Giáo trình Phân tích Chứng khoán cơ bản

SAFC – CLB ch ng khoán Tp.HCM và B nứ ạ
www.safc.com.vn
Offline: 219B Ng Đình Chi u Q3ể
• Ngu n: Các trang web v Ck trong và ngoàiồ ề
n c. Các ngu n khácướ ồ

 Nhóm hệ số giá trị: Chỉ số EPS, P/E, P/B, chỉ số nợ
D/E (Debt to Equity Ratio)
 Nhóm các hệ số tài chính ROE, ROA, …
 Cách phân tích các hệ số từ báo cáo tài chính và các
bút toán tiểu xảo trong BCTC.
 Cách tính dòng tiền và giá trị nội tại CP
 Lựa chọn CP theo PP CANSLIM
 Bí quyết đầu tư theo PP Benjamin Graham
SAFC – CLB ch ng khoán Tp.HCM và B nứ ạ www.safc.com.vn

 EPS – Thu nhập trên một CP.
 Tổng thu nhập sau thuế - tổng số cổ tức của CP ưu đãi
 EPS =
 Tổng số CP đang lưu hành
 Nhận xét:
› EPS là chỉ số cho biết khả năng sinh lợi của Cty trên mỗi cổ phần của cổ đông đóng góp
là bao nhiêu.
› Nếu chỉ số EPS càng cao thì nó càng cho thấy khả năng sinh lời của Cty càng lớn và
ngược lại.
› So sánh chỉ số EPS qua các thời kỳ sẽ giúp chúng ta biết được tốc độ tăng trưởng của
doanh nghiệp đang phân tích.

 Th giá hi n t i c a CPị ệ ạ ủ
 P/E =
 Thu nh p c a CP (EPS)ậ ủ
 Nh n xétậ : PE cho bi t NĐT s n sàng tr giá cho m i CP cao h n m c thu nh p hi n t iế ẵ ả ỗ ơ ứ ậ ệ ạ
bao nhiêu l nầ
› PE là ch s cho bi t giá CP đang m c đ c đánh giá cao hay th p trên thỉ ố ế ở ứ ượ ấ ị
tr ng.ườ
› N u ch s PE càng cao thì nó cho th y CP đ c th tr ng đánh giá cao và ng cế ỉ ố ấ ượ ị ườ ượ
l i.ạ
› So sánh ch s PE gi a các Cty cùng ngành đ đánh giá giá tr c a CP mình quanỉ ố ữ ể ị ủ
tâm.
› Theo quan đi m "b o thể ả ủ", P/E d i 10 thì nên mua. N u đang n m gi CP có m cướ ế ắ ữ ứ
P/E t 10 - 12 l n thì không nên bán và có th mua ti p. P/E 12 - 18 có th muaừ ầ ể ế ể
đ c khi th tr ng đang trong giai đo n n đ nh theo h ng t t. P/E t 18 tr lênượ ị ườ ạ ổ ị ướ ố ừ ở
xem xét bán CP. Tuy nhiên, v i NĐT theo tr ng phái "tăng tr ng", P/E có thớ ườ ưở ể
đ c ch p nh n cao h n n u t c đ tăng LN (E) caoượ ấ ậ ơ ế ố ộ
› Đây là ch s mà các t ch c tài chính, qu đ u t l n nh HSBC, ML đã l i d ngỉ ố ổ ứ ỹ ầ ư ớ ư ợ ụ
tâm lý y u c a NĐT VN khi tung ra các báo cáo xoay quanh ch s này nh mế ủ ỉ ố ằ
đánh đ th tr ng cho các NĐT c a mình mua vào.ổ ị ườ ủ

 Chỉ số Giá/Giá trị sổ sách (Price-to-Book ratio, P/B Ratio)
 Giá hi n t i c a CP (stock price)ệ ạ ủ
 P/B(ratio) =
 T ng giá tr tài s n - giá tr tài s n vô hình và nổ ị ả ị ả ợ
 Nh n xétậ :
› giả sử rằng Cty có giá trị tài sản ghi nhận trên bảng cân đối kế
toán là 100 tỷ, tổng nợ là 75 tỷ, như vậy giá trị ghi sổ của Cty là
25 tỷ. Nếu hiện tại Cty có 10 triệu CP đang lưu hành, mỗi CP sẽ
đại diện cho 2.5k giá trị ghi sổ của Cty. Nếu mỗi CP này có giá thị
trường là 50k, như vậy tỉ lệ P/B là 2=5/2.5.
› P/B là công cụ giúp có thể tìm kiếm được các CP có giá thấp mà
phần lớn thị trường bỏ qua. Nếu một Cty đang bán cổ phần với
mức giá thấp hơn giá trị ghi sổ của nó (tức là có tỉ lệ P/B nhỏ hơn
1), khi đó có hai trường hợp sẽ xảy ra: hoặc là thị trường đang
nghĩ rằng giá trị tài sản của Cty đã bị thổi phồng quá mức hoặc là
thu nhập trên tài sản của Cty là quá thấp.

› Chỉ số P/B chỉ thực sự có ích khi xem xét các Cty có mức độ tập
trung vốn cao hoặc các Cty tài chính bởi giá trị tài sản của các Cty
này tương đối lớn. Vì công tác kế toán phải tuân thủ theo những
tiêu chuẩn ngặt nghèo, giá trị ghi sổ của TS hoàn toàn không tính
tới các TSVH như thương hiệu, nhãn hiệu, uy tín, bằng sáng chế
và các tài sản trí tuệ khác do Cty tạo ra. Giá trị ghi sổ không có ý
nghĩa nhiều lắm với các Cty dịch vụ vì họ giá trị tài sản hữu hình
của họ không lớn
› Ví dụ: Microsoft là Cty mà phần lớn tài sản của Cty này là tài sản
trí tuệ, các bản quyền phần mềm chứ không phải là các tài sản hữu
hình khác. Cổ phần của Cty này chẳng mấy khi được bán với giá
thấp hơn 10 lần giá trị ghi sổ của chúng.

 D/E : Debt to Equity Ratio - Nợ trên vốn CSH
 Nợ phải trả
 D/E =
 Nguồn vốn chủ sở hữu
› DE là chỉ số cho biết tài sản của Cty được hình thành chủ yếu là
do nguồn nào, nợ phải trả hay vốn chủ sở hữu
› Chỉ số nợ trên vốn chủ sở hữu được dung để phân tích tỷ lệ
nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu. Tuy nhiên có một số điều
cần lưu ý khi sử dụng chỉ số này:
 Giá trị của nợ phải trả trên báo cáo gần với giá trị thực tế hơn so với
vốn chủ sở hữu.
 Tùy thuộc vào quan điểm về nợ phải trả có bao gồm thuế thu nhập
hoãn lại phải trả hay LN phải chuyển về cho Cty mẹ hay không mà
chỉ số này mang lại những kết quả khác nhau.
› .

 ROE : LN trên vốn CSH
 LN sau thuế
 ROE =
 Nguồn vốn chủ sở hữu
 Nhận xét:
› ROE được dùng để đo lường xem Cty tận dụng vốn của NĐT tốt đến mức nào. Hay hiểu
một cách đơn giản ROE phản ánh mức độ sinh lời của một Cty, tính hiệu quả trong việc
sử dụng tài sản được NĐT trang bị.
› Thông thường thì một Cty tốt thì cần phải có ROE cao hơn mức trung bình của các Cty
cùng ngành vì điều này cũng đồng nghĩa với việc Cty kiếm được nhiều tiền hơn trên
đồng vốn bỏ ra đầu tư
› Trung bình toàn thị trường là 20,55%
 Chỉ số này tăng cao hàng năm phản ánh tiềm năng tăng LN và
quản lý hiệu quả c a ctyủ .
 Nói chung, nên tránh những Cty có chỉ số này nhỏ hơn 15%. Hầu
hết mọi ngành, chỉ số này của những Cty hàng đầu thường đạt
trong khoảng 20% đến 30%, cá biệt có những Cty đạt trên 40%.
Chỉ số này có xu hướng cao lên theo thời gian do việc áp dụng
những công nghệ mới làm giảm chi phí và nâng cao năng suất

 ROA : LN trên tài sản
 LN sau thuế
 ROA =
 Tổng tài sản
 Nhận xét: Thể hiện Cty có được quản lý tốt hay không? Có hai ch s ph nỉ ố ả
ánh tính hi u qu c a b máy v n hành Cty: t su t LN trên t ng tài s nệ ả ủ ộ ậ ỷ ấ ổ ả
(ROA) và doanh s bán hàng trên m t nhân viênổ ộ
› ROA cho ta biết Cty thu lợi bao nhiêu từ tổng số tài sản Cty sử dụng
(gồm vốn CSH (vốn góp của tất cả cổ đông) và các khoản vay - nợ)
› nên tìm Cty có ROA cao hơn các Cty cùng ngành. Trung bình toàn
thị trường 11,69%

 Ch s LN thu n/doanh thuỉ ố ầ : Cty hoạt động có lãi nhiều không? Mức LN
của Cty phụ thuộc rất nhiều vào chiến lược phát triển thị trường, khả
năng tiết kiệm chi phí và sức mạnh cạnh tranh của cty. Nhìn chung thì
một cty tốt thường làm ăn có lãi nhiều hơn các cty cùng ngành. Tuy
nhiên, cũng có khá nhiều ngoại lệ, một số doanh nghiệp phải hy sinh LN
trong ngắn hạn để nhắm tới nguồn LN lâu dài. Trung bình toàn thị
trường 9,95%
 Ch s n : T ng Vay n /V n : Chính sách v n c a Cty th nào?ỉ ố ợ ổ ợ ố ề ợ ủ ế Tỷ lệ nợ
trên tổng vốn giúp chúng ta thấy được khả năng chiếm dụng vốn của
Cty. Mỗi ngành nghề kinh doanh lại có mức độ nợ nần khác nhau, nên
chúng ta cần so sánh tỷ suất nợ với các Cty cùng ngành và với bản thân
Cty đang phân tích. Nếu tỷ xuất này có sự khác biệt lớn, hoặc thay đổi
mạnh, đó có thể là tín hiệu rất không tốt. Nếu tỷ suất này quá cao, Cty
có thể đang chìm trong lâm nguy tài chính; nếu nó quá thấp, doanh
nghiệp có thể đã để lỡ cơ hội kiếm thêm tiền cho cổ đông (bằng việc
chiếm dụng thêm vốn của người khác, như vay tín dụng, mua trả chậm
v.v.) Trung bình toàn thị trường: 1,02
 Lãi c t c (Yield)ổ ứ - T l c t c c a Cty ra sao?ỷ ệ ổ ứ ủ Cổ tức là khoản tiền mà cổ
đông được chia khi Cty làm ăn có lãi, cổ tức cao cũng có nghĩa là cổ đông
bỏ túi đều đặn nhiều tiền. Tuy nhiên bạn phải hết sức thận trọng với
chính sách cổ tức của các Cty, nhiều Cty đang cần vốn để phat triển sản
xuất, thậm chí phải vay ngân hàng, nhưng sợ giá CP sẽ xuống thấp nếu

 Beta (mức biến động giá) - Giá CP của Cty biến động thế nào so
với biến động chung của toàn thị trường? Beta được dùng để đo
lường mức độ phản ứng giá của một CP với các giao động của thị trường
trong quá khứ. Bản thân thị trường sẽ có chỉ số beta = 1. Những CP có
beta lớn hơn 1 tức là có độ rủi ro cao hơn thị trường, khi toàn thị trường
bị mất giá, CP có xu hướng mất gia nhiều hơn, tuy nhiên khi thị trường
tăng giá đều đều thì những CP này có xu hướng tăng nhanh hơn. Trên lý
thuyết, NĐT chấp nhận CP có beta cao hơn thường được đền bù bằng thu
nhập cao hơn trong tương lai.
 Vốn thị trường - CP này có giúp bạn đa dạng hoá danh mục đầu tư của
mình hay không? Nhìn chung thì bạn nên đa dạng hoá đầu tư của mình để tránh
rủi ro tổn thất lớn có thể sảy ra. Trên thực tế tại các thị trường phát triển, các Cty
có vốn thị trường càng lớn thì càng có độ rủi ro thấp. Do ở Việt Nam hiện nay chưa
có tiêu chí thống nhất phân nhóm các Cty theo giá trị thị trường chúng tôi so sánh
vốn thị trường của Cty với vốn thị trường trung bình của toàn thị trường để bạn tự
xác định phân loại CP.

 ROI (H s thu nh p trên đ u tệ ố ậ ầ ư) - đ c Cty Du Pont phát tri n cho m cượ ể ụ
đích s d ng riêng, nh ng ngày nay nó đ c r t nhi u Cty l n s d ng nh làử ụ ư ượ ấ ề ớ ử ụ ư
m t cách th c ti n l i đ xác đ nh t ng th các nh h ng c a các biên l iộ ứ ệ ợ ể ị ổ ể ả ưở ủ ợ
nhu n doanh thu t ng tài s nậ ổ ả
 Cách tính
 Thu nh p ròng Doanh s bán Thu nh p ròngậ ố ậ
 ROI = X =
Doanh s bán T ng tài s n T ng tài s nố ổ ả ổ ả
 M c đích c a công th c này là so sánh cách th c t o l i nhu n c a m t Cty, và cáchụ ủ ứ ứ ạ ợ ậ ủ ộ
th c Cty s d ng tài s n đ t o doanh thu. N u tài s n đ c s d ng có hi u qu , thìứ ử ụ ả ể ạ ế ả ượ ử ụ ệ ả
thu nh p (và ROI) s cao, và n u ng c l i, thu nh p và ROI s th p.ậ ẽ ế ượ ạ ậ ẽ ấ

 H s T ng l i nhu nệ ố ổ ợ ậ - H s t ng l i nhu n cho bi t m c đ hi u qu khi sệ ố ổ ợ ậ ế ứ ộ ệ ả ử
d ng nguyên li u và lao đ ng trong quy trình s n xu t c a ban qu n lý m tụ ệ ộ ả ấ ủ ả ộ
Cty
 Cách tính
 Doanh s bánố - Tr giá hàng bán tính theo giá muaị
 T ng l i nhu nổ ợ ậ =
Doanh s bánố
 Khi chi phí lao đ ng và chi phí nguyên v t li u tăng nhanh, h s t ng l i nhu n ch cộ ậ ệ ệ ố ổ ợ ậ ắ
ch n s gi m xu ng, tr khi Cty có th chuy n các chi phí này cho khách hàng c aắ ẽ ả ố ừ ể ể ủ
mình d i hình th c nâng giá bán s n ph m. M t cách đ tìm xem các chi phí này cóướ ứ ả ẩ ộ ể
quá cao không là so sánh h s t ng l i nhu n c a m t Cty v i h s c a các Ctyệ ố ổ ợ ậ ủ ộ ớ ệ ố ủ
t ng đ ng. N u h s t ng l i nhu n c a các Cty đ i th c nh tranh cao h n, thì Ctyươ ồ ế ệ ố ổ ợ ậ ủ ố ủ ạ ơ
c n ph i th c hi n m t bi n pháp nào đó đ có đ c s ki m soát t t h n đ i v i chiầ ả ự ệ ộ ệ ể ượ ự ể ố ơ ố ớ
phí lao đ ng và nguyên li u.ộ ệ

 H s l i nhu nệ ố ợ ậ ho t đ ngạ ộ cho bi t Ban qu n lý c a m t Cty đã thành côngế ả ủ ộ
đ n m c nào trong vi c t o ra l i nhu n t ho t đ ng c a Ctyế ứ ệ ạ ợ ậ ừ ạ ộ ủ
 Cách tính
 EBIT
 l i nhu nợ ậ ho t đ ngạ ộ =
Doanh thu
 EBIT là thu nh p tr c thu và lãi hay chính là thu nh p tính đ c sau khi l y doanh thuậ ướ ế ậ ượ ấ
tr tr giá hàng bán đã tính theo giá mua và các chi phí ho t đ ng.ừ ị ạ ộ
 H s này là m t th c đo đ n gi n nh m xác đ nh đoàn b y ho t đ ng mà m t Ctyệ ố ộ ướ ơ ả ằ ị ẩ ạ ộ ộ
đ t đ c trong vi c th c hi n ho t đ ng kinh doanh c a mình. H s biên l i nhu nạ ượ ệ ự ệ ạ ộ ủ ệ ố ợ ậ
ho t đ ng cho bi t m t Đô la doanh thu có th t o ra bao nhiêu EBIT. H s l i nhu nạ ộ ế ộ ể ạ ệ ố ợ ậ
ho t đ ng cao có nghĩa là qu n lý chi phí có hi u qu hay nghĩa là doanh thu tăngạ ộ ả ệ ả
nhanh h n chi phí ho t đ ng. Các nhà qu n lý c n ph i tìm ra các nguyên nhân khi nơ ạ ộ ả ầ ả ế
h s l i nhu n ho t đ ng cao hay th p đ t đó h có th xác đ nh xem Cty ho tệ ố ợ ậ ạ ộ ấ ể ừ ọ ể ị ạ
đ ng có hi u qu hay không, ho c xem giá bán s n ph m đã tăng nhanh h n hayộ ệ ả ặ ả ẩ ơ
ch m h n chi phí v n.ậ ơ ố

 H s l i nhu n ròngệ ố ợ ậ là h s t m i giai đo n kinh doanh. Nói cách khácệ ố ừ ọ ạ
đây, là t s so sánh l i nhu n ròng v i doanh s bán.ỷ ố ợ ậ ớ ố
 Cách tính
 M c lãi ròngứ
 H s l i nhu n ròngệ ố ợ ậ =
Doanh thu
 M t s Cty có m c l i nhu n ròng h n 20%, và m t s khác có ch đ t kho ng t 3%ộ ố ứ ợ ậ ơ ộ ố ỉ ạ ả ừ
đ n 5%. H s l i nhu n ròng gi a các ngành khác nhau là khác nhau. Thông th ng,ế ệ ố ợ ậ ữ ườ
các Cty đ c qu n lý t t đ t đ c m c l i nhu n ròng t ng đ i cao h n vì các Ctyượ ả ố ạ ượ ứ ợ ậ ươ ố ơ
này qu n lý các ngu n v n c a mình có hi u qu h n. Xét t góc đ nhà đ u t , m tả ồ ố ủ ệ ả ơ ừ ộ ầ ư ộ
Cty s vào tình tr ng thu n l i s có m c l i nhu n ròng cao h n l i nhu n ròng trungẽ ở ạ ậ ợ ẽ ứ ợ ậ ơ ợ ậ
bình c a ngành và n u có th , có m c l i nhu n liên t c tăng. Ngoài ra, m t Cty càngủ ế ể ứ ợ ậ ụ ộ
gi m chi phí c a mình m t cách hi u qu - b t kỳ doanh s nào thì m c l i nhu nả ủ ộ ệ ả ở ấ ố ứ ợ ậ
ròng c a nó càng cao.ủ

 H s thu h i n trung bìnhệ ố ồ ợ cho b n bi t Cty đó ph i m t bao lâu đ chuy nạ ế ả ấ ể ể
các kho n ph i thu thành ti n m t. L u ý r ng doanh s bán thu ti n ngayả ả ề ặ ư ằ ố ề
đ c lo i kh i t ng doanh thu.ượ ạ ỏ ổ
 Cách tính
 các kho n ph i thuả ả
 H s thu h i n trung bình =ệ ố ồ ợ
Doanh s bán ch u hàng năm /360 ngàyố ị
 Ví dụ: N u b ng cân đ i k toán c a m t Cty cho bi t s li u c a các kho n ph i thuế ả ố ế ủ ộ ế ố ệ ủ ả ả
là 700tr và báo cáo thu nh p c a nó cho bi t doanh s bán ch u là 5t 5 thìậ ủ ế ố ị ỷ

700.000 .000
 Kỳ thu h i n trung bình =ồ ợ = 45.8 ngày.
 5.500.000.000/ 360 ngày
Cũng nh các h s khác, kỳ thu h i n trung bình ph i đ c xem xét trong m i liên h v iư ệ ố ồ ợ ả ượ ố ệ ớ
các thông tin khác

 H s thu h i n trung bìnhệ ố ồ ợ N u chính sách c a Cty là bán ch u cho kháchế ủ ị
hàng trong vòng 38 ngày thì th i h n 45.8 ngày cho th y là Cty g p khóờ ạ ấ ặ
khăn trong vi c thu h i n đúng h n và c n xem xét l i chính sách bán ch uệ ồ ợ ạ ầ ạ ị
c a mình. Ng c l i, n u chính sách thông th ng c a Cty là n đ nh th iủ ượ ạ ế ườ ủ ấ ị ờ
h n thu h i n là 55 ngày, thì th i h n trung bình 45.8 ngày cho th y chínhạ ồ ợ ờ ạ ấ
sách thu h i n c a Cty là có hi u qu . C n chú ý là h s thu h i n trungồ ợ ủ ệ ả ầ ệ ố ồ ợ
bình ch là m t s trung bình và có th d n đ n s hi u nh m. Ví d , xem xétỉ ộ ố ể ẫ ế ự ể ầ ụ
Cty A và b, có cùng giá tr các kho n ph i thu nh ng có th i bi u thu h i nị ả ả ư ờ ể ồ ợ
khác nhau.
% n thu h i đ cợ ồ ượ
trong 10 ngày
% n thu h i đ c trongợ ồ ượ
30 ngày
% n thu h i đ cợ ồ ượ
trong 60 ngày
Cty A 10 30 60
Cty B 60 30 10
Gi s Cty A và Cty B có chung m t s l ng khách hàng, kho n ph i thu thì th iả ử ộ ố ượ ả ả ờ
h n thu h i n trung bình c a hai Cty này s gi ng nhau. Nh ng vi c ph n bạ ồ ợ ủ ẽ ố ư ệ ầ ổ
các kỳ thu h i n l i là y u t không đ c đ c p đ n trong h s , rõ ràng Cty Bồ ợ ạ ế ố ượ ề ậ ế ệ ố
có l i th h n n u ch nhìn trên b ng h s thu h i n trung bìnhợ ế ơ ế ỉ ả ệ ố ồ ợ

 H s thanh toán trung bìnhệ ố Đ i l p v i các kho n ph i thu là các kho nố ậ ớ ả ả ả
ph i tr . Đ tìm ra th i h n thanh toán trung bình đ i v i các kho n ph i thu,ả ả ể ờ ạ ố ớ ả ả
ta chia các kho n ph i tr cho ti n mua hàng ch u m i năm.ả ả ả ề ị ỗ
 Các kho n ph i trả ả ả
 Th i h n thanh toán trung bìnhờ ạ =
 Ti n mua hàng ch u hàng năm / 360 ngàyề ị
 Tuy nhiên, ti n mua hàng ch u hàng năm không đ c đ c p trong m t báo cáo tàiề ị ượ ề ậ ộ
chính. Đ có đ c s li u này, ph i d tính t l giá tr hàng hoá đ c mua ch uể ượ ố ệ ả ự ỷ ệ ị ượ ị
 Ví dụ: Gi đ nh r ng s li u các kho n ph i tr c a Cty là 275.000 USD. N u giá muaả ị ằ ố ệ ả ả ả ủ ế
hàng là 3.000.000 USD và d tính là 80% hàng hoá này đ c mua ch u thì th i h nự ượ ị ờ ạ
thanh toán trung bình là bao nhiêu? S ti n mua ch u hàng năm s là 2.400.000 USDố ề ị ẽ
(3.000.000 x 0.80). Bây gi , th i h n thanh toán trung bình đ i v i các kho n ph i tr cóờ ờ ạ ố ớ ả ả ả
th đ c tính nh sau:ể ượ ư
 275.000 USD
 Th i h n thanh toán trung bìnhờ ạ = = 41.3 ngày
 0.8 * 3.000.000 / 360 ngày

 H s thanh toán trung bình: qua ví d trênệ ố ụ Th i h n thanh toán trung bình (đ i v iờ ạ ố ớ
các kho n ph i tr ) c a Cty là 41.3 ngày. B t kỳ th i h n nào ng n h n có nghĩa làả ả ả ủ ấ ờ ạ ắ ơ
ng i bán dành cho Cty m t kho n chi t kh u ho c ng i bán cho r ng Cty đangườ ộ ả ế ấ ặ ườ ằ
trong tình tr ng r i ro cao nên đã đ a ra các đi u kho n ch t ch h n v th i h nạ ủ ư ề ả ặ ẽ ơ ề ờ ạ
thanh toán n . B t kỳ th i h n nào dài h n cũng có nghĩa là Cty đã nh n đ c cácợ ấ ờ ạ ơ ậ ượ
đi u kho n tín d ng u đãi, hay Cty là m t “ng i tr ch m”, t c là Cty đang s d ngề ả ụ ư ộ ườ ả ậ ứ ử ụ
nh ng ng i cung c p nguyên li u nh m t ngu n tài tr .ữ ườ ấ ệ ư ộ ồ ợ
 Ng i bán, nói chung bao gi cũng mu n nh n đ c ti n càng s m càng t t, th ngườ ờ ố ậ ượ ề ớ ố ườ
tính toán h s này nh m bi t đ c bao lâu thì h có th thu h i ti n c a mình t Cty.ệ ố ằ ế ượ ọ ể ồ ề ủ ừ
Do vi c thanh toán ch m th ng có l i cho Cty, nên nhà qu n lý - ng i ki m soátệ ậ ườ ợ ả ườ ể
vi c thanh toán có nhi m v ph i làm cân b ng hai thái c c l i ích gi a nhà cung c pệ ệ ụ ả ằ ự ợ ữ ấ
và Cty. N u th i h n thanh toán trung bình c a ngành v t quá h s c a Cty, thì nhàế ờ ạ ủ ượ ệ ố ủ
qu n lý có th tìm ra lý do t i sao vi c mua ch u c a Cty l i b h n ch và ph i làm gìả ể ạ ệ ị ủ ạ ị ạ ế ả
đ có đ c th i h n mua ch u dài h n t nh ng nhà cung c p.ể ượ ờ ạ ị ơ ừ ữ ấ

 H s hàng l u khoệ ố ư T l doanh s hàng bán trên hàng l u kho là quanỷ ệ ố ư
tr ng đ i v i Cty b i vì hàng l u kho là lo i tài s n ít l u ho t nh t trong cácọ ố ớ ở ư ạ ả ư ạ ấ
tài s n l u đ ng. Vì Cty ph i dùng m t l ng v n đ duy trì hàng l u kho nênả ư ộ ả ộ ượ ố ể ư
Cty s đ c l i khi bán hàng càng nhanh càng t t l ng hàng này đ gi iẽ ượ ợ ố ượ ể ả
phóng ti n m t cho các m c đích s d ng khácề ặ ụ ử ụ
 Cách tính
 Gía tr hàng đã bán tính theo giá muaị
 H s hàng l u kho =ệ ố ư
Giá tr hàng l u kho trung bìnhị ư
 Ví dụ: N u giá tr hàng hoá bán hàng năm c a m t Cty là $ 3.000.000 (tính theo giáế ị ủ ộ
mua) và giá tr hàng l u kho trung bình là $ 300.000, thì t l hàng đã bán trên hàngị ư ỷ ệ
l u kho c a Cty này s là 10 l nư ủ ẽ ầ

S li u này ph i đ c so sánh v i h s trung bình c a ngành tr c khi đ a ra b t kì m tố ệ ả ượ ớ ệ ố ủ ướ ư ấ ộ
bình lu n nào, vì các h s trung bình c a t ng ngành khác nhau r t l nậ ệ ố ủ ừ ấ ớ

 Tình tr ng n n n c a Cty:ạ ợ ầ ủ H s thu nh p tr lãi đ nh kỳệ ố ậ ả ị đánh giá kh năngả
s d ng thu nh p ho t đ ng (thu nh p tr c thu và lãi - EBIT) đ tr lãi c aử ụ ậ ạ ộ ậ ướ ế ể ả ủ
m t Cty. H s này cho bi t m t Cty có kh năng đáp ng đ c nghĩa v trộ ệ ố ế ộ ả ứ ượ ụ ả
n lãi c a nó đ n m c nào. Rõ ràng, h s thu nh p tr lãi đ nh kỳ càng caoợ ủ ế ứ ệ ố ậ ả ị
thì kh năng thanh toán lãi c a Cty cho các ch n c a mình càng l n.ả ủ ủ ợ ủ ớ
 EBIT
 H s thu nh p tr lãi đ nh kỳệ ố ậ ả ị =
Chi phí tr lãi hàng nămả
 Ví dụ: N u EBIT là 8.000 USD và chi phí ti n n lãi hàng năm là 3.000USD thì h s tr lãiế ề ợ ệ ố ả
đ nh kỳ hàng năm là 2,67 hay nói cách khác, thu nh p cao g p 2,7 l n chi phí tr lãiị ậ ấ ầ ả
 T l tr lãi th p cho th y m t tình tr ng nguy hi m, suy gi m trong ho t đ ng kinh t cóỷ ệ ả ấ ấ ộ ạ ể ả ạ ộ ế
th làm gi m EBIT xu ng d i m c n lãi mà Cty này đ c h n ch b i th c t EBITể ả ố ướ ứ ợ ượ ạ ế ở ự ế
không ph i là ngu n duy nh t đ thanh toán lãi. Các Cty cũng có th t o ra ngu nả ồ ấ ể ể ạ ồ
ti n m t t kh u hao và có th s d ng ngu n v n đó đ tr n lãi. Nh ng gì mà m tề ặ ừ ấ ể ử ụ ồ ố ể ả ợ ữ ộ
Cty c n ph i đ t t i là t o ra m t đ an toàn h p lý, b o đ m kh năng thanh toánầ ả ạ ớ ạ ộ ộ ợ ả ả ả
cho các ch n c a mình. Ch riêng h s thu nh p tr lãi đ nh kỳ thì ch a đ đ đánhủ ợ ủ ỉ ệ ố ậ ả ị ư ủ ể
giá m t Cty vì h s này ch a đ c p đ n các kho n thanh toán c đ nh khác nh ti nộ ệ ố ư ề ậ ế ả ố ị ư ề
n g c, chi phí ti n thuê và chi phí c t c u đãiợ ố ề ổ ứ ư

 Tình tr ng n n n c a Cty:ạ ợ ầ ủ H s trang tr i chung. Do Hệ ố ả s thu nh p tr lãiệ ố ậ ả
đ nh kỳ ch a đ đị ư ủ ể đánh giá.
 Các ngu n thu ti n m tồ ề ặ
 H s trang tr i chungệ ố ả =
+ + + + +
 T t c chi phí trong m u s c a h s này là c đ nh và đ u ph i đ c cân nh c. rõấ ả ẫ ố ủ ệ ố ố ị ề ả ượ ắ
ràng, m t Cty và các nhà đ u t c a Cty mu n có h s trang tr i chung cao nh t,ộ ầ ư ủ ố ệ ố ả ấ
nh ng đi u này ph thu c m t ph n vào kh năng sinh lãi c a Cty.ư ề ụ ộ ộ ầ ả ủ
 Khi các h s n l n quá m c, Cty có th nh n th y chi phí v n c a mình tăng lên. Giáệ ố ợ ớ ứ ể ậ ấ ố ủ
tr các c phi u c a Cty cũng có th gi m xu ng t ng ng v i m c đ r i ro c a Ctyị ổ ế ủ ể ả ố ươ ứ ớ ứ ộ ủ ủ
tăng lên. Do đó, các nhà qu n lý tài chính ph i th n tr ng đ tránh tình tr ng n tr mả ả ậ ọ ể ạ ợ ầ
tr ng trong c c u v n c a mình. Các ngu n d li u quan tr ng c a ngành có th tìmọ ơ ấ ố ủ ồ ữ ệ ọ ủ ể
th y trong các BCTC hàng quý t TTDGCK v các ngành s n xu t, bán l , khai thácấ ừ ề ả ấ ẻ
m . B n cũng có th tham chi u các báo cáo c a các t ch c đ nh m c tín nhi m đỏ ạ ể ế ủ ổ ứ ị ứ ệ ể
có các s li u t ng h p t ng t .ố ệ ổ ợ ươ ự
 Tóm t t: Các NĐT c n quan tâm đ n các ch s EPS, PE, ROE, ROA, PB và các ch sắ ầ ế ỉ ố ỉ ố
đã nêu đ ch n CP thích h p.ể ọ ợ

SAFC – CLB ch ng khoán Tp.HCM và B nứ ạ
www.safc.com.vn
Offline: 219B Ng Đình Chi u Q3ể
PH N 2Ầ

 Mục đích của trò phù phép BCTC: Có nhiều lý do mà các nhà lãnh đạo Cty cho phù phép
BCTC nhằm mục đích đẩy giá CP của mình lên cao.
 Phù phép thông qua các ước tính kế toán: Trong quá trình lập báo cáo tài chính, các Cty thường sử
dụng rất nhiều các ước tính kế toán (Accrual earnings management) có ảnh hưởng trực tiếp tới LN
trong kỳ của Cty. Vì không có một tiêu chuẩn chính xác về giá trị các ước tính này, nên nó được xem là
một công cụ đắc lực để phù phép LN. Một số thủ thuật làm tăng mức LN thường gặp như giảm mức
khấu hao, giảm mức dự phòng, giảm giá hàng tồn kho, giảm dự phòng nơ khó đói, không ghi nhận chi
phí khi tài sản bị giảm giá xuấng dưới giá trị thuần, vốn hoá các khoản chi phí không đủ điều kiện...
Thủ thuật phù phép LN dựa trên các ước tính kế toán thực chất không làm tăng LN mà chỉ đơn thuần
chuyển LN của kỳ sau sang kỳ hiện tại. Hậu quả tất yếu là LN các năm sau sẽ bị giảm. Để tiếp tục đáp
ứng kỳ vọng ngày càng cao của thị trường, báo cáo tài chính các năm tiếp theo cũng phải được phù
phép. Tuy nhiên, càng về sau, mức LN cần phù phép càng lớn khiến cho việc sử dụng các ước tính kế
toán trở lên vô hiệu. Đến khi “giấy không thể gói được lửa”, khủng hoảng là điều khó tránh khỏi

 Phù phép thông qua các giao dịch thực: phù phép LN thông qua việc giàn xếp một số giao
dịch thực (Real earnings management) nhằm tăng LN trong năm hiện tại, mặc dù các giao dịch đó
có thể không có lợi cho Cty về lâu dài.
 1. Tăng doanh thu (DT) thông qua các chính sách giá và tín dụng
Một biện pháp các doanh nghiệp thường sủ dụng để tăng LN khi thấy có nguy cơ không đạt kế hoạch đặt ra là
giảm giá bán hoặc nới lỏng các điều kiện tín dụng nhằm tăng lượng hàng bán ra trong những tháng cuối năm
tài chính. Biện pháp thứ hai là công bố kế hoạch tăng giá bán đầu năm sau. Ví dụ, để tăng LN Quí IV/2007,
một Cty sản xuất ôtô có thể công bố kế hoạch tăng giá bán từ Quí I/2008, lập tức DT Quí IV/2007 sẽ tưng vọt.
Hai biện pháp này cho phép Cty tăng LN trong năm hiện tại, nhưng sẽ bị giảm vào các năm sau, vì thực chất
Cty đã chuyển LN của năm sau sang năm hiện tại. Mặt khác, tăng giá bán năm sau còn làm giảm khả năng cạnh
tranh của Cty trên thị trường.
2. Cắt giảm chi phí hữu ích
Cắt giảm chi phí hữu ích như chi phí nghiên cứu và phát triển (R&D), chi phí quảng cáo, chi phí duy tu, bảo
dưỡng thiết bị cũng là cũng là một cách có thể làm tăng LN. Tuy nhiên, vì các chi phí này có vai trò cực kỳ
quan trọng đối với sự phát triển của Cty về lâu dài, nên sử dụng giải pháp này cũng đồng nghĩa với việc hy
sinh các khoản LN tiềm năng trong tương lai.

 Phù phép thông qua các giao dịch thực: Ngoài phù phép thông qua các ước tính kế toán, doanh nghiệp còn
có thể phù phép LN thông qua việc giàn xếp một số giao dịch thực (Real earnings management) nhằm tăng LN
trong năm hiện tại, mặc dù các giao dịch đó có thể không có lợi cho Cty về lâu dài.
 3. Trì hoãn thanh lý tài sản không có nhu cầu sử dụng hoặc các khoản đầu tư không hiệu quả
Đối với các tài sản doanh nghiệp không có nhu cầu sử dụng hoặc các khoản đầu tư không mang lại hiệu quả, giải pháp
tối ưu là thanh lý càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, thanh lý tài sản thường đem lại một khoản lỗ cho Cty trong năm hiện
tại. Do đó, nếu LN trong năm hiện tại có nguy cơ không đạt được mức kỳ vọng của thị trường, lãnh đạo Cty có thể
không muốn thanh lý, mặc dù trì hoãn sẽ gây nhiều thiệt hại cho Cty như làm phát sinh chi phí bảo quản, cản trở
không gian sản xuất. Với các tài sản và các khoản đầu tư không hiệu quả thì càng nắm giữ lâu, doanh nghiệp càng lỗ
4. Bán các khoản đầu tư hiệu quả
Ngoài trì hoãn thanh lý các khoản đầu tư không hiệu quả, Cty có thể bán các khoản đầu tư sinh lời nhằm tăng thêm LN
cho năm hiện tại. Động thái này được ví như “gặt lúa non”. Vì thế, áp dụng biện pháp trên có nghĩa là Cty tự nguyện
bỏ qua tiềm năng sinh lời lớn từ các khoản đầu tư này trong những năm tiếp theo.
5. Sản xuất vượt mức công suất tối ưu
Trong điều kiện thông thường, mỗi doanh nghiệp thường xác định một mức công suất tối ưu, tuỳ thuộc vào năng lực
nội tại cũng như điều kiện thị trường Tuy nhiên, trong trường hợp cần tăng LN, Cty có thể quyết định sản xuất vượt
mức công suất tối ưu. Điều này cho phép Cty giảm giá thành đơn vị sản phẩm nhờ tận dụng chi phí cố định. Mặt trái
của biện pháp này là máy mó, thiết bị phải làm việc quá mức ảnh hưởng tiêu cự tới năng suất và độ bền. Ngoài ra, sản
phẩm làm ra nhiều, nếu không bán được, sẽ phát sinh chi phí bảo quản và hàng tồn kho lâu ngày sẽ bị giảm giá trị.
SAFC – CLB ch ng khoán Tp.HCM và B n www.safc.com.vnứ ạ

 Cả hai biện pháp phù phép báo cáo tài chính (dựa trên các ước tính kế toán hay các giao dịch thực), về
bản chất, chỉ là chuyển LN của các năm sau sang năm hiện tại. Điểm khác biệt là ở chỗ: trong khi sử
dụng các ước tính kế toán không làm thay đổi khả năng sinh lời đích thực của doanh nghiệp, thì việc sử
dụng các giao dịch thực để phù phép LN sẽ gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng sinh lời của
Cty trong dài hạn. Xét về mặt này, làm tăng LN thông qua các ước tính kế toán được ưa chuộng hơn.
Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, sử dụng các ước tính kế toán không đủ sức giúp các doanh nghiệp
đạt được mức LN kỳ vọng và có thể sẽ gặp trở ngại từ phía kiểm toán viên. Do đó, doanh nghiệp có thể
phải dùng đến các giao dịch thực để tăng LN. Kiểm toán viên dù phát hiện các thủ thuật này nhưng vì
nó tuân thủ các chuẩn mực kế toán, nên cũng không thể yêu cầu doanh nghiệp điều chỉnh lại

 Tóm lại, dù áp dụng biện pháp nào, về lâu dài đều không có lợi cho NĐT cũng như cho
chính Cty. Xét trên phạm vi toàn xã hội, hậu quả còn nặng nề hơn, vì bê bối tài chính của
một Cty không chỉ ảnh hưởng riêng đến Cty đó, mà còn làm xói mòn lòng tin của NĐT đối
với thị trường. Để ngăn chặc những tác động tiêu cực của “Overvaluation”, các doanh
nghiệp cần có ý thức cung cấp thông tin đầy đủ và minh bạch cho nhà đầu tư. Bên cạnh đó,
các NĐT cũng cần tỉnh táo để không đẩy mọi việc đi quá xa vượt tầm kiểm soát. Tuy nhiên,
nhiều khi lợi ích ngắn hạn của “Overvaluation” quá hấp dẫn khiến các doanh nghiệp khó có
thể cưỡng lại được. Theo như nhận xét của Giáo sư M.C Jensen, Giám đốc Cty Tư vấn Quản
trị doanh nghiệp Monitor Group: “Overvaluation cũng giống như một loại heroin. Nó mang
cho ta cảm giác lâng lâng lúc ban đầu, nhưng không lâu sau đó sẽ là những nối đau không
cùng.

 Chiến lược đầu tư theo WAREN BUFFET
 Chiến lược đầu tư theo BENJAMIN GRAHAM
 Lựa chọn CP theo Phương pháp CANSLIM

 Warren Buffett - người được xem là NĐT tài chính thành công nhất thế giới cho đến
hiện tại. Ông đã từng là người giàu nhất thế giới, và hiện tại là người giàu thứ ba
thế giới
 Ông đặt ra các nguyên tắc và thực hiện theo các nguyên tắc đó
› Đầu tư vào Cty chứ không đầu tư vào CP
› Đầu tư theo giá trị thực: Những câu hỏi Warren Buffett đặt ra trước khi quyết
định chọn Cty/CP để đầu tư
› Chọn thời điểm mua
› Không quan tâm (b ngoài tai) m t s v n đ .ỏ ộ ố ấ ề
› Danh ngôn (W.B)

 Đầu tư vào Cty chứ không đầu tư vào CP:
 Warren Buffett quan niệm rằng CP chỉ là tờ giấy chứng nhận
quyền sở hữu của cổ đông đối với Cty đó. Ông không đầu tư vào
CP, mà đầu tư vào Cty. Nói một cách khác, ông hoàn toàn không
quan tâm đến việc mua đi bán lại CP trong thời gian ngắn. Thay
vào đó, ông áp dụng chiến lược “buy and hold” - mua và giữ -
nghĩa là ông sẽ giữ CP trong thời gian dài, rất dài và đôi khi giữ
luôn nếu đó là những Cty ông xác định là chiến lược của mình

 Đầu tư theo giá trị thực: Những câu hỏi Warren Buffett đặt ra trước khi quyết định chọn
Cty/CP để đầu tư:
 - Cty có phát triển tốt không, có lợi thế cạnh tranh không? Warren Buffett chỉ muốn mua CP
của Cty có lợi thế cạnh tranh cao; hoặc là Cty dẫn đầu thị trường của ngành kinh doanh
chính của nó; hoặc là có thương hiệu được khách hàng đánh giá cao. Ông không muốn đầu
tư vào những Cty không có lợi thế cạnh tranh và chỉ có thể cạnh tranh bằng cách giảm giá
bán. Ông còn xét xem Cty mà ông sắp đầu tư có nguy cơ bị Cty lớn mạnh khác nhảy vào
cạnh tranh hay không. Ông là người sáng chế ra từ “economic moat” ngụ ý Cty đó có lợi thế
cạnh tranh và tạo ra “hàng rào” ngăn cản sự cạnh tranh của các Cty khác.

 - Cty đó có mô hình kinh doanh đơn giản không? Warren Buffett chỉ đầu tư vào các Cty có
mô hình đơn giản, dễ hiểu, không quá phức tạp. Ông chỉ đầu tư vào những ngành mà ông
biết rất rõ.

 - LN Cty tốt, tăng trưởng ổn định không?


 Đầu tư theo giá trị thực: Những câu hỏi Warren Buffett đặt ra trước khi quyết định chọn Cty/CP để đầu tư:

 - Tỷ số nợ trên vốn có thấp không? Tỷ số LN trên nợ có cao
không? Giả sử LN không đạt được mức kỳ vọng, Cty có khả
năng trả được nhũng món nợ đến hạn không?

 - Tỷ lệ LN trên vốn đầu tư có tốt không? Đây là một trong
những chỉ số mà Buffett đặc biệt quan tâm. Ông chỉ đầu tư
vào những Cty tạo ra mức LN tốt.
 - Chi phí vận hành của Cty có ở mức chấp nhận được hay
không?

 - Dòng tiền mặt để đầu tư có đủ lớn để tạo ra LN và sự tăng
trưởng?


 Đầu tư theo giá trị thực: Những câu hỏi Warren Buffett đặt ra trước khi quyết định chọn
Cty/CP để đầu tư:

 - Cty có giữ lại LN để tái đầu tư hay không? Việc Cty chia cổ tức hay không chia cổ tức là
một trong những điểm khác biệt giữa Benjamin Graham và Warren Buffett. Benjamin
Graham cho rằng Cty nên chia cổ tức cho nhà đầu tư. Đối với ông, cổ tức được chia tốt hơn
cổ tức được giữ lại trong Cty. Trong khi đó, Warren Buffett muốn Cty giữ lại LN để tái đầu
tư. Ông cho rằng, nếu như Cty đang làm ra LN tốt - bằng hay cao hơn mức lãi suất mong
muốn - thì Cty nên giữ LN lại để tái đầu tư. Khi đó Cty sẽ trở thành một máy in tiền với tốc
độ ngày càng tăng cao nhờ hiệu ứng tuyệt vời của lãi suất kép.

 - Ban lãnh đạo có giỏi, có tầm nhìn, có bề dày thành tích về quản lý kinh doanh, có đạo đức
không? Buffett chỉ đầu tư vào những Cty ông tin rằng ban lãnh đạo có năng lực.

 Chọn thời điểm mua:

 Ông không bao giờ vội vã mua những CP có biên độ an toàn không rõ
ràng. Thường thì ông sẽ đợi khi thị trường vào giai đoạn điều chỉnh hoặc
khi thị trường đang thời kỳ giảm giá mạnh. Khi đó ông sẽ mua được CP
của Cty với giá thấp hơn giá trị nội tại của nó. Phương pháp đầu tư đơn
giản này đã giúp ông thành công lớn và trở thành một trong những người
có tài sản lớn nhất thế giới. Nó cũng giúp ông thoát được tổn thất trong
những giai đoạn mà hầu hết mọi người đều bị thiệt hại, ví dụ như giai
đoạn CP các Cty Internet bùng nổ và sụp đổ. Tuy vậy, ông bị một số
người phê bình là quá thận trọng và vì thế đã bỏ qua những cơ hội lớn.

 Không quan tâm :

 Với chiến lược đầu tư nói trên Warren Buffett không quan tâm nhiều đến
sự lên xuống của giá cả thị trường chứng khoán cũng như chu kỳ kinh tế.
Nói đúng hơn ông chỉ quan tâm đến việc lên xuống giá khi ông chọn thời
điểm mua. Khi đã mua rồi, ông không quan tâm đến sự lên xuống của giá
nữa.

 Một điểm nữa khá đặc biệt là ông rất ít quan tâm đến việc đa dạng hóa
danh mục đầu tư. Nhiều NĐT đã nghiên cứu và thực hiện thành công các
phương pháp đa dạng hóa danh mục đầu tư tức là chọn nhiều CP của các
Cty khác nhau, ngành khác nhau có tác dụng bổ sung, tương hỗ nhằm đạt
được LN cao nhất có thể trong khi giảm rủi ro đến mức thấp nhất. Warren
Buffett không theo trường phái đa dạng hóa này. Ông cho rằng nếu đã
chọn được doanh nghiệp tốt để đầu tư thì sẽ đạt LN cao và rủi ro thấp.
Việc đa dạng hóa danh mục đầu tư, tức là chọn thêm những CP khác vào
danh mục đầu tư sẽ giảm LN cao tạo ra từ Cty/CP chính yếu.

 Theo ông, nếu “lỡ” đầu tư vào doanh nghiệp có lãi suất thấp hơn kỳ vọng,
thì hãy rút ra càng sớm càng tốt, vì càng để lâu, NĐT càng bị lỗ và vì thế
mất cơ hội đầu tư ở Cty tốt. Còn nếu đã đầu tư đúng Cty làm ăn hiệu quả,

 L i hay ý đ pờ ẹ :

 “Luật số 1: Đừng bao giờ thua lỗ. Luật số 2: Không được bao giờ quên luật số 1”.
Nguyên tắc này khác hẳn với nguyên tắc cơ bản của các nhà kinh doanh CP thành công:
phải biết chấp nhận thắng và thua.

 “Giá là những gì chúng ta phải trả. Giá trị là những gì chúng ta nhận được”.

 “Nếu là NĐT bạn hãy tập trung vào việc Cty đó sẽ hoạt động kinh doanh như thế nào.
Nếu là nhà đầu cơ, bạn hãy quan tâm đến giá thị trường của nó, và đó không phải là
cách làm hay cuộc chơi của chúng tôi”.

 “Nguyên tắc để làm giàu: Hãy sợ hãi khi những người khác tham lam. Hãy tham lam khi
những người khác sợ hãi”.

 (Theo ông khi số đông “tham lam” sẽ đẩy giá CP lên quá cao, vượt qua giá trị thật. Còn
khi số đông sợ hãi sẽ đẩy giá CP xuống tạo ra những CP có biên độ an toàn, và LN trong
tương lai cao).

 “Thời gian là kẻ thù của những doanh nghiệp làm ăn thua lỗ và là bạn của doanh nghiệp
đang ăn nên làm ra. Nếu doanh nghiệp bạn đầu tư có tỷ suất LN trên vốn chủ sở hữu
20-25%, thời gian là bạn của bạn. Nếu tỷ suất LN của doanh nghiệp thấp hơn mức bạn
mong muốn thì thời gian là kẻ thù của bạn”.

 Gi i thi uớ ệ : Là một NĐT thành công, Benjamin Graham được xem như “ông thầy
của Wall Street” và cũng là người đi đầu trong chiến lược đầu tư theo giá trị
 Ba tiêu chuẩn chính
› 1/ Chỉ tiêu LN
› 2/ doanh thu (Lượng hàng bán).
› 3/ Chỉ tiêu LN/doanh thu

 Thu nh p dòng hay LN sau thu có th đ c xem xét b ng t ng LNậ ế ể ượ ằ ổ
hay xét trên m t đ n v CP (EPS). M t Cty có s gia tăng v t c độ ơ ị ộ ự ề ố ộ
tăng tr ng thu nh p khi t c đ tăng tr ng thu nh p c a quý sauưở ậ ố ộ ưở ậ ủ
cao h n quý tr c.ơ ướ
 M t CP t t có t c đ gia tăng v tăng tr ng thu nh p cao h n soộ ố ố ộ ề ưở ậ ơ
v i 3 hay 4 quý tr c li n k . Tăng tr ng c a ch s thu nh p ít nh tớ ướ ề ề ưở ủ ỉ ố ậ ấ
là 25% so v i cùng quý c a năm tr c. EPS hàng năm c a CP t t ítớ ủ ướ ủ ố
nh t ph i tăng tr ng 25% so v i 3 năm tr c đó.ấ ả ưở ớ ướ
 Theo cách nghĩ thông th ng thì nên ch n mua nh ng CP có P/Eườ ọ ữ
th p (P/E: Ch s giá chia cho thu nh p c a m i CP), và cho r ngấ ỉ ố ậ ủ ỗ ằ
nh ng CP có ch s này cao là đ t và không nên mua.ữ ỉ ố ắ
 Th c t cho th y, nh ng CP t t nh t th ng có ch s này cao. Nênự ế ấ ữ ố ấ ườ ỉ ố
ch n CP c a nh ng Cty thua l tr c khi Cty đó tr l i tr ng thái cóọ ủ ữ ỗ ướ ở ạ ạ
lãi khi các NĐT khác phát hi n ra nó.ệ
 M t s tiêu chí ch n l a CP căn c vào ch tiêu LN bao g m: D aộ ố ọ ự ứ ỉ ồ ự
vào th c hi n thu nh p quan tr ng h n thu nh p d ki n; l a ch nự ệ ậ ọ ơ ậ ự ế ự ọ
nh ng Cty có t c đ tăng tr ng thu nh p ít nh t 25% quý g nữ ố ộ ưở ậ ấ ở ầ
nh t; l a ch n Cty có s gia tăng v t c đ tăng tr ng thu nh p 3ấ ự ọ ự ề ố ộ ưở ậ ở
hay 4 quý g n nh t; l a ch n Cty có thu nh p hàng năm tăngầ ấ ự ọ ậ
tr ng ít nh t 25% so v i m i năm c a 3 năm tr c.ưở ấ ớ ỗ ủ ướ

 EPS có th đ c xem xét b ng t ng LN hay xét trên m t đ n v CP.ể ượ ằ ổ ộ ơ ị
M t Cty có s gia tăng v t c đ tăng tr ng thu nh p khi t c độ ự ề ố ộ ưở ậ ố ộ
tăng tr ng EPS c a quý sau cao h n quý tr c.ưở ủ ơ ướ
 M t CP t t là CP có t c đ tăng tr ng EPS cao h n so v i 3 hay 4ộ ố ố ộ ưở ơ ớ
quý tr c li n k . Tăng tr ng c a ch s thu nh p ít nh t là 25% so v iướ ề ề ưở ủ ỉ ố ậ ấ ớ
cùng quý c a năm tr c. EPS hàng năm c a CP t t ít nh t ph i tăngủ ướ ủ ố ấ ả
tr ng 25% so v i 3 năm tr c đó.ưở ớ ướ
 Theo cách nghĩ thông th ng thì nên ch n mua nh ng CP có P/Eườ ọ ữ
th p, và cho r ng nh ng CP có ch s này cao là đ t và không nênấ ằ ữ ỉ ố ắ
mua.
 Th c t cho th y, nh ng CP t t nh t th ng có ch s này cao. Nênự ế ấ ữ ố ấ ườ ỉ ố
ch n CP c a nh ng Cty thua l tr c khi Cty đó tr l i tr ng thái cóọ ủ ữ ỗ ướ ở ạ ạ
lãi khi các NĐT khác phát hi n ra nó.ệ
 M t s tiêu chí ch n l a CP căn c vào ch tiêu LN bao g m: D aộ ố ọ ự ứ ỉ ồ ự
vào th c hi n thu nh p quan tr ng h n thu nh p d ki n; l a ch nự ệ ậ ọ ơ ậ ự ế ự ọ
nh ng Cty có t c đ tăng tr ng thu nh p ít nh t 25% quý g nữ ố ộ ưở ậ ấ ở ầ
nh t; l a ch n Cty có s gia tăng v t c đ tăng tr ng thu nh p 3ấ ự ọ ự ề ố ộ ưở ậ ở
hay 4 quý g n nh t; l a ch n Cty có thu nh p hàng năm tăngầ ấ ự ọ ậ
tr ng ít nh t 25% so v i m i năm c a 3 năm tr c.ưở ấ ớ ỗ ủ ướ

 L ng hàng bán là ch tiêu quan tr ng nh t đ đo l ng m t Cty có s cượ ỉ ọ ấ ể ườ ộ ứ
m nh hay không và là nhân t chính c a tăng tr ng. Khi ch n l a CP t tạ ố ủ ưở ọ ự ố
hãy tìm Cty có t c đ bán hàng m nh đ làm ti n đ cho tăng tr ng thuố ộ ạ ể ề ề ưở
nh p.ậ
 M t s bi u hi n có th xem xét khi m t Cty gia tăng l ng hàng bán nhộ ố ể ệ ể ộ ượ ư
nhi u khách hàng h n, khách hàng tăng l ng mua, Cty gi i thi u s n ph mề ơ ượ ớ ệ ả ẩ
m i ho c thâm nh p vào th tr ng m i, Cty c i thi n s n ph m cũ.ớ ặ ậ ị ườ ớ ả ệ ả ẩ
 Tiêu chí để xác định Cty có tăng trưởng bán hàng tốt nếu 3 quý gần nhất
có sự tăng lượng hàng bán lớn hơn hoặc bằng 25% so với quý gần nhất
trước đó

 C n xem xét k ch tiêu doanh thu vì đôi khi l ng hàng bán v n n ch aầ ỹ ỉ ượ ẫ ẩ ứ
nh ng v n đ . Cty có th quá ph thu c vào m t s khách hàng, ph thu cữ ấ ề ể ụ ộ ộ ố ụ ộ
quá nhi u vào m t s m t hàng hay quá ph thu c vào th tr ng xu t kh u.ề ộ ố ặ ụ ộ ị ườ ấ ẩ
 V i nh ng nhà bán l , n u m thêm m t c a hàng m i cũng làm tăng thêmớ ữ ẻ ế ở ộ ử ớ
l ng hàng bán ngay c khi l ng hàng bán nh ng c a hàng cũ đangượ ả ượ ở ữ ử
x u đi.ấ
 Cũng c n l u ý đ n vi c Cty thêm vào l ng hàng bán đ c mà th c t nóầ ư ế ệ ượ ượ ự ế
ch a x y ra, hay các đ n đ t hàng mà không đ c chuy n đi hay ch a thuư ả ơ ặ ượ ể ư
đ c ti n bán đã đ c h ch toán làm gia tăng l ng hàng bán.ượ ề ượ ạ ượ

› 3/ Chỉ tiêu LN/doanh thu
 LN ròng đánh giá t l chuy n doanh thu thành thu nh p. Trên quan đi mỷ ệ ể ậ ể
c a nhà đ u t , nên tìm nh ng Cty có s tăng v t l LN dòng/doanh thu.ủ ầ ư ữ ự ề ỷ ệ
Con s này càng l n thì Cty có s t t lên v qu n lý và có s t t lên trongố ớ ự ố ề ả ự ố
các ho t đ ng.ạ ộ
 LN ròng có th là đ u m i ch y u tìm CP đ mua và nên so sánh ch s nàyể ầ ố ủ ế ể ỉ ố
gi a các Cty có ngành ngh t ng đ ng. Tiêu chí đ xác đ nh cho ch tiêuữ ề ươ ồ ể ị ỉ
này là LN tr c thu ít nh t đ t 18% doanh thu. Yêu c u LN sau thu luôn đ tướ ế ấ ạ ầ ế ạ
10% tr lên.ở
 Tuy nhiên, cũng c n ph i xét c nh ng ch tiêu c b n khác nh tăng tru ngầ ả ả ữ ỉ ơ ả ư ở
thu nh p. M c tăng v LN ròng s ít đi n u doanh thu gi m, ngo i tr có sậ ứ ề ẽ ế ả ạ ừ ự
thay đ i v chi n l c c a Cty khi c t gi m nh ng dây chuy n s n xu tổ ề ế ượ ủ ắ ả ữ ề ả ấ
không hi u qu . N u LN có xu h ng gi m, đó có th là tín hi u cho th y Ctyệ ả ế ướ ả ể ệ ấ
đang đánh m t l i th c nh tranh.ấ ợ ế ạ
LN dòng

 Gi i thi u:ớ ệ William J. ONeil là một mẫu NĐT chứng khoán thành công tại Mỹ. Khởi nghiệp bằng nghề kế toán
viên, ông nhanh chóng bị cuốn vào cơn sốt CP trên thị trường chứng khoán, để rồi với những công thức đầu tư
của riêng mình, ông đã trở thành một nhà “phù thuỷ” tại Wall Street khi thu về hàng triệu USD LN mỗi năm từ
CP. Hiện William là chủ tịch kiêm giám đốc điều hành hãng nghiên cứu đầu tư William J. ONeil & Company
do chính ông thành lập
 Các tiêu chuẩn chính
› C: Current Quaterly Earnings Per Share (lãi ròng trên mỗi CP của quý gần
nhất)
› A: Annual Earnings Increases (sự gia tăng lãi ròng hàng năm)
› N: New Products, New Management, New Highs (sản phẩm mới, sự quản lý
mới, mức giá trần mới)
› S: Supply and Demand (nguồn cung và cầu)
› L: Leader and Laggard (CP đầu bảng và CP tụt hậu)
› I: Institutional Sponsorship (sự ủng hộ của các định chế tài chính và đầu tư)
› M: Market Direction (định hướng thị trường)
›

 Tiêu chuẩn C: Current Quaterly Earnings Per Share (lãi ròng
trên mỗi CP của quý gần nhất)
 William nhận định rằng, hầu hết các CP tốt đều có sự
gia tăng LN so với cùng quý năm trước đó và tỷ lệ tăng
càng cao thì chứng tỏ CP càng có nhiều triển vọng.
Theo ông, các NĐT trước khi bỏ tiền ra mua CP cần
xem xét tới sự gia tăng mạnh mẽ LN của CP đó, cụ thể
là mức tăng trưởng của lãi ròng trên mỗi CP trong 3
tháng gần nhất.
Nhưng phải tìm hiểu sự gia tăng LN này ở đâu và như
thế nào? William cho rằng NĐT có thể nghiên cứu các
báo cáo tài chính có kiểm toán của Cty niêm yết, cùng
với việc thăm dò các các kênh thông tin khác như báo
chí, người quen... Điều quan trọng là các NĐT cần coi
trọng độ tin cậy và tính đồng nhất của thông tin,
chẳng hạn có thể có điều gì đó không đúng, nếu doanh
thu của Cty tăng 20%, trong khi lãi ròng chỉ tăng 5%.

 Tiêu chuẩn A: Annual Earnings Increases (sự gia tăng lãi ròng hàng
năm)
› Theo ONeil, CP tốt là CP có mức gia tăng LN đều đặn
trong vòng 5 năm trước đó. Các NĐT cần đặc biệt lưu ý
tới các CP có mức gia tăng LN hàng năm ổn định và đạt
trên 25%, tuy nhiên nên chú ý tới chu kỳ kinh doanh của
từng ngành, từng Cty. Theo ONeil, tiêu chí này có thể
giúp bạn loại bỏ khoảng 80% các CP tồi.
Để có được sự chính xác về mức gia tăng LN, NĐT cần
nghiên cứu tất cả các thông tin liên quan đến Cty mà họ
muốn đầu tư. Các thông tin này bao gồm lịch sử và đặc
điểm của Cty, tình hình tài chính, các chi tiết của đợt
phát hành CP và tổ chức bảo lãnh phát hành CP. NĐT có
thể tìm các thông tin này trong Bản thông cáo phát hành,
trong Báo cáo tài chính của Cty hoặc từ các Cty dịch vụ
tư vấn đầu tư. Các quyết định đầu tư chỉ nên đưa ra khi
bạn đã có đủ cơ sở thông tin về CP cũng như về mức
tăng trưởng lãi ròng hàng năm.

 Tiêu chuẩn N: New Products, New Management, New
Highs (sản phẩm mới, sự quản lý mới, mức giá trần mới)
 Những nghiên cứu của William chỉ ra rằng giá CP
tăng sẽ bắt nguồn từ một số nhân tố nội tại nào
đó. Những nhân tố này thường là sản phẩm mới
của Cty, ban giám đốc mới, phương thức quản lý
mới hay mức giá trần mới của CP trên thị trường
chứng khoán.
Do vậy, sẽ không bao giờ thừa nếu các NĐT quan
tâm đến những nhân tố nội tại này. Nếu xét thấy
những nhân tố này có sự ổn định, không có biểu
hiện đột biến theo chiều hướng xấu, thì đó sẽ là
một CP có nhiều triển vọng tăng trưởng trên thị
trường chứng khoán.

 Tiêu chuẩn S: Supply and Demand (nguồn cung và cầu)
 Trong KD, quy luật cung cầu luôn có ảnh hưởng rất lớn đến
giá thành sản phẩm, và đầu tư CK cũng không phải là một
ngoại lệ. Giá CP cũng chịu tác động từ quy luật cung cầu.
William cho rằng CP của các Cty đại chúng, có quy mô lớn,
sản phẩm chất lượng không phải lúc nào cũng đáng để mua,
bởi lượng cầu của những CP này khá lớn, trong khi nguồn
cung lại ít nên giá thường bị đẩy lên cao giả tạo, không phản
ánh đúng giá trị thực tế của CP cũng như rất khó sinh LN lớn.
Chính những CP có số lượng lưu hành thấp trên thị trường
mới có nhiều triển vọng và có khả năng tăng giá hơn so với
các CP có số lượng lưu hành lớn. Từ đó suy ra, CP được các
nhà quản trị hàng đầu nắm giữ với tỷ lệ lớn thường là những
CP có độ an toàn cao. William đặc biệt lưu ý tới các CP được
Cty mua lại và CP của các Cty có tỷ lệ nợ dài hạn trên vốn tự
có vừa phải, bởi theo ông thì tỷ lệ này càng cao bao nhiêu
Cty sẽ càng phải đương đầu với áp lực trả lãi trong tương lai
nhiều bấy nhiêu. Các NĐT nên so sánh tỷ số này ở Cty mình
dự định đầu tư với tỷ số nợ bình quân ở các Cty trong cùng

 Tiêu chuẩn L: Leader and Laggard (CP đầu bảng và
CP tụt hậu)
 Theo ONeil, NĐT trên thị trường chỉ nên mua 2
hay 3 CP tốt nhất trong nhóm những CP đầu
bảng hiện tại, còn lại nên dành tiền cho những
CP có khả năng sinh lời trong tương lai. Ðặc
biệt, các NĐT cần tránh mua những CP có mức
tăng trưởng cao nhưng không bền vững, chẳng
hạn như CP lên giá theo trào lưu, theo sự kiện
nổi bật… bởi vì các CP này được đánh giá là
những CP tụt hậu, không sớm thì muộn cũng
mất giá.

 Tiêu chuẩn I: Institutional Sponsorship (sự ủng hộ của các
định chế tài chính và đầu tư)
› Định chế tài chính đầu tư ở đây thường là các cơ
quan chức năng, các cơ quan chính phủ chuyên
về tài chính đầu tư. Các cơ quan này có thể nắm
giữ một số lượng CP nhất định của các Cty nào
đó, nhờ vậy mà Cty sẽ có sự ủng hộ và trợ giúp
mạnh mẽ từ những cơ quan này, một điều kiện
vô cùng thuận lợi cho hoạt động kinh doanh,
khiến giá CP tăng mạnh. Tuy nhiên, một số lượng
quá lớn các định chế tài chính đầu tư nắm giữ CP
lại trở thành yếu tố bất lợi, vì điều đó đồng nghĩa
với việc nguồn cung sẽ hạn chế bởi các cơ quan
ít khi muốn bán từng phần CP của mình, đẩy tính

 Tiêu chuẩn M: Market Direction (định hướng thị trường)
› Cho dù bạn hoàn toàn chính xác khi nhận định về cả 6 tiêu chí kể trên,
nhưng đến tiêu chí định hướng thị trường bạn mắc phải sai lầm thì sẽ
có đến 5 trong số 7 CP bạn mua sẽ mất giá và khiến bạn thua lỗ. Yếu
tố thị trường là rất quan trọng bởi nó ảnh hưởng mạnh mẽ đến giá CP.
Khi hàng loạt các CP cùng ngành trên thị trường bị mất giá, thì giá CP
của Cty mà bạn lựa chọn chắc chắn cũng sẽ sụt giảm theo. Ngược lại,
nếu giá CP của các Cty này tăng theo sự phát triển của thị trường thì
CP bạn mua vào cũng được “ăn theo” những chỉ số tích cực đó. Do đó,
William nhấn mạnh đến tầm quan trọng của việc nghiên cứu các đồ thị
biến động giá chứng khoán theo ngày, theo tuần và theo tháng trước
mỗi quyết định đầu tư CP.
Một trong những thành công lớn nhất của William là đầu tư vào CP của
hãng dược phẩm Syntex. Đây là hành động táo bạo và liều lĩnh, theo
đánh giá của các NĐT chuyên nghiệp lúc bấy giờ, bởi Syntex là hãng
sản xuất thuốc tránh thai đầu tiên trên thế giới. Nhưng rồi kết quả đã
chứng minh quyết định của William là đúng. Chỉ một thời gian ngắn sau
đó, Syntex đã công bố doanh thu hàng quý tăng trưởng trên 300% và
CP của Syntex từ chỗ còn “ẩn danh” với mức giá 100 USD/CP đã trở
thành CP tăng trưởng mạnh mẽ với mức giá 550 USD/CP trong vòng
chưa đầy sáu tháng. Chính nhờ khoản LN kếch sù từ Syntex mà William
đã có tiền để thành lập Cty William J. ONeil & Company của riêng mình.

 Goerge Soros, một trong những NĐT lớn nhất tại phố
Wall, đúc kết rằng: “Không có lĩnh vực nào đem lại LN
nhanh và lớn bằng đầu tư CK”. Có khá nhiều người xem
việc đầu tư CK là cuộc chơi ngẫu hứng với hy vọng sẽ
kiếm được nhiều tiền một cách nhanh chóng. Tuy nhiên,
lĩnh vực đầu tư đầy hấp dẫn này dường như không có
chỗ cho những quyết định theo cảm tính. Đối với William
ONeil cũng như nhiều “cây đại thụ” khác tại phố Wall,
các quyết định lựa chọn CP cần được dựa trên sự phân
tích và phối kết hợp giữa các yếu tố định lượng và định
tính. Chìa khoá PT trong đầu tư CP là tìm ra những CP có
tiềm năng tăng trưởng lớn nhất trong thời điểm bạn mua
chúng. Nói cách khác, bạn phải có kỹ năng phán đoán,
xem xét và phân tích vấn đề cùng với việc hoạch định
một kế hoạch đầu tư thích hợp để xác định thời điểm
mua vào những CP mạnh và bán đi những CP yếu.
Adwin

Giáo trình Phân tích Chứng khoán cơ bản

Recomendados

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Destaque

Destaque (20)

Giáo trình Phân tích Chứng khoán cơ bản

Notas do Editor