PE Kagamitan ng mga Mag -aaral Grade 3

3
Physical Education
Kagamitan ng Mag-aaral
Tagalog
Ang aklat na ito ay magkatuwang na inihanda at sinuri ng mga
edukador mula sa mga publiko at pribadong paaralan, kolehiyo,
at / o unibersidad. Hinihikayat namin ang mga guro at ibang nasa
larangan ng edukasyon na mag-email ng kanilang puna at mungkahi
sa Kagawaran ng Edukasyon sa action@deped.gov.ph.
Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi.
Kagawaran ng Edukasyon
Republika ng Pilipinas
Yunit 1

Music, Art, Physical Education and Health – Ikatlong Baitang
Kagamitan ng Mag-aaral sa Tagalog
Unang Edisyon, 2014
ISBN: 978-621-402-032-4
Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa Bilang
8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng Pamahalaan ng Pilipinas.
Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan o tanggapan kung saan ginawa ang
isang akda upang magamit sa pagkakakitaan ang nasabing akda. Kabilang sa mga maaaring gawin ng
nasabing ahensiya o tanggapan ay ang patawan ng bayad na royalty bilang kondisyon.
Ang mga akda / materyales (mga kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto
o brand names, tatak o trademarks, palabas sa telebisyon, pelikula atbp.) na ginamit sa aklat na ito
ay sa nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagtibay sa isang kasunduan ng Kagawaran ng
Edukasyon at Filipinas Copyright Licensing Society (FILCOLS), Inc. na ang FILCOLS ang kumakatawan
sa paghiling ng pahintulot sa nagmamay-ari ng mga akdang hiniram at ginamit dito. Hindi inaangkin ni
kinakatawan ng tagapaglathala (publisher) at mga may-akda ang karapatang-aring iyon.
Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon
Kalihim: Br. Armin A. Luistro FSC
Pangalawang Kalihim: Dina S. Ocampo, PhD
Inilimbag sa Pilipinas ng Rex Bookstore, Inc.
Department of Education-Instructional Materials Council Secretariat (DepEd-IMCS)
Office Address: 5th Floor Mabini Bldg., DepEd Complex
Meralco Avenue, Pasig City
Philippines 1600
Telefax: (02) 634-1054 or 634-1072
E-mail Address: imcsetd@yahoo.com
Mga Bumuo ng Kagamitan ng Mag-aaral
Mga Manunulat: Music – Amelia M. Ilagan, Maria Elena D. Digo, Mary Grace V. Cinco, Fely A.
Batiloy, Josepina D. Villareal, Ma. Teresa P. Borbor, Fe V. Enguero, Josephine Chonie M.
Obseñares, Arthur M. Julian; Art – Cynthia T. Montañez, Adulfo S. Amit, Benjamin M. Castro,
Vi-Cherry C. Ledesma, Larry Canor, Nelson Lasagas; P.E. – Voltair V. Asildo, Rhodora B.
Peña, Genia V. Santos, Ma. Elena Bonocan, Urcesio A. Sepe, Maribeth J. Jito, Lorenda G.
Crisostomo, Virginia T. Mahinay, Sonny F. Meneses Jr.; Health – Rizaldy R. Cristo, Minerva C.
David, Aidena Nuesca, Jennifer E. Quinto, Gezyl G. Ramos, Emerson O. Sabadlab
Mga Konsultant: Music – Myrna T. Parakikay; Art – Charo Defeo-Baquial; P.E. – Salve A. Favila,
PhD, Lordinio A. Vergara, Rachelle U. Peneyra
Mga Tagasuri: Music – Chita E. Mendoza, Victorina E. Mariano, Narcie Fe M. Solloso; Art – Rosel
Valenzuela, Juan Gepullano; P.E. – Francisco J. Gajilomo Jr., Sonny F. Meneses Jr.; Health
– Mark Kenneth S. Camiling
Mga Tagasalin: Music, Art, P.E. – Fe V. Enguero; Art – Arlina I. Lagrazon; P.E. – Rhodora B. Peña;
Health – Minerva David; Agnes G. Rolle (Lead Person)
Mga Tagaguhit: Fermin M. Fabella, Eric S. de Guia Gerardo G. Lacdao, Raemon C. Dela Peña
Mga Tagatala: Music – Phoebe Kay B. Dones; Art – Arvin Fernandez; P.E. – Bryan Simara, Leo
Simara; Health – Danica Nicole G. Baña
Mga Tagapamahala: Marilyn D. Dimaano, PhD, Marilette R. Almayda, PhD Music – Maria Blesseda
Alfonso Cahapay; Art – Marilou Gerero-Vispo; P.E. – Jenny Jalandoni Bendal; Health –
Nerisa Marquez Beltran

vi . . . .
Physical Education
Yunit 1 – Body Awareness
Aralin 1 : Hugis ng Katawan at Kilos........................... 228
Aralin 2 : Let’s Move and Be Flexible......................... 238
Aralin 3 : Lumakad Tayo at Umawit........................... 246
Aralin 4 : Tayo’y Gumalaw at Ibaluktot
ang Tuhod..................................................... 253
Aralin 5 : Umupo Tayo at Lumikha ng mga Hugis.... 260
Aralin 6 : Mga Pagsubok sa Pagbaluktot.................. 267
Aralin 7 : Bumuo ng mga Hugis.................................. 278
Aralin 8 : Pagsubok sa Kalambutan........................... 286ntSpaeaarene . . . . .
Talaan ng Nilalaman

227
YUNIT 1
Body Awareness
Physical Education

228
ARALIN
1 Hugis ng Katawan at Kilos
Tingnan ang larawan sa itaas. Ano ang ginagawa ng mga
bata?
Tama ka kung sasabihin mong naglalaro sila.
Ano-anong hugis at kilos ang nakikita mo sa larawan? Kaya
mo ba itong gayahin?
Alam ba ninyo na kaya ng inyong katawan na gumalaw at
makabuo ng iba’t ibang hugis tulad ng tuwid, baluktot, at pilipit?

229
Simulan Mo
Tingnan ang larawan sa ibaba.
Magagaya ba ninyo ito? Gawin ninyo ito sa tulong ng inyong
guro.
Handa na ba kayo?
a. Mag-jog sa kinatatayuan…………………………. (8 bilang)
b. Lumakad nang hindi umaalis sa
kinatatayuan………………………………..…........ (8 bilang)
c. Gawin ang ehersisyong inhale-exhale ………… (10 bilang)
d. Gawin ang head bend
• Tumungo gamit ang suporta ng kamay……… (4
bilang)
• Tumingala gamit ang suporta ng kamay…….. (4
bilang)

230
• Ipaling ang ulo papunta sa kanan gamit ang suporta
ng kamay………….. (4 bilang)
• Bumalik sa orihinal na posisyon….. (4 bilang)
e. Pagpihit ng ulo (head twist)
• Ibaling ang ulo pakanan…............. (4 bilang)
• Bumalik sa dating posisyon……….. (4 bilang)
• Ibaling ang ulo pakaliwa………......(4 bilang)
• Bumalik sa dating posisyon..……… (4 bilang)

231
f. Shoulder Circle: Habang
nakababa ang mga kamay sa
tagiliran
• Igalaw ang balikat pauna
habang nakababa ang
mga kamay sa tagiliran
…………………… (4 bilang)
• Igalaw ang balikat palikod
habang nakababa ang
mga kamay sa tagiliran ……………………… (4 bilang)
g. Trunk Twist
• Iangat ang kamay kapantay
ng dibdib habang kaharap ang
palad sa sahig
• Ibaling pakanan ang
katawan….. (4 bilang)
• Bumalik sa orihinal na posisyon.
• Ibaling pakaliwa ang
katawan……. (4 bilang)
• Bumalik sa orihinal na posisyon.
h. Pag-unat ng tuhod
• Tumayo nang tuwid habang ang
mga paa ay magkalayo.
Ilagay ang kamay sa hita malapit
sa may tuhod ........ (4 bilang)
• Dahan-dahang ibaba ang
katawan…………(4 bilang)
• Bumalik sa orihinal na posiyon.

232
i. Pagpapaikot ng bukong-bukong
ng paa.
• Iangat ang kanang paa.
• Paikutin ito papunta sa
kanan……. (4 bilang)
• Paikutin din ito papunta sa
kaliwa.….. (4 bilang)
• Ulitin sa kaliwang paa.
j. Pasimulang posisyon: half knee
bend
• Mag-inhale habang dahan-dahang iniuunat ang
tuhod at dahan-dahang itinataas ang mga braso sa
tagiliran………………… (8 bilang)
• Mag-exhale habang dahan-dahang ibinabalik
ang mga braso pababa sa dati nitong
posisyon………………… (8 bilang). Ulitin ng 3 beses.
Magaling. Naisagawa mo nang wasto ang pampasiglang
ehersisyo.
Ano ang naramdaman mo pagkatapos ng ehersisyo?
Bumilis ba ang tibok ng iyong puso?
Naramdaman mo ba na sumigla ang iyong katawan?
Kung oo ang iyong sagot, handa ka nang sumali sa susunod
na gawain.
Gawin Mo
Halinang umawit nang may kasabay na galaw. Tularan ang
guro sa pag-awit at pagkilos nito.

233
“I’m a Little Teapot”
I’m a little teapot short and stout
Here is my handle and here is my spout
When the water‘s boiling hear me shout
Lift me up and pour me out
Ano-anong kilos ang ginawa mo habang umaawit?
Ano-anong hugis ang iyong nabuo gamit ang iyong
katawan?
Paano mo ito ginawa? Kaya mo bang ipakita muli?
Subukin Mo
Gagawin ninyo ang laro na tinatawag na “Popcorn.”
Gagawa kayo nang mabilis na kilos sa loob ng dalawang bilang.
Handa na ba kayo? Makinig sa guro habang ibinibigay niya ang
mga dapat gawin.
Aling bahagi ng katawan mo ang gumalaw?
Paano mo ito isinagawa?
Ngayon, kumuha ka ng kapareha at humarap sa bawat isa.
Sabay na gawin ang mga nasa ibaba upang ang isa sa inyo ay
maging parang repleksiyon sa salamin.
Tumayo na
magkadikit ang
dalawang paa at
nakataas ang mga
kamay
Tumayo nang naka-
stride. Ipaling ang
katawan pakanan
habang itinataas
ang isang kamay
Ipaling ang katawan
papunta sa unahan
habang itinataas
ang mga braso
papauna palayo sa
katawan

234
Ano ang masasabi mo sa mga galaw o kilos?
Anong iba’t ibang hugis ang maaari ninyong gawin sa inyong
katawan nang sabay?
Ilarawan mo ang iba’t ibang hugis na nabuo ng inyong
katawan habang iginagalaw ang paa at braso.
Anong bahagi ng katawan ang ginamit sa pagbuo ng iba’t
ibang hugis?
Kaya mo bang gawin itong muli?
Tandaan
Ang ating katawan ay makagagawa ng iba’t
ibang hugis at linya katulad ng tuwid, baluktot, at pilipit.
Makagagawa rin ito ng iba’t ibang mga kilos at galaw.
Kung maisasagawa natin ang pagbuo ng iba’t ibang
hugis gamit ang katawan, mawiwili tayo at masisiyahan sa
pag-eehersisyo.
Subukin Mo
Narito ang isa pang gawain na “Merry Go Round.”
Ito ay tinatawag na “Merry Go Round” dahil ikaw ay gagalaw
mula sa isang posisyon paikot papunta sa kanan pagkatapos
isagawa ang mga gawain sa bawat estasyon.
Isagawa ang mga gawain habang umaawit ng “Twinkle,
Twinkle Little Star.” Sa katapusan ng awit, lumipat sa sunod na
estasyon gamit ang nakatakdang galaw hanggang matapos
ang apat na estasyon.

235
Estasyon 1 – Bumuo ng bilog habang nakataas ang inyong
mga braso.
Estasyon 2 – Bumuo ng parisukat habang ang iyong mga
braso ay nasa tagiliran.
Estasyon 3 – Bumuo ng parisukat habang ang mga braso ay
nasa harapan at likuran nang halinhinan.
Estasyon 4 – Bumuo ng diamond habang ang iyong mga
braso ay nasa unahan.
Station 4 Station 3
JOG
WALK
Station 1
Station 2
J
U
M
P
R
U
N
Ano-anong mga hugis ang iyong nabuo gamit ang iyong
katawan?
Anong kilos-lokomotor ang iyong ginamit sa paglipat mula sa
unang estasyon patungo sa sunod na estasyon?

236
Magrelaks
Gawin natin ang isang laro na tinatawag na “Follow the
Leader.” Makinig.
Kapag narinig mo ang tunog ng pito gawin ang kilos na
1 tunog…Tumayo nang magkadikit at magkapantay ang
mga paa
2 tunog…Gawin ang stride stand. (Paglayuin ang mga
paa.)
3 tunog…Gawin ang side lunge position. (Ipaling ang
katawan papunta sa kanan.)
Gaano kabilis mong naisagawa ang kilos?
Pagtataya sa Sarili
Lagyan ng tsek (4) ang angkop na kahon. Gawin ito sa
sagutang papel.

Naisagawa ko ba Oo Hindi
1. nang wasto ang
a. magkalapit at magkapantay
ang mga paa
b. stride stand
c. side lunge

237
2. nang wasto ang pagbuo ng mga
hugis mula sa aking katawan nang
nag-iisa o may kapareha
a. tuwid (straight)
b. baluktot (curled)
c. pilipit (twisted)
3. ang kooperasyon sa iba’t ibang
mga gawain
4. nang may kasiyahan ang iba’t
ibang gawain

238
ARALIN
2 Let’s Move and Be Flexible
Ang pagbaluktot at pag-unat ay mga kilos na makapag-
aayos ng baluktot na katawan. Maiiwasan nating masaktan kung
tama ang pagsasagawa sa mga kilos. Ang taong naibabaluktot
ang katawan ay magkakaroon ng tamang tikas ng katawan.
Simulan Mo
Paalaala: Gagabayan ka ng guro habang nagsasagawa ng mga
gawain.
Gumamit ng angkop na kasuotan at simulan ang
pampasiglang ehersisyo. Alalahanin ang pampasiglang gawain
na natutuhan sa huling aralin.
Ngayon, tumayo at
gawin ang pagbuo
ng iba’t ibang
hugis gamit ang
katawan. Isagawa
ang iba pang kilos
na natutuhan sa
nakaraang aralin.
Tumayo nang
magkalapit ang
mga paa. Itaas
ang braso. Tumayo
nang naka-stride.
Ipihit ang katawan
papunta sa kanan
at itaas, ang mga
braso sa gilid.
Paghiwalayin ang
mga paa o tumayo
ng naka-stride.
Ipihit ang katawan
paharap habang
nananatiling tuwid
ang likod, iangat
ang braso papunta
sa unahan.

239
Gawin Mo
Tingnan ang larawan sa itaas. Ano ang ginagawa ng
magsasaka? Tama! Siya ay nagtatanim ng palay.
Anong kilos ang kailangan sa pagtatanim ng palay katulad
ng nasa larawan?
Tama ka kung sasabihin mong pagbaluktot at pag-unat.
Subukin mong gayahin ang magsasaka sa pagtatanim ng palay.
Sa pagsasagawa nito, awitin at gawin ang kilos kasama ang
iyong guro.

240
Naisagawa mo ba nang wasto ang kilos ng magsasaka?
Naisagawa mo ba ang wastong pagbaluktot? Paano mo naibalik
sa dati ang iyong katawan mula sa pagkabaluktot?
Ang mga batang katulad ninyo ay kailangang maging alerto
palagi at nakikinig sa ipinag-uutos ng inyong guro.
Subukin Mo
Gawin natin ang isa pang laro.
Ang larong ito ay tinatawag na “Ready Get Set Go!”
Bumuo ng apat na pangkat na may apat na hanay na
nakaharap sa finish line.
Makinig nang mabuti sa sasabihin ng guro.
Gawin ang kilos kapag sinabing “GO” at tumigil ng limang
segundo.
Kapag naisagawa ito nang wasto humakbang pasulong
hanggang makarating sa finish line.
Tandaan:
Makinig nang mabuti sapagkat maaaring ibigay ng guro ang
panuto sa iba’t ibang pagkakasunod-sunod.
1. Pulutin ang mga bagay sa sahig.
2. Abutin at pitasin ang mangga sa itaas ng puno.
3. Saluhin ang iyong kaibigan sa pagkakahulog.
4. Ipasa ang bola nang patalikod sa iyong kaibigan.
5. Bantayan mo ang iyong linya sa patintero.
Ano-anong kilos ang ginawa ninyo sa larong “Ready Get Set
Go?”
Ilan ang nakarating sa finish line? Paano mo ito nagawa?

241
Ngayon, humanap ng kapareha para sa susunod na gawain.
Kasama ang kapareha, umupo sa sahig nang magkatalikod. Ang
mga braso ay magkalapat. Tumayo nang magkalapit ang likod,
hindi pinaghihiwalay ang mga braso habang pinaglalapit ang
dalawang paa ng magkapareha. Ang gawaing ito ay isang stunt
na tinatawag na “Chinese Get-up.”
Naisagawa ba ninyo ang gawaing stunt?
Paano ninyo ito isinagawa? Anong mga kilos ang kailangang
gawin sa pagsasagawa ng “Chinese Get-up?”
1 2
3 4

242
Ano-ano ang kilos na makadedebelop ng kalambutan ng
katawan? Bakit kailangang gawin natin ito nang wasto?
Tandaan
Ang pagbaluktot at pag-unat ay mga kilos na
nakapagpapahusay sa kalambutan ng katawan.
Maiiwasan ang sakuna kung maisasagawa ito nang wasto.
Ang taong may malambot na pangangatawan ay
nakagagawa ng mga bagay na nakaiiwas sa sakuna at
makatitiyak na may wastong tikas sa lahat nang oras.
Subukin Mo
Kumilos paikot sa lugar na inilaan ng guro habang ginagawa
ninyo ang gawaing travelogue. May makikita kayong activity
card sa bawat itinalagang lugar. Sundin ang mga panuto.
Lumipat sa susunod na itinalagang lugar kapag nagbigay ang
guro ng signal.

243
Paano mo isinagawa ang iba’t ibang kilos
Aling kilos ang madaling gawin? Bakit?
Aling kilos ang mahirap gawin? Bakit
Magrelaks
Ngayon umawit at sumayaw habang iginagalaw ang iyong
katawan.
“Shake-Shake-Shake”
Pagtataya sa Sarili
Ngayon naman gawin natin ang sumusunod na ehersisyo.
1. Pagpapaikot ng braso palikod (Backward Arm Circle)
a. Tumayo nang tuwid na ang ayos ng mga paa ay katapat
ng balikat at nakataas ang mga braso sa tagiliran.
b. Dahan-dahang iikot ang braso palikod.
c. Magsimula sa maliit na ikot hanggang papalaking ikot.

244
2. Lateral Trunk Flexion
a. Tumayo na ang kamay ay nakalagay
sa baywang, ang agwat ng mga paa
ay katapat ng mga balikat.
b. Ibaluktot ang baywang pahilig sa
gilid. Bumalik sa patayong posisyon at
pagkatapos ay sa kabilang gilid.
c. Ulitin ang kilos sa kabila.
3. Ibaluktot ang katawan sa unahan at sa
likod.
Tayahin ang ginawang kilos sa pamamagitan ng paglagay
ng tsek (4) sa kahon sa ibaba kaugnay ng iyong ginawa. Gawin
sa sagutang papel.
Pagmamarka:
3 – Pinakamahusay
2 – Mahusay
1 – Nangangailangan pa ng pagsasanay

245
Gawain
Pagtataya sa
Sarili
Pagtataya ng
Guro
1 2 3 4 5 1 2 3 4 5
1. Pagbaluktot pauna
2. Pagbaluktot sa
palikod
3. Pagbaluktot sa
patagiliran

B. Paano mo isinagawa ang “Chinese Get-up?”
Lagyan ng tsek () ang angkop na mukha:
 Pinakamahusay
 Mahusay
 Nangangailangan pa ng pagsasanay
Ano ang naramdaman mo sa iyong ipinakitang kilos?

246
ARALIN
3 Lumakad Tayo at Umawit
Ang paglakad ay magdadala sa iyo sa iba’t ibang lugar. Ang
tamang paggalaw ng katawan sa paglakad ay nakatutulong sa
wastong gawain ng sistema ng katawan gayundin sa pag-iwas sa
sakuna.
Handa ka na bang lumakad at umawit kasama ang iyong
mga kamag-aral?

247
Simulan Mo
Paalaala: Gagabayan ka ng iyong guro sa pagsasagawa ng
mga gawain.
Tingnan ang mga larawan sa ibaba. Masusundan mo ba ito?
A
B
C
D

248
Gawin ang sumusunod:
Figure A-B
1. (SP) Tumayong naka-stride.
2. Ibaluktot ang katawan pakanan, ang kaliwang braso ay nasa
itaas ng ulo (huminto) ..................................................(6 bilang)
3. Bumalik sa panimulang posisyon ..…………………...(bilang 7-8)
4. Ibaluktot ang katawan pakaliwa, ang kanang braso ay nasa
itaas ng ulo (huminto) …………..........(6 bilang)
5. Bumalik sa panimulang posisyon. Hinto....................(bilang 7-8)
Figure C
2. Itaas ang sakong, itaas ang braso. Huminto ….........(bilang 6)
3. Balik sa panimulang posisyon ……………...................(bilang 7-8)
Figure D
2. Ilagay ang kamay sa baywang. Huminto ………….(6 bilang)
3. Balik sa posisyon………………...................(bumilang ng 7-8)
4. Ulitin mula A-D
5. Inhale at exhale…………………………… (8 bilang)
Gawin Mo
Alam mo ba ang awit na “Tong tong tong tong pakitong
kitong?”
Pag-aralan natin ang mga titik ng awit.

249
“Tong tong tong tong pakitong-kitong”
Tong tong tong tong pakitong-kitong
Alimango sa dagat, malaki, at masarap
Mahirap mahuli, sapagkat nangangagat (ulitin)
Ano kayang hayop ang inilalarawan sa awit?
Kaya mo bang gawan ng kilos ang awit?
Anong bahagi ng katawan ang iyong ginamit sa
pagsasagawa ng kilos ng awit?
Ang mga kilos bang ito ay kilos-lokomotor o kilos di-lokomotor?
Bakit?
Boy walking
with correct
posture
B C D
Kyphosis Boy
Boy walking
with correct
posture
Boy
with knocked
knees
A
Ano ang nakikita ninyo sa larawan?
Sa A at B? Sa C at D?
• Paghambingin ang larawan sa A at B.
• Sino kaya sa palagay mo ang may wastong tikas sa
paglakad?

250
• Sino kaya sa palagay mo ang may wastong paglakad, C
o D?
• Kaya mo bang ipakita ang wastong paglakad?
Paglakad sa lahat ng Daan
Gumawa ng apat na hanay na may limang kasapi ang
bawat linya.
Kapag narinig ang tunog ng pito, gagawin mo ang wastong
ayos ng katawan sa paglalakad. Sumunod sa musika.
Ano ang masasabi mo sa gawaing paglalakad?
Tandaan
Ang paglalakad nang wasto sa iba’t ibang direksiyon
ay isang kasiya-siyang gawain na makatutulong sa
wastong pagpapatakbo ng sistema ng ating katawan.
Pagpapahalaga:
Ang tiyaga at disiplina ay mahalaga kapag
nakikipaglaro sa mga kamag-aral.
Subukin Mo
Gusto mo pa bang maglaro? Gawin natin ang “Wring the
Dishrag.”
Kumuha ng kapareha. Humarap sa kapareha at maghawak-
kamay.

251
Itaas ang isang kamay na magkahawak at ang isa ay sa
ibaba. Umikot sa ilalim ng nakataas ang mga kamay hanggang
ang magkapareha ay magkatalikuran.
Magrelaks
Ngayon ay umawit naman tayo.
“Maliliit na Gagamba”
(may kasamang kilos)
Maliliit na gagamba umakyat sa sanga
Dumating ang ulan tinaboy sila
Sumikat ang araw natuyo ang sanga
Maliliit na gagamba palaging masaya

252
Pagtataya sa Sarili
B. Panuto: Sagutin ang mga tanong ng OO o HINDI.
1. Naglalakad ka ba na ang
mga braso ay nakataas?
2. Naglalakad ka ba ng pa-
crisscross?
3. Naglalakad ka ba nang
nakabaluktot ang tuhod?
4. Naglalakad ka ba nang ang
mga braso ay umiimbay sa
tagiliran?
5. Naglalakad ka ba sa isang
tuwid na linya?
__________
__________
__________
__________
__________

253
ARALIN
4
Tayo’y Gumalaw at
Ibaluktot ang Tuhod
Ang iyong paa ang suporta mo sa paglalakad at pag-kilos
sa paligid. Maaari kang lumakad sa iba’t ibang direksiyon o
manatiling nakatayo lalo na kapag itinataas ang watawat ng
Pilipinas tuwing umaga.

254
A B
C D
Simulan Mo
mga gawain.
Tingnan ang mga ilustrasyon sa ibaba.
Kaya mo bang gawin ang nasa larawan?

255
Gawin ang nasa larawan A, B, C, at D na ibibigay ng guro.
Gawin Mo
Gusto mo bang subukin ang iba pang mga kilos na ginagamit
ang ibang bahagi ng ating katawan bilang pang-ibabang
suporta katulad ng mga tuhod? Kaya mo bang gayahin ang kilos
na nakalarawan sa ibaba?

256
Madali bang gawin?
Ngayon subukin mong gawin ito:

257
Dagdagan naman natin ngayon ang kilos gamit ang braso
habang ginagawa ang tatlong posisyon sa pagluhod.
Ilan ang iyong nagawa? Kulayan ang katumbas ng iyong puntos.
4 - 5 2 - 3
1
Tandaan
Ang mga tuhod ay maaaring gamitin bilang pang-
ibabang suporta katulad ng mga paa. Maaari kayong
makagawa ng mga ehersisyo habang nakaluhod.
Ang mga ehersisyong may kilos na nakaluhod ay
maaaring makatulong para madebelop ang kakayahang
bumaluktot, magbalanse, at lumakas ang katawan.

258
Subukin Mo
Gawin ang “Kneeling Challenge”.
Bumuo ng pangkat na may limang kasapi, gumawa ng mga
ehersisyo gamit ang iba’t ibang posisyon sa pagluhod. Sa loob ng
dalawang minuto sanayin ang ehersisyo na may kasamang kilos
ng mga braso.
Pagkatapos, gawin ang kilos habang inaawit ang “Bahay
Kubo.”
Magrelaks
“Umupo, Tumayo”
(sa tuno ng “Rocking the Boat”)
Umupo, tumayo,
Gumagalaw ang bangka (3x)
Ano ang masasabi mo sa gawain ngayon?
Anong pagpapahalaga ang iyong natutuhan sa mga
gawain?
Humarap sa kamag-aral at awitin ang awit na “Kumusta Ka”
na sinasabayan ng kilos.
“Kumusta Ka”
Kumusta ka, ako ay masaya
Umikot nang umikot at humanap ng iba

259
Pagtataya sa Sarili
Pagkatapos maisagawa ang mga gawain, lagyan ng tsek
() ang patlang kung wasto ang kilos at ekis () kung hindi.
1. _____ 4. _____
2. _____ 5. _____
3. _____

260
ARALIN
5
Umupo Tayo at Lumikha
ng mga Hugis
Tuck Sitting Arch Back
V Sitting
Iyong naisagawa ang mga ehersiyong pangkondisyon at
pampalambot ng katawan na makatutulong sa maayos na tikas
ng ating katawan.
Sa araling ito ay pag-aaralan mo ang iba’t ibang posisyon ng
wastong pag-upo. Nawa’y masiyahan ka sa susunod na gawain.
Simulan Mo
mga gawain.
Gawin ang mga ehersisyong pagbaluktot, pag-unat,
pagpilipit, pagpihit, at pagbalanse.

261
Gawin Mo
Balik-aralan ang iba’t ibang posisyon sa pagluhod.
Gumawa ng apat na hanay. Gagawin ng bawat hanay ang
sumusunod:
• Lumuhod
• Mag-stride nang nakaluhod
• Lumuhod ng isang tuhod lamang
• Lumuhod sa isang tuhod na ang isang binti ay nakadiretso
sa gilid
Tayo’y umawit at lagyan ng kilos ang awit.
“Sit Down, You’re Rocking the Boat”
Sit down, sit down you’re rocking the boat.
Ano-anong kilos ang iyong isinagawa habang umaawit?
Nasiyahan ba kayo sa mga kilos o galaw?
Tingnan ang mga larawan ng iba’t ibang posisyon sa pag-
upo.
Ano ang nakita mo sa larawan?
Ano ang ginagawa ng bata sa larawan?
Kaya mo ba itong gawin?

262
Posisyon sa Pag-upo
Long Sitting Long Sitting Rest Stride Sitting
Hook Sitting Tuck Sitting Side Sitting
Hurdle Sitting Cross Sitting Frog Sitting
Heel Sitting

263
Ano ang nakita mo sa larawan? Ano ang ginagawa ng bata
sa larawan? Kaya mo ba itong gawin?
Ngayon naman ay isagawa nang wasto ang iba’t ibang
posisyon sa pag-upo. Gawin ito nang pangkatan. Bumuo ng
tatlong pangkat.
Sagutin ang sumusunod:
a. Ano ang iba’t ibang posisyon sa pag-upo ang iyong ginawa?
b. Naisagawa mo ba ang iba’t ibang posisyon na may wastong
galaw ng katawan? Oo o Hindi?
c. Anong posisyon sa pag-upo ang mahirap gawin? Bakit?
Paglikha ng mga Hugis ng Katawan
Sumali sa pangkat, magsanay ng iba’t ibang posisyon sa
pag-upo at gumawa ng mga hugis mula rito. Maaari mo itong
gawin mag-isa may kapareha o kasama ng pangkat.
Tayahin mo ang iyong ginawa.
Gawain Nagawa
Nakagawa ng tatlong hugis
ng katawan
Nakagawa ng dalawang
hugis ng katawan
Nakagawa ng isang hugis ng
katawan

Ngayong naisagawa na ninyo ang iba’t ibang posisyon sa
pag-upo, sagutan natin ang mga tanong.

264
Bakit mahalagang malaman natin ang wastong
pangunahing posisyon sa pag-upo?
Tandaan
Ang kaalaman sa mga pangunahing posisyon sa
pag-upo ay makatutulong upang makagawa ng mga
posibleng kilos at hugis.
Ang tamang pagsasagawa ng bawat posisyon ay
makadedebelop ng tikas ng katawan o maitatama ang
depekto.
Subukin Mo
Sitting Relay (Pangkatang Gawain Hip Walk)
Unang Ikot 1. Paharap. Ang bawat kasapi ng pangkat ay kikilos
paharap papunta sa finish line.

265
Ikalawang Ikot 2. Patalikod. Ang bawat kasapi ng pangkat ay
kikilos nang patalikod papunta sa finish line.
a. Anong posisyon ang ginamit mo sa hip walk?
b. Anong hugis ng katawan ang isinagawa mo sa gawaing ito?
c. Ano-anong kilos ang iyong ginawa?
d. Naisagawa mo ba ang gawain nang wasto? Nasiyahan ka
ba habang ginagawa ang mga iyon?
Magrelaks
Awit: “Look at Me”
Look at me (2x) I am a butterfly
I fly (4x) like a butterfly

266
Pagtataya sa Sarili
Lagyan ng tsek () ang kolum na katapat ng OO o HINDI.
Maging matapat sa pagsagot. Gawin sa sagutang papel.
Gawain OO HINDI
1. Naisagawa nang wasto ang iba’t ibang
posisyon sa pag-upo
2. Nakagawa ng tatlong hugis ng katawan
3. Naisagawa ang iba’t ibang posisyon ng
katawan nang tama at maliwanag
4. Aktibong nakilahok sa mga relay at
unahan
5. Ipinakita ang kooperasyon sa pangkat

267
ARALIN
6 Mga Pagsubok sa Pagbaluktot
May iba’t ibang paraan kayong natutuhan sa pag-upo.
Ngayon naman ay inyong ilalarawan at gagawin ang mga
simpleng ehersisyong static at dynamic na makatutulong sa
pagdebelop ng tikas ng katawan sa pag-upo. Handa na ba
kayong makilahok?
Simulan Mo
Paalaala: Gagabayan ka ng iyong guro sa pagsasagawa sa
bawat gawain.
Gawin ang pampasiglang ehersisyo upang maihanda ang
katawan sa susunod na gawain.
Gawin Mo
Gawin ang mga hugis ng katawan at mga kilos sa pag-upo
na iyong natutuhan sa nakaraang aralin habang umaawit ng
“Lubi-lubi.” Ang bawat posisyon ay isasagawa nang may apat na
bilang.

268
Long Sitting Long Sitting Rest
Stride Sitting Hook Sitting
Tuck Sitting Side Sitting

269
Isipin ninyo na nakasakay kayo sa bangka. Awitin at isakilos
ang awit na “Row, Row, Row Your Boat.”
Cross Sitting Frog Sitting
Hurdle Sitting Heel Sitting

270
Kaya mo bang sagutin ang sumusunod?
a. Ano ang nilalaman ng awit?
b. Paano ka sumasagwan ng bangka?
c. Ano-anong bahagi ng katawan ang ginagamit sa
pagsagwan?
d. Anong kilos ng braso ang ginamit sa pagsagwan?
e. Anong kilos ng katawan ang ginamit sa pagsagwan?
Gusto mo pa ba ng isang gawain? Alam ba ninyo ang “Limbo
Rock?”
Sundin ang mga panuto.
Ang garter ay ilalagay nang pahalang sa isang lugar.
Maaaring hawak ng dalawang nakatayong mag-aaral ang
magkabilang dulo ng garter o nakatali sa dalawang poste.
Gumawa ng hanay, at pagkatapos ay dumaan sa ilalim
ng garter nang nakatingala at ang katawan ay bahagyang
nakaliyad. Matapos na makadaan ang lahat sa ilalim ng garter,
ibaba ang garter ng isa o dalawang pulgada hanggang

271
bumaba nang bumaba hanggang baywang ng guro. Ito ay
upang makasiguro na hindi ka magdadagdag ng lakas. Ang
pangkat na hindi nadikit ang alinmang bahagi ng katawan sa
garter ang panalo.
a. Anong kilos ng katawan ang ginamit sa paglalaro?
b. Sa palagay mo, bakit ka nakatawid nang maayos sa garter
kahit ito ay ibinababa nang ibinababa?
c. Anong bahagi ng katawan ang naiuunat?
d. Anong bahagi ng katawan ang naibabaluktot?
e. Ano ang iyong ginawa habang naghihintay ng iyong
pagkakataon na makatawid sa garter?
Ang gawain bang natapos ay may kaugnayan sa
kalambutan ng katawan (flexibility)? Ano ang kalambutan?
Ano ang dalawang uri ng kalambutan?
Tandaan
Ang kalambutan (flexibility) ay kakayahan ng isang
tao na makabaluktot (bend) at makapag-unat (stretch)
nang hindi nasasaktan ang sarili.
May dalawang uri ng kalambutan:
Static Flexibility – pagsasagawa ng mga ehersisyong
pagbaluktot na hindi gumagalaw sa isang lugar.
Dynamic Flexibility – pagsasagawa ng mga
ehersisyong pagbaluktot habang gumagalaw.

272
Subukin Mo
Ngayon ay gagawin mo ang ehersisyong static flexibility.
Sundin ang sumusunod na hakbang.
Static Flexibility
SP: (Starting Position)
Long Sitting Position
(Pahabang Pag-upo)
a. Ibaluktot na malapit sa
dibdib ang kanang tuhod
at bahagyang isandal ang
likod panandali sa ganitong
posisyon.............. (6 bilang)
Balik sa posisyon..............
(bumilang ng 7, 8 bilang)
Ulitin sa kaliwang paa...........
(8 bilang)
Ulitin lahat..............................
(16 bilang)

273
Sa bahaging ito, gagawin ninyo ang dynamic flexibility.
Sundin ang sumusunod na hakbang.
Dynamic Flexibility
SP: Long Sitting Rest Position
a. Ibaluktot malapit sa dibdib ang kanan tuhod...... bumilang ng
1, 2

274
b. Iunat ang kanang binti pataas........
bumilang ng 3,4
c. Ibaluktot malapit sa dibdib
ang kanang tuhod.......
bumilang ng 5, 6
d. Balik sa pahabang
nakaupong pahigang
posisyon..... bumilang ng 7, 8
e. Ulitin gamit ang kaliwang binti..... (8 bilang)
f. Ulitin lahat.............(16 bilang)
1. Paano mo mailalarawan ang static flexibility batay sa unang
gawain?
2. Paano mo mailalarawan ang dynamic flexibility batay sa
ikalawang gawain?

275
Mapahuhusay mo ba ang iyong kakayahan sa pagsasagawa
ng static at dynamic flexibility?
Sundin ang mga panuto:
Thigh Stretch (Dynamic Flexibility)
SP: Stride Sitting Position
Pag-upong stride
a. Ilagay ang dalawang kamay sa harapan malapit sa hita.
Igalaw ang kanan at kaliwang kamay nang halinhinan na
parang naglalakad. Ang katawan ay unti-unting lumalapit sa
sahig sa bawat galaw ng kamay.

276
Thigh Stretch (Static Flexibility)
SP: Stride Sitting Position (nakaupong posisyon na nakabuka)
a. Dahan-dahang ibaluktot ang
katawan paharap.
Iunat ang inyong mga braso at
kamay upang abutin ang kanang
daliri ng paa. Huwag ibaluktot ang
tuhod.
Manatili sa ganitong posisyon
......................... (8 bilang)
Ulitin ang gawain .......................... (16
bilang)
Magrelaks
Sandaling manatili sa posisyong heel-sit. Umawit ng “Leron,
Leron Sinta” at gumawa ng kilos gamit ang sumusunod na
hakbang.
a. Igalaw/iugoy ang mga braso sa itaas ng ulo pakanan
at pakaliwa kasabay ng pagbaluktot ng katawan sa
magkabilang gilid ............................................ (8 bilang)

277
b. Ilagay ang mga braso sa itaas ng ulo at ang kanang
kamay ay igalaw/iugoy pababa at pataas habang
nanatilihing nasa itaas ang kaliwang kamay.
Ipihit ang katawan sa tagiliran bumilang ng 1, 2 at igalaw/
iugoy ang kanang braso pataas pabalik sa dating
posisyon, bumilang ng dalawa.
Ulitin ang kilos sa kaliwang kamay.
Ulitin ang lahat sa kanan at kaliwa................ (12 bilang)
Pagtataya sa Sarili
Lagyan ng tsek () ang kahon na naaayon sa paraan ng
inyong pagsasagawa.
Pagmamarka:
5 – Napakahusay 2 – Kailangan pang magsanay
4 – Lubhang kasiya-siya 1 – Mahina
3 – Kasiya-siya

Ehersisyong Pagbaluktot
sa Posisyong Nakaupo
1 2 3 4 5
A. Static Flexibility Long
Sitting Position
B. Thigh Stretch
C. Dynamic Flexibility
Long Sitting Rest Position
Takdang Aralin
A. Ipasanay sa mga mag-aaral ang pagsasagawa ng mga iba’t
ibang kilos
B. Ipaguhit sa kanilang kuwaderno ang mga hugis symmetrical
at asymmetrical.

278
ARALIN
7 Bumuo ng mga Hugis
Natutuhan mo at naisagawa ang iba’t ibang hugis na
nabubuo gamit ang mga bahagi ng katawan.
Ngayon naman pag-aaralan mo ang dalawang uri ng hugis.
Handa ka na ba?
Simulan Mo
Paalalaa: Gagabayan ka ng guro sa bawat gawain.
Tingnan at pag-aralan ang larawan. Pagkatapos sagutin ang
mga tanong.
A B

279
1. Ano ang masasabi mo sa larawan?
2. Mailalarawan mo ba ang mga galaw?
3. Anong bahagi ng katawan ang ginamit bilang pang-
ibabang suporta?
4. Kaya mo bang gawin ito?
Nakita ninyo ang dalawang uri ng hugis at posisyon.
Ang hugis sa kanan ay asymmetrical at ang nasa kaliwa ay
symmetrical.
Ang larawan A ay nagpapakita ng balanse. Kapag hinati ito
sa gitna, pareho ang hugis ng dalawang bahagi kaya tinawag
itong symmetrical.
Ang larawan B naman ay nagpapakita ng hindi balanse.
Kapag hinati ito sa gitna hindi pareho ang mga hugis ng
dalawang bahagi kaya tinawag itong asymmetrical.
Bago mo gawin ang susunod na gawain, ihanda ang sarili sa
pamamagitan ng pagsasagawa ng ilang pampasiglang gawain.
Gawin ang sumusunod na ehersisyo kasabay ng ritmo ng
musika. (Tingnan ang KM/UM/Aralin 1.)
Gawin Mo
Ngayong masigla ka na, ihanda ang sarili sa pangkatang
gawain.
Sundin ang sumusunod na paraan:
1. Bumuo ng limang pangkat. Pumili ng lider.
Umikot sa bawat estasyon at gawin ang kilos at hugis ng
katawan na makikita sa larawan.
2. Maging maingat sa pagsasagawa ng ganitong gawain.
3. Isagawa ang gawain nang pangkatan.

280
Estasyon 1
a. Stride Standing b. Side Lunge Standing
Estasyon 2
a. Stride Kneeling b. Half Kneeling

281
Estasyon 3
a. Side Sitting b. Frog Sitting
Estasyon 4
a. Side Lying
b. Prone Lying

282
Estasyon 5
a. Dog Stand b. Knee Scale
Sagutin ang sumusunod na tanong:
1. Anong posisyon ng katawan ang inyong isinagawa sa
estasyon 1-5?
2. Anong iba pang bahagi ng katawan ang iyong ginamit
bilang pang-ibabang suporta bukod sa paa?
3. Aling hugis o kilos ng katawan ang nagpapakita ng
symmetry/asymmetry?
Tandaan
Ang stride standing, stride kneeling, frog sitting, prone
lying, at dog stand ay mga hugis/kilos ng katawan na
nagpapakita ng hugis symmetrical.
Ang lunge standing, half kneeling, side sitting, at knee
scale ay mga hugis/kilos ng katawan na nagpapakita ng
hugis asymmetrical.

283
Subukin Mo
Ngayon naman ay subukin mong lumikha ng mga hugis.
Humanap ng kapareha. Ang isa ay magiging manlililok na
siyang gagawa ng mga estatwa na katulad ng larawan na nasa
estasyon at tumigil ng 10 segundo.
Pumunta sa susunod na estasyon kapag nagsimula ang
musika. Kapag tumigil ang musika, gawin ang hugis ng estatwa
at tumigil ng 10 segundo.
Gawain: Bumuo ng Hugis
Patayong posisyon
Dalawang kamay at isang paa
bilang pang-ibabang suporta

284
1. Nasiyahan ba kayo sa inyong ginawa?
2. Natapos ba ninyong gawin ang hugis bago tumigil ang
musika?
Magrelaks
Bumuo ng dalawang magkahiwalay na bilog.
Umupo katulad ng isang Indian at masayang awitin ang
“Leron, Leron Sinta” habang pumapalakpak.
Knee Scale Dog Stand
Frog Sit

285
Subukin Mo
Ipakita o isagawa ang hugis o kilos ng katawan. Lagyan ng
tsek () ang katapat ng OO kapag naisagawa mo ito nang
tama at lagyan ng tsek () ang katapat ng HINDI kapag hindi
naisagawa.
Hugis/Kilos ng Katawan Oo Hindi
1. Stride Kneeling
2. Side Sitting Position
3. Frog Sitting
4. Dog Stand
5. Prone Lying

286
ARALIN
8 Pagsubok sa Kalambutan
Natutuhan ninyo sa mga nakaraang aralin ang tamang
tikas ng katawan tulad ng wastong tikas sa pagtayo, pag-
upo, paglakad, at iba pa. Sa araling ito pag-aaralan mo ang
pagpapaunlad ng tikas ng katawan sa pamamagitan ng mga
ehersisyong pangkondisyon at ehersisyong pangkalambutan.
Simulan Mo
Paalaala: Gagabayan ka ng iyong guro sa bawat gawain.
Para maging handa ang iyong sarili sa susunod na
gawain, gawin ang pampasiglang gawain.
(Tingnan ang Lesson/Unit 1/LM 1.)
Gawin Mo
Alam mo ba ang awit o tono ng “Do the Boogie
Woogie?”Aawitin ng iyong guro ang utos pagkatapos ay uulitin
mo ito habang ginagawa ang kilos.
“Toe Touch”
(sa tono ng “Do the Boogie Woogie”)
nina Urcesio A. Sepe, Rhodora B. Pena, Sonny F. Meneses, Jr.
Sit on the floor while legs stretched apart
Slowly bend your body forward
And do the double toe touch
And do the double toe touch
Let’s do another one

287
Chorus:
Toe touch on the right
Toe touch on the left
Double toe touch on open sitting position
(Ulitin ang koro ng dalawang beses)
Nagustuhan mo ba ang awit?
Anong naramdaman mo pagkatapos ng gawain?
Nasiyahan ka ba sa gawain?
Subukin Ito
Masdan mong mabuti ang larawan at subukin mong
hulaan ang nawawalang titik upang mabuo ang salita na may
kaugnayan sa larawan.
Hulaan ang nawawalang titik upang mabuo ang salita.
1. m s

288
2. k t w
3.
a u n t
4.
p g
b l u t t
5. e r i s
Nabuo mo ba ang mga salita? Ngayon tingnan at pag-
aralan ang sumusunod na larawan.
Seated L Seated Straddle

289
Sa ipinakitang larawan aling mga kilos o ehersisyo ang
nagpapakita ng kalambutan?
Alin naman ang mga kilos o ehersisyo ang hindi nagpapakita
ng kalambutan?
Anong mga bahagi ng katawan ang naiuunat?
Kaya mo bang gawin ang mga kilos na ito?
Ngayon naman ay gagawin ninyo ang ehersisyong
pangkondisyon at pagbaluktot. Ipakikita muna ng iyong guro ang
tamang kilos o galaw at pagkatapos ay susundan mo.
Wing Stretching Stretching
Seated Toe
Touch
Bear Hug
Cross Leg
Stretched
Cross Leg
Stretched

290
a. Anong ehersisyong pagbaluktot ang iyong nagawa?
b. Anong bahagi ng katawan ang ginamit sa una at ikalawang
ehersisyo?
c. Ano ang iyong naramdaman habang ginagawa ang
gawain?
d. Aling bahagi ng iyong katawan ang naiuunat?
e. Sa palagay mo ba ang gawaing ito ay makatutulong para
mapaunlad ang tikas ng katawan?
f. Sa paanong paraan?
Ngayon naman, maglaro tayo ngunit huwag kalilimutang
dapat ay lagi tayong maingat sa paglalaro upang maging ligtas.
Gawain: Gumalaw Tayo
Leap and Stretch
Paalaala: Laging mag-ingat upang maging ligtas. Ibibigay ng
guro ang dapat gawin.
Nasiyahan ka ba sa laro na inyong ginawa?
Ano ang ginawa mo upang manalo?
Naging maingat ba kayo sa paglalaro?
Tandaan
May iba’t ibang ehersisyong pangkondisyon at
pagbaluktot na nakatutulong upang madebelop ang
ating tikas ng katawan.

291
Magrelaks
Bumuo kayo ng malaking bilog.
Umupo na nakaunat ang mga paa at bahagyang nakabuka.
Awitin ang natutuhang awit, “Toe Touch” na may kasamang kilos.
Pagtataya sa Sarili
Pag-aralan ang mga larawan. Lagyan ng dalawang tsek
( ) kung ito ay nagpapakita ng ehersisyong pangkondisyon at
pagbaluktot ng katawan at lagyan ng isang tsek () kung hindi.
Mga Ehersisyong Pangkondisyon at
Pagbaluktot ng Katawan
  
1. Lakad/Takbo sa Kinatatayuan

292
2. Seated Toe Touch
3. Seated Straddle
4. Side Sitting
5. Crossed-Leg-Stretch

3
Tagalog
Physical Education
Yunit 2

vi . . . .
Physical EducationntByarene . . . . . . .
.
Yunit 2 – Space awareness
Aralin 1 : Pagkilos sa Sariling Kinatatayuan............... 294
Aralin 2 : Pagkilos sa Pangkalahatang Lugar........... 305
Aralin 3 : Mga Pangunahing Hakbang sa Sayaw
na “Tiklos”...................................................... 311
Aralin 4 : Tayo’y Sumayaw ng “Tiklos”....................... 316
Aralin 5 : Ritmikong Ehersisyo Gamit ang Bao.......... 320
Talaan ng Nilalaman
Aralin 6 : Mga Ritmikong Ehersisyo Gamit
ang Bola....................................................... 325
Aralin 7 : Paghagis at Pagsalo ng Bola .................... 329
Aralin 8 : Karera ng Bao.............................................. 337

294
ARALIN
1
Pagkilos sa
Sariling Kinatatayuan

Tingnan ang larawan sa itaas. Saan naglalaro ang mga
bata? Magkakatulad ba ang ginagawa nila? Kung ikaw ay
katulad nila, masisiyahan ka rin ba na maging kalaro ang iyong
mga kamag-aral? Nais mo bang maglaro nang may iba’t ibang
galaw?

295
Simulan Mo
Paalaala: Gagabayan kayo ng inyong guro sa bawat gawain.
Gawin natin ang iba’t ibang kilos o galaw.
a. Mag-jog sa kinatatayuan……… (8 bilang)
Lumakad sa kinatatayuan….. (8 bilang)
b. Inhale-exhale……………………. (10 bilang)
c. Pagbaluktot ng ulo
• Paharap na may suporta ng kamay……. (4 bilang)
• Patalikod na may suporta ng kamay…… (4 bilang)
• Pakanan pagilid na may suporta ng kamay……… (4
bilang)
• Balik sa posisyon…………………… (4 bilang)

296
d. Pagpihit ng ulo (Head Twist)
• pagpihit ng ulo pakanan…..
(4 bilang)
• balik sa dating posisyon……
(4 bilang)
• pagpihit ng ulo pakaliwa….
(4 bilang)
• balik sa posisyon…………….
(4 bilang)
e. Shoulder Circle: nakababa ang
• paharap na nakababa ang
………………………… (4 bilang)
• patalikod na nakababa
ang mga kamay sa tagiliran
…………………………….. (4 bilang)
f. Pagpihit ng katawan (Trunk Twist)
• Kamay sa dibdib na ang palad
ay nakaharap pababa
• Pagpihit pakanan………………
(4 bilang)
• Balik sa posisyon
• Ulitin nang pakaliwa…………….
(4 bilang)

297
g. Pag-unat ng tuhod (Knee
Stretching)
• Tumayo nang tuwid na ang
mga paa ay magkalayo, ang
kamay ay nakalagay sa hita
malapit sa may tuhod .... (4
bilang)
• Dahan-dahang ibaba ang
katawan………… (4 bilang)
h. Pagpapaikot ng bukong-bukong ng
paa
• Itaas ang kanang paa
• Paikutin pakanan…….. (4 bilang)
at paikutin pakaliwa…. (4 bilang)
• Ulitin sa kaliwang paa
i. Panimulang posisyon: Half Knee Bend
• Mag-inhale habang dahan-dahang iniuunat ang tuhod
• Ang mga braso sa tagiliran ay dahan-dahang itaas… (8
bilang)
• Mag-exhale habang dahan-dahang inilalagay ang mga
braso pababa sa dating posisyon……………………….. (8
bilang)
• Ulitin nang 3 beses

298
Ang mga ehersisyong inyong ginawa ay pampasigla
na makatutulong upang maihanda ang iyong katawan sa
mas mabigat na gawain. Ang mga ehersisyo ring ito ay mga
halimbawa ng mga galaw na ginagawa sa iyong kinatatayuan.
Gawin Mo
Kapag may pagbabago ng posisyon ng katawan o bahagi
ng katawan sa iyong kinatatayuan, nagkakaroon ng pagkilos.
Kapag ikaw ay gumalaw, ikaw ay gumagalaw sa iba’t ibang
posisyon. Ang pagkilos/paggalaw sa sariling kinatatayuan ay
nangangahulugan na ikaw ay gumagalaw o kumikilos sa iyong
sariling posisyon o kinalalagyan.
Narito ang ilan sa mga posisyong maaari mong gawin sa
iyong sariling kinatatayuan o kinalalagyan. Pag-aralan ang mga
posisyon at gawin nang wasto.
a. Half Kneeling Position
Pagluhod sa kanan at kaliwa, half kneeling sa harap,
kamay sa baywang.

299
b. Posisyong Nakaluhod
Ang isang binti ay nakaunat sa gilid. Mula sa
posisyong pagluhod, iunat ang kanang binti pagilid at
ang kamay ay nakalagay sa baywang.
c. Mahabang Pag-upong Posisyon
Nakaupong posisyon na ang mga paa ay nakaunat
sa unahan, ang mga daliri ay nakaturo, tuwid ang
katawan, at mga kamay ay nasa baywang.

300
d. Crook o Hook Sitting Position
Umupo, ibaluktot ang tuhod malapit sa katawan,
ituwid ang katawan, at ilagay ang kamay sa baywang.
1. Ano ang masasabi mo sa apat na posisyon?
Naisagawa mo ba ang iba’t ibang posisyon?
2. Anong bahagi ng katawan ang gumagalaw?
3. Saan gumagalaw ang iyong katawan?
4. Naisagawa mo ba ang mga gawain sa
kinalalagyan o lumipat ka sa ibang lugar?
Ang pagkilos ay ang pagbabago ng posisyon ng katawan
o mga bahagi ng katawan. Ang pansariling espasyo ay lugar na
ginagalawan na hindi nagbabago ang posisyon.
Ang ilan sa mga pangunahing galaw na ginagamit sa
pansariling espasyo ay mga kilos di-lokomotor.
Ang mga kilos di-lokomotor ay mga kilos na ginagawa nang
hindi umaalis sa kinatatayuan o lumilipat sa ibang lugar, katulad
ng pagbaluktot, pag-unat, pagpihit, pagpapaikot, pag-imbay, at
pagduyan.

301
Subukin Mo
Ngayon ay muli tayong kikilos o gagalaw sa pamamagitan
ng pag-awit na may kilos. Ituturo ng inyong guro ang awit at ang
kilos nito.
Ipakita nang wasto ang mga kilos sa tono ng “Shake Shake.”
Sagutin ang mga tanong:
1. Anong mga kilos ang puwede mong magawa habang
nakatigil sa kinatatayuan?
2. Anong mga bahagi ng katawan ang ginamit sa bawat kilos o
galaw?
3. Nakabuo/nakagawa ka ba ng mga galaw o kilos?
4. Mabibigyang ngalan mo ba ang mga kilos?
5. Lumipat ka ba ng lugar patungo sa isa pang lugar sa
pagsasagawa ng mga kilos o galaw?
Pagkatapos na maisagawa ninyo ang mga gawain na
sa kamalayan ng pansariling espasyo, subuking sagutin ang
sumusunod na tanong:
1. Anong mga gawain ang maaari mong gawin habang
nakatigil sa kinatatayuan?
2. Ano ang ibig sabihin ng pansariling espasyo?
3. Ano naman ang kilos-lokomotor?

302
Tandaan
Ang paggalaw ay pagbabago ng posisyon ng
katawan o ng bahagi nito sa espasyo o lugar.
Ang pansariling espasyo ay isang lugar na ikaw ay
gumagalaw sa iyong kinatatayuan.
Ang mga simpleng galaw na ginagamit sa pagkilos
sa pansariling espasyo ay mga kilos di-lokomotor. Ang
mga kilos na ito ay ginagawa nang hindi umaalis sa
kinatatayuan katulad ng pagbaluktot, pag-unat, pagpihit,
pag-ikot, pag-imbay, at pag-indayog, o pagduyan.
Magrelaks
Sa iyong kinatatayuan, gawin ang sumusunod na kilos di-
lokomotor habang tinutugtog ang “Leron, Leron Sinta.” Gawin
nang wasto ang mga kilos sa iyong kinatatayuan.
1. Pagpihit ng ulo pakanan at pakaliwa.............(16 bilang)
2. Ibaluktot ang leeg pababa at pataas.............(16 bilang)
3. Ibaluktot ang katawan sa gilid pakanan at pakaliwa......
(16 bilang)
4. Itaas ang mga binti at ibaluktot ang mga paa........(16
bilang)
5. Itaas ang mga binti at ituro ang mga daliri ng mga paa
pababa.......... (16 bilang)
6. Ibaluktot ang leeg sa gilid pakanan at pakaliwa.....(16
bilang)

303
7. Iunat ang braso pagilid sa kanan at kaliwa......(16 bilang)
8. Ibaluktot ang katawan paharap at patalikod......(16
bilang)
Pag-
unat
Pag-
baluktot
Pag-
tulak
Pag-
hila
Pag-
pihit
Pag-
paikot
Pag-
imbay
Pag-
duyan
1.
2.
3.
4.
5.

Pagtataya sa Sarili
Kumpletuhin ang sumusunod na pangungusap.
1. May ________________ kung mayroong ___________ ng
posisyon ng_____________o ng bahagi nito sa ___________.
2. Ang paggalaw sa __________________ ay nangangahulugan
na ikaw ay gumagalaw sa iyong _______________________.
3. Ang____________________ay mga kilos na iyong ginagawa na
hindi _________________ mula sa isang lugar patungo sa isang
lugar.

304
1. Aling sa mga kilos di-lokomotor sa araling ito ang naisagawa
mo nang wasto?
2. Alin naman sa mga kilos di-lokomotor sa araling ito ang hindi
mo naisagawa nang wasto?
3. Sa eskalang 1-5, 1 ang pinakamababa at 5 ang
pinakamataas, kaya mo bang markahan ang lahat ng iyong
isinagawa sa araling ito?
4. Ngayon ay kulayan mo ang mga bituin na magsasabi kung
paano mo ginawa ang mga gawain. Gawin ito sa iyong
kuwaderno.
5 - Pinakamahusay
4 - Mas Mahusay
3 - Mahusay
2 - Di-gaanong Mahusay
1 - Mahina

305
ARALIN
2
Pagkilos sa
Pangkahalatang Lugar
Kumusta? Sa iyong nakaraang aralin, nalaman mo ang
konsepto ng pansariling lugar at naisagawa mo ang iba’t ibang
mga kilos di-lokomotor.
Sa araling ito gagalugarin mo ang iyong pangkalahatang
lugar. At bago ka magpatuloy sa bagong aralin, pasiglahin
ang katawan sa pamamagitan ng pagsasagawa ng mga
pampasiglang ehersisyo.
Simulan Mo
mga gawain.
Gawin nang wasto ang sumusunod na pampasiglang
ehersisyo at sundin ang mga tuntunin sa pag-iingat. Ang guro o
isa sa klase ang mangunguna sa pagsasagawa.
(Tingnan sa Lesson 1/Unit 2/LM.)
Gawin Mo
Kumusta ang iyong ginawang ehersisyo? Lagi mong
tatandaan na ang pagsasagawa ng mga pampasiglang gawain
ay makatutulong upang maihanda ang katawan sa iba’t ibang
pisikal na gawain.

306
Tingnan ang mga larawan sa ibaba. Mailalarawan mo ba
ang mga kilos na isinasagawa sa larawan? Kaya mo ba itong
gawin?
Sa nakaraang aralin, naisagawa mo ang galaw ng katawan
sa lugar na iyong kinalalagyan o kinatatayuan.
Sa araling ito, gagawin mo ang kilos o galaw ng katawan sa
mas malaki o pangkalahatang lugar o espasyo.
Sanayin mo ang iyong sarili sa pagsasagawa ng iba’t ibang
kilos-lokomotor na nasa ibaba.
Gagabayan ka ng iyong guro sa pagsasagawa.
Tandaan: Ang wastong tikas ng katawan ay kailangan sa
pagsasagawa ng mga kilos-lokomotor.
1. Walking (Paglakad) 2. Running (Pagtakbo)

307
3. Jumping (Paglukso) 6. Sliding (Pagpadulas)
4. Hopping (Pagkandirit) 7. Skipping (Paglukso-lukso)
5. Galloping (Pag-iskape) 8. Leaping (Pag-igpaw)
Isasakatuparang Gawain: Alamin ang Pansariling Espasyo

308
Bumuo ng apat ng pangkat. Pumunta sa lugar na inilaan ng
guro at isagawa rito ang iba’t ibang kilos-lokomotor. Bibigyan
kayo ng inyong guro ng musikang gagamitin.
1. Sa ayos na maramihan, isagawa ang kilos-lokomotor sa
lugar na itatakda ng guro.
2. Ang bawat pangkat ay magpapakita ng galaw katulad
ng pagkilos sa disenyong parisukat, paikot, at iba pa sa
lugar na itinakda.
3. Ang bawat pangkat ay gagalaw sa iba’t ibang posisyon
katulad ng paggalaw sa mababa, sa gitna, at sa mataas
na posisyon o kumbinasyon ng tatlo sa lugar na itinakda.
1. Naipakita mo ba ang wastong pagsasagawa ng mga kilos-
lokomotor?
2. Naisagawa mo ba ang mga kilos sa pangkalahatang
espasyo?
3. Ano-ano ang kilos-lokomotor na iyong isinagawa?
Tandaan
Ang pangkalahatang espasyo (general space)
ay lugar na hindi limitado ang pagkilos o paggalaw,
maaaring gumalaw mula sa isang lugar patungo sa ibang
lugar. Maaaring ito ay espasyo sa kuwarto, gymnasium,
lugar sa labas na makakikilos ang katawan, o saan mang
dako.
Ang mga kilos-lokomotor ang ginagamit sa pang-
kalahatang espasyo. Ang mga kilos na ginagawa na
maaaring kang lumipat mula sa isang lugar patungo sa isa
pang lugar ay tinatawag na kilos-lokomotor.

309
Subukin Mo
Sumama sa dating pangkat. Ang bawat pangkat ay bubuo
ng tuwid na linya. Maaaring gumamit ng silya bilang ikutan ng
bawat pangkat na magsasagawa ng kilos-lokomotor. Ang bawat
pangkat ay maglalaban at ang bawat kasapi ng pangkat ay
gagawa ng mga kilos-lokomotor na sasabihin ng guro.
Ang bawat manlalaro ay gagawa ng kilos mula sa starting
line patungo sa dulo, iikot sa upuan, at babalik sa pinagmulan,
at pagkatapos ay tatapikin ang sunod na manlalaro. Ang
pangkat na unang makapagsagawa ng mga kilos-lokomotor ang
makakakuha ng puntos.
Magrelaks
Naisagawa mo ba ang ibinigay na mga gawain? Gawin
ang sumusunod na gawain. Gumawa ng isang malaking bilog
at gawin ang mga ehersisyong pag-uunat na ipapakita ng guro
habang pinatutugtog ang musika.

Pagtataya sa Sarili
1. Alin sa mga kilos-lokomotor sa araling ito ang iyong
naisagawa?
2. Alin naman sa mga kilos-lokomotor sa araling ito ang hindi mo
naisagawa nang wasto?

310
3. Sa eskalang 1-5, 1 ang pinakamababa at ang 5 ang
pinakamataas kaya mo bang markahan ang lahat ng iyong
isinagawa sa araling ito?
Ngayon ay kulayan mo ang mga bituin na magsasabi kung
paano mo ginawa ang mga gawain.
5 - Pinakamahusay
4 - Mas Mahusay
3 - Mahusay
1 - Mahina

311
ARALIN
3
Mga Pangunahing Hakbang sa
Sayaw na “Tiklos”
Sa nakaraang aralin, natutuhan mo ang pansariling espasyo
at pangkalahatang espasyo. Sa araling ito, gagamitin mo ang
mga espasyong ito, dahil gagawin mo ang mga pangunahing
hakbang ng katutubong sayaw na “Tiklos.” Makatutulong ang
araling ito para matutuhan mo ang iba’t ibang katawagan at
hakbang ng sayaw na “Tiklos.”
Simulan Mo
Sa nakaraang aralin naisagawa mo ang mga pampasiglang
ehersisyo na kailangan ng katawan upang maihanda ito sa mas
mabigat na gawain.
Sa tulong ng inyong guro gagawin mong muli ang
pampasiglang ehersisyo upang ihanda ang katawan sa iba’t
ibang pisikal na gawain sa araling ito. Tingnan ang pampasiglang
ehersisyo sa nakaraang aralin.
Gawin Mo
Pakinggan ang musika ng sayaw na “Tiklos.” Makinig nang
mabuti at damhin ang pulso ng musika.
Masasabi mo ba ang tiyempo ng musika?
Mabilis ba o mabagal?
Subukan mong ipalakpak ang pulso ng awit?
Nararamdaman mo ba ang napapaloob na pulso?

312
Ano kaya sa palagay mo ang kumpas ng musika?
Bilangin ang huwarang ritmiko.
Ngayon naman ay ipakikita mo ang galaw o kilos sa iyong
pansariling espasyo o sa mas malawak o pangkalahatang
espasyo habang iyong pinag-aaralan ang musika ng “Tiklos.”
Maaari kang gumamit ng mga kilos-lokomotor at di-lokomotor
kasabay ng musika.
Pakinggan ang ritmo ng musika ng “Tiklos.”
Ipalakpak ang kamay ayon sa ritmo ng musika.
Bilangin ang ritmo ng musika.
Halina at Isagawa ang mga Hakbang
1. Sanayin ang ritmo ng musika.
2. Kumuha ng kapareha.
3. Tumayo na katabi ang kapareha.
4. Sa hudyat ng guro, ang bawat hanay ay magpapakita ng
hakbang. Ilang kilos ang iyong naipakita sa iyong guro?
Anong mga kilos-lokomotor at di- lokomotor ang iyong
naisagawa?
Tandaan
Ang sayaw na “Tiklos” ay nasa kumpas na 2/4 na may
bilang na 1, 2, 1, at 2, sa isang bahagi.
Ang mga karaniwang mga hakbang ng sayaw na
“Tiklos” ay change step, heel at toe change step, cut step,
at point step.

313
Ngayon, subukin mong isagawa ang mga pangunahing
hakbang ng sayaw na “Tiklos.” Mahalaga na matutuhan mong
mabuti ang mga pangunahing hakbang nito upang masiyahan
ka sa buong sayaw na gagawin mo sa susunod na aralin.
Sa tulong ng iyong guro, gagawin mo ang mga hakbang ng
sayaw, ang naayong huwarang hakbang, huwarang ritmiko, at
ang wastong bilang.
Change step
Kumpas
Huwarang
Hakbang/Bilang
Bilang ng Sukat
2
4
step, close, step
1 and 2
1 M

Heel and Toe Change Step
Kumpas
Huwarang Hakbang/
Bilang
Bilang ng Sukat
2
4
Heel place, toe point,
1 2
step, close, step
1 and 2
2 M
Touch Step
Kumpas
Huwarang
Hakbang/Bilang
Bilang ng Sukat
2
4
point, close,
1 2
1 M

314
Change Step
Kumpas
Huwarang
Hakbang/Bilang
Bilang ng Sukat
2
4
Lumundag at
lumapag sa
dalawang paa na
ang kanang paa ay
nasa unahan (bilang
1)
Lumundag at
lumapag sa
dalawang paa na
ang kaliwang paa
ay nasa unahan
(bilang 2)
1 M
Cut Step
Kumpas
Huwarang
Hakbang/Bilang
Bilang ng Sukat
2
4
Palitan ang KN ng KL
(bilang 1)
Palitan ang KL ng KN
(bilang 2)
1 M
Magrelaks
Sanaying mabuti ang mga hakbang ng sayaw na “Tiklos”
kasama ang iyong pangkat.

315
Subukin Mo
Lagyan ng tsek () ang nararapat na smiley kung
nagawa mo nang wasto ang sumusunod na hakbang:
Legend:
 - Mahina
  - Kailangan pang magsanay
   - Mahusay
    - Mas Mahusay
     - Pinakamahusay
  
 

 
 
  
 
1. Heel and Toe
2. Change steps
3. Cut steps
4. Touch step
5. Changing
step

316
ARALIN
4 Tayo’y Sumayaw ng “Tiklos”
Ikaw ngayon ay nasa ikaapat na aralin. Isasagawa mo sa
araling ito ang mga hakbang ng sayaw na “Tiklos.” Handa ka na
bang matutuhan ang sayaw?
Simulan Mo
Paalaala: Gagabayan ka ng inyong guro sa bawat gawain.
Patutugtugin muli ng iyong guro ang musika ng “Tiklos.”
Sasabayan mo ito ng mga hakbang ng sayaw na “Tiklos” bilang
pampasiglang gawain.
Gawin Mo
Nasiyahan ka ba
sa pagsayaw ng mga
pangunahing hakbang? Halina
at tumungo na tayo sa ating
bagong aralin.
Tingnan ang larawan. Ano
ang masasabi mo sa larawan?
Nakaranas ka na bang magsuot
ng ganitong kasuotan? Saan
madalas ginagamit ang
ganitong kasuotan?

317
Sa araling ito, mararanasan mong sumayaw ng isa sa mga
katutubong sayaw sa Pilipinas na pinamagatang “Tiklos.”
Ang “Tiklos” ay isang sayaw na tumutukoy sa pangkat ng
mga manggagawa. Nagkasundo silang linisin ang kagubatan
at ihanda ang lupa sa panahon ng pagtatanim isang araw
sa isang linggo. Sa tanghali, sila ay nagtitipon upang kumain
at magpahinga. Sa oras ng kanilang pamamahinga ang
musika ng “Tiklos” ay kanilang tinutugtog gamit ang plawta at
sinasabayan ng gitara, guimbal, o tambora (isang uri ng tambol),
at sumasayaw ang mga manggagawa.
Sa tulong ng guro, gagawin ninyo ang mga hakbang ng
kabuuang sayaw simula sa unang bahagi hanggang sa huli na
sinusunod ang wastong galaw ng mga hakbang.
Pormasyon: Ang magkapareha ay nakatayo na magkatapat na
may anim na talampakan ang layo sa isa’t isa. Kapag nakaharap
sa manonood, ang babae ay nakatayo sa kanang gilid ng
kapareha. Maaaring isa o higit pang pares ang makasasali sa
sayaw.
Nasiyahan ka ba sa pagsayaw ng “Tiklos?” Ano ang
pakiramdam mo sa pagsayaw ng isa sa mga katutubong sayaw?
Tandaan
Ang “Tiklos” ay isang sayaw na tumutukoy sa pangkat
ng manggagawa na nagkasundong linisin ang kagubatan
at ihanda ang lupang pagtataniman isang araw sa
isang linggo. Ang sayaw ay may apat na figure, nasa
2
4
na kumpas ang musika. Ang pangunahing hakbang na
ginamit sa sayaw ay change step, heel at toe change step,
changing step, point step, at cut step.

318
Subukin Mo
Pagkatapos mong matutuhan ang sayaw na “Tiklos,” bubuo
kayo ng apat na pangkat. Ang bawat pangkat ay nakatalaga sa
isang estasyon. Ang bawat estasyon ay tumutugon sa isang anyo
(figure) ng sayaw na “Tiklos.”
Estasyon 1 – Figure 1
Pagkatapos ng ilang minuto, ang bawat pangkat ay tutungo
sa susunod na estasyon hanggang sa mapuntahan ng lahat ng
pangkat ang lahat ng estasyon.
Magrelaks
Patugtuging muli ang musika ng “Tiklos.” Ang bawat
pangkat ay magpapakita ng mga ehersisyong pag-uunat bilang
panghuling gawain.

319
Pagtataya sa Sarili
1. Aling anyo (figure) ng sayaw ang iyong naisagawa nang
wasto?
2. Alin namang anyo (figure) ng sayaw ang hindi mo naisagawa
nang wasto?
3. Sa eskalang 1-5, 1 ang pinakamababa at ang 5 ang
pinakamataas, kaya mo bang markahan ang lahat ng iyong
ginawa sa araling ito?
Ngayon ay kulayan mo ang mga bituin na magsasabi kung
paano mo ginawa ang mga gawain.
5 - Pinakamahusay
4 - Mas Mahusay
3 - Mahusay
1 - Mahina

320
ARALIN
5
Ritmikong Ehersisyo
Gamit ang Bao
Sa araling ito bibigyan kayo ng panahon upang tuklasin at
magamit ang pisikal na kakayahan, mapaunlad ang tiwala sa
sarili, at maipakita ang natatagong talento na may pananabik na
gawin ang mga ritmikong routine gamit ang bao.
Simulan Mo
bawat gawain.
Gawin ang pampasiglang gawain.
Gawin Mo
Pagkatapos ng inyong pampasiglang gawain, ipakikita
naman ng inyong guro ang mga kilos gamit ang bao.
Pangkatang Gawain:
Sa gawaing ito, papangkatin ninyo sa tatlo ang inyong
mga sarili. Pumili ng lider. Ang lider ng bawat pangkat ang
mangunguna sa pagsasagawa ng mga kilos gamit ang bao.
Ngayon ay gagawin ninyo ang mga kilos gamit ang bao ng
niyog nang pangkatan at pagkatapos ay uulitin ng lahat.

321
Ang unang pangkat ay gagawa ng kilos sa kolum A, ang
ikalawang pangkat ay gagawa ng kilos sa kolum B, at ang ikatlo
ay gagawin ang nasa kolum C. Gagawin mo ito nang may 8
bilang ang bawat kilos.
Kolum A Kolum B Kolum C
Clicking Forward Clicking Behind Clicking Obliquely
Clicking Sideward Clicking Upward Clicking on Chest
Right

322
Clicking Overhead Clicking at the Clicking Sideward
back of your Knee Left
Ano ang iyong naramdaman habang ginagawa mo ang
gawain?
Pag-aralan natin ang mga hakbang. Ilan sa mga
kagamitan na maaari nating gamitin sa pagsasagawa ng mga
pangkatawang ehersisyo ay ang bao ng niyog.
Isasagawa mo ngayon ang wastong galaw o kilos gamit ang
bao.
Tandaan
Ang bao ng niyog ay maaaring gamitin sa pag-
eehersisyo.
Ang wastong pagsasagawa ng mga gawain nang
may tiwala at pagtutulungan ay nakapagdedebelop
ng panimbang upang mas maging mahusay ang
pagsasagawa.

323
Subukin Mo
Bumuo ng apat na pangkat. Bumuo at magpakita ng mga
ritmikong ehersisyo gamit ang bao.
Magrelaks
Inyong babaybayin ang salitang coconut sa pamamagitan
ng awit.
“Coconut”
ni Marybeth Jito
C – o – c – o – n – u - t
N – u – t, n – u – t
C – o – c – o – n – u – t
N – u – t.
Pagtataya sa Sarili
Isagawa ang natutuhang kilos ng bawat figure habang
umaawit ng “Jake and Jean.”

324
“Jake and Jean”
(sa tono ng “Jack and Jill”)
ni Voltair C. Asildo
Jake at Jean naglalaro sa bukid na malayo
Ngunit nawala si Jean matapos na magtago
Tralala la la la la (3x)
Matapos na magtago
Nang si Jake ay umuwi si Jean ay hinahanap
At si Jake ay umiyak si Jill di mahagilap.
(Ulitin)
Pagkatapos mong maisagawa ang mga ritmikong ehersisyo
gamit ang bao, mamarkahan ng guro ang iyong isinagawa ayon
sa mga panuntunan sa ibaba.
Gawain Marka
Alam na alam ang mga kasanayan at
naisagawa nang maganda
3 Pinakamahusay
Naisagawa ang kasanayan na may
kaunting pagkakamali
2 Mahusay
Naisagawa ang kasanayan na may
maraming pagkakamali
1 Hindi Mahusay

325
ARALIN
6
Mga Ritmikong Ehersisyo
Gamit ang Bola
Gumagamit ka ba ng mga kagamitan katulad ng laso,
buklod, bola, at sariling likhang kagamitan sa pagsasagawa
ng simpleng gawaing pang-ehersisyo? Nasiyahan ka ba sa
pagsasagawa ng mga ito?
Bibigyang pansin sa araling ito ang lokasyon, direksiyon,
posisyon (level), daanan (pathways), at plane. Ito ay
nangangailangan ng koordinasyon, pagtitimbang, at
kalambutan.
Halina at gumamit ng bola sa pagsasagawa ng mga kilos.
Simulan Mo
Handa na ba kayo?
Isagawa ang pampasiglang ehersisyo upang maihanda ang
katawan sa susunod na mga gawain. Tingnan ang Lesson 1/Unit
2/LM.
Gawin Mo
Kamay sa baywang,
Ipihit ang ulo pakanan.................................(4 bilang)
Balik sa posisyon............................................ (4 bilang)
Ipihit ng ulo pakaliwa....................................(4 bilang)
Balik sa posisyon.............................................(4 bilang)

326
Paikutin ang balikat paharap na ang mga kamay ay sa
gilid....................................(8 bilang)
Paikutin ang balikat patalikod na ang mga kamay ay nasa
gilid..................... (8 bilang)

Kamay sa dibdib na ang palad ay nakaharap sa ibaba
Ipihit ang katawan pakanan .......................... (bilang 1)
Balik sa posisyon ............................................... (bilang 2)
Ulitin sa kaliwa .................................................(bilang 3)
Balik sa posisyon.................................................(bilang 4)
Ulitin ng 3 beses
Natatandaan mo pa ba ang mga ritmikong ehersisyong
ginawa mo?
Ano ang tawag sa ating ginawa?
Anong kagamitan ang ginamit sa gawain?
Nasiyahan ka ba sa gawain?
Nais mo bang gawin itong muli?
Bilang paghahanda sa gawain, isagawa muna ang kilos ng
mga paa at kamay. (Gawin ang figure 1-3 at figure 1-4.)
Sagutin:
Anong mga kagamitan ang ginamit sa mga gawain?
Anong lokasyon ang napapaloob sa gawain?
Anong direksiyon ang iyong sinunod?
Anong mga posisyon (levels) ang ginamit sa gawain?
Anong mga daanan (pathways) ang iyong sinunod?
Sa anong mga tanging daanan isinagawa ang mga gawain?
Anong ginawa mo habang ibinibigay ng guro ang mga
hakbang ng mga ritmikong gawain?

327
Tandaan
Ang ribbon, buklod, bola, wands (patpat, yantok,
stick), at sariling likhang kagamitan ay mga payak na
kagamitang makatutulong upang mapaunlad ang
mga kilos ng katawan, koordinasyon, panimbang, at
kahutukang pangritmong ehersisyo.
Lugar - tumutukoy sa likuran, unahan, ilalim, ibabaw na
kinatatayuan ng tao at kinalalagyan ng mga bagay.
Direksiyon (directions) - tumutukoy sa ninanais na
patutunguhan ng galaw/kilos, kung ito ay pataas o
pababa, paharap o patalikod, pakanan o pakaliwa.
Levels - nagsasabi ng kaugnayan ng katawan sa
kinatatayuan, kagamitan o taas sa espasyo kung ito
ba ay mababa, nasa kalagitnaan, o mataas.
Planes - ito ay tumutukoy sa tiyak na daanan,
maaaring paikot, patayo, o pahalang.
Subukin Mo
Pangkatin ang klase sa apat. Bumuo at magpakita ng mga
ritmikong ehersisyo gamit ang bola.
Magrelaks
Gawin ang stride sitting position, awitin ang “Leron, Leron
Sinta” gamit ang mga hakbang na ibibigay ng guro.

328
Pagtataya sa Sarili
1. Anong naramdaman mo habang ginagawa ang unang
figure?
2. Ano ang inyong naobserbahan sa sumusunod na bahagi ng
iyong katawan sa pagsasagawa ng ikalawang figure?
Ulo
Mata
Paa
Braso
Katawan

3. Bakit kailangan ang pampasiglang ehersisyo sa
pagsasagawa ng mga gawain?
4. Lagyan ng tsek () ang kahon kung ito ay madali o mahirap.
Gawin ito sa iyong kuwaderno.
Gawain Madali Mahirap
Pagbaluktot ng isang tuhod (half-
knee bend)
Itaas ang sakong, kamay sa itaas ng
ulo (heels raise, hands over head)
Stride stand position
Iekis ang kaliwang paa sa kanan
Tumingkayad paikot sa kanan

329
ARALIN
7 Paghagis at Pagsalo ng Bola
Mga bata, talaga bang paborito ninyo ang paglalaro? Ang
paglalaro ay hindi lang nagbibigay ng kasiyahan, nakatutulong
din ito upang mapaunlad ang iba’t ibang kasanayang
lokomotor. Ito rin ay nakatutulong upang mapaunlad ang lakas
ng inyong kalamnan.
Simulan Mo
Ngayon ay pag-aaralan mo ang lead-up games. Gawin
mong kasiya-siya ang mga laro habang ipinakikita nang wasto
ang paghagis at pagsalo ng bola.
Gawin ang sumusunod na ehersisyo upang maging handa
ang katawan sa mga larong gagawin. (Ibibigay ng guro.)
Tingnan ang larawan A at B?
A B

330
Anong kilos ang ipinakita sa larawan?
Anong kilos ang kanilang isinagawa?
Anong kagamitan ang ginamit ng bata sa larawan?
Kaya mo bang isagawa nang wasto ang paghagis at
pagsalo?
Bounce Catch
Bumuo ng bilog at pumili ng lider. Ihahagis ng lider ang bola
sa hangin at magsasabi ng bilang. Subuking saluhin ang bola
sa unang talbog. Halimbawa, kung ang lider ay nagsabi ng
bilang na 5, sasaluhin ng manlalaro ang bola pagkatapos na
matamaan nito ang sahig ng limang beses. Magpapaligsahan
kayo sa isa‘t isa. Ang manlalaro na wasto ang pagsalo ng bola
ang susunod na lider.
Tingnan ang larawan.
Anong kilos ang ipinakikita sa larawan?
Anong bagay ang ginamit sa larawan?
Kaya mo bang gawin ang wastong pagsalo at paghagis?

331
Gawin Mo
Ngayon ay gagawin ninyo ang laro.
Pamagat : Relay ng Pagsalo at Pagpasa ng Bola
Kagamitan : pito, bola na yari sa rattan, o bolang
plastik
Lugar ng Paglalaruan : Palaruan
Tuntunin : Humanay ang dalawang pangkat. Ang
bawat pangkat ay nakatayo sa hulihan
ng panimulang guhit. Ang bawat
pangkat ay may 5 metro ang layo sa
bawat isa na magkaharap. (Ibibigay ng
guro ang pamamaraan ng laro.)

332
Nasiyahan ka ba sa laro?
Naisagawa mo ba nang wasto ang mga kilos?
Ano ang ginawa mo nang papalapit na ang bola sa iyo?
Ano ang wastong posisyon ng kamay at paa kapag sasalo at
maghahagis ng bola?
Kaya mo bang ipakita ang wastong pagpasa, paghagis, at
pagsalo ng bola?
Tandaan
Ang wastong paghagis at pagsalo ng bola sa iba’t
ibang levels at direksiyon ay makatutulong upang
mapaunlad ang kaliksihan, kalambutan, at kasanayan
sa paglalaro ng mga larong bola katulad ng softball,
baseball, at basketball.
Subukin Mo
Isasagawa mo ngayon ang wastong paraan ng pagsalo ng
bola. Subuking gawin ang sumusunod:
Pagsalo:
- Kumuha ng kapareha. Ang iyong kapareha ang
maghahagis ng bola sa iyo.

333
Paalaala: Ang paraan ng pagsalo ng bola ay depende sa taas
ng bola at ang daan kung saan haharangin ang bola.
• Tumingin sa bola.
• Subuking ibuka ang mga braso at kamay at
humanda sa pagsalo ng papalapit na bola.
• Kailangang may koordinasyon ang mga mata at ang
galaw ng mga braso at kamay.
• Ang binti ay dapat na sa posisyong stride na
bahagyang nakabaluktot.
Paghagis o pagpasa ng bola:
Paalaala: Ang dalawahang-kamay na pagpasa sa itaas ay
ginagamit lang sa malalapit na pagpasa ng bola.
• Hawakan ang bola sa itaas na ang mga braso ay
bahagyang nakabaluktot.
• Mahigpit na hawakan ang gilid ng bola.
• Paghiwalayin o ikalat ang mga daliri.
• Humakbang sa posisyong stride
• Sundan

334
Tandaan: Ang pantay-dibdib na pagpasa ng bola ay pinaka-
epektibong pagpasa; ito ay karaniwang ginagamit kapag
malapit ang distansiya.
• Gamitin ang mga daliri sa paghawak ng bola.
• Ang mga siko ay nakaturo palabas at malapit sa gilid ng
katawan.
• Itulak ang bola pauna na nakababa ang mga hinlalaki.
Mabilis na pakawalan.
Alam mo na ba ang wastong pagpasa o paghagis ng
bola? Kung alam mo na, magagawa mo na nang maayos ang
gagawin at sasalihan mong mga laro.
Magrelaks
Tingnan natin kung magagawa mo nang wasto ang susunod
na laro.
Pagpasa at Pagsalo nang Nakahilera
Kagamitan : pito, bolang goma, bolang plastik
Paalaala : Humanap ng musika na gagamitin upang
maging masigla ang laro

335
Pamamaraan:
• Gumawa ng apat na pangkat na may magkaparehong
bilang. Ang bawat pangkat ay hahanay nang may 3-4 metro
ang agwat.
• Humarap ang pangkat 1 sa pangkat 2, at ang pangkat 3 sa
pangkat 4.
• Ang bawat pangkat ay may malaking bola, hahawakan ito
ng unang manlalaro ng pangkat 1.
• Sa hudyat, ang unang manlalaro gamit ang daliri ng
dalawang kamay ay ipapasa ang bola sa katapat na
kapareha at sasaluhin ito at ipapasa muli sa sunod na kasapi
ng katapat na pangkat.
• Kapag dumating na ang bola sa huling kasapi, ipapasa niya
ito pabalik hanggang makarating muli sa unang manlalaro.
• Kapag nahulog ang bola, pupulutin ito at babalik sa kaniyang
lugar at magsisimulang ipasa muli ito.
• Ang pangkat na unang makatapos ang mananalo.
Nagustuhan mo ba ang laro?
Nasiyahan ka ba sa paglalaro?
Paano ka naglaro kasama ng iyong pangkat?
Anong pagpapahalaga ang iyong ipinakita sa paglalaro?
Bumuo ng parisukat. Pag-aralan at awitin “Ihagis Mo” sa tono
ng “Kumusta Ka” habang ginagawa ang kilos.
“Ihagis Mo”
ni Rhodora B. Pena
Magmartsa ka (2X)
(Kilos: Magmatsa sa kinatatayuan)
Humarap sa katapat
(Kilos: Humarap sa katapat)

336
At tingnan mo siya.
(Kilos: Tumingin sa kaniya)
Ihagis ang bola (2X)
(Kilos: Isagawa ang paghagis ng bola)
Saluhin, saluhin
(Kilos: Gawin ang pagsalo sa bola)
Saluhin mo’to (Ulitin)
Pagtataya sa Sarili
Panuto: Kumuha ng kapareha. Ang bawat magkapareha ay
gagawin ang itatakdang gawain. Ang iyong kapareha ang
magmamarka sa iyo at ikaw naman ang magmamarka para sa
kaniya.
Pagmamarka:
5 – Pinakamahusay
4 – Mahusay na mahusay
3 – Mahusay
2 – Di-gaanong Mahusay
1 – Mahina
Bilang Kasanayan Sariling Pagtataya Pagtataya ng Iba
5 4 3 2 1 5 4 3 2 1
1
Chest
Pass
2 Bounce Pass
3
Two-Hand
Overarm Pass
4 Roll Pass
5 Ball Catching

337
ARALIN
8 Karera ng Bao
Nasisiyahan ka ba sa mga larong katulad ng “Laro ng Lahi?”
Sa araling ito matutuwa ka sa paglalaro ng mga katutubong laro
na may iba’t ibang antas at direksiyon.
Ihanda ang iyong katawan sa pagsasagawa ng sumusunod
na ehersisyo.
Simulan Mo
bawat gawain.

338
a. Nakikilala mo ba ang laro sa larawan?
b. Mailalarawan mo ba kung ano ang larong ito?
c. Anong kagamitan ang ginamit sa laro?
d. Alam mo ba kung paano maglaro nito?
e. Gusto mo bang maglaro nito?
Gawin Mo
Simulan natin ang unang larong karera.
Paglalakad sa tuwid na linya
Pormasyon:
Bumuo ng dalawang pangkat at humanay, ang bawat
pangkat ay tatayo sa likod ng panimulang guhit na may limang
metro ang pagitan sa dulong guhit.
(Paalaala: Ang kasapi ng bawat pangkat ay depende sa
bilang ng klase.)
Tuntunin: Ang mga paa ay nasa linya habang naglalakad.
(Ibibigay ng guro ang tuntunin ng laro.)
Sagutin ang mga tanong:
• Nagustuhan mo ba ang laro?
• Ano ang direksiyon ng kilos sa laro?
• Aling bahagi ng laro ang may paharap na direksiyon?
• Natatandaan mo pa ba ang posisyon ng mga kilos?
• Naisagawa mo ba ang iba’t ibang posisyon ng mga kilos
sa laro?
• Anong posisyon? Ito ba ay mataas? mababa? o nasa sa
gitna?
• Paano ka lumakad sa linya?

339
• Sa anong bahagi ng katawan naramdaman mo ang
pagtitimbang?
Inyong isasagawa ang “Karera ng Bao.” Pag-aralan at sundin
ang pamamaraan ng laro.
“Karera ng Bao”
Bilang ng manlalaro : (10-15 ang bawat pangkat)
Lugar : Sa labas ng silid-aralan
Kagamitan: Ang bawat manlalaro ay dapat magkaroon ng
pares ng bao. Ginagawa ito sa pamamagitan ng paglalagay ng
butas sa isa sa mga mata ng kalahating bao ng niyog. Lalagyan
ito ng tali na may dalawang metro ang haba, ayon sa taas ng
manlalaro. Ilalagay ito sa butas hihilahin at gagawa ng malaking
buhol sa ilalim ng bao.
Bago maglaro:
Paghahanda sa palaruan: Dalawang magkatapat na linya
ang iguguhit na may 10 metro ang pagitan. Ang isa ay siyang
magsisilbing panimulang guhit at ang isa ang dulong guhit.
(Ibibigay ng guro ang tuntunin.)
Subuking sagutin ang sumusunod na tanong:
1. Paano isinagawa ang paglalaro ng karera ng bao?
2. Anong kagamitan ang ginamit sa ganitong uri ng laro?
3. Ang laro bang ito ay kasiya-siyang gawain?
4. Sa mga nanalo, ano ang ginawa ninyo upang maipanalo
ang laro?
5. Anong pagpapahalaga ang iyong ipinakita sa iyong
pangkat?
6. Nagpakita ka ba ng kalistuhan at sariling disiplina habang
ginagawa ang laro?
7. Kung ikaw ay kabilang sa pangkat na natalo, anong gagawin
mo sa susunod na magkakaroon muli ng laro?

340
Paano mo ginawa ang karera ng bao? Anong mga posisyon
at direksiyon ang ginamit sa gawain? Nasiyahan ka ba?
Tandaan
Ang mga katutubong laro ay tumutukoy sa mga
sinaunang laro na sumasalamin sa ugali ng pangkat
ng mga tao at nagpapakita ng lokal na kultura sa
pamamagitan ng ehersisyo. Ang karera ng bao ay isa sa
mga larong ito, na gumagamit na pares ng bao na may
tali.
Ang antas (level) ay ang kaugnayan ng katawan sa
sahig o kagamitan o taas sa espasyo, kung ito ay mababa,
katamtaman, o mataas.
Ang direksiyon ay tumutukoy sa nais na daanan ng
kilos kung ito ay pataas o pababa, paharap o patalikod,
kanan o kaliwa.
Subukin Mo
Bumuo ng apat na pangkat. Gumawa ng apat na hanay.
Ipakita ang “Karera ng Bao” sa mababang posisyon.
Magrelaks
Mga bata alam na ba ninyo ngayon ang paglalaro ng
“Karera ng Bao?” Ngayon naman ay aawit kayo ng isang awit na
may kilos.

341
Bumuo ng hugis na biluhaba. Awitin ang awit sa ibaba sa
tono ng “Dito ay Masaya” na sinasabayan ng kilos. (Gumawa ng
sariling kilos.)
“Maglaro Tayo”
nina Sonny F. Meneses Jr. at Rhodora B. Pena
Tayo ay masaya, tayo ay masaya
Lahat dito ay masaya.
Halinang maglaro, halinang maglaro
Upang tayo’y sumigla.
Lahat tayo’y
Tumatalon-talon
At lumakad-lakad
Tumalon-talon at lumakad-lakad
Lakad paharap at lakad pabalik
At tayo’y pumalakpak.
Pagtataya sa Sarili
A. Lagyan ng tsek () ang patlang kung ang pangungusap ay
naglalarawan ng larong “Karera ng Bao” at lagyan ng ekis
() kung hindi.
_____ 1. Ang larong “Karera ng Bao” ay isang uri ng
katutubong laro.
_____ 2. Ang bola ay ginagamit sa larong “Karera ng Bao.”
_____ 3. Ang manlalaro ay naglalagay ng bao sa ilalim ng
paa na hinihila ang tali sa pagitan ng hinlalaki at
hinahawakan ang dulo ng tali.

342
_____ 4. Ang panimbang ng katawan ay kinakailangan sa
laro.
_____ 5. Ang “Karera ng Bao” ay nangangailangan din ng
lakas ng mga binti.
B. Sagutin ang sumusunod ng OO kung nasiyahan at naisagawa
mo nang wasto ang gawain at HINDI kung hindi nasiyahan at
naisagawa nang wasto.
Lagyan ng () ang kahon na tutugma sa inyong sagot.
OO HINDI
1. Naisagawa mo ba nang wasto ang “Karera
ng Bao” sa mataas na posisyon?
2. Naisagawa mo ba nang wasto ang “Karera
ng Bao” sa mababang posisyon?
3. Naisagawa mo ba ang wastong panimbang
gamit ang bao?
4. Nasiyahan ka ba sa laro?
5. Naisagawa mo ba ito nang wasto?

3
Physical Education
Tagalog
Yunit 3

vii . .
.
Yunit 3 – Qualities/Effort
Aralin 1 : Paggalaw sa Iba’t Ibang Bilis
at Direksiyon.................................................. 344
Aralin 2 : Pagsubok sa Paghagis at Pagsalo............. 348
Aralin 3 : “Kunday-Kunday”........................................ 351
Aralin 4 : Masayang Pagsasayaw
ng “Kunday-Kunday”.................................. 355
Aralin 5 : Ritmikong Ehersisyo Gamit ang Buklod...... 360
Aralin 6 : Mga Ritmikong Ehersisyo
Gamit ang Bola............................................ 363
Aralin 7 : Tayo’y Magdribol at Magbuslo ng Bola.... 368
Aralin 8 : Halinang Maglaro ng Tumbang Presyo..... 372nteatnhp . . . . . . . .
PHYsicAl EducATioN
Talaan ng Nilalaman

344
ARALIN
1
Paggalaw sa Iba’t Ibang
Bilis at Direksiyon
Saan pupunta ang mga bata?
Saang direksiyon sila pupunta?
Mabilis kaya o mahina ang kanilang galaw?
Gusto mo bang subukin ang ilang mga gawain kasama ang
iyong mga kamag-aral?

345
Simulan Mo
Halina at masiglang isagawa ang pampasiglang gawain.
(Ibibigay ng guro.)
Gawin Mo
Isagawa ang gawain na ibibigay ng guro.
Kaninong pangkat ang unang nakarating? Bakit?
Ang ikalawa? Bakit?
Kanino namang pangkat ang huling nakarating? Bakit?
Gagawin ninyo ang paglakad, pagtalon, pagkandirit, at
pag-iskape na lumilikha ng iba’t ibang hugis na may kasaliw na
musikang “Sitsiritsit.”
Ang bawat pangkat ay gagawa ng kaparehong kilos sa
bawat ikot sa tuwid, paikot, at paliko-likong direksiyon (palakad,
pagkandirit, at pag-iskape).
Unang Ikot: Sa Mabilis na Paggalaw
Ikalawang Ikot: Sa Mabagal na Galaw
Paano ninyo ginawa ang kilos habang gumagalaw nang
may mabilis, katamtaman, at mahinang musika?

346
Tandaan
Ang ating kilos ay nakikilala minsan sa pamamagitan
ng ating mga naririnig o nararamdaman.
Ginagawa natin ang kilos habang sumasabay tayo
sa tiyempo ng musika na maaaring iugnay sa pagkilos ng
hayop na may mabagal at mabilis na galaw na posibleng
pumunta saan mang direksiyon.
Subukin Mo
Kilalanin at gawin ang kilos sa larawan.
Mga hayop:
Uod Kuneho Talangka
Transportasyon:
Tren Motorsiklo Eroplano

347
Kilalanin ang mga hayop at mga bagay na pinakikilos ng
makina, na gumagalaw sa iba’t ibang tiyempo.
Isulat ang mga ito sa wastong kahon.
Mabagal Katamtaman Mabilis
Magrelaks
Awitin ang awit na “We’re Happy Today” ni Virginia T.
Mahinay habang gumagawa ng kilos.
Pagtataya sa Sarili
Sabihin ang kahulugan ng sumusunod na senyas.
1. Lumakad papunta sa ____________
2. Lumakad sa _________________direksiyon
3. Lumiko sa _____________________

348
ARALIN
2
Pagsubok sa Paghagis
at Pagsalo
Gaano ka kahusay sa pagsalo ng mga bagay na inihahagis
sa iyo? Gaano ka naman kahusay sa paghagis sa iba’t ibang
distansiya at posisyon?
Ang wastong paghagis at pagsalo ay isang kasanayan
na maaaring pag-aralan sa pamamagitan nang palagian at
wastong pagsasanay.
Simulan Mo
Bumuo ng tatlong pangkat na gamit ang sumusunod na
pangalan: Catching, Throwing, and Rolling.
Makinig sa guro at awitin ang “Where are the Catching
Group” sa tono ng “Are You Sleeping.”
1. Ilan ang kasapi ng catching group?
2. Ilan ang kasapi ng throwing group?
3. Ilan ang kasapi ng rolling group?
4. Ilan ang naririto? Ilan ang liban?

349
Gawin Mo
Gawin ang pampasiglang gawain at humanda sa mga
pagsubok.
Awitin ang “Catching, Throwing, and Rolling” sa tono ng “Are
You Sleeping” na may kumpas na 4
4.
Anong kasanayang kilos ang narinig ninyo sa awit?
1. Paano ninyo isinagawa ang mga kilos na nabanggit?
2. Anong direksiyon ang iyong napansin habang sumasalo,
naghahagis, at nagpapagulong ng bola?
3. Nasiyahan ba kayo?
Tandaan
Ang paghagis at pagsalo ay mga pangunahing kilos
sa maraming mga laro ng bola. Ang palagi at wastong
pagsasanay ng paghagis at pagsalo ay makatutulong
upang masiyahan ka sa paglalaro na walang paghihirap
at di madidisgrasya.
Subukin Mo
Gumawa ng dalawang hanay na magkaharap na may 3-5
metrong distansiya. (Gawin ang gawain na ibibigay ng guro.)

350
Magrelaks
Balikan ang awit na “Catching, Throwing, and Rolling.”
Pagtataya sa Sarili
Tayahin ang iyong kasanayan ayon sa iyong isinagawang
gawain. Maglagay ng nakangiting mukha sa espasyo na
kaugnay ng iyong sagot. (Ibibigay ng guro ang ibang detalye sa
paglalagay ng nakangiting mukha.)
Kasanayan
Pinaka-
mahusay
Mahusay
Hindi
gaanong
mahusay
Nangangailangan
pa ng pagsasanay
Pagsalo
Paghagis
Pagpa-
pagulong
    Bigyan ng apat na ngiti ang pangkat na
nakapagsasagawa nang maayos at may ilan
lamang pagkakamali sa pagsalo, paghagis, at
pagpapagulong ng bola.
   Bigyan ng tatlong ngiti ang pangkat na
nakapagsasagawa ng pagsalo, paghagis, at
pagpapagulong ng bola na may ilan lamang
pagkakamali.
  Bigyan ng dalawang ngiti ang pangkat na
nakapagsasagawa ng pagsalo, paghagis, at
pagpapagulong ng bola na may higit sa limang
pagkakamali.

351
ARALIN
3 “Kunday-Kunday”
Alam na alam mo na ba ang mga hakbang ng “Tiklos?” Kung
ang sagot mo ay oo, ngayon ay humanda ka na pag-aralan ang
sayaw na “Kunday-Kunday.”
“Kunday” ay nangangahulugan ng paggalaw ng kaaya-
ayang kamay tulad ng kumintang. Kapag nais ng mga
matatanda na magpakita ang malilit na bata ng kaaya-ayang
kilos ng kamay sinasabihan sila na magkunday. Ang “kunday” ay
ginagamit sa rehiyong Tagalog na may kaugnayan sa kilos ng
kamay.

352
Simulan Mo
bawat gawain.
Halina at masiglang isagawa ang pampasiglang gawain na
ibibigay ng guro.
Gawin Mo
Makinig sa musika ng “Kunday-Kunday.” Ito ba ay mabagal o
mabilis? Kaya mo bang ipalakpak ang kumpas ng musika nito?
Gamit ang iyong kanan at kaliwang kamay, gawin ang
“kunday” sa saliw ng musika na ang mga braso ay nasa lateral na
posisyon at pabaligtad na T habang gumagawa ng “kunday.”
1. Kumintang – Iikot ang wrist pakanan o kabaliktarang ikot.
(kanan/kaliwa)
2. Braso posisyong lateral – ilagay ang dalawang braso sa
isang gilid maaaring kanan o kaliwa.
3. Braso sa posisyong pabaligtad na T. Ilagay ang braso sa
gilid na pahalang, ibaluktot ang siko sa tamang anggulo,
na ang kamay ay kapantay ng ulo na ang palad ay
nakaharap paloob.
Ngayon, gawin ang change step. Basahin ang paliwanag at
pag-aralan.
4. Change step – Ihakbang ang kanang paa pagilid, ilapit
ang kaliwa sa kanan, at ihakbang ang kanang paa sa
kinatatayuan.

353
5. Touch Step – Ituro ang kanang paa paharap, ilapit ang
kanan sa kaliwa. Ulitin gamit ang kaliwang paa.
Naisagawa mo ba ang mga kilos ng mga kamay?
Naisagawa mo rin ba ang change step at point step?
Tandaan
Ang “Kunday-Kunday” ay isang masiglang
sayaw mula sa rehiyong Tagalog. Ang “kunday” ay
nangangahulugang paggalaw ng kamay sa isang kaaya-
ayang kilos tulad ng kumintang.
Ang mga pangunahing hakbang sa sayaw ay
change step at point step. Ang mga kilos ng braso ay
kinapapalooban ng “kunday,” posisyong lateral, at
pabaligtad na T.
Subukin Mo
Bumuo ng apat na pangkat. Gawin ang posisyon ng mga
kamay at mga hakbang ng sayaw ng “Kunday-Kunday.”
Magrelaks
Ibahagi ang iyong karanasan sa pagsasagawa ng mga
posisyon, galaw, at hakbang ng sayaw na “Kunday-Kunday.”

354
Pagtataya sa Sarili
Upang mapagsama ang mga hakbang ng sayaw at mga
kilos ng kamay, gawin ito ng 16 bilang.
Gawin nang wasto ang mga nakaatas na gawain. Sabihin sa
kapareha na markahan ang iyong ipinakita na sinusundan ang
pagmamarka sa ibaba.
Pagmamarka:
5 – Pinakamahusay
4 – Mas Mahusay
3 – Mahusay
2 – Di- gaanong Mahusay
1 – Hindi Mahusay
5 4 3 2 1
1. Change Steps
2. Touch Step or Point Step
3. Kumintang
4. Braso Posisyong Lateral
5. Braso sa Posisyong
Pabaligtad na T

355
ARALIN
4
Masayang Pagsasayaw ng
“Kunday-Kunday”
Pagmasdan ang mga bata sa larawan? Anong uri ng
kasuotan ang kanilang suot?
Nakikita pa ba ninyo ang ganitong mga kasuotan sa
kasalukuyan? Ang mga kasuotang ito ay isinusuot sa pagsayaw
ng “Kunday-Kunday.” Nais ba ninyo itong subukan? Tandaan
ang mga hakbang ng sayaw at kilos ng mga kamay sa “Kunday-
Kunday.” Nagsanay ka ba ng mga hakbang ng sayaw?
Sa sayaw na ito, ang iyong kamag-aral ay ang iyong
magiging kapareha o bibigyan ka ng iyong guro ng kapareha.
Simulan Mo
bawat gawain.

356
Sa inyong pampasiglang gawain gawin ang mga ehersisyong
ibibigay ng guro.
Gawin Mo
Gamitin ang mga kilos ng kamay at hakbang ng sayaw na
natutuhan sa pampasiglang gawain. Gamitin ang musika ng
“Kunday-Kunday” upang makilalang mabuti ang musika at ritmo
ng sayaw.
Bago ang lahat, pag-aralan mo ang sumusunod na salita na
gagamitin sa sayaw.
Ang magkapareha ay tatayo nang magkatabi

357
Humarap sa kapareha
Humarap sa unahan
Makinig sa musika ng “Kunday-Kunday.”
Pag-aralan ang Figure 1-4. Ipapakita ng guro ang buong
sayaw at pagkatapos ay ituturo sa iyo ang bawat bahagi ng
sayaw.
Maging matiyaga sa pagsasanay ng mga hakbang at kilos
ng kamay upang maisayaw mo ito nang maayos.
Kapag natutuhan mo na ang mga hakbang na may kasaliw
na musika, bibigyan kayo ng oras sa pagsasanay.
Sanayin ang sayaw na may musika. Tandaan ang
pagkakasunod-sunod.
Masayang iindak ang sayaw na may musika.
“Kunday-Kunday”
ni Francisco Reyes Aquino
Pormasyon: Ang magkapareha ay nakatayo na may anim
na talampakan ang layo na nakaharap sa manonood. Ang
babae ay nasa kanan ng kapareha. (Ibibigay ng guro ang mga
hakbang ng “Kunday-Kunday.”)

358
Ano ang masasabi mo sa sayaw? Nasiyahan ba kayo?
Tandaan
Ang “Kunday-Kunday” ay nangangahulugan ng
kaaya-ayang paggalaw ng kamay tulad ng kumintang.
Ginagamit ito sa rehiyong Tagalog na kaugnay sa galaw
ng kamay.
Subukin Mo
Ulitin ang sayaw ng dalawa o tatlong beses upang
matutuhan mo ang wastong sayaw at ito ay maging kaaya-aya.
Magrelaks
Ano ang masasabi mo sa sayaw? Nasiyahan ba kayo?
Ibahagi ang inyong naging karanasan.

359
Pagtataya sa Sarili
Lagyan ng tsek () ang iyong ipinakitang sayaw sa
pamamagitan ng sumusunod na pagmamarka:
Pagmamarka:
5 – Pinakamahusay 2 – Hindi gaanong mahusay
4 – Mas mahusay 1– Hindi mahusay
3 – Mahusay
5 4 3 2 1
1. Naisagawa ko nang wasto ang
sumusunod na hakbang:
1.1 Change step
1.2 Point step
2. Naisagawa ko nang wasto ang
sumusunod na posisyon braso/
kamay:
2.1 Kumintang
2.2 Braso sa posisyong lateral
2.3 Braso posisyong pabaligtad
na T
3. Alam na alam ko ang
pagkakasunod-sunod ng
sayaw
4. Nasiyahan ako sa pagsayaw
kasama ang aking kapareha
5. Nagustuhan at nasiyahan ako
sa sayaw

360
ARALIN
5
Ritmikong Ehersisyo Gamit
ang Buklod
Ang buklod bilang isang kagamitan sa mga ritmikong
ehersisyo ay makatutulong upang madebelop ang koordinasyon
ng katawan, kaaya-ayang galaw, at tiwala sa sarili.
Nasubukan na ba ninyong lumikha ng mga galaw gamit
ang buklod? Lumikha ng simpleng ehersisyo at gawin ito ng may
musika?
Simulan Mo
bawat gawain.
Ihanda ang sarili, gawin ang pampasiglang ehersisyo na
ibibigay ng guro.

361
Gawin Mo
Hanapin ang kapangkat at gawin ang gawain na ibibigay ng
guro.
1. Aling bahagi ng mga hakbang ang mabilis?
2. Aling bahagi ng mga hakbang ang mabagal?
3. Naisagawa mo ba ang bawat figure nang wasto?

Tandaan
Ang buklod ay isa sa mga kagamitan na magagamit
sa mga ritmikong ehersisyo. Ang wastong paghawak ng
buklod ay maaaring makatulong upang makagawa ng
iba’t ibang kilos at makabuo ng mga hugis at galaw.
Subukin Mo
Pumunta sa kapangkat, ulitin ang mga kilos gamit ang buklod
at isagawa nang wasto ang mga hakbang.

362
Magrelaks
Napagod ka ba?
Magpahinga saglit at awitin ang masiglang awit na “Jake
and Jean” ni Voltaire C. Asildo sa tono ng “Jack and Jill.”
Pagtataya sa Sarili
Pagmamarka:
5 – Pinakamahusay
4 – Mas mahusay
3 – Mahusay
2 – Hindi gaanong Mahusay
1 – Hindi Mahusay
Gawain 5 4 3 2 1
1. Naisagawa ang wastong paraan ng
paggamit ng bilog
2. Nasunod ang mga hakbang nang
wasto na may pagtitiwala sa sarili
3. Naisagawa at naigalaw ang
katawan sa ritmo ng musika
4. Nagpakita ng kooperasyon sa
pagsasagawa kasama ang pangkat

363
ARALIN
6
Mga Ritmikong Ehersisyo
Gamit ang Bola
Ang bola ay hindi lang ginagamit sa paglaro, ito rin ay
maaaring gamiting kagamitan sa pagsasagawa ng ehersisyo.
Subukin mong gumawa ng mga ehersisyo gamit ang bola.
Simulan Mo
bawat gawain.
Gawin ang pampasiglang gawain upang maging handa sa
susunod na gawain na ibibigay ng guro.

364
Gawin Mo
Gawin ang sumusunod nang may kapareha.
Figure 1
Posisyong Nakatayo: Tumayo na ang mga paa ay
magkalapit, ang mga kamay ay nasa tapat ng dibdib, at ang
palad ay nakaharap sa ibaba.
a. Patalbugin ang bola.......................................... (bilang 1)
b. Saluhin ang bola................................................. (bilang 2)
c. Ulitin ang a at b................................................... (bilang 3, 4)
Figure 2
Nakatayong Posisyon: Tumayo na ang mga paa ay
mga siko ay nakalabas.
a. Igalaw ang bola paikot sa kanan
b. Bola pahuli-pauna.............................................. (bilang 1, 2)
c. Ulitin sa kaliwa...................................................... (bilang 3, 4)
d. UIitin lahat............................................................ (4 bilang)
Figure 3
Nakatayong Posisyon: Tumayo na ang mga paa ay
mga siko ay nakalabas.
a. Ihagis ang bola pataas, nakataas ang kamay nang
pahilis sa itaas...................................................... (bilang 1)
b. Saluhin.................................................................. (bilang 2)
c. Isang talbog ng bola sa sahig, iimbay ang braso pagilid-
pababa................................................................ (bilang 7)
d. Saluhin.................................................................. (bilang 4)

365
Gumamit ng musika sa routine. Maging masaya sa
pagsasagawa ng mga gawain. Gawin ang mga ritmikong
ehersisyo na ibibigay ng guro.
Anong kagamitan ang inyong ginamit sa mga ritmikong
ehersisyo?
Alin ang bahaging mabilis? Alin ang bahaging mabagal?
Alin ang bahaging magaan? Alin ang bahaging malakas?
Ano ang ginagawa mo habang nagbibigay ang guro ng
mga hakbang sa ritmikong gawain?
Tandaan
Ang ribbons, hoop, bola, wand, (patpat, stick, yantok)
at iba pang sariling likhang kagamitan ay mga simpleng
kagamitan na maaaring gamitin sa pag-eehersisyo.
Ang mga ito ay nakatutulong upang mapaunlad ang
koordinasyon ng katawan, pagtitimbang, at kakayahang
bumaluktot. Ang mga kagamitang ito kapag ginamit ay
nagsisilbing karugtong ng ating katawan.
Oras - tumutukoy sa mabagal, mas mabagal,
pinakamabagal o mabilis, mas mabilis, pinakamabilis
Lakas - tumutukoy sa magaan, mas magaan,
pinakamagaan o malakas, mas malakas, pinakamalakas
Daloy - tumutukoy sa maayos na galaw.

PE Kagamitan ng mga Mag -aaral Grade 3

PE Kagamitan ng mga Mag -aaral Grade 3

Recomendados

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Mais procurados (20)

Semelhante a PE Kagamitan ng mga Mag -aaral Grade 3

Semelhante a PE Kagamitan ng mga Mag -aaral Grade 3 (20)

Último

Último (20)

PE Kagamitan ng mga Mag -aaral Grade 3