2. 15 Мавзу. Тулов баланси15 Мавзу. Тулов баланси
12 дан 2 слайд
РЕЖА
• 18.1. Тўлов баланси тушунчаси ва унинг
.тузилиши
• 18.2. Жорий операциялар ҳисоби
.баланси
• 18.3. .Капитал ҳаракати ҳисоби баланси
• 18.4.Тўлов балансининг таркибий
.қисмлари ўртасидаги боғлиқликлар
• 18.5. Тўлов балансини макроиқтисодий
тартибга солиш воситалари ва
.усуллари
3. 15 Мавзу. Тулов баланси15 Мавзу. Тулов баланси
12 дан 3 слайд
• Тўлов баланси — маълум давр мобайнида
мамлакат резидентлари ва ташқи дунё ўртасида
бўладиган битимлар статистик қайд қилинган
хужжатдир. У мамлакатнинг иқтисодий алоқаларини
аниқ-лўнда ифодалаб пул-кредит, валюта, бюджет-
солиқ, халқаро савдо сиёсатининг ҳамда давлат
қарзини бошқариш йўналишларини танлаш учун
индикатор вазифасини бажаради.
• Мамлакатнинг маълум вақтдаги барча халқаро
иқтисодий фаолияти, шу жумладан, ташқи савдо,
капитал ва ишчи кучи миграцияси ҳам тўлов
балансида ўз аксини топади.
• Шунинг учун ҳам тўлов балансини бир томондан,
четдан келадиган барча тушумлар, иккинчи томондан
эса, четга чиқариладиган барча тўловлар
кўрсатилган ҳужжатдир деб қараш мумкин.
4. 15 Мавзу. Тулов баланси15 Мавзу. Тулов баланси
12 дан 4 слайд
Тœлов балансиТœлов баланси
œТ лов баланси – ( , )маълум давр ичида чорак йил
š œмамлакатнинг резидентлари ва таш и дунё ртасидаги
šбарча и тисодий битимлари натижаларининг
ифодасидир
ТоварларТоварлар Капитал аракатиКапитал аракати
ХизматларХизматлар
5. 15 Мавзу. Тулов баланси15 Мавзу. Тулов баланси
12 дан 5 слайд
Тœлов балансиТœлов баланси ёёрдамида нимани аниšлашрдамида нимани аниšлаш
мумкин ва нимани амумкин ва нимани анниšлаш мумкин эмас?иšлаш мумкин эмас?
Мумкин эмасМумкин эмас МумкинМумкин
Мамлакатдаги чет эл
инвестицияларининг
умумий ажмини
šМамлакат таш и
š арзининг умумий ажмини
-Олтин валюта
за ираларинингу мумий ажмини
šБош а турли
šжам арилганм и дорларни
Бир йил ичидаги янги
инвестициялар ажмини
Бир йил ичида мамлакатга
šайтариб олинган
инвестициялар ажмини
Бир йил ичида резидентлар
томонидан чет элдан олинган
янги кредитлар ажмини
š š œТаш и арзни т лаш учун
œжорий йилда ажратилган т ловлар
-Бир йил ичидаги олтин валюта
œза ираларинингз гаришларини
6. 15 Мавзу. Тулов баланси15 Мавзу. Тулов баланси
12 дан 6 слайд
Тœлов балансининг тузилишиТœлов балансининг тузилиши
œТ лов балансиœТ лов баланси
Жорий операциялар исоби Капитал аракати исоби
šМамлакатга капиталнинг о иб
келиши
šМамлакатдан капиталнинг о иб
кетиши
š š Таш и савдо балансининг олди и
Хизматлар экспорти
Хизматлар импорти
š Товар ва хизматлар балансининг олди и
Инвестициялардан олинган соф даромад
Соф пул œ ( )тказишлари трансфертлар
œ š Жорий операциялар ва капитал аракати б йича баланс олди и œ š Жорий операциялар ва капитал аракати б йича баланс олди и
œРасмий захираларнинг згаришиœРасмий захираларнинг згариши
Товар
экспорти
Товар импорти
Капитал аракати
š балансининг олди и
Жорий операциялар
œб йича
š баланс олди и
7. 15 Мавзу. Тулов баланси15 Мавзу. Тулов баланси
12 дан 7 слайд
Ташšи савдо баланси - товарлар экспорти ваТашšи савдо баланси - товарлар экспорти ва
импорти œртасидаги фарšимпорти œртасидаги фарš
>Экспорт Импорт
š š Таш и савдо балансининг мусбат олди и
š š Таш и савдо балансининг салбий олди и
<Экспорт Импорт
8. 15 Мавзу. Тулов баланси15 Мавзу. Тулов баланси
12 дан 8 слайд
Тœлов баланси šисмларининг œзароТœлов баланси šисмларининг œзаро
болиšлиги:болиšлиги:
Жорий
операциялар
исоби
Капитал аракати
ва молия
операциялар
исоби
šœМамлакатга шимча капиталнинг
š šо иб келиши билан опланади
Мамлакатдан капитал
š šолди инингч и иб кетишига
олиб келади
Камомади šОрти лиги
КамомадиšОрти лиги
Жорий
операциялар
исоби
Капитал аракати
ва молия
операциялар
исоби
9. 15 Мавзу. Тулов баланси15 Мавзу. Тулов баланси
12 дан 9 слайд
Тœлов балансидаТœлов балансида
Расмий захиралар
ошиши «- »
ишораси билан
ифодаланади
Расмий захиралар
камайиши «+ »
ишораси билан
ифодаланади
11. 15 Мавзу. Тулов баланси15 Мавзу. Тулов баланси
12 дан 11 слайд
Тœлов балансининг жорий операциялар ва
капитал аракати исобларининг šолдиšлари
жаон фоиз ставкаси (r*) даражадаги жамарма ва
инвестиция айирмаси билан аниšланади
I,S
R
Xn
S
I(r)
r*
r
I,S
R
Xn
S
I(r)
r
r*
š šМусбат олди
Манфий
š šолди
S > I
Жорий операциялар
исобининг мусбат
š олди и
S < I
Жорий операциялар
исобининг
šта чиллиги
12. 15 Мавзу. Тулов баланси15 Мавзу. Тулов баланси
12 дан 12 слайд
Тœлов баланси исобларининг œзгаришигаТœлов баланси исобларининг œзгаришига
макроиšтисодий сиесатнинг таъсиримакроиšтисодий сиесатнинг таъсири
I,S
R S
I(r)
r*
S1
I,S
R
I(r)
r*1
Xnмусбат
š олди и
r*2
I,S
R
I(r1 )
r*
Xnжорий
исобининг
šта чиллиги
I(r2 )
Ра батлантирувч
и инвестиция
сиесати
Мамлакатдаги
ра батлантирувчи
- šбюджет соли
сиесати
Чет эл
мамлакатлардаги
ра батлантирувчи
- šбюджет соли
сиесати
Xn šта чиллиги
13. 15 Мавзу. Тулов баланси15 Мавзу. Тулов баланси
12 дан 13 слайд
Тœлов баланси исобларининг œзгаришигаТœлов баланси исобларининг œзгаришига
макроиšтисодий симакроиšтисодий сиёёсатнинг таъсирисатнинг таъсири
Мамлакатдаги
ра батлантирувчи
- šбюджет соли сиесати
мамлакатичида
жам армаларни
š š ,ис артиради жорий
операциялар исобининг
šта чиллигига олиб келади
Чет эл мамлакатлардаги
ра батлантирувчи
- šбюджет соли сиесати
жа онф оизставкасини
оширади ва бу жорий
операция лар исобининг
š мусбат олди ига
олиб келади
Ра батлантирувчи
инвестиция сиесати
œинвестицияга б лган
талабни ошириб уларни
šчет элдан о иб келишини
таъминлайди ва
капитал аракати
исобининг ижобий
амда жорий
операциялар исобиниг
š šсалбий олди ларига
олиб келади
š šКичик даражали очи и тисодиетдаги фоиз
ставкаси жа онм олия бозорида белгиланади