1. การพัฒนาเขาหินซ้ อน
พระราชดารัส
“...ประวัตมว่า ตอนแรกมีทดน ๒๖๔ ไร่ ที่ผ้ ูใหญ่ บ้านให้ เพือสร้ าง
ิ ี ี่ ิ ่
ตาหนัก ในปี ๒๕๒๒ ทีเ่ ชิงเขาหินซ้ อนใกล้ วดเขาหินซ้ อน ตอนแรก
ั
ก็ต้องค้ นคว้ าว่ าทีตรงนั้นคือตรงไหน ก็พยายามสื บถามก็ได้ พบบน
่
แผนทีพอดี อยู่มุมบนของระวางของแผนที่ จึงต้ องต่ อแผนที่ ๔
่
ระวาง สาหรับให้ ได้ ทราบว่ าสถานที่ตรงนั้นอยู่ตรงไหน ก็เลยถามผู้ที่
ให้ ทน้ันนะ ถ้ าหากไม่ สร้ างตาหนัก แต่ ว่าสร้ างเป็ นสถานทีทจะศึกษา
ี่ ่ ี่
เกียวกับ การเกษตรจะเอาไหม เขาก็บอกยินดี ก็เคยเริ่มทาในทีน้ัน...”
่ ่

2. ความเป็ นมา
• เมื่อวันที่ ๘ สิ งหาคม พุทธศักราช ๒๕๒๒ พระบาทสมเด็จพระเจ้ าอยู่หัว ได้
เสด็จพระราชดาเนิน ไปทรงเปิ ดศาลบวรราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระ
ปิ่ นเกล้ าเจ้ าอยู่หัว ณ ตาบลเขาหินซ้ อน อาเภอพนมสารคาม จังหวัด
ฉะเชิงเทรา ราษฎรได้ น้อมเกล้ าฯ ถวายทีดนหมู่ที่ ๒ ตาบลเขาหินซ้ อน อาเภอ
่ ิ
พนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา จานวน ๒๖๔ ไร่ พระองค์ ได้ เสด็จฯ
ทอดพระเนตรทีดนดังกล่ าว และทรงมีพระราชดาริกบอาเภอ จังหวัด และ
่ ิ ั
หน่ วยราชการต่ าง ๆ ได้ แก่ กรมชลประทาน กรมพัฒนาที่ดน กรมป่ าไม้ กรม
ิ
ปศุสัตว์ ให้ ร่วมกันพัฒนาพืนทีแห่ งนีจดทาเป็ นศูนย์ ศึกษาตัวอย่ าง สาธิตการ
้ ่ ้ั
พัฒนาด้ านการเกษตรกรรมและงานศิลปชีพ เพือเป็ นแหล่ งให้ เกษตรกร
่
ตลอดจนผู้สนใจได้ เข้ าชมศึกษา ค้ นคว้ า หาความรู้ เพิมเติมได้
่

3. ความเป็ นมา(ต่ อ)
• จากพระราชดาริข้างต้ น หน่ วยงานทีเ่ กียวข้ องรวมทั้งภาคเอกชนได้ ประชุ มปรึกษาหารือกัน
่
มอบหมายให้ กรมพัฒนาที่ดนเป็ นเจ้ าของเรื่อง กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ได้ แต่ งตั้ง
ิ
คณะกรรมการบริหารงานขึนคณะหนึ่ง เรียกว่ า "คณะกรรมการบริหารและกรรมการทีปรึกษา
้ ่
ศูนย์ ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้ อน อาเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา" คณะกรรมการ
บริหารฯ ได้ ทาหนังสื อในนามของ กรมพัฒนาที่ดน กส. ๐๘๐๑/๑๐๙๔ ลงวันที่ ๑๙ กุมภาพันธ์
ิ
๒๕๒๓ ถึงสานักราชเลขาธิการ เพือนาความกราบบังคมทูลพระกรุณาขอรับพระราชทานชื่อของ
่
ศูนย์ เพือเป็ นสิ ริมงคลแก่ การดาเนินโครงการสนองพระราชดาริสืบไป และทางสานักราช
่
เลขาธิการได้ แจ้ งให้ ทราบตามหนังสื อ ที่ รล.๐๐๐๒/๓๐๔๑ ลงวันที่ ๒๙ มีนาคม ๒๕๒๓ ทรงพระ
กรุณาโปรดเกล้ าฯ ให้ ชื่อว่ า "ศูนย์ ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้ อน อาเภอพนมสารคาม จังหวัด
ฉะเชิงเทรา"

4. ความเป็ นมา(ต่ อ)
• เมื่อวันที่ ๓๐ เมษายน ๒๕๒๔ คณะรั ฐมนตรี ได้ อนุมัตให้ แต่ งตังเปลี่ยนแปลง
ิ ้
และปรั บปรุ งคณะกรรมการบริหารของโครงการศูนย์ ศึกษาการพัฒนาเขาหิน
ซ้ อนใหม่ เรี ยกว่ า "คณะกรรมการบริหารโครงการศูนย์ ศึกษาการพัฒนาเขาหิน
ซ้ อน" ประกอบด้ วยหม่ อมเจ้ าจักรพันธุ์เพ็ญศิริ จักรพันธุ์ องคมนตรีเป็ นองค์
ประธาน และหน่ วยงานต่ าง ๆ หลายกระทรวง ทบวง กรม รวมทังภาคเอกชน ้
เป็ นกรรมการและเลขานุการ และทาหน้ าที่เป็ นแกนกลางประสานงาน
ระหว่ างหน่ วยงานต่ าง ๆ จังหวัดฉะเชิงเทรารับผิดชอบต่ อพืนที่ศูนย์ ศึกษาฯ
้
ดูแลให้ ความปลอดภัยแก่ บุคคลและสนับสนุนการดาเนินงานที่ร่วม
ดาเนินการอยู่ โดยคณะกรรมการบริหารฯ ได้ พจารณาจาแนกพืนที่ภายใน
ิ ้
ศูนย์ ศึกษาฯ ตามความเหมาะสม พร้ อมทังมอบหมายให้ หน่ วยงานที่เกี่ยวข้ อง
้
ดาเนินการตามหน้ าที่รับผิดชอบและเหมาะสมกับสภาพท้ องถิ่น

5. ความเป็ นมา(ต่ อ)
• นอกจากนี ้ ผู้ว่าราชการจังหวัดปราจีนบุรีมีหนังสือกราบบังคมทูลพระ
กรุ ณาพระราชทานพระบรมราชวินิจฉัยเกี่ยวกับที่ดนที่ราษฎรอาเภอบ้ าน
ิ
สร้ าง จังหวัดปราจีนบุรี น้ อมเกล้ าฯ ถวายให้ เป็ นที่ดนส่ วนพระองค์ เนือที่
ิ ้
๘๖ ไร่ และกรมพัฒนาที่ดนได้ รับแจ้ งจากสานักราชเลขาธิการ ตามหนังสือ
ิ
ที่ รล.๐๐๐๗/๙๙๓๗ ลงวันที่ ๑๑ กันยายน ๒๕๒๔ ว่ า พระบาทสมเด็จพระ
เจ้ าอยู่หัวทรงพระกรุ ณาโปรดเกล้ าฯ ให้ ใช้ สถานที่ดงกล่ าวจัดตังเป็ นสาขา
ั ้
ของศูนย์ ศกษาการพัฒนาเขาหินซ้ อน และโปรดเกล้ าฯ ให้ กรมพัฒนาที่ดน
ึ ิ
กรมส่ งเสริมการเกษตร กรมชลประทาน กรมประมงฯ ร่ วมกันพิจารณา
ดาเนินการ

6. ความเป็ นมา(ต่ อ)
• ดังนั้น นับแต่ เริ่มตั้งศูนย์ ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้ อน ได้ มราษฎรที่มจตศรัทธาน้ อม
ี ีิ
เกล้ าฯ ถวายที่ดนเพิมเติมอีก ๔๙๗ ไร่ ผนวกกับที่ดนบริเวณสวนรุ กขชาติและสวน
ิ ่ ิ
พฤกษศาสตร์ รวมเป็ นเนือที่ท้ ังหมดของศูนย์ ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้ อน ๑,๒๒๗ ไร่
้
เศษ นอกจากนีราษฎรตาบลบางแตน อาเภอบ้ านสร้ าง จังหวัดปราจีนบุรี ได้ น้อมเกล้ า
้
ฯ ถวายที่ดนรวม ๓ แปลง จานวน ๑๔๕ ไร่ ดาเนินการจัดทาในลักษณะ "ศูนย์ บริการ
ิ
พัฒนาฯ" คือ ทาทั้งการสาธิตเพือเป็ นตัวอย่ าง และให้ บริการพัฒนาแก่ราษฎรด้วย
่
โดยใช้ ชื่อว่ า "ศูนย์ บริการพัฒนาบ้ านสร้ าง จังหวัดปราจีนบุรี" ซึ่งอยู่ในข่ ายความ
รับผิดชอบของศูนย์ ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้ อน อีกประการหนึ่งนับว่ าเป็ นพระมหา
กรุ ณาธิคุณอย่ างใหญ่ หลวง คือ พระบาทสมเด็จพระเจ้ าอยู่หัวได้ พระราชทานพืนที่ ้
ส่ วนที่ตดกับศูนย์ ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้ อนประมาณ ๖๔๒ ไร่ ให้ เป็ นพืนที่
ิ ้
ทาการศึกษาวิจยและทดสอบการพัฒนาทางด้ านเกษตรกรรมเพือให้ ได้ ข้อมูลที่ถูกต้ อง
ั ่
แน่ นอนขึน เป็ นการสนับสนุนศูนย์ ศึกษาฯ อีกด้ านหนึ่งด้ วย
้

7. แนวทางการดาเนินการ
• คณะกรรมการบริหารโครงการศูนย์ ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้ อน ได้ กาหนดนโยบายเพื่อให้ สอดคล้ องกับ
พระราชดาริท่ ได้ รับพระราชทานแนวทางการพัฒนาไว้ และได้ แบ่ งพืนที่หลักเป็ นจานวน ๔ พืนที่
ี ้ ้
กล่ าวคือ
• (๑) พืนที่แห่ งแรก คือพืนที่ภายในศูนย์ ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้ อน อาเภอพนมสารคาม จังหวัด
้ ้
ฉะเชิงเทรา ประมาณ ๑,๒๒๗ ไร่ เศษ ผนวกกับพืนที่ท่ พระบาทสมเด็จพระเจ้ าอยู่หวได้ พระราชทานซึ่ง
้ ี ั
เป็ นพืนที่ตดกับศูนย์ ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้ อน ประมาณ ๖๔๒ ไร่ ให้ เป็ นพืนที่ท่ ทาการศึกษาวิจัย และ
้ ิ ้ ี
ทดสอบการพัฒนาด้ านการเกษตรกรรม รวมเป็ นพืนที่ทังหมดประมาณ ๑,๘๖๙ ไร่
้ ้
• (๒) พืนที่แห่ งที่สอง คือ ที่ตาบลบ้ านซ่ องและตาบลเขาหินซ้ อน อาเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา
้
เนือที่ประมาณ ๘๔ ไร่
้
• (๓) พืนที่แห่ งที่สาม คือ พืนที่ราษฎรรอบนอกศูนย์ ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้ อน ซึ่งเป็ นพืนที่ล่ ุมนาโจน
้ ้ ้ ้
เป็ นพืนที่ต่อเนื่องกับศูนย์ โครงการฯ จานวน ๑๔ หมู่บ้าน ในเขตตาบลเขาหินซ้ อนและตาบลเกาะขนุน
้
อาเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา พืนที่ประมาณ ๕๖,๐๐๐ ไร่ ซึ่งเป็ นหมู่บ้านบริวาร
้
• (๔) พืนที่แห่ งที่ส่ ี คือ ที่อาเภอบ้ านสร้ าง จังหวัดปราจีนบุรี เนือที่ประมาณ ๑๔๕ ไร่ ทาหน้ าที่เป็ น
้ ้
ศูนย์ บริการพัฒนาในเขตจังหวัดปราจีนบุรี เป็ นศูนย์ บริวารของศูนย์ ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้ อน
• นอกจากนี ้ พืนที่หลักดังกล่ าวแล้ ว ศูนย์ ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้ อนยังทาหน้ าที่ในการถ่ ายทอดวิชาการ
้
แผนใหม่ ทังด้ านการเพาะปลูกพืช การปศุสัตว์ การประมง การพัฒนาที่ดน รวมทังด้ านศิลปชีพ ให้ แก่
้ ิ ้
เกษตรกร หรื อประชาชนที่สนใจ ทังในจังหวัดปราจีนบุรี รวมทังจังหวัดต่ าง ๆ ในภาคตะวันออกและภาค
้ ้
กลางด้ วย

8. วัตถุประสงค์
• (๑) เพื่อยกระดับรายได้ ของเกษตรกรในบริเวณลุ่มนาห้ วยเจ็กและห้ วยนาโจน ซึ่งอยู่ใน
้ ้
เขตตาบลเขาหินซ้ อนและตาบลเกาะขนุน มีพนที่ปริมาณ ๕๖,๐๐๐ ไร่ มีรายได้ พอเพียง
ื้
ต่ อการยังชีพ คือ ประมาณ ๒๐,๐๐๐ บาทต่ อครอบครัวต่ อปี และจะใช้ พนที่เป็ นพืนที่
ื้ ้
พัฒนาตัวอย่ าง เพื่อให้ ศึกษาแนวทางการพัฒนาท้ องที่อ่ น ๆ ต่ อไป
ื
• (๒) เพื่อเป็ นแหล่ งศึกษาทางวิชาการ ในการหาลู่ทางพัฒนาการเกษตร และอาชีพของ
เกษตรกรในภาคตะวันออก โดยเฉพาะในจังหวัดฉะเชิงเทรา และจังหวัดปราจีนบุรี
• (๓) เพื่อเป็ นแหล่ งฝึ กอบรม ให้ ความรู้ ทางวิชาการเกษตรและศิลปาชีพพิเศษแก่
เกษตรกร

9. การดาเนินงานในส่ วนสหกรณ์
• งานด้ านบริหารโรงสีข้าวพระราชทาน
• ในปี พ.ศ. ๒๕๒๖ บริษัทซาตาเกะ เอ็นจิเนียริ่ง จากัด ประเทศญี่ปุ่นน้ อมเกล้ าฯ ถวายเครื่องสี
ข้ าวยี่ห้อ ซาตาเกะ รุ่ น ๑๐๗๐ กาลังผลิต ๒๔ ตัน/๒๔ ชั่วโมง พระบาทสมเด็จพระเจ้ าอยู่หัว
โปรดเกล้ าฯ ให้ ตดตังไว้ ท่ ศูนย์ ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้ อน เพื่อให้ มีการสีข้าวแบบสกรณ์ และ
ิ ้ ี
ช่ วยเหลือให้ บริการเกษตรกรในหมู่บ้านบริเวณรอบศูนย์ และใกล้ เคียงตลอดจนเป็ นแหล่ ง
ศึกษาดูงานแก่ ประชาชนทั่วไป คณะกรรมการบริหารโครงการศูนย์ ศกษาการพัฒนาเขาหินซ้ อน
ึ
จึงได้ มอบหมายให้ กรมส่ งเสริมสหกรณ์ เป็ นผู้รับผิดชอบดูแลการบริหารงานด้ านโรงสี นา
วิธีการสหกรณ์ มาช่ วยดาเนินการให้ เกิดผลดีแก่ เกษตรกรและสมาชิกตามพระราชประสงค์ เริ่ม
ให้ บริการสีข้าวแก่ เกษตรกรทั่วไปตังแต่ วันที่ ๑๗ เมษายน ๒๕๒๗ เป็ นต้ นมา โรงสีข้าว
้
พระราชทานช่ วยเหลือชาวนาในช่ วงที่ข้าวเปลือกมีราคาตกต่า ให้ ขายข้ าวเปลือกได้ ราคาดีขน ึ้
ขณะเดียวกันประชาชนก็จะได้ บริโภคข้ าวสารที่มีคุณภาพดี ราคาไม่ แพง ข้ าวสารที่สีได้ จะบรรจุ
ถุงในนามของศูนย์ ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้ อน ทาให้ โรงสีข้าวพระราชทานมีงานทามากขึน ้
ตามลาดับ ปี พ.ศ. ๒๕๒๘ จานวนผู้มาใช้ บริการโรงสีข้าวพระราชทาน ๒๔๖ คน จานวน
ข้ าวเปลือก ๙๐ ตัน

10. การดาเนินงานในส่ วนสหกรณ์ (ต่ อ)
• งานด้ านส่ งเสริมสหกรณ์
• หน่ วยงานส่ งเสริมสหกรณ์ ศูนย์ ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้ อนมีหน้ าที่แนะนาส่ งเสริม
สหกรณ์ การเกษตรพัฒนาเขาหินซ้ อน จากัด จานวน ๑ สหกรณ์ ปั จจุบนมีสมาชิก ๒๑๓
ั
คน ทุนเรือนหุ้น ๓๓๒,๔๐๐ บาท ทุนดาเนินงาน ๑,๔๓๒,๔๐๐ บาท ส่ งเสริมให้ เงินกู้แก่
สมาชิกจานวน ๑.๗๑ ล้ านบาท ส่ งเสริมการระดมทุนจานวน ๙๒,๐๐๐ บาท จัดหาวัสดุ
อุปกรณ์ การเกษตรและเครื่องอุปโภคบริโภคมาจาหน่ าย จานวน ๕๐๐,๐๐๐ บาท
ส่ งเสริมและพัฒนาอาชีพสมาชิกตามแนวทางการดาเนินงานของสหกรณ์ หรือทาง
ราชการ ได้ แก่ การปลูกพืชชนิดต่ าง ๆ จานวน ๗๗ คน เนือที่ ๑,๒๘๓ ไร่
้

11. นางสาวณัฐมน จุลทรัพย์
ม.๔/๖ เลขที่ ๒๐