investeringsprojecten
belangrijker dan loutere expansie van bestaande projecten, evenwel
is arbeidscreatie binnen greenfields verwaarloosbaar

26. Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u Page 26
Greenfield vs expansie per sector
► De meeste greenfields zijn niet arbeidsintensief. Zo neemt
Marketing & Sales, zakenkantoren, rep-offices (vooral in
het Brusselse) ongeveer 68% voor haar rekening en daar
is de job-creatie verwaarloosbaar.

27. Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u Page 27
Arbeidsintensiviteit – jobcreatie per sector

28. Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u Page 28
Sterke remonte Wallonië, Vlaanderen herstelt licht van de
sterke terugval in 2011 ná een topjaar 2010
► Vlaanderen stijgt maar kan de belangrijke daling na het topjaar 2010 niet
volledig inhalen.
► Wallonië doet een duidelijke inhaalbeweging (groei met 1/3), Wallonië
haalt tweede beste score ooit
► In 2010 werd de aanhoudende daling van de aantrekkelijkheid van
Brussel onderstreept. In 2011 werd een verdubbeling van 20 naar 40 DBI
genoteerd. Dit jaar kan deze prestatie met 37 investeringsprojecten quasi
geconsolideerd worden, doch de arbeidscreatie per project is slechts 1/1.

29. Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u Page 29
Nieuwe investeringen naar regio’s en
provincies
► Het is vooral de provincie Luik die buitenlandse investeerders wist te
bekoren. Slechter nieuws is er voor Waals-Brabant
► Ook de provincie Vlaams-Brabant moet inleveren.
► In Antwerpen is er een stijging merkbaar. Bemoedigend is de opmars van
Oost-Vlaanderen
► Brussel bleef stabiel in vergelijking met 2011. Het aantal buitenlandse
investeringen is nog steeds dubbel zoveel als in 2010.

30. Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u Page 30
Zakelijke dienstverlening met sales &
marketing-activiteiten voeren opnieuw de lijst aan
► Investeringen in sales & marketing, zakenkantoren, rep. offices, ... blijven het
meest relevant en verdelen zich voornamelijk over Brussel en
Vlaanderen, ongeveer in gelijke mate als in 2011.
► De jobcreatie bij dit soort investeringen is echter het kleinst (gemiddeld
minder dan 5 arbeidsplaatsen per project en vooral gering in de Brusselse
regio).
► Men kan dus stellen dat er een daling is in de sectoren die meer
arbeidsintensief zijn, met als uitzondering industrie/ productie, waar de
investeringen echter voornamelijk expansie/modernisering betreffen.

31. Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u Page 31
58% van alle DBI in België komen uit de
Verenigde Staten en onze buurlanden
► Deze tabel geeft duidelijk aan dat België het vooral moet
hebben van intra-Europese investeringen.
► De Verenigde Staten blijven de meest primaire
investeerder.
► Duitsland trekt erg aan met het hoogste aantal
investeringen ooit sinds het begin van de studie

32. Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u Page 32
Het aantal investeringen door BRIClanden
en Japan in België neemt af
► België heeft het moeilijk zich te manifesteren bij BRIC landen.
► Anderzijds is het aantal investeringen van India, China & Brazilië in
Europa in het algemeen zwak, daar is België niet echt uitzondering.

33. De realiteit van de directe
buitenlandse investeringen in
België– analyse Q1 2013

34. Page 34
Q1 2013
2012 2013
Total 22 9 -59%
0
5
10
15
20
25
2012
2013
Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u

35. Page 35
Sectoren
2012 % 2013 %
Greenfield 12 55% 7 78%
Expansie 10 45% 2 22%
Hoofdzetels 1 5%
Productie 6 27% 1 11%
Sales & Mark 10 45% 6 67%
R&D 1 5% 1 11%
Logistiek 4 18% 1 11%
Totaal 22 100% 9 100%
Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u

36. Aanbevelingen
Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u

37. Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u Page 37
Aanbevelingen (1/3)
Beleid
1. Geef meer middelen aan de investeringsagentschappen om een meer
proactieve positionering en branding van België en zijn verschillende regio‟s te
bewerkstelligen.
2. Organiseer een sterkere positionering richting de BRIC-landen.
3. Stimuleer het echt entrepreneurschap, stop het negativisme naar de
ondernemer toe.
4. Beloon initiatieven richting een groene economie (Co2).
5. Investeer in onderwijs en vorming (stem aanbod in op vraag), innovatie en de
ontwikkeling van een cultuur van vernieuwing en creativiteit.
6. Geef extra steun aan kleine en middelgrote bedrijven en aan de high-tech
industrie.
7. Maak de energieprijs voor de industrie competitief t.o.v. de buurlanden.
8. Pak de verkeerscongestie structureel aan. Zorg voor een geïntegreerd
langetermijnplan voor mobiliteit van alle overheden samen.
9. Stop de wilde stakingen, verminder de red-tape, stimuleer arbeidsmobiliteit tussen
de regios

38. Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u Page 38
Aanbevelingen (2/3)
Fiscaliteit
1. Hervorm de fiscaliteit - stimuleer rechtszekerheid & voorspelbaarheid
(geen „stop & go‟ politiek)
2. Notionele intrestaftrek - Herstel de rechtszekerheid en geef een duidelijk signaal dat
deze maatregel ongewijzigd blijft bestaan.
3. Rulingcommissie – Zorg voor meer speelruimte, financiële en personele middelen.
4. Innovatie - Een beter fiscaal beleid is noodzakelijk. Verruim de Belgische 80% patent-
box naar het voorbeeld van de Nederlandse, Luxemburgse en UK innovatie box.
5. Vennootschapsbelasting - Een daling van het regionaal tarief naar het voorbeeld van
onze Europese partners is noodzakelijk (een daling tot 20% of juist daaronder) .
6. Fiscaal Holding regime - Om holdings en hoofdkwartieren aan te trekken moet men
de vrijstelling van dubbele belasting geheel maken.
7. Maak het Belgische belasting systeem minder complex en meer transparant, stel de
hervorming niet uit
8. Verschuif belastingen op arbeid naar belasting op consumptie & milieu
9. Neem niet unilateraal het voortouw in de discussie omtrent Base Erosion Profit
Shifting (BEPS), volg het voorbeeld van het Verenigd Koningkrijk & Zwitserland

39. Onder embargo tot woensdag 5 juni – 12u Page 39
Aanbevelingen (3/3)
1. Bespaar structureel in de overheidsuitgaven (ook op regionaal en
gemeentelijk vlak).
2. Breng de effectieve pensioenleeftijd op Europees
gemiddelde, verhoog de legale leeftijd.
3. Volg de aanbevelingen van de Europese Commissie en de
OESO, en stop met kritiek op de EU.
4. Verlaag vooral de kosten op arbeid. De loonvorming moet herbeken
worden en meer bepaald het remmend effect van de automatische
loonindexering en de graduele inschaling van de minimumlonen. Er is
nood aan realisme inzake het eenheidsstatuut in vergelijking t.o.v. de
buurlanden. Laat het verschil tussen bruto- en nettoloon effectief
dalen door verschuiving naar reeële besparingen en belasting op
milieu en consumptie.
.

40. Prof. Leo Sleuwaegen

41. Q&A

42. België: call to action
Hoog tijd voor een structurele aanpak
Barometer van de Belgische Attractiviteit 2012
deel 2 – de realiteit van de directe buitenlandse investeringen
ONDER EMBARGO TOT
woensdag 5 juni – 12u