2. Μπρατάκου Άρτεµις, Μάθηµα 6.1: Ανισώσεις πρώτου βαθµού
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
A. Θεωρία
1. Επίλυση ανίσωσης πρώτου βαθµού
2. Γενικός τρόπος λύσης ανισώσεων – παράσταση λύσεων
3. Ανίσωση που ισχύει για κάθε πραγµατικό αριθµό
4. Αδύνατη ανίσωση
5. Κοινές λύσεις ανισώσεων
6. ∆ιπλή ανίσωση
7. ∆ιαστήµατα
B. Λυµένες Ασκήσεις
Γ. Άλυτες ασκήσεις
2
3. Α. Θεωρία
1. Επίλυση ανίσωσης πρώτου βαθµού
Έστω η ανίσωση: αݔ ߚ 0.
Κάθε ανίσωση αυτής της µορφής λύνεται ως εξής:
αݔ ߚ 0 ⇔
ߙݔ െߚ
• Αν ߙ 0: ߙݔ െߚ ⇔ ݔ
ିఉ
ఈ
(διατηρείται η φορά της ανίσωσης)
• Αν ߙ ൏ 0: ߙݔ െߚ ⇔ ݔ ൏
ିఉ
ఈ
(αλλάζει η φορά της ανίσωσης)
• Αν ߙ ൌ 0: 0ݔ െߚ
Αόριστη αν ߚ 0 Αδύνατη αν ߚ ൏ 0
Μπρατάκου Άρτεµις, Μάθηµα 6.1: Ανισώσεις πρώτου βαθµού 3
4. Α. Θεωρία
2. Γενικός τρόπος λύσης ανισώσεων – Παράσταση
λύσεων
Η διαδικασία επίλυσης των ανισώσεων της µορφής αݔ ߚ 0 ή αݔ ߚ ൏ 0 είναι ίδια
µε αυτή των αντίστοιχων εξισώσεων, δηλαδή:
• Κάνουµε απαλοιφή παρονοµαστών (αν υπάρχουν)
• Κάνουµε απαλοιφή παρενθέσεων (αν υπάρχουν)
• Χωρίζουµε γνωστούς από αγνώστους
• ∆ιαιρούµε µε το συντελεστή του αγνώστου
Οι δύο τεράστιες διαφορές των ανισώσεων σε σχέση µε τις εξισώσεις είναι οι εξής:
1) Στις ανισώσεις, όταν ο συντελεστής του σγνώστου είναι αρνητικός και διαιρέσουµε
στο τέλος, αλλάζει η φορά της ανίσωσης.
2) Στις ανισώσεις, η λύση πρέπει υποχρεωτικά να παρασταθεί στον άξονα των
πραγµατικών αριθµών
Μπρατάκου Άρτεµις, Μάθηµα 6.1: Ανισώσεις πρώτου βαθµού 4
9. Α. Θεωρία
6. ∆ιπλή ανίσωση
Για να λύσουµε µια διπλή ανίσωση της µορφής: Α x B x Γ x , λύνουµε ξεχωριστά
τις ανισώσεις Α x B x και B x Γ x και βρίσκουµε τις κοινές λύσεις τους.
Παράδειγµα
Να λυθεί η ανίσωση 1 െ 2 2ݔ 1 5 െ 2ݔ ൏ 4 െ
଼௫ି
ଷ
και να βρεθούν οι ακέραιες ρίζες
της.
Λύνουµε κάθε ανίσωση ξεχωριστά:
• 1 െ 2 2ݔ 1 5 െ 2ݔ ⇔ • 5 െ 2x ൏ 4 െ
଼௫ି
ଷ
⇔ EKΠൌ 3
1 െ 4ݔ െ 2 5 െ 2ݔ ⇔ 5 െ 2x ൏ 4 െ
଼௫ି
ଷ
⇔
െ4ݔ 2ݔ െ1 2 5 ⇔ 15 െ 6ݔ ൏ 12 െ ሺ8ݔ െ 7ሻ ⇔
െ2ݔ 6 ⇔ 15 െ 6ݔ ൏ 12 െ 8ݔ 7 ⇔
ݔ
ିଶ
⇔ െ6ݔ 8ݔ ൏ െ15 12 7 ⇔
ݔ െ3 2ݔ ൏ 4 ⇔
ݔ ൏
ସ
ଶ
⇔ ݔ ൏ 2
െ∞ െ 3 2 ∞
Οι ακέραιες λύσεις της ανίσωσης είναι οι αριθµοί: െ3, െ2, െ1, 0, 1.
Μπρατάκου Άρτεµις, Μάθηµα 6.1: Ανισώσεις πρώτου βαθµού 9
10. Α. Θεωρία
7. ∆ιαστήµατα
• Το σύνολο των πραγµατικών αριθµών x µε ߙ ݔ ߚ λέγεται κλειστό διάστηµα από α
µέχρι β και συµβολίζεται µε ߙ, ߚ .
• Αν από το κλειστό διάστηµα ߙ, ߚ παραλείψουµε τα α και β προκύπτει το αντίστοιχο
ανοικτό διάστηµα από το α µέχρι το β που συµβολίζεται µε ߙ, ߚ .
• Οι αριθµοί α και β λέγονται άκρα των διαστηµάτων αυτών και κάθε αριθµός µεταξύ
των α και β λέγεται εσωτερικό σηµείο αυτών.
• Η διαφορά µεταξύ ενός κλειστού και του αντίστοιχου ανοικτού διαστήµατος είναι ότι
το πρώτο περιέχει τα άκρα του, ενώ το δεύτερο δεν τα περιέχει.
Στον παρακάτω πίνακα συνοψίζονται οι µορφές διαστηµάτων πραγµατικών αριθµών
και οι διάφορες αναπαραστάσεις τους:
Μπρατάκου Άρτεµις, Μάθηµα 6.1: Ανισώσεις πρώτου βαθµού 10
11. ∆ΙΑΣΤΗΜΑ ΑΝΙΣΟΤΗΤΑ ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ
α ≤ x ≤ β [α, β]
α ≤ x < β [α, β)
α < x ≤ β (α, β]
α < x < β (α, β)
x ≥ α [α, +∞)
x > α (α, +∞)
x ≤ α (-∞, α]
x < α (-∞, α)
Μπρατάκου Άρτεµις, Μάθηµα 6.1: Ανισώσεις πρώτου βαθµού 11