» Jak wykorzystywać 5 czynnikowy model Inteligencji emocjonalnej w diagnozowaniu kapitału przywódczego? » Czym jest odporność psychiczna i jak ją mierzyć? » Co wpływa na rozwój odporności psychicznej? » Jak odporność psychiczna warunkuje sukcesy w zarządzaniu firmą? » Model 4 filarów osobistej mocy sprawczej lidera – narzędzie do business-coachingu

1. www.certes.plwww.certes.pl STANDARD
2014
Jak poprzez Action Learning wspierać
rozwój
inteligencji emocjonalnej (EQ)
odporności psychicznej (MT)
i potencjału przywódczego (LP)?
dr Lidia D. Czarkowska
Centrum Coachingu i Mentoringu
Akademii Leona Koźmińskiego

2. www.certes.pl
Life isn't about finding yourself.
Life is about creating yourself.
George Bernard Shaw

3. www.certes.pl
Planowanie
DziałanieObserwacja
RefleksjaDyskurs pomiędzy
uczestnikami
Praktyka w
społecznym
kontekście
Etap
rekonstruktywny
Etap
konstruktywny
Metoda Action Learning a Action Research
Opracowanie L.D. Czarkowska "Reflective spiral", za Carr, W., & Kemmis, S. (1986)
Becoming critical. Lewes: Falmer Pressfrom p. 186

4. www.certes.pl
EQ Inteligencja
emocjonalna
MTOdporność
psychiczna
LP Potencjał
przywódczy

5. www.certes.pl
Największy wróg charyzmy:
Według starożytnych Greków niszczy ona 4 cnoty:
Odwagę
Wstrzemięźliwość
Sprawiedliwość
Mądrość© Opracowanie Lidia D. Czarkowska

6. www.certes.pl
Wartości teliczne
Postawa
Coacha
Wartości autoteliczne
Owoce coachingu
W jaki sposób? Poprzez
co?
(Co wnosi COACH)
Po co? Co jest celem? Ku
czemu?
(Co rozwija KLIENT)
Poprzez akceptację
Ku wolności
Poprzez uważność
Ku samoświadomości
Poprzez autentyczność
Ku integralności
Poprzez rzetelność
Ku skuteczności
Poprzez partnerstwo
Ku odpowiedzialności
Poprzez zaufanie
Ku samorealizacji
Poprzez szacunek
Ku transcendencji
© Opracowanie Lidia D. Czarkowska

7. www.certes.pl
Teorie, koncepcje, modele

8. www.certes.pl
EQ – model Petera Salovey’a:
1) znajomość własnych emocji
2) kierowanie emocjami
3) zdolność motywowania się
4) rozpoznawanie emocji u innych
5) nawiązywanie i podtrzymywanie
związków z innymi
© opracowanie Lidia D. Czarkowska

9. www.certes.pl
Badania Johna D. Mayera
Istnieją trzy podstawowe kategorie osób
różniących się sposobem postrzegania
emocji i reagowania na nie:
dający się ogarnąć swoim emocjom,
świadomi swych emocji (obserwatorzy),
akceptujący swoje emocje.
© opracowanie Lidia D. Czarkowska

10. www.certes.pl
Model EQ Daniela Golemana
B) samoregulacja
© opracowanie Lidia D. Czarkowska
A) samoświadomość
C) motywacja
D) empatia
E) Umiejętności
społeczne

11. www.certes.pl
Model Kapitału emocjonalnego M. Newmana
Adaptacyjność
Elastyczność Optymizm
Równowaga życiowa
Samoaktualizacja
Zarządzanie sobą
Samokontrola
Poczucie wartości
Zaufanie do siebie
Umiejętności
społeczne
Budowanie relacji
Świadomość
społeczna
Empatia
Samoświadomość
Znajomość siebie
Bezpośredniość
© opracowanie Lidia D. Czarkowska

12. www.certes.pl
Odporność psychiczna
Mental Toughness
„Odporność psychiczna jest cechą osobowości,
która w dużej mierze określa, w jaki sposób
jednostka reaguje na wyzwanie, stres i presję,
niezależnie od panujących okoliczności.”
(Peter Clough i Doug Strycharczyk, 2012)
© opracowanie Lidia D. Czarkowska

13. www.certes.pl© opracowanie Lidia D. Czarkowska

14. www.certes.pl
Odporność psychiczna
• Kontrola
– Kontrola nad własnym życiem – w jakim stopniu uważamy, że
potrafimy kontrolować to co nam się przytrafia
– Kontrola nad własnymi emocjami – w jakim stopniu potrafimy
kontrolować własne emocje
• Zaangażowanie – do jakiego stopnia jesteśmy w stanie się w
coś zaangażować i co jesteśmy w stanie zrobić aby
dotrzymać słowa
• Wyzwanie – Jak postrzegasz wyzwania – jako możliwości czy
ryzyko?
• Odwaga/ Pewność Siebie
– Wiedza, Umiejętności – wierzę, że mam właściwe umiejetności
lub mogę je zdobyć
– Pewność siebie w relacjach – mam wpływ na innych – potrafię
zawalczyć o siebie, nie boję się odezwać
© opracowanie Lidia D. Czarkowska

15. www.certes.pl
Rezyliencja (resilience)
To umiejętność szybkiej regeneracji sił i dostosowania się do zmian,
radzenia sobie z niepowodzeniami i nieszczęściami.
Naukowcy odkryli, że rezyliencja jest funkcją pewnych indywidualnych
cech:
• umiejętności prawidłowej oceny wydarzeń,
• identyfikacji opcji i elastycznej reakcji
• wewnętrznej chęci wykonywania zadań na czas i realizacji celów
Rezyliencję można w sobie wzmacniać:
• myśląc pozytywnie o problemie lub wyzwaniu – mogę tego dokonać
pomimo przeciwności i przeszkód
• koncentrując się na tym, co można kontrolować, a nie na tym, co
kontroli się wymyka.
• Jest ona związana z poczuciem KONTROLI I ZAANGAŻOWANIEM.
© opracowanie Lidia D. Czarkowska

16. www.certes.pl
Hardość (hardiness)
Suzanne Kobasa
To zdolność do działania w trudnych warunkach
• Harde osoby:
• Są w stanie mentalnie przekształcić czynniki stresogenne w coś
mniej groźnego i moblizującego.
• Dostrzegają w przeciwnościach, trudnościach i wyzwaniach
okazję do udowodnienia, co potrafią.
• Rozkwitają, gdy muszą zmagać się z przeciwnościami i
wyzwaniami.
Hardość można nabyć dzięki odpowiedniemu treningowi.
• Hardość jest znacznie mniej pasywna niż rezyliencja. Stanowi
ona aktywną reakcję.
• Wyniki badań przeprowadzonych przez Kobasę wskazały w
szczególności związki pomiędzy hardością a WYZWANIEM,
KONTROLĄ I ZAANGAŻOWANIEM.
© opracowanie Lidia D. Czarkowska

17. www.certes.pl
ODPORNOŚĆ PSYCHICZNA
KONTROLA
ZAANGAŻOWANIE
WYZWANIA
PEWNOŚĆ SIEBIE
Umiejętność
realizacji wielu
zadań jednocześnie
oraz wywierania
wpływu, zamiast
poddawania się
wpływowi innych
Pełne oddanie
realizacji celów i
dążenie do ich
osiągnięcia pomimo
trudności
Umiejętność
dostrzegania w
potencjalnych
zagrożeniach okazji
do rozwoju
osobistego i
rozkwitanie w
nieustannie
zmieniającym się
otoczeniu
Umiejętność
zachowania wiary w
siebie pomimo
niesprzyjających
okoliczności;
śmiałość w
kontaktach z
przeciwnikami
Realizacja zadań
pomimo czynników
rozpraszających
uwagę
Wyznaczanie i
realizacja celów
Rozwijanie w sobie
otwartego podejścia
do uczenia się
Wyobrażanie sobie
stawania w obliczu i
pokonywania
trudnych sytuacji
Opracowanie za: prof. Peter Clough, Doug Strycharczyk, Monika Czwerenko, Sylwia Rybak Budowanie relacji coachingowej
– klient psychicznie odporny i wrażliwy [w:] Czarkowska L.D.(2016) Coaching jako konstruktywny dialog Poltekst Warszawa

18. www.certes.pl
Skala odporności
psychicznej
Co to oznacza … Co ocenia MTQ48 ?
CONTROL
KONTROLA
Kontrola nad życiem – wierzę, że mogę tego dokonać
Kontrola emocjonalna – jestem w stanie zapanować nad
swoimi emocjami i emocjami innych
C O M M I T M E N T
ZAANGAŻOWANIE
Wyznaczanie celów – Obiecuję, że tego dokonam – Lubię
osiągać cele
Osiągnięcie – Zrobię wszystko, co konieczne, by dotrzymać
obietnicy i osiągnąć cele
CHALLENGE
WYZWANIE
Podejmowanie ryzyka – Dam z siebie wszystko – Zależy mi na
odniesieniu sukcesu
Uczenie się na własnych doświadczeniach – nawet porażki są
okazją, by czegoś się nauczyć
C O N F I D E N C E
PEWNOŚĆ SIEBIE
Wiara w swoje możliwości – Wierzę, że jestem zdolny tego
dokonać – albo mogę taką zdolność nabyć
Pewność siebie w relacjach międzyludzkich – Mogę wpływać
na innych – Jeśli trzeba, umiem postawić na swoim.
© opracowanie Lidia D. Czarkowska

19. www.certes.pl
Co daje odporność psychiczna?
• Wydajność - większa efektywność w zakresie ilości i jakości pracy
• Aspiracje i wiara we własne możliwości
• Zaangażowanie i przyjmowanie na siebie odpowiedzialności
• Adaptacja – akceptacja zmiany i dostrzeganie pozytywnych stron
sytuacji, w których inni widzą tylko problemy, konstruktywne zachowania
• Dobre samopoczucie. Im wyższy poziom odporności psychicznej, tym
lepsze samopoczucie. Przekłada się ono na:
– Większe zaangażowanie / rzadsze przypadki nieobecności
– Skuteczniejsze radzenie sobie z trudnościami i przeciwnościami
– Rzadsze przypadki prześladowania
– Umiejętność spoglądania z dystansem na komplikacje i szybka regeneracja
sił
– Lepszy sen
• Zatrudnienie. Istnieje wyraźny związek pomiędzy odpornością danej
osoby a jej umiejętnościami znalezienia zatrudnienia oraz wykonywania
wymarzonej pracy. Silne psychicznie osoby lubią rywalizację.
© opracowanie Lidia D. Czarkowska za: Peter Clough, Doug Strycharczyk, Monika Czwerenko, Sylwia Rybak Budowanie relacji
coachingowej – klient psychicznie odporny i wrażliwy [w:] Czarkowska L.D.(2016) Coaching jako konstruktywny dialog Poltekst
Warszawa

20. www.certes.pl
Coachingowe narzędzia

21. www.certes.pl
PROBLEM
Czego nie
chcesz?
PLAN
CEL
Czego
chcesz?
ZASOBY
Materialne / Niematerialne
Zewnętrzne / Wewnętrzne
Posiadane / Zdobywane
MOTYWACJA
Wartości
Sedno Celu
ENERGIA fizyczna i psychiczna (psychofizjologia)
STRATEGIE i TAKTYKI
Metody skutecznego działania
BARIERY
OPÓR przed zmianą
Przeszkody zewnętrzne
REZULTAT
© opracowanie Lidia D. Czarkowska

22. www.certes.pl
Aspekty wewnętrzne
• Kognitywne (poznawcze)
• Afektywne (emocjonalne)
• Wolicjonalne (motywacyjne)
• Fizyczne
• Relacyjne (społeczne)
• Kontekstowe (sytuacyjne)
Aspekty zewnętrzne
Model Homo Creator
© opracowanie Lidia D. Czarkowska

23. www.certes.pl
TOŻSAMOŚĆ
Wymiar personalny
Wymiar transpersonalny
WIZJA i MISJA
Emocje
Zaangażowanie
Fizyczność
Energia
Wola
Decyzja
Intelekt
Zamysł
DZIAŁANIE
Czyn
© opracowanie Lidia D. Czarkowska
Aspekt
relacyjny
(Ludzie)
Aspekt
sytuacyjny
(Fakty)

24. www.certes.pl
Potencjał przywódczy
4 Filary Osobistej Mocy Sprawczej
• w myśleniu• w relacjach
• w emocjach• w działaniu
Opracowanie Lidia D. Czarkowska i Artur Rzepecki ©
ROZWAGA
HARMONIAODWAGA
SZACUNEK

25. www.certes.pl
Harmonia w emocjach
• Silne emocje pojawiają się naturalnie gdy
wychodzimy poza strefę komfortu.
Emocje wnoszą:
• Cenną informację, są sygnałem na co zwrócić
uwagę:
– Co jest ważne?
• Energię (paliwo), czyli tworzą motywację:
– Co jest mi potrzebne, czego chcę?
© opracowanie Lidia D. Czarkowska

26. www.certes.pl
Rozwaga w myśleniu
• Rozwaga to doskonały balans i
połączenie pomiędzy wyobraźnią i
rozsądkiem.
Rozwaga wnosi:
• Możliwość połączenia marzeń z rzeczywistością:
– Jak można realizować pragnienia?
• Równowagę pomiędzy ambicjami, a
możliwościami:
– Czego potrzebuję, aby się udało?
© opracowanie Lidia D. Czarkowska

27. www.certes.pl
Szacunek w relacjach
• Wzajemny szacunek (i do siebie i do
innych) umożliwia prawdziwe
partnerstwo.
Szacunek daje:
• Możliwość akceptacji różnic, które stanowią o
synergii (wartość dodana).
• Równowagę pomiędzy przyznawaniem praw
sobie i innym, relacje oparte na zaufaniu.
© opracowanie Lidia D. Czarkowska

28. www.certes.pl
Kierunek orientacji
KU
ludziom
OD ludzi
Nad
Pod
Przeciw Obok
Razem z
ludźmi
© opracowanie Lidia D. Czarkowska

29. www.certes.pl
Odwaga w działaniu
• Odwaga, to gotowość do wzięcia
odpowiedzialności, podjęcie niezbędnych
działań i przekroczenie własnych
ograniczeń.
Odwaga daje:
• Możliwość przyznania sobie prawa do
postepowania w zgodzie ze sobą (swoją
PRAWDĄ).
• Otwartość na feedback – fundament rozwoju.
© opracowanie Lidia D. Czarkowska

30. www.certes.pl
Niewolnik czy Kreator?
Sfera materialna
Warunki zewnętrzne
Fakty
Myśli
Świadomy podmiot
Sfera intencjonalna
DZIAŁANIE
Kreacja
Reakcja
ZACHOWANIE
© opracowanie Lidia D. Czarkowska

31. www.certes.pl
Wyniki
Najczęściej wymienianymi korzyściami z udziału w
programie były:
1. Rozwój kompetencji społecznych (nawiązywanie
i budowanie relacji)
2. Wzrost klarowności w planowaniu działań
3. Wzrost wewnętrznej motywacji.
4. Wyższe zaangażowanie, regularność i
wytrwałość w ramach podejmowanych
aktywności
5. Rozwój inteligencji emocjonalnej we wszystkich 5
obszarach
6. Wzmacnianie poczucia sprawstwa (proaktywne
nastawienie)
© opracowanie Lidia D. Czarkowska

32. www.certes.pl
Konkluzje
Ludzie rozwijają się poprzez inspirację lub desperację.
Coaching grupowy połączony z metodą Action
Learning opierając się na autorefleksji, poszerzaniu
samoświadomości oraz planowaniu i wdrażaniu
nowych działań wspiera rozwój:
• EQ Inteligencji emocjionalnej
• MT Odporności psychicznej
• LP Potencjału przywódczego
© opracowanie Lidia D. Czarkowska

33. www.certes.pl
W poszukiwaniu inspiracji…
• Inteligencja emocjonalna (Mayer,
Caruso, Salovey, 1999)
• Nadzieja na sukces (Snyder,
2002)
• Optymizm (Scheier i Carver,
1985; Seligman, 2010)
• Teoria autodeterminacji (Ryan i
Deci, 2000)
• Flow (Csiksentmichalyi, 2009)
• Rezyliencja, hardość, odporność
psychiczna (Kobasa 1979,
Clough, Strycharczyk, 2015)
© opracowanie Lidia D. Czarkowska

34. www.certes.pl
Bibliografia
• Carr W., Kemmis S. (1986) Reflective spiral Becoming critical. Lewes: Falmer Pressfrom
• Clough Peter J., Strycharczyk Doug , Czwerenko Monika , Rybak Sylwia (2016)
Budowanie relacji coachingowej – klient psychicznie odporny i wrażliwy [w:] Czarkowska
L.D.(2016) Coaching jako konstruktywny dialog. Poltext, Warszawa
• Czarkowska Lidia D. (2015), Business-Coaching a cechy, motywy i działania
przedsiębiorcze. sztuka dokonywania wyborów i podejmowania decyzji w coachingu dla
przedsiębiorców, [[w:]] L.D. Czarkowska (red.), Business-Coaching jako dźwignia rozwoju
przedsiębiorczości, Poltext, Warszawa.
• Czarkowska Lidia D. (2015) The Homo Creator Model and the Development of
Entrepreneurs’ EQ. Group Coaching for Entrepreneurs and Action Research [w:]
Agnieszka Postuła, Julita Majczyk, Marcin Darecki (red.) Przedsiębiorczość: jednostka,
organizacja, kontekst; ISBN: 978-83-65402-04-2; Centrum Przedsiębiorczości i
Wydawnictwo Naukowe WZ UW, Warszawa
• Czarkowska Lidia D. (2016) Sukces a spełnienie – motywatory przedsiębiorców XXI
wieku. Przedsiębiorczość jako forma autokreacji siebie i otoczenia. [w:] Morawski Witold
(red.) Wobec wyzwań jutra; ISBN: 978-83-264-9493-2 Wolters Kluwer, Warszawa.
• Strycharczyk, Doug i Clough, Peter. J. (2015) Developing Mental Toughness. Coaching
strategies to improve performance, resilience and wellbeing; Kogan Page, UK, US
• www.academia.edu
© opracowanie Lidia D. Czarkowska

35. www.certes.pl
KONTAKT:
szkolenia@certes.pl
dr
Lidia
D.
Czarkowska
Dyrektor
Centrum
Coachingu
i
Mentoringu
ALK,
Kierownik
studiów
podyplomowych:
Coaching
menedżerski
i
Coaching
profesjonalny,
Adiunkt
w
Katedrze
Nauk
Społecznych
ALK.
Psycholog
i
socjolog,
konsultant
i
coach.
Posiada
wiedzę
popartą
długoletnią
biznesową
praktyką
z
zakresu
psychologii,
socjologii,
antropologii,
zarządzania,
komunikacji
organizacyjnej,
motywacji,
budowania
zespołów,
rozwiązywania
konJliktów
oraz
rozwoju
potencjału
człowieka.
Prowadzi
coachingi,
warsztaty,
szkolenia
oraz
indywidualne
programy
rozwojowe
dla
liderów
i
wyższej
kadry
menedżerskiej,
wdraża
coachingowe
modele
do
pracy
nad
strategią
na
poziomie
zarządów.
Autorka
książek:
Antropologia
ekonomiczna
i
Nowy
Profesjonalizm.
Pod
jej
redakcją
ukazało
się
dotąd
7
książek
dotyczących
coachingu:
Coaching
as
a
method
of
developing
human
potential;
Coaching
katalizator
rozwoju
organizacji;
Coaching
jako
wskaźnik
zmian
paradygmatu
w
zarządzaniu;
Leadership
Coaching;
Coaching
Transformacyjny;
Business
Coaching;
Coaching
jako
konstrktywny
dialog.
Lidia
jest
też
redaktorem
naukowym
czasopisma
Coaching
Review.