Analysis of impact of covid-19

COVID-19 вирусын тархалтын Монголын
макро эдийн засагт үзүүлэх нөлөөний
динамик шинжилгээ, бодлогын сонгомж
Профессор Ц.Батсүх
Профессор С. Будням

Судалгаа хийх үндэслэл, зорилго
 Энэ оны эхээр БНХАУ-д гарсан шинэ төрлийн коронавирусын халдвар нь тухайн улсын
эдийн засагт төдийгүй, гадаад харилцааны түнш орнуудын хийгээд дэлхийн эдийн засагт
бүхэлд нь гэнэтийн цочир нөлөөг үзүүлээд байна
 Энэ нөхцөлд манай улсын макро эдийн засгийн хувьд төрөөс ямар бодлогуудыг
хэрэгжүүлбэл нь нийт эдийн засгийн төлөв байдлаа харьцангуй хохирол, алдагдал багатай
авч гарах вэ гэсэн сонголтын өмнө тулж ирээд байна
 Бид хугацааны цувааны эконометрик шинжилгээний “бүтцийн вектор авторегрессив
(SVAR)” загвар ашиглан, Хятадын эдийн засагт нэгэнт үүссэн нөхцөл байдлын эсрэг гадаад
худалдаа, мөнгө, төсвийн гэсэн гурван төрлийн бодлогын янз бүрийн хувилбаруудыг
хэрэгжүүлснээр макро эдийн засгийн үйл ажиллагааны үр дүнг тодорхойлогч гол
үзүүлэлтүүд болох эдийн засгийн өсөлт, инфляци, зээлийн чанар зэрэгт ямар нөлөө
үзүүлэхийг харьцуулан шинжлэх зорилго тавив
 Гадаад худалдааны хувьд худалдааг түр зогсоох, квот тавих, гаалийн тариф өөрчлөх,
мөнгөний бодлогын хувьд валютын ханшийг барих, бодлогын хүүг өөрчлөх, төсвийн
бодлогын хувьд төсвийн алдагдлыг багасгах чиглэлд татвар нэмэх, зардал танах
зохицуулалт хийх хувилбарууд байж болно
 Мэдээллийн хувь 2001 оны I улирлаас, 2019 оны IV улирлын тоон өгөгдлийг ашиглав

Хятад, Монголын эдийн засгийн хамаарал
https://www.facebook.com/Chimeddamba.D?__tn__=%2CdC-R-R&eid=ARCHwJncN5eTyQ22Al-xC6sXjF4rbtQJ2TovU7x-
ihoLIrOgzYEv_tJ_oBdsvHCVKMMPrGOAjpZUXD9Y&hc_ref=ARRw2ZZlIQ_hpZwUhAFSt8s5MnGvnk3uUeczVSD0lbfhj0nsDjAINAFWyCkIf
mfk8vY&fref=nf

Эмпирик судалгааны аргазүй
 Сонгодог VAR загвар
𝑨𝒚 𝒕 = 𝑪 𝑳 𝒚 𝒕 + 𝑩𝒖 𝒕
 Стандарт VAR загвар
𝒚 𝒕 = 𝑨−𝟏
𝑪 𝑳 𝒚 𝒕 + 𝑨−𝟏
𝑩𝒖 𝒕
𝒚 𝒕 = 𝚽 𝑳 𝒚 𝒕 + 𝒆 𝒕
 Үлдэгдлийн буюу шокын задаргаа
𝑨𝒆 𝒕 = 𝑩𝒖 𝒕
 Матрицуудын элементийн хязгаарлалт
𝑨 =
𝟏 𝟎
𝒂 𝟐𝟏 𝟏
… 𝟎
… 𝟎
⋮ ⋮
𝒂 𝒌𝟏 𝒂 𝒌𝟐
⋮ ⋮
… 𝟏
, 𝑩 =
𝒃 𝟏𝟏 𝟎
𝟎 𝒃 𝟐𝟐
… 𝟎
… 𝟎
⋮ ⋮
𝟎 𝟎
⋮ ⋮
… 𝒃 𝒌𝒌

Зэсийн хэрэглээ, улс орнуудаар

Гадаад нөхцөл болон бодлогын шилжих механизм
Хятады
н эдийн
засгийн
өсөлт
Эрдэс
бүтээг-
дэхүүний
үнэ
Гадаад
худалдаа
• Экспорт
• Импорт
Макро
зохицуулалт
• Валютын
ханш
• Төсвийн
алдагдал
Монголын
эдийн
засгийн
өсөлт
Инфляци
Зээлийн
чанар
1. Хятадын эдийн засаг коронавирусын тархалтаас
шалтгаалан агшина
2. Дэлхийн эрдэс бүтээгдэхүүний эрэлтийн дийлэнх
хувийг үүсгэдэг Хятадын эдийн засгийн агшилт
олон улсын зах зээл дээрх эрдэс, түүхий эдийн үнэ
буурах шалтгаан болно
3. Манай улсын экспортын 90 гаруй хувийг
бүрдүүлэгч эрдэс бүтээгдэхүүний үнэ буурснаар
экспорт дор хаяж үнийн дүнгээрээ, цаашилбал
бодит хэмжээгээрээ багасна. Төлбөрийн тэнцлийн
урсгал тооцоо болон валютын ханштай холбоотой
импортын хэмжээ ч мөн багасна
4. Гадаад худалдааны нөхцөлөөс шалтгаалан валютын
ханш, төсвийн алдагдал хэр хэмжээтэй байх нь
тодорхойлогдоно. Энэ тохиолдолд Төвбанк болон
Засгийн газар ямар бодлого явуулахаас шалтгаалж
нийт эдийн засагт үзүүлэх нөлөө ялгаатай байна
5. Макро эдийн засгийн бодлого, олон улсын эдийн
засгийн нөхцөл байдлаас шалтгаалан Монгол
Улсын дотоодын үйлдвэрлэл, улмаар эдийн засгийн
өсөлт тодорхойлогдоно
6. Эдийн засгийн тэлэлт, агшилтын төлөвөөс
шалтгаалан инфляцийн түвшин болоод зээлийн
захын төлөв буюу зээлийн чанар тодорхойлогдоно

Судалгаанд ашигласан хувьсагчдын тодорхойлолт
Хувьсагчийн
төрөл
Хувьсагчийн
нэр
Товчилсон
тэмдэглэгээ
Хувьсагчийн утгын тодорхойлолт Өгөгдлийн эх сурвалж
Гадаад эдийн
засгийн нөлөө
Хятадын эдийн
засгийн өсөлт
CHN_GDP_G БНХАУ-ын улирлын БДНБ-ий өмнөх жилийн мөн
үетэй харьцуулсан өсөлтийн хувь
Federal Reserve Economic Data, Link:
https://fred.stlouisfed.org
Зэсийн үнийн
өсөлт
COP_P_G Зэсийн дэлхийн зах зээлийн үнийн өмнөх оны
тухайн улиралтай харьцуулсан өсөлтийн хувь
Federal Reserve Economic Data, Link:
https://fred.stlouisfed.org
Гадаад
худалдааны
үзүүлэлтүүд
Экспортын өсөлт EXP_G Монгол Улсын экспортын хэмжээний өмнөх оны
Үндэсний Статистикийн Хороо, Гаалийн
Ерөнхий Газар, www.1212.mn, Гадаад
худалдааны нийт эргэлт
Импортын өсөлт IMP_G Монгол Улсын импортын хэмжээний өмнөх оны
Үндэсний Статистикийн Хороо, Гаалийн
Ерөнхий Газар, www.1212.mn, Гадаад
худалдааны нийт эргэлт
Макро
бодлогын
үзүүлэлтүүд
Валютын ханш EXCH_R Америк долларын ханшийн өмнөх жилийн мөн
үетэй харьцуулсан өсөлтийн хувь
Монголбанкны статистикийн мэдээллийн
сан, www.mongolbank.mn
Төсвийн алдагдал BD_GDP Улсын нэгдсэн төсвийн алдагдлын тэнцлийн ДНБ-д
эзлэх хувь
Үндэсний Статистикийн Хороо, Сангийн
Яам, www.1212.mn, Нэгдсэн төсвийн
тэнцэл
Макро эдийн
засгийн төлөв
Монголын эдийн
засгийн өсөлт
MNG_GDP_G Монгол Улсын улирлын БДНБ-ий өмнөх жилийн
мөн үетэй харьцуулсан өсөлтийн хувь
Инфляци INF Хэрэглээний үнийн индексийн жилийн өсөлтийн
хувь
Үндэсний Статистикийн Хороо,
www.1212.mn, Хэрэглээний үнийн улсын
индекс
Зээлийн чанар NPL Чанаргүй зээлийн нийт зээлийн үлдэгдэлд эзлэх
хувь

Хятадын эдийн засгийн өсөлт, Зэсийн үнэ
 Улаанаар Хятадын эдийн засгийн өмнөх жилийн мөн үетэй харьцуулсан улирлын өсөлтийг, шараар
зэсийн үнийн мөн ижил нэгжээр хэмжсэн улирлын өсөлтийн хувийг харуулав.
 Хоёр үзүүлэлтийн корреляцийн коэффициент r=0.6
 Учир шалтгааны тестээр шалгахад нэг улирлын хожимдолтойгоор Зэсийн үнийн өөрчлөлтийн
хугацааны шалтгаан нь Хятадын эдийн засгийн өсөлт болохыг илэрхийлж байна
-80.0
-60.0
-40.0
-20.0
0.0
20.0
40.0
60.0
80.0
100.0
120.0
140.0
0
2
4
6
8
10
12
14
16
I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
CHN_GDP_G COP_P_G
Lags: 1
Null Hypothesis: Obs F-Statistic Prob.
COP_P_G does not Granger Cause CHN_GDP_G 75 0.14115 0.7082
CHN_GDP_G does not Granger Cause COP_P_G 3.34699 0.0715

Зэсийн үнэ, Монголын экспорт
-80.0
-60.0
-40.0
-20.0
0.0
20.0
40.0
60.0
80.0
100.0
120.0
140.0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
COP_P_G EXP_G
 Зэсийн үнийн жилд шилжүүлэн тооцсон улирлын өсөлтийн хувийг улаанаар, шараар Монгол Улсын
экспортын улирлын өсөлтийн хувийг харуулав.
 Учир шалтгааны тестээр шалгахад 2 улирлын хожимдолтойгоор зэсийн үнийн өөрчлөлт Монголын
экспортын өсөлтийн шалтгаан болдог нь харагдаж байна
Lags: 2
EXP_G does not Granger Cause COP_P_G 74 1.10817 0.3360
COP_P_G does not Granger Cause EXP_G 13.7150 1.E-05

Монголын экспортын болон импортын өсөлт
 Монгол Улсын экспортын жилд шилжүүлэн тооцсон улирлын өсөлтийн хувийг улаанаар,
шараар Монгол Улсын импортын улирлын өсөлтийн хувийг харуулав.
 Учир шалтгааны тестээр 1 болон 2 улирлын хожимдолтойгоор Монголын экспорт болон
импортын өсөлт харилцан бие, биенийхээ шалтгаан болно хэмээн тогтоогдов
-60.0
-40.0
-20.0
0.0
20.0
40.0
60.0
80.0
100.0
120.0
140.0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
EXP_G IMP_G
Lags: 1
IMP_G does not Granger Cause EXP_G 75 0.04538 0.8319
EXP_G does not Granger Cause IMP_G 0.49932 0.4821

Экспортын өөрчлөлт, Валютын ханш
 Монгол Улсын экспортын жилд шилжүүлэн тооцсон улирлын өсөлтийн хувийг шараар,
харин улаанаар Америк долларын төгрөгтэй харьцах ханшийн өмнөх жилийн мөн үетэй
харьцуулсан өсөлтийн хувийг харуулав.
 Эдийн засгийн хэт агшилттай эсвэл хурдацтай өсөлтийн үеүдэд харилцан урвуу
хамааралтай байна. Хоёр үзүүлэлтийн корреляцийн коэффициент r= -0.53
 Учир шалтгааны тестээр 1 болон 2 улирлын хожимдолтойгоор Монголын экспорт болон
валютын ханшийн өсөлтүүд харилцан бие, биенийхээ шалтгаан болно хэмээн тогтоогдов
-20.0
-10.0
0.0
10.0
20.0
30.0
40.0
-60.0
-40.0
-20.0
0.0
20.0
40.0
60.0
80.0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
EXP_G EXCH_R_G
Lags: 1
EXCH_R does not Granger Cause EXP_G 75 0.54934 0.4610
EXP_G does not Granger Cause EXCH_R 0.22625 0.6358

Экспортын өөрчлөлт, төсвийн алдагдал
харин улаанаар төсвийн алдагдлын ДНБ-д эзлэх хувийг харуулав.
 Зургаас экспортын өсөлт, төсвийн алдагдлын хооронд эерэг хамааралтай байна. Хоёр
үзүүлэлтийн корреляцийн коэффициент r= 0.4
 Учир шалтгааны тестээр 1 болон 2 улирлын хожимдолтойгоор Монголын улсын экспорт
болон төсвийн алдагдал харилцан бие, биенийхээ шалтгаан болохыг тогтоов
-60.0
-50.0
-40.0
-30.0
-20.0
-10.0
0.0
10.0
20.0
30.0
-60.0
-40.0
-20.0
0.0
20.0
40.0
60.0
80.0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
EXP_G BD_GDP
Lags: 1
BD_GDP does not Granger Cause EXP_G 75 1.49542 0.2254
EXP_G does not Granger Cause BD_GDP 2.33102 0.1312

Экспортын өсөлт, Эдийн засгийн өсөлт
харин улаанаар Монгол Улсын ДНБ-ий өсөлтийн хувийг харуулав.
 Зургаас экспортын өсөлт, манай улсын дотоодын эдийн засгийн өсөлтийн хооронд эерэг
хамааралтай байна. Хоёр үзүүлэлтийн корреляцийн коэффициент r= 0.48
 Учир шалтгааны тестээр 1 улирлын хожимдолтойгоор Монголын улсын экспорт эдийн
засгийн өсөлтийн шалтгаан болох нь тогтоогдов
-5
0
5
10
15
20
25
-60.0
-40.0
-20.0
0.0
20.0
40.0
60.0
80.0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
EXP_G MNG_GDP_G
Lags: 1
MNG_GDP_G does not Granger Cause EXP_G 75 1.05236 0.3084
EXP_G does not Granger Cause MNG_GDP_G 4.27686 0.0422

Эдийн засгийн өсөлт, инфляци
 Улаанаар Монгол Улсын ДНБ-ий өсөлтийн хувийг, харин шараар инфляцийн түвшинг
харуулав.
 Зургаас манай улсын дотоодын эдийн засгийн өсөлт, инфляцийн хооронд эерэг
хамааралтай байна. Хоёр үзүүлэлтийн корреляцийн коэффициент r= 0.25
 Учир шалтгааны тестээр 1 улирлын хожимдолтойгоор Монголын эдийн засгийн өсөлт нь
инфляцийн шалтгаан болох нь тогтоогдов
-5
0
5
10
15
20
25
30
35
40
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
MNG_GDP_G INF
Lags: 1
INF does not Granger Cause MNG_GDP_G 75 0.73985 0.3926
MNG_GDP_G does not Granger Cause INF 6.45153 0.0132

Эдийн засгийн өсөлт, зээлийн чанар
 Улаанаар Монгол Улсын ДНБ-ий өсөлтийн хувийг, харин шараар нийт зээлд чанаргүй
зээлийн эзлэх хувийг харуулав.
 Зургаас манай улсын дотоодын эдийн засгийн өсөлт саарсан үед зээлийн чанар муудаж
байгааг харж болно. Хоёр үзүүлэлтийн корреляцийн коэффициент r= -0.31
 Учир шалтгааны тестээр 1 улирлын хожимдолтойгоор Монголын эдийн засгийн өсөлт нь
чанаргүй зээлийн шалтгаан болох нь тогтоогдов
-5
0
5
10
15
20
25
30
35
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
MNG_GDP_G NPL
Lags: 1
NPL does not Granger Cause MNG_GDP_G 75 1.15583 0.2859
MNG_GDP_G does not Granger Cause NPL 11.7407 0.0010

Үзүүлэлтүүдийн статистикууд
Үзүүлэлтүүд
Хятадын
эдийн
засгийн
өсөлт
Зэсийн
үнийн
өсөлт
Экспорты
н өсөлт
Импортын
өсөлт
Монголын
эдийн засгийн
өсөлт
Инфляций
н түвшин
Долларын
ханшийн
өсөлт
Төсвийн
алдагдлын
ДНБ-д
эзлэх хувь
Нийт
зээлд
чанаргүй
зээлийн
эзлэх хувь
Статистикууд CHN_GDP_G COP_P_G EXP_G IMP_G MNG_GDP_G INF EXCH_R BD_GDP NPL
Дундаж 9.0 11.1 19.8 18.3 7.3 8.7 5.3 -4.7 7.4
Медиан 8.7 1.9 18.9 16.4 6.6 7.7 3.2 -3.1 6.5
Хамгийн их 15.0 113.4 71.3 114.7 21.6 33.6 33.5 25.3 18.1
Хамгийн бага 6.0 -55.8 -44.4 -39.3 -2.9 -1.6 -14.7 -54.7 2.7
Стандарт хазайлт 2.3 33.4 27.3 34.1 5.6 6.5 9.3 11.4 3.3
Хэлтийлт 0.7 1.0 -0.1 0.6 0.6 1.5 0.8 -1.1 1.2
Овойлт 2.6 4.3 2.4 3.3 3.0 6.5 3.8 6.9 4.3

Бодлогын хувилбарууд
Д.д Бодлогын хувилбар болон гадаад цочир
өөрчлөлт
Хувилбарын нэр Бодлогын төлөв
1 Хятадын эдийн засгийн өсөлт 2 хувиар
суларвал
Shock I Суурь нөхцөл
суларч, экспортын хэмжээ 6 хувиар
буурвал
Shock II Нүүрсний экспортыг 2 сарын турш
түр зогсоосонтой холбоотой, гадаад
худалдааны хориг тавих
буурсан тохиолдолд валютын интервенц
хийж, ханш тогтворжуулбал
Shock III Мөнгөний бодлогын хувьд
ханшийг тогтвортой байлгах
зорилгоор валютын интервенц
хийх
буурсан тохиолдолд валютын интервенц
хийж, ханш тогтворжуулсан үед төсвийн
тодотгол хийх
Shock IV Сангийн бодлогоор төсвийн
алдагдлыг багасгах зорилгоор
зардал танах зохицуулалт хийх,
эсвэл бонд гаргаж санхүүжүүлэлт
хийх

Хятадын эдийн засгийн өсөлт 2 хувиар суларвал
-2.0
-1.6
-1.2
-0.8
-0.4
0.0
0.4
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Response of CHN_GDP_G to Shock1
-20
-10
0
10
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Response of COP_P_G to Shock1
-15
-10
-5
0
5
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Response of EXP_G to Shock1
-20
-10
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Response of IMP_G to Shock1
-2
0
2
4
6
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Response of EXCH_R to Shock1
-6
-4
-2
0
2
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Response of BD_GDP to Shock1
-3
-2
-1
0
1
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Response of MNG_GDP_G to Shock1
-5
-4
-3
-2
-1
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Response of INF to Shock1
0.0
0.5
1.0
1.5
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Response of NPL to Shock1
Response to UserSpecified Innovations(MATRIX_CHN_G)±2 S.E.

Хятадын эдийн засгийн өсөлт 2 хувиар суларвал
 Хятадын эдийн засаг хурдтайгаар хуучин төлөвдөө орохгүй, энэ байдал нилээд удаан
үргэлжилж болзошгүй байна
 Энэхүү Хятадын эдийн засгийн өсөлтийн сулралт нь 2020 оны 2 болон 3-р улиралд зэсийн
үнийг 10-15 хувиар буурахад хүргэнэ
 Зэсийн үнийн бууралт манай улсын экспортын хэмжээг өнгөрсөн жилийн мөн үетэй
харьцуулахад 2-4 улиралд 2-оос 8 хувь бууруулах төлөвтэй
 Импортын хэмжээ, экспортын бууралт, валютын ханшийн нөлөөгөөр дамжин 2-4-р улиралд
3.5-аас 11 орчим хувиар агшихаар байна
 Америк долларын ханш 2-4-р улиралд 2-оос 3 хувиар чангарах төлөвтэй
 Төсвийн алдагдлын ДНБ-д эзлэх хувь оны сүүлээр төлөвлөсөн алдагдлаас 4 нэгж хувиар
доогуур гарахаар байна
 ДНБ-ний өсөлт 1.2 орчим нэгж хувиар саарах төлөвтэй
 Инфляци эдийн засгийн агшилт, эрэлтийн бууралтаас үүдэн 2.6 нэгж хувиар буурах чигтэй
 Чанаргүй зээлийн нийт зээлд эзлэх хувь 0,5 нэгж хувиар нэмэгдэхээр байна

Хятадын эдийн засгийн өсөлт 2 хувиар суларсан
нөхцөлд, экспортын нийлүүлэлтийг зогсоовол
-2.0
-1.6
-1.2
-0.8
-0.4
0.0
0.4
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
-20
-10
0
10
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
-15
-10
-5
0
5
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
-20
-16
-12
-8
-4
0
4
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
0
2
4
6
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
-6
-4
-2
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
-2
-1
0
1
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
-5
-4
-3
-2
-1
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
0.0
0.5
1.0
1.5
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Response to UserSpecified Innovations(MATRIX_CHN_EXP)±2 S.E.

Хятадын эдийн засгийн өсөлт 2 хувиар суларсан нөхцөлд,
экспортын нийлүүлэлтийг зогсоохын зэрэгцээ, валютын
интервенц хийвэл
-2.0
-1.6
-1.2
-0.8
-0.4
0.0
0.4
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
-20
-10
0
10
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
-15
-10
-5
0
5
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
-20
-16
-12
-8
-4
0
4
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
-2
0
2
4
6
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
-8
-6
-4
-2
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
-2
-1
0
1
-5
-4
-3
-2
-1
0
0.0
0.5
1.0
1.5
Response to UserSpecified Innovations(MATRIX_CHN_EXP_EXCH)±2 S.E.

Хятадын эдийн засгийн өсөлт 2 хувиар суларсан нөхцөлд,
экспортын нийлүүлэлтийг зогсоохын зэрэгцээ, валютын
интервенц, төсвийн тодотгол хийвэл
-2.0
-1.6
-1.2
-0.8
-0.4
0.0
0.4
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
-20
-10
0
10
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
-16
-12
-8
-4
0
4
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
-20
-15
-10
-5
0
5
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
-2
0
2
4
6
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
-8
-6
-4
-2
0
2
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
-2
-1
0
1
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
-5
-4
-3
-2
-1
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
0.0
0.5
1.0
1.5
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Response to UserSpecified Innovations(MATRIX_CHN_EXP_EXCH_BD)±2 S.E.

Зэсийн үнийн өсөлт/ бууралтын төлөв
-20.000
-15.000
-10.000
-5.000
0.000
5.000
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Зэсийн үнийн өсөлт/ бууралт
Shock I Shock II Shock III Shock IV

Экспортын өсөлт/ бууралтын төлөв
-12.000
-10.000
-8.000
-6.000
-4.000
-2.000
0.000
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Экспортын өсөлт/бууралт

Импортын өсөлт/бууралтын төлөв
-16.000
-14.000
-12.000
-10.000
-8.000
-6.000
-4.000
-2.000
0.000
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Импортын өсөлт / бууралт

Долларын ханшийн өсөлт/бууралтын төлөв
-3.000
-2.000
-1.000
0.000
1.000
2.000
3.000
4.000
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Долларын ханшийн өсөлт/ бууралт

Төсвийн алдагдлын ДНБ-д эзлэх хувь
-5.000
-4.000
-3.000
-2.000
-1.000
0.000
1.000
2.000
3.000
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Төсвийн алдагдал

Монголын эдийн засгийн өсөлт/ бууралт
-1.800
-1.600
-1.400
-1.200
-1.000
-0.800
-0.600
-0.400
-0.200
0.000
0.200
0.400
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Монголын эдийн засгийн өсөлт/ бууралт

Инфляцийн түвшний бууралт
-4.000
-3.500
-3.000
-2.500
-2.000
-1.500
-1.000
-0.500
0.000
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Инфляци/ дефляци

Зээлийн чанарын үзүүлэлт
0.000
0.100
0.200
0.300
0.400
0.500
0.600
0.700
0.800
0.900
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Зээлийн чанарын үзүүлэлт

Шинжилгээний нэгдсэн дүгнэлт
 Экспортын хувьд хилийн хоригийг түргэн цуцлахын хэрээр алдагдал харьцангуй багасах ба
валютын ханшийг тогтворжуулах зорилгоор интервенц хийх, төсвийн алдагдлыг бууруулж,
зардал танах чиглэлийн бодлогууд нь экспортын бууруултыг ихэсгэх нөлөөтэй байна.
Ханшийг чөлөөтэй тавьж өсгөснөөр валютаар олсон орлогын төгрөгөөр илэрхийлэгдэх
хэмжээ ихэсэхэд үйлдвэрлэгч нарын үйл ажиллагаа эрчимжих нөлөө байдгийг энэ байдал
харуулж байна
 Дээрх хоёр бодлогын нөлөө импортын бууралтыг багасгах хандлагатай байна. Энэ нь
эцсийн дүндээ гадаад худалдааны алдагдлыг нэмэгдүүлэх талтай юм. Хэрвээ валютын
ханшийн өсөлтийг чөлөөтэй тавьбал гадаад бүтээгдэхүүний харьцангуй үнэ ихэсэх тул
импорт хумигдана. Ханшийг тогтвортой байлгахад чиглэсэн аливаа ханшийн хязгаарлалт
импортыг урамшуулах талтай. Харин төсвийн хөрөнгө оруулалтын ихэнх бүтээгдэхүүн
импортыг нэмэгдүүлэх талтай тул гадаад худалдааны алдагдлыг, цаашлаад валютын нөөц
талаа бодвол төсвийн хөрөнгө оруулалтын заримыг царцаах бодлого барьж болох юм
 Бидний авч үзсэн мөнгө, сангийн бодлогуудын нөлөө гадаад валютын ханшийн
чангаралтыг сулруулах бөгөөд энэ оны 2,3-р улиралд ханшийн чангарлалт суурь
хувилбараас бага байхаар харагдаж байна. Гэхдээ үргэлжүүлэн энэ арга хэмжээнүүдийг
авахгүй бол оны төгсгөл рүү ялгаа нь арилахаар байна

Шинжилгээний нэгдсэн дүгнэлт
 Төсвийн алдагдлын хувьд бидний авч үзсэн хоёр бодлого суурь нөхцөлөөс бага байхаар
байгаа ч оны төгсгөл рүү ялгаагүй болно
 Манай улсын эдийн засгийн өсөлтөд мөнгөний болон сангийн бодлогын санал болгосон
хувилбарууд эерэг нөлөөтэй байхаар байна. Өөрөөр хэлбэл суурь хувилбартай харьцуулахад
харьцангуй багаар сулрахаар байна
 Инфляцийн хувьд богино хугацаандаа ханшийг тогтвортой барих, төсвийн алдагдлыг
бууруулж хумих бодлого нь инфляцийн бууралтыг удаашруулах нөлөөтэй боловч урт
хугацаандаа оны төгсгөл рүү валютын ханшийн өсөлтөөс шалтгаалж, үнийн өсөлт түргэсэх
талтай байна
 Зээлийн чанарын хувьд авч хэрэгжүүлсэн бодлогуудын үр нөлөө эерэг байна. Дотоодын
эдийн засгийн өсөлт, инфляцийн бууралт нь зээлийн төлөлтийг сайжруулах талтай байна.

Бодлогын сонголт
 Богино хугацаанд дотоодын эдийн засгийн голлох үзүүлэлтүүд болох эдийн засгийн өсөлт,
инфляцийн төлөв, зээлийн захын нөхцөлөө харвал валютын ханшийг тогтворжуулахын
тулд интервенц хийх, төсвийн алдагдлыг багасгахаар төсвийн зарлагын хумих бодлогын
үйлдлүүд 1-ээс 2 улирлын туршид үр дүнгээ өгч, тодорхой эерэг нөлөө гарахаар байна. Гэвч
гадаад худалдааны алдагдал илүү хуримтлагдах магадлалтай байгаа тул 3 улирлын дараагаас
нөхцөл байдал ялгаагүй болох талтай байна. Энэ тохиолдолд дараагийн хоёр улирлын
туршид валютын интервенц хийх боломж ямар байгаагаа бодолцох хэрэгтэй
 Урт хугацаанд төлбөрийн тэнцэл, эдийн засгийн системийн төлөв байдлаа харвал мөнгөний
болон төсвийн идэвхитэй бодлогын үр нөлөө бага байна.
 Тиймээс бодлогын сонголт
 Богино болон урт хугацааны алиныг илүү үзэх үү
 Дотоод эдийн засгийн нөхцөлөө буюу дотоод тэнцлээ эсвэл гадаад тэнцвэртэй байдал болох
төлбөрийн тэнцлээ харгалзан үзэх үү
гэсэн “ац сонголт”-ын өмнөх тулах болно.

Анхаарал хандуулсанд баярлалаа

Analysis of impact of covid-19

Recomendados

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Mais procurados (20)

Semelhante a Analysis of impact of covid-19

Semelhante a Analysis of impact of covid-19 (20)

Analysis of impact of covid-19