ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

1. Η ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ
ΦΙΛΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
(έτος ιδρύσεως 1836)
180 χρόνια
Αρσάκειο Νηπιαγωγείο Ψυχικού
60 χρόνια
Η αυλή τού Σχολείου μου
Σχολικό έτος 2015-2016

2. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Φέτος, τα παιδιά τού τμήματος προνηπίων Π.2, με τη βοήθεια τής νηπιαγωγού τους, κ. Μαρινάνσυ
Αγγελάκη, συμμετείχαν στο Θεματικό Δίκτυο Οι Πράσινες Γωνιές τής Γειτονιάς μου, τής Ελληνικής
Εταιρείας Προστασίας της Φύσης. Στα τέλη Σεπτεμβρίου τα παιδιά φύτεψαν, προβληματίστηκαν και
έθεσαν ερωτήματα για τα φυτά και την ανάπτυξή τους.
Στόχος μας ήταν να ευαισθητοποιηθούν σε θέματα που αφορούν στο περιβάλλον με το οποίο
αλληλεπιδρούμε καθημερινά, όπως τα λουλούδια και τα φυτά τού σπιτιού μας, τής γειτονιάς μας, τού
σχολείου μας, αλλά και σε θέματα που αφορούν στο ευρύτερο περιβάλλον, δηλαδή στη γη μας.
Το να κρατάμε το περιβάλλον μας καθαρό -ανακύκλωση πλαστικών, μεταλλικών, χαρτιών και
μπαταριών- ήταν, επίσης, ένας στόχος που πετύχαμε τη σχολική αυτή χρονιά.
Ένας ακόμα στόχος που υλοποιήσαμε φέτος ήταν να γνωρίσουν τα παιδιά από κοντά τα αρωματικά
φυτά-βότανα και να μάθουν για τις ευεργετικές τους ιδιότητες και να γνωρίσουν τις μυρωδιές που
αναδύει το καθένα από αυτά.
Το οικοσύστημα ήταν μια αρκετά περίπλοκη έννοια για τα παιδιά. Με απλά λόγια όμως, τα παιδιά το
έκαναν …κτήμα τους, μέσα από παιχνίδια και δραστηριότητες που πραγματοποιήσαμε μέσα στην τάξη.
Ήρθαμε αρκετές φορές σε επαφή με τη φύση, το χώμα, τα λουλούδια. Τα αγγίξαμε, τα μυρίσαμε,
παίξαμε παιχνίδια με αυτά, κάναμε πειράματα με τέτοιο τρόπο, ώστε τα παιδιά να αγαπήσουν ό,τι -με
απλά λόγια- αποκαλούμε περιβάλλον.
Η ευαισθησία που έδειξαν τα παιδιά, η καλή συνεργασία και το ενδιαφέρον -που φαινόταν καθημερινά
στα πρόσωπά τους για τα θέματα που πραγματευόμασταν- ήταν παραδειγματικά.
Συγχαρητήρια, πολλά συγχαρητήρια στα παιδιά!

3. 1η
Δραστηριότητα ΠΩΣ ΑΝΑΠΤΥΣΣΕΤΑΙ ΤΟ ΦΥΤΟ (Βασιλικός)
Με αφορμή την εορτή τής Ύψωσης τού Τιμίου Σταυρού, φέραμε στην τάξη μας βασιλικό. Αφού τον
μυρίσαμε και είπαμε πώς συνδέεται η ονομασία του με τη θρησκεία μας, αποφασίσαμε να δούμε τι θα
συμβεί εάν βάλουμε ένα κλαράκι βασιλικού μέσα στο νερό και κοντά στο φως. Τα παιδιά παρατηρούσαν
μέρα με τη μέρα πως ο βασιλικός έβγαζε μικρές «κλωστούλες», δηλαδή ρίζες. Αφήσαμε τον βασιλικό για
περίπου δύο εβδομάδες μέσα στο νερό και τα παιδιά διαπίστωσαν πως οι ρίζες είχαν μεγαλώσει
αρκετά.
Με αφορμή το γεγονός αυτό, συζητήσαμε για το τι χρειάζεται ένα φυτό για να μεγαλώσει.
Αρχικά Μετά από 2 εβδομάδες

4. 2η
Δραστηριότητα ΤΟ ΦΥΤΕΜΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ
Αφού μάθαμε ποια είναι τα απαραίτητα
στοιχεία που χρειάζεται ένα φυτό για να
μεγαλώσει, αποφασίσαμε να μάθουμε πώς
να φυτεύουμε. Οι ρίζες που είχε βγάλει ο
βασιλικός έπρεπε να αναπτυχθούν μέσα στο
χώμα, πλέον.
Κάθε παιδί είχε βάλει το δικό του κλαράκι
βασιλικού μέσα σε ένα διάφανο πλαστικό
ποτήρι. Παρατηρούσε ημέρα με την ημέρα
πώς μεγάλωναν οι ρίζες τού φυτού μέσα στο
νερό.
Μόλις οι ρίζες μεγάλωσαν αρκετά, γίναμε …
μικροί κηπουροί και βγήκαμε στην αυλή για
να φυτέψουμε τους βασιλικούς μας. Πήραμε
γλαστράκια, χώμα, νερό, και με πολλή καλή
διάθεση και το φύτεμα ξεκίνησε!
Τα παιδιά το διασκέδασαν πολύ και στο
τέλος τής ημέρας πήραν τα γλαστράκια στο
σπίτι τους, για να διακοσμήσουν το δωμάτιό
τους και να μεταφέρουν στους γονείς τους
όλες τις καινούργιες γνώσεις που
απέκτησαν.
Βάλαμε τα κλαράκια βασιλικού μέσα στο νερό…
...και τα αφήσαμε αρκετές μέρες για να βγάλουν ρίζες.

5. Βάλαμε τα γαντάκια μας και ξεκινήσαμε!
Φυτέψαμε τους βασιλικούς σε χώμα.
Τους ποτίσαμε...
...κι έτοιμα τα γλαστράκια μας!
2η
Δραστηριότητα ΤΟ ΦΥΤΕΜΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ

6. 3η
Δραστηριότητα 1ο
ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ ΜΕ ΕΙΚΟΝΕΣ
Αφού έμαθαν τα παιδιά τι χρειάζεται ένα φυτό για να μεγαλώσει σωστά, στη συνέχεια απαρίθμησαν -σε
αντίστοιχες πλαστικοποιημένες εικόνες- ποια είναι τα απαραίτητα εκείνα στοιχεία που χρειάζεται για να
μεγαλώσει σωστά ένα φυτό.
Έπειτα, ζωγράφισαν με μαρκαδόρους τις προϋποθέσεις που χρειάζεται ένα φυτό για να αναπτυχθεί, ενώ
με τη βοήθεια ήδη γραμμένων λέξεων από τη νηπιαγωγό, τα παιδιά πειραματίστηκαν με τους φθόγγους,
και κατ’ επέκταση με τις λέξεις, και επιχείρησαν -με μεγάλη επιτυχία- να συμπληρώσουν το σταυρόλεξο
με εικόνες.
Αρχικά, βρήκαμε τι χρειάζεται ένα φυτό
για να μεγαλώσει σωστά.
Τίτλος: «Τι χρειάζεται ένα φυτό για να μεγαλώσει σωστά.»
Έπειτα τα ζωγραφίσαμε.

7. 3η
Δραστηριότητα 1ο
ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ ΜΕ ΕΙΚΟΝΕΣ
Τα τοποθετήσαμε στη σωστή τους θέση
(με τη βοήθεια τής νηπιαγωγού μας).
Στη συνέχεια, αντιστοιχίσαμε
τις εικόνες με τις λέξεις.

8. Τέλος, αντιγράψαμε τις λέξεις στο σταυρόλεξο
με οδηγό μας τις εικόνες που είχαμε ζωγραφίσει νωρίτερα.
3η
Δραστηριότητα 1ο
ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ ΜΕ ΕΙΚΟΝΕΣ

9. 4η
Δραστηριότητα 2ο
ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ ΜΕ ΕΙΚΟΝΕΣ
Με τον ίδιο, περίπου, τρόπο φτιάξαμε και ένα δεύτερο σταυρόλεξο με τα μέρη τού φυτού. Αυτή τη φορά
όμως, αντί για έτοιμες πλαστικοποιημένες εικόνες, τα παιδιά ζωγράφισαν σε μικρά χαρτόνια τα μέρη
τού φυτού κι έπειτα τα τοποθετούσαν στις αντίστοιχες θέσεις επάνω στο σταυρόλεξο (με τη βοήθεια τής
νηπιαγωγού), προκειμένου να μας προϊδεάσουν για το ποια λέξη αντιστοιχεί στα συγκεκριμένα
κουτάκια. Πάλι με τον ίδιο τρόπο όμως, αντέγραφαν τα γράμματα που έβρισκαν στις λέξεις που είχε ήδη
γράψει σε καρτέλες η νηπιαγωγός.
Αρχικά, μια ομάδα παιδιών ζωγράφισε
τα μέρη τού φυτού.
Τίτλος: «Τα μέρη του φυτού»
Έπειτα, κολλήσαμε τις εικόνες
και αντιγράψαμε τις λέξεις στο σταυρόλεξο.

10. 4η
Δραστηριότητα 2ο
ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ ΜΕ ΕΙΚΟΝΕΣ
Έτοιμο το σταυρόλεξό μας!

11. 5η
Δραστηριότητα ΛΙΠΑΣΜΑ - ΚΟΜΠΟΣΤ
Τα παιδιά, αφού ευαισθητοποιήθηκαν σε
θέματα περιβάλλοντος -την προστασία τής
φύσης από τα σκουπίδια και την αξία τής
ανακύκλωσης υλικών, όπως το χαρτί, το
αλουμίνιο, το γυαλί, οι μπαταρίες, έμαθαν για
την πολύτιμη αξία που έχει για τα φυτά, το
φυσικό λίπασμα.
Με αφορμή την προσπάθεια ελαχιστοποίησης
των σκουπιδιών, μάθαμε μια πολλή χρήσιμη
πληροφορία. Οι φλούδες από τα φρούτα που
τρώμε στο πρωινό μας, καθώς και τα τσόφλια
από τα αυγά, περιέχουν πολύτιμα θρεπτικά
συστατικά για τα φυτά μας.
Αποφασίσαμε να φτιάξουμε, από τα παραπάνω
υλικά, φυσικό λίπασμα.
Μετά το γεύμα, τα παιδιά άφηναν τις φλούδες
και τα τσόφλια σε έναν ειδικό κάδο, όπου
-όποιος ήθελε- πήγαινε μετά και τα έκοβε με
ένα ψαλίδι και με μεγάλη προσοχή, σε μικρά
κομμάτια.
Στο τέλος, κλείναμε το καπάκι και αφήναμε σε
«ησυχία» το μείγμα για να «μεταμορφωθεί» σε
πολύτιμο φυσικό λίπασμα, το κομπόστ.

12. 6η
Δραστηριότητα ΦΥΤΕΜΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ - ΒΟΤΑΝΩΝ
Στο πλαίσιο τού Περιβαλλοντικού Προγράμματος γνωρίσαμε την αξία των αρωματικών φυτών. Φέραμε
στην τάξη μας αρωματικά φυτά, όπως μαντζουράνα, δενδρολίβανο, δυόσμο, λουΐζα, βασιλικό και
λεβάντα. Συζητήσαμε γι’ αυτά. Τα πιάσαμε, τα μυρίσαμε και διαπιστώσαμε πως η μυρωδιά τους είναι
πολύ έντονη. Μοιραστήκαμε στον κύκλο τής τάξης, σκέψεις και γνώμες για τα φυτά αυτά. Ποια φυτά μας
αρέσουν, τι μας θυμίζει η μυρωδιά τους κ.ά.
Αφού γνωρίσαμε τα φυτά, αποφασίσαμε
να τους χαρίσουμε έναν πιο «άνετο»
χώρο -από αυτόν τής μικρής γλάστρας-
για να μπορέσουν να αναπτυχθούν.
Προβληματιστήκαμε για το πού θα τα
φυτεύαμε.
Στην αρχή τής χρονιάς, είχαμε φυτέψει
στον ανθόκηπο τού Νηπιαγωγείου μας
βολβούς από κυκλάμινα. Βρήκαμε εκεί
έναν όμορφο χώρο, για να φυτέψουμε
τα αρωματικά φυτά και να μπορούσαμε
εύκολα να πηγαίνουμε να τα βλέπουμε,
να τα ποτίζουμε και να παρατηρούμε
την ανάπτυξή τους.
Και να ΄μαστε λοιπόν.
Ήρθαμε για να τα φυτέψουμε.

13. Ξεκινήσαμε τη δουλειά μας.
6η
Δραστηριότητα ΦΥΤΕΜΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ - ΒΟΤΑΝΩΝ

14. 6η
Δραστηριότητα ΦΥΤΕΜΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ - ΒΟΤΑΝΩΝ
Τοποθετήσαμε και το λίπασμά μας... ...και έτοιμος ο κήπος μας!

15. 7η
Δραστηριότητα
ΜΙΑ ΧΡΩΜΑΤΙΣΤΗ ΠΙΝΕΛΙΑ ΣΤΟΝ ΚΗΠΟ ΤΟΥ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟΥ ΜΑΣ
Αφού ολοκληρώσαμε το φύτεμα των αρωματικών φυτών, σκεφτήκαμε να χρωματίσουμε τα τουβλάκια
που περιστοιχίζουν τον κήπο μας. Τα παιδιά με μεγάλη προσοχή και ενθουσιασμό, συνεργάστηκαν
αρμονικά προκειμένου να ολοκληρωθεί η δραστηριότητά μας με επιτυχία.
Κάθε παιδί που χρωμάτιζε το τουβλάκι του φορούσε οπωσδήποτε ένα πλαστικό γάντι για να
αποφύγουμε …ατυχήματα! Τα παιδιά περίμεναν το καθένα τη σειρά του με υπομονή. Όταν όλα τα
παιδιά χρωμάτισαν τα τουβλάκια τους, τα άφησαν σε ασφαλές σημείο για να στεγνώσουν. Την επόμενη
ημέρα, τα τουβλάκια μας ήταν έτοιμα να πάρουν τη θέση τους δίπλα στα αρωματικά φυτά.
Ο κήπος μας ήταν έτοιμος και ήταν ...πολύχρωμος!
Τα παιδιά χρωματίζουν τα τουβλάκια τους σε μικρές ομάδες.

16. 6η
Δραστηριότητα: ΜΙΑ ΑΛΥΣΙΔΑ - ΤΟ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ7η
Δραστηριότητα
ΜΙΑ ΧΡΩΜΑΤΙΣΤΗ ΠΙΝΕΛΙΑ ΣΤΟΝ ΚΗΠΟ ΤΟΥ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟΥ ΜΑΣ

17. 6η
Δραστηριότητα: ΜΙΑ ΑΛΥΣΙΔΑ - ΤΟ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ7η
Δραστηριότητα
ΜΙΑ ΧΡΩΜΑΤΙΣΤΗ ΠΙΝΕΛΙΑ ΣΤΟΝ ΚΗΠΟ ΤΟΥ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟΥ ΜΑΣ

18. 8η
Δραστηριότητα ΜΙΑ ΑΛΥΣΙΔΑ - ΤΟ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ
Μετά από μια σειρά περιβαλλοντικών δραστηριοτήτων, αποφασίσαμε με τα παιδιά να μιλήσουμε και να
εξηγήσουμε τί σημαίνει η λέξη «οικοσύστημα». Το οικοσύστημα είναι μια αλυσίδα που μπορεί να
περιλαμβάνει μια μικρή ομάδα π.χ. ένα μελίσσι, ένα δάσος, ή μια μεγάλη.
Ένα οικοσύστημα είναι και ολόκληρος ο πλανήτης μας. Ο ήλιος, το νερό, ο αέρας και το χώμα αποτελούν
τα αβιοτικά στοιχεία ενός οικοσυστήματος, ενώ τα βιοτικά στοιχεία είναι όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί
(φυτά, ζώα, μικροοργανισμοί). Π.χ. για να φτάσει το μέλι στον άνθρωπο, ακολουθείται μια αλυσίδα από
πολλά μέρη, όπως: τη μέλισσα που χρειάζεται το λουλούδι, που χρειάζεται ήλιο, νερό και χώμα για να
αναπτυχθεί. Η μέλισσα χρειάζεται και αυτή τον ήλιο, τον αέρα για να πετάξει, έπειτα να φτιάξει το μέλι
στην κυψέλη και τέλος να φτάσει στον άνθρωπο. Αυτό ήταν ένα παράδειγμα μικρής αλυσίδας.
Με τον ίδιο τρόπο λειτουργούν όλων των ειδών τα οικοσυστήματα είτε είναι μικρά είτε είναι μεγάλα.
Ένα οικοσύστημα

19. 9η
Δραστηριότητα ΤΟ ΤΑΜΠΛΩ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ ΜΑΣ
Τίτλος: «Ένα οικοσύστημα»
Με αφορμή όλα όσα γνωρίσαμε για το οικοσύστημα φτιάξαμε το ταμπλώ τής τάξης μας, από χαρτόνια
χρωματιστά. Στην πρώτη γραμμή ήταν οι κόλλες και τα ψαλίδια ενώ, με καλή διάθεση, όρεξη και κέφι,
φτιάξαμε τα μέρη ενός οικοσυστήματος.
Τα λουλούδια, ο ήλιος, η μέλισσα και τα παπάκια μέσα στο νερό αποτέλεσαν μία εικόνα από το
περιβάλλον μας, που ενεργοποίησε τη φαντασία και τη δημιουργικότητα των παιδιών.
Αρχικά, κόψαμε τα μέρη των λουλουδιών.

20. 9η
Δραστηριότητα ΤΟ ΤΑΜΠΛΩ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ ΜΑΣ
Τίτλος: «Ένα οικοσύστημα»
Έπειτα, κόψαμε και κολλήσαμε τα μέρη τής μέλισσας.
Τα παπάκια
μέσα στη
λιμνούλα,
ήταν
κομμένα
από το
Φθινόπωρο,
σε αντίστοιχο
εποχιακό
ταμπλώ.

21. 9η
Δραστηριότητα ΤΟ ΤΑΜΠΛΩ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ ΜΑΣ
Τίτλος: «Ένα οικοσύστημα»
Και το ταμπλώ μας είναι έτοιμο!

22. Το Καινοτόμο Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα
«Η αυλή τού Σχολείου μου»
οργάνωσε και υλοποίησε
η νηπιαγωγός Μαρινάνσυ Αγγελάκη,
στο τμήμα προνηπίων Π.2.
Ομάδα Καινοτόμων Προγραμμάτων:
Ναταλία Ηλιάδη (υπεύθυνη),
Αλεξάνδρα Λύκαρη, Ζαφείρα Ντούλη, Ελένη Φλεβάρη
Διόρθωση κειμένων - Γενική επιμέλεια: Άνσυ Νικολοπούλου,
Διευθύντρια
τού Αρσακείου Νηπιαγωγείου Ψυχικού.
© Αρσάκειο Νηπιαγωγείο Ψυχικού, Αθήνα 2016