"Аялал жуулчлалын үндэс" Хичээл-9

1. Төмөр замын тээвэр
Лекц 9 багш Г.Ариунаа

3.  Аж үйлдвэрийн технологийн хамгийн дээд
амжилт болох хувьсал, өөрчлөлт нь уурын
даралтад хөдөлгүүр бий болсон явдал юм. Энэ
хөдөлгүүрийг ашиглан 1814 онд Их британд
Дж.Стефенсон галт тэрэгний бүтцийг зохион
бүтээж, 1825 онд анх ашиглалтанд оруулсан. 1835
он гэхэд дэлхий дээр нийт 2.5 мянган км урт төмөр
зам тавигдсан байсан бол 1900 онд энэ тоо 250
дахин буюу 617 мянган км болж нэмэгдсэн.
Зорчигч, ачаа тээвэрлэлтийн салбарын тогтвортой
өсөлт нь аялал жуулчлалын салбарын хөгжилтийг
улам нэмэгдүүлж байв. Хуурай замд ашиглагдах
тээврийн хэрэгсэлийг механикжуулсан нь хүн
төрөлхтөн цаг хугацаа болон орон зайг хожих том
амжилт болсон

4. Цахилгаан хөдөлгүүрт Дизель хөдөлгүүрт
Зүтгүүрийн машин

5. Амралтын хэсэг Ажиглалтын хэсэг
Аялагчид унтах,
хооллох хэсгийг
амралтын хэсэг
гэнэ.
Аялагчид зөөлөн
түшлэгтэй сандалд том
цонхны дэргэд сууж
ажиглах, мөн задгай
зассан тавцанг хэлнэ.
Цахилгаан
хөдөлгүүрт

6.  Төмөр замын тээвэрлэлтийн ашиг орлого
нэмэгдэхийн хирээр аялалын тоо ч нэмэгдэж
байсан. Энэ үеийн томоохон компаниуд төмөр
замын тээвэрлэлтэнд хөрөнгө оруулалт хийн тус
бүртээ ашиг олж байлаа. Гэвч төмөр замын өртөө
болгоныг хувьчлан авсанаар галт тэргээр
зорчигчдод буудал болгонд бууж дахин билет
авах нь хүндрэлтэй байсан. Мөн аялах
хүмүүсийн тоо нэмэгдэхийн хирээр тав тух,
тохилог байдлыг хангасан хэрэгцээт
үйлчилгээний шаардлага гарч ирсэн. Дэлхийн 2-р
дайнаас хойш аялагчдын ашиглаж байсан төмөр
замын тээвэрлэлтээс автозамын тээвэрлэлт рүү
шилжсэн

8.  Учир нь төмөр зам нь зөвхөн өөрийн зам дагуух
өртөөгөөрөө аялагчдын хэрэгцээг хязгаарлаж
байсан бол автозамын тээвэрлэлт нь аялагчын
үзэж сонирхох гэсэн бүхий л үзмэрүүдэд
боломжийнхоо хэмжээгээр очин чаддаг байсан.
Тээврийн аялал гэдэг нь зохион байгуулагдсан
групп жуулчдын төлөвлөж батлагдсан маршрутын
дагуу ямар нэг тээврийн хэрэгсэл ашиглан явах
аялалыг хэлнэ. Орчин үед аялал жуулчлалд
хамгийн их хэрэглэгдэж буй тээвэр нь авто зам,
агаарын болон төмөр замын тээвэр болоод байна.
Агаарын болон авто замын тээвэр хөгжихөөс
өмнө аялал жуулчлалд далай тэнгисийн тээвэр
жинтэй үүрэг гүйцэтгэдэг байжээ

9.  Тэнгисийн болон гол мөрний тээвэр нь
хэдийгээр багтаамжтай, тохилог, бүх төрлийн
үйлчилгээгээр бүрэн хангагдсан боловч туулах
чадвар, хурд муутай байдаг. Харин нисэх онгоц
нь хамгийн хурдан харьцангуй тохилог боловч
үнэ өртөг өндөртэй байдаг. Авто тээвэр нь
туулах чадвар, зогсох боломж сайтай ч
багтаамж муутай. Төмөр замын тээвэр тохилог,
үнэ өртөг багатай, багтаамж сайтай ч туулах
чадвар, зогсох боломж багатай байдаг. Олон
улсын төмөр замын тээвэр нь 1921 оны
“Тээврийн эрх зүйн конвенци” болон 1970 оны
“Олон улсын аялалын гэрээний конвенци”-оор
зохицуулагддаг

10. Аяллын вагоны
төрөл
Нийтийн
зориулалттай вагон
Тасалгаат вагон
Roomette – 1, нэг
хүний ортой, 00-той
өрөөтэй
Bedroom – 6
төрөлтэй
Энгийн
өрөө
Станда
рт өрөө
Гэр
бүлийн
өрөө
Люкс
өрөө
Тусгай
өрөө
Suite
өрөө
2 хүний
ортой,
угаалын
өрөөгүй
2 хүний
ортой,
угаалтуу
ртай, 00
той
3 ортой,
5 хүний
суудалта
, суудал
нь ор
болдог
Дээд
зэрэгл
элийн
үйлчил
гээтэй.
Тахир
дутуу
хүмүүст
зориулс
ан.
2 хүний
2 ортой
өрөө

11.  Төмөр замын тээвэр нь хот дотор, хот хооронд
болон олон улсын гэсэн ангиллаар явагддаг. Өндөр
хөгжилтэй ихэнх улс орнуудад хот доторх болон
хот хоорондын зорчигч тээврийн үйлчилгээнд
төмөр замыг өргөн ашигладаг. Хотын зорчигч
тээврийн үйлчилгээнд метрог хамгийн ихээр
ашигладаг бөгөөд томоохон хотуудын до бараг
дахиад нэг хот буюу метроны сүлжээг үүсгэсэн
байдаг. Харин хот хоорондын тээвэр хурд ихтэй
цахилгаан галт тэргүүдийг ашиглаж байна. төмөр
замын тээвэр нь зөвхөн жуулчдыг тээвэрлэхээс
гадна сүүлийн үед аялалын бие даасан төрөл болон
хөгжиж байна.

13.  Төмөр замын аялалд одоо ашиглагдахаа больсон
эртний хуучин төмөр замыг ашиглан тухайн үед явж
байсан уурын галт тэргүүдийг ашиглах нь их боллоо.
Жуулчид ч орчин үеийн өдөр тутам хэрэглэдэг галт
тэрэгнээсээ уйдаж эртний уурын галт тэргээр, яг тэр
орчинд аялах сонирхол их байдаг. Жишээ нь: АНУ-ын
“Grand Canyon”-д уурын галт тэргээр хийх аялал
хөгжиж байна. Мөн Байгаль нуурын эргээр хуучин
төмөр замаар хийгддэг аялалыг ч жуулчид их
сонирхдог. Монгол орны хувьд төмөр замын тээвэр
тийм ч сайн хөгжиж чадаагүй. ОХУ, Хятад хоёрыг
холбосон манай орноор дайран өнгөрөх Сүхбаатар,
Замын Үүдийн чиглэлийн төмөр зам манай орны хувьд
төмөр замын аялалын гол түшиц нь болж байна

14. Òº ì º ð çàì
Өргөн төмөр зам Нарийн төмөр зам
Өргөн төмөр зам нь дэлхийд
зөвхөн Монгол улс, Оросын
Холбооны Улсад байдаг
бөгөөд тус 2 улсаар дамжсан
сибирийн төмөр зам нь
дэлхийд алдартай, төмөр
замын аялал хийх гол
маршрутуудын нэг юм.
Дэлхий даяар түгэн
тархсан бөгөөд Америк,
Европ хамгийн том төмөр
замын сүлжээ оршдог.

16.  Монголын төмөр замаар жуулчид ихэвчлэн
Бээжин-Москвагийн олон улсын чиглэлээр
ирдэг. Монголын Төмөр Замын дэргэд Төмөр
Замын Аялал Жуулчлалын Товчоо
байгуулагдсанаар галт тэргээр жуулчин
тээвэрлэх үйл ажиллагаанд чухал хувь нэмэр
оруулж байна. Мөн ТЗАЖТ урьд өмнө гадаад,
дотоодын төр засгийн өндөрлөгүүдэд үйлчлэх
зориулалтаар ашиглаж байсан тусгай
тоноглолтой вагоныг аялал жуулчлалын
зориулалтаар ашиглаж байна. Байрлах болон
тээвэрлэх үүргийг гүйцэтгэнэ. Цахилгаан галт
тэрэг АНУ, Европт байна.

17. Толгойт-Амгалан

18.  Amtrack -- АНУ, 500 газар холбогдсон байдаг
байна. Багцад цэвэр үйлчилгээ орсон байдаг
байна. 4 янз байна.
 Богино зайн
 Шилэн бөмбөгөр орой
 Өргөн суудалтай
 Саятны вогон
 Галт тэрэгний өрөө - coach accommodation
 - Private compartment

19.  Economy
 Standart
 Family
 Deluxe
 Handi cappet
 Suit / тохиромжтой, /

20.  Галт тэрэгний захиалга авах : Мэдээлэл
шаардлагатай байдаг.
 Нэр
 Суудлын тоо зэрэглэл
 Галт тэрэгний дугаар
 Очих хот
 Ирэх хот
 Буцах тухай мэдээлэл
 Захиалга хүлээн авах авагчийн нэр
 Хоол

23. Анхаарал тавьсанд баярлалаа