Sessieronde 1 (11.15-12.00) Sprekers : Ingrid Tjio (Regius College), Leo de Kraker (Goese Lyceum) Locatie : Mees Omschrijving : Steeds meer scholen in het voortgezet onderwijs werken met onderwijsondersteunende medewerkers om het onderwijs vorm te geven. Daarmee zijn grote voordelen te behalen. Maar hoe kun je door samen te werken op een innovatieve manier lesgeven? Wat zijn die voordelen en hoe richt je dat in? Binnen het project InnovatieImpuls Onderwijs hebben met name twee concepten op deze functiedifferentiatie ingespeeld: E-klas en PAL-student (29 scholen, havo/vwo) Bij de Bètavakken wordt intensief gebruik gemaakt van e-learning en ondersteunen universitaire studenten de docenten en de leerlingen. Onderwijsteams (20 scholen, praktijkschool/vmbo/havo/vwo) Werken in teams, inzet van onderwijsondersteuners en toepassing van digitaal leermateriaal zijn de drie pijlers om het onderwijs efficiënter te maken. Schoolleiders van de deelnemende scholen gaan in op wat dit betekent voor het inrichten van je onderwijsorganisatie, welke voordelen er te behalen zijn en wat de randvoorwaarden zijn. Leerdoel: Ervaren hoe je het onderwijs op de school op een efficiëntere manier kunt organiseren door het inzetten van onderwijsondersteunende medewerkers en ICT.

1. Welkom bij de workshop
InnovatieImpuls Onderwijs:
oplossingen voor samenwerkend
innoveren
Dé
Onderwijsdagen
2013
-­‐
WTC
Ro9erdam
Twi9er
mee
met
@IIOnderwijs
en
#OWD13

2. !
Impuls
voor
innovaCevraagstukken
op
scholen
!
5
Experimenten
op
150
scholen
!
Slimmer
werken,
een
efficiëntere
onderwijsorganisaCe,
funcCe-­‐
differenCaCe
en
inzet
ICT
!
Netwerk
van
onderwijsvernieuwers

3. Lex van den Nieuwenhuizen
Bovenschools projectleider IIO
School
1:
Regius
College
Schoolleider:
Stan
Poppe
Experiment:
Videolessen
2
Experimentscholen
delen
hun
ervaringen
en
lessen
over
oplossingen
voor
samenwerkend
innoveren
Leerdoel:
Ervaren
hoe
je
het
onderwijs
op
de
school
op
een
efficiëntere
manier
kunt
organiseren
door
het
inze9en
van
onderwijsondersteunende
medewerkers
en
ICT.
School
2:
Goese
Lyceum,
Pontes
Scholengroep
Schoolleider:
Leo
de
Kraker
Experiment:
onderwijsteams

4. Doelstellingen inzet PAL-student
• Verhoging‘arbeidsproducCviteit’van
de
docent
èn………………
• Rolmodel
• Als
student
gekozen
voor
een
exacte
studie
• Kennis
maken
met
het
onderwijs
• Studenten
met
een
exacte
opleiding
interesseren
voor
het
docentschap
• Professionalisering
• E-­‐learning
• Vakvernieuwing
• Brengt
actuele
kennis
binnen
de
school
• Verbeteren
aansluiCng
VO-­‐HO

6. PAL-student: Tycho Bismeijer
• Bachelor
KunstmaCge
IntelligenCe
VU
• Master
ArCficial
Intelligence
VU
• MoCvaCe
• Kennismaking
met
VO
• Ervaring
opdoen
met
kennis
overdragen
• Begonnen
met:
• RoboCca
• Digitale
technieken

7. module
docent
1
Digitale
technieken
NLT
5
Havo
RoboCca
NLT
5
Vwo
2
Lego
League
Techniek
E-­‐klas
1
HV
3
Meten
aan
melkwegstelsel
NLT
E-­‐klas
4
HV
RoboCca
NLT
5
Havo
Lego
League
Techniek
1
HV
Lego
Dacta
Techniek
1
HV
Crocodile
Physics
Werkzaamheden
Tycho
periode
Techniek
1
HV
4
•
•
•
•
Incidentele
acCviteiten
Workshop
roboCca
Cjdens
bètafesCval
in
de
brugklas
Proefles
roboCca
Cjdens
open
dag
AssistenCe
bij
examentraining
wiskunde
en
natuurkunde
E-­‐klas

8. NLT robotica (5 Havo en 5 Vwo): ervaringen Tycho
“Ik
heb
Ron
geassisteerd
met
het
helpen
van
de
leerlingen.
Bij
het
leren
programmeren
gaat
er
snel
iets
mis
of
kom
je
snel
vast
te
zi9en,
daarom
moet
je
wel
met
z'n
tweeën
zijn
voor
een
grote
groep.”
“Ook
heb
ik
af
en
toe
uitleg
gegeven,
technische
ondersteuning
gegeven
en
de
opdrachten
nagekeken.”

9. Voorbeelden van taken van een PAL-student
•
•
•
•
•
•
Technische
ondersteuning
In
de
voorbereiding
Tijdens
de
lessen
Assisteren
in
de
begeleiding
van
de
leerlingen
Opdrachten
nakijken,
feedback
geven
Evalueren
en
aanpassen

10. Aanstelling aan de school
• Schaal
5
• Ne9o
/
bruto
0,10
je
154
euro
• Reiskostenvergoeding
• Voor
student
uit
Amsterdam
ongeveer
20
euro
per
maand
• Aanstelling
voor
1
of
2
jaar
• Koppelen
aan
docent
of
docenten
• 10
uur
in
taakbeleid

11. Ervaringen Frits Vloemans
“Door
de
PAL-­‐student
heb
ik
meer
ruimte
gekregen
om
dingen
voor
te
bereiden.”
“Als
hij
lesgeej
zit
ik
vaak
in
de
klas
en
andersom.
Dat
biedt
ons
de
mogelijkheid
op
elkaar
te
reflecteren
en
elkaar
feedback
te
geven.”

12. Ervaringen Frits Vloemans
“Bovendien
brengt
de
student
soms
bijzonder
lesmateriaal,
YouTube
video’s
en
animaCes
in
waarmee
op
de
universiteit
wordt
gewerkt.
Leerlingen
vinden
het
geweldig
en
daardoor
blijj
de
stof
ook
weer
beter
hangen.
Het
sluit
prima
aan
met
hoe
ik
in
de
les
bezig
ben.
De
samenwerking
met
de
PAL-­‐student
geej
me
meer
vrijheid
en
mogelijkheden
om
me
verder
op
het
vak
te
oriënteren.
Op
allerlei
manieren
ervaar
ik
het
als
leerzaam!”

13. E-klas & PAL-student: de opbrengsten
• Meer
individuele
aandacht
en
mogelijkheid
tot
differenCaCe
• Extra
steun
• Extra
uitdaging
• Citaat
van
leerling:
“Eindelijk
kan
ik
op
mijn
niveau
over
een
onderwerp
praten
en
het
is
niet
de
docent.”

14. E-klas & PAL-student: opbrengsten werkdrukverlaging
PAL
ondersteunt
docent
• Voorbereiding
van
lessenserie
• PAL
test
lesmateriaal
• Ontdekt
mogelijke
verrijking
• Door
zijn
actuele
kennis
op
dit
onderwerp
• In
de
les
bv.
bij
complexe
groepen
• Kleine
vakken
• PAL
en
docent
staan
op
samengestelde
groep
• Voorbeeld
(combiklas
4,5,6
vwo)

15. E-klas & PAL-student: opbrengsten functiedifferentiatie
• Inze9en
waar
ze
goed
in
zijn
• Extra
steun
• Extra
uitdaging
• Centrale
instrucCe
• CorrecCe
werk
• Feedback
op
huiswerk
• Mogelijkheid
deskundigheid
docent
effecCef
inze9en

16. E-klas & PAL-student: opbrengsten professionaliteit
• Docenten
laten
zich
inspireren
en
doen
vaardigheden
op
• Actuele
kennis
bij
lesstof
• ICT
en
technische
vaardigheden
• Bijv.
programmeren
voor
docenten
techniek
onderbouw
• Vaardigheid
in
werken
met
ELO

17. E-klas & PAL-student: opbrengsten arbeidsproductiviteit
• Een
mogelijke
werkwijze:
• 2
Lesgroepen
• Bij
iedere
lesgroep
een
PAL
• 1
Docent
voor
2
groepen
• Leerlingen
houden
dezelfde
onderwijsCjd
• Verschillende
invulling:
• Beide
lesgroepen
dezelfde
E-­‐klas
• 2
Lesgroepen
verschillende
E-­‐klassen
• 1
Lesgroep
E-­‐klas,
1
lesgroep
andere
module

18. E-klas & PAL-student: succesformule?
•
•
•
•
•
•
Inze9en
op
deskundigheid
Koppelen
aan
vaste
docent
Kan
met
periode
wel
wisselen
Gespreid
acCviteitenpakket
voor
bijvoorbeeld
een
schooljaar
Voor
ongeveer
één
schooljaar
aan
de
school
binden
SCmuleer
student
iniCaCef
te
nemen

19. Onderwijsteams: de achtergrond
• Het
Experiment
Onderwijsteams
beoogt
een
alternaCef
te
bieden
om
het
dreigend
tekort
aan
leraren
op
een
verantwoorde
wijze
het
hoofd
te
kunnen
bieden
door
de
inzet
van
leerondersteuners
en
het
werken
en
leren
in
ict-­‐rijke
leeromgevingen.
• Kernpunt
daarbij
is
tevens
dat
de
werkdruk
van
leraren
verminderd
wordt
en
tegelijkerCjd
een
kwaliteitsimpuls
in
het
onderwijsleerproces
wordt
gerealiseerd.

20. Onderwijsteams: de praktijk op het Goese Lyceum
• Basis-­‐
en
kaderberoepsgerichte
leerweg
• Start
in
2004
met
een
ander
concept
• Twee
leerroutes
:
PRO-­‐lijn
(scenario
2)
@(S)COOL
(scenario
4)
• Leerpleinen
(40
–
60
leerlingen)
• Werken
in
teams
–
kernteamvoorzi9ers
• Docenten,
ondersteuners
(OA
1
–
OA
2)
• Verdieping
CO-­‐Teaching
(Sem.Ortho
Zld)

21. Het Goese Lyceum: rolverdeling
• Co-­‐teaching
• Docent
-­‐
kennis
aandragen
en
"les
geven”
en
verantwoordelijk
voor
het
curriculum
• Onderwijsassistent
I
-­‐
begeleiden
van
kleine
groepjes
bij
het
zelfstandig
leren/werken
• Onderwijsassistent
II
-­‐
administraCeve
ondersteuning
van
het
team
en
controle
van
de
voortgang
van
leerlingen

22. Het Goese Lyceum: aandachtspunten
• Je
hebt
al
een
bepaalde
bezevng
aan
docenten
en
die
is
niet
zomaar
weg.
Je
zal
alCjd
met
een
geleidelijke
invoering
rekening
moeten
houden
en
kan
je
niet
alCjd
doen
wat
je
vanuit
het
"ideale"
plaatje
zou
willen.
• Ook
goed
nadenken
hoe
je
op
basis
van
leerlingaantallen
de
bezevng
invult.
Dit
is
niet
alCjd
even
eenvoudig,
alleen
al
omdat
je
pas
laat
weet
wat
de
leerlingaantallen
zijn.

23. Het Goese Lyceum: scholing
• Scholing
is
goed
gelopen
en
loopt
nog
steeds
goed
• FuncCebouwwerk
ten
grondslag
aan
de
scholingsvragen
• Is
een
conCnu
proces
en
gericht
op
de
groei
van
onderwijsassistenten
naar
een
onderwijsbevoegdheid,
voor
die
onderwijsassistenten
/
ondersteuners
die
de
kwaliteiten
hebben

24. Het Goese Lyceum: waar liepen we tegenaan?
• Start:
begeleiding
vanuit
APS
om
zelf
leercontent
te
maken
die
de
onderwijsassistent
kan
gebruiken
om
bijvoorbeeld
instrucCe
te
herhalen
voor
individuele
leerling
of
groepje
leerlingen
• Het
team
had
dit
niet
op
de
voorgrond
staan.
De
taal
die
gesproken
werd
door
de
APS-­‐er
was
voor
dit
team
op
dat
moment
een
brug
te
ver
• De
focus
werd
verlegd
richCng
keuze
voor
device/laptop
en
wie
daar
eigenaar
van
zou
worden
(school,
leerling
zelf?)

25. Het Goese Lyceum: knelpunten
Na
keuze
en
aanschaf
bleken
verrassende
problemen
op
te
doemen:
•
Devices
gingen
veel
en
snel
kapot
(bv.
scherm
gebroken
wanneer
een
leerling
zijn
snelbinders
om
zijn
tas
deed)
•
Overschavng
van
vaardigheden
van
leerlingen
die
de
devices
gebruikten
• Spelletjes,
social
media
-­‐>
goed
• Opzoeken,
informaCe
vergaren
en
verwerken
-­‐>
niet
goed
•
Weinig
kennis
docenten
over
wat
wel/niet
kon
met
de
devices/
Windows
8

26. Het Goese Lyceum: knelpunten
• Ontbreken
van
nodige
sojware
(SharePoint)
• Docenten
die
uit
gebruikersgemak
voor
hun
oude
vertrouwde
desktop
kozen
voor
bv.
het
invoeren
van
absenten
in
Magister
(voorbeeldgedrag)
• Weinig
kennisdeling
door
docenten
• Tijdgebrek,
onwetendheid,
schaamte?
• Weinig
bruikbare
content
met
minimale
Cjdsinvestering
door
docenten
• Methodes
en
andere
informaCebronnen
immers
gemakkelijker
• Na
evaluaCe
eind
vorig
schooljaar
gericht
acCe
ondernomen
• In
het
vullen
van
devices
met
passende
sojware
• Bescherming
devices
en
• Scholing
voor
docenten
(incompany)

27. Het Goese Lyceum: hoe nu verder?
Nu
is
het
team
klaar
voor
de
volgende
stap:
Onderwijsondersteuners
gericht
inze9en
voor
re-­‐teaching
met
behulp
van
ICT

28. Het Goese Lyceum: aandachtspunten
• Belangrijkste:
Func;oneer
als
schoolleiding
ook
als
team
• Voorbeeldgedrag!
Vraag
niet
van
je
collega's
wat
je
zelf
als
team
niet
kunt
waarmaken.
SituaConeel
leiderschap
leiding
• Laat
je
ontwikkeling
volgen,
ondersteunen,
inspireren
door
externen.
Vraag
van
hen
ook
een
bijdrage
in
het
grote
geheel
bij
studiedagen.
• Feedback
en
kriCek!
• Leer!
• Verantwoorden!
• Reflecteer
(iedereen!)

29. Ben je geïnteresseerd en wil je zelf aan de slag?
IIO
kan
ervaringen
bieden
over
AnCciperen
op
lerarentekort
en
krimp,
slimmere
werkwijzen,
inzet
van
ICT,
herinrichCng
van
de
onderwijsorganisaCe
en
samenwerking
in
leernetwerken
in
de
regio
IIO
op
Maat
biedt
maatwerkondersteuning
voor
scholen
en
regio’s
Van
een
impuls
tot
begeleiding
van
een
experiment
op
jouw
school
Contact
Kom
met
ons
praten
over
de
mogelijkheden
in
de
IIO-­‐zaal
of
neem
contact
met
ons
op
MarCne
Maes,
mm@kl.nl
of
06-­‐57930691
Henny
Steenbergen,
h.steenbergen@caop.nl
of
06-­‐22719813
Kijk
op
de
website:
www.innovaCeimpulsonderwijs.nl
Meld
je
aan
voor
de
nieuwsbrief
en
volg
ons
op
Twi9er
(@IIOnderwijs)