1. AKTIVITET KRIJUES
TEMA: FILLIMET E
KERCIMIT
LENDA: HISTORI ARTI

2. FILLIMET
•
Njerzit nuk jane te sigurt akoma
se kur ishte saktesisht periudha
e fillimeve te artit te kercimit.
Nje mendim eshte se njerzit
kane kercyer edhe me heret se
vete sapiensat njiheshin si
specie.
Dhe eshte pak a shume e
llogjikshme, pasi edhe para se
njerzit te mesonin te flisnin ata i
shprehnin emocionet e tyre
nepermjet veprimeve (pak a
shume ne te njejten menyre
vepron sot baleti modern).

3. • Megjithate te
mendosh per balet
me te
mirefillte (me te
qellimshem si te
tille), njeriu
konsiderohet te
kete filluar kete
veprimtari
artistike kur ai
filloi te kercente
per kenaqesi apo
arsye shpirterore.

4. • Fillimet e para te kercimit (disi te
dokumentuara) njihen te kene qene ne civilizimet e
lindjes se mesme si dhe ne Indi apo midis njerzve te
Australise, Afrikes dhe Amerikes. Nje nga Zoterit e
Hindu, Shiva ose sic njihej ndryshe Nataraja, Zoti i
Kercimit, eshte "dokumentuar" si nje njeri me
shume krahe i cili qendronte vetem ne nje kembe.
Format e para te kercimit duket se i kane pasur
fillimet ne Indi rreth 6000 para Krishtit. Duke
studiuar Dinastine e Pare te Egjiptit (rreth 3000 p.k.) ,
arkeologet kane gjetur relieve te cilat tregojne njerez
duke kercyer apo duke perdorur ne nje fare menyre
"gjuhen e trupit".

5.  Ndersa njerzit e Australise,
Afrikes dhe amerikes
mendohet te kene kercyer
per cdo arsye. Gezime,
vdekje, ceshte shpirterore
apo thjesht per kenaqesi.
Kercimet e tyre
influencojne format e
kercimit edhe ne ditet
tona. Ka pasur shume
balete (sidomos ne
Ameriken e Veriut) te cilat
jane bazuar ne legjendat e
njerezve te pare. Kercimet
e australianeve te pare si
dhe kercimet afro-jazz
njihen edhe sot si forma
kercimi ne te gjithe boten.

6. KERCIMI TE GREKET
• Kercimi shkoi ne Greqi rreth vitit 1400 p.k. nga
Kreta dhe mendohet te jete influencuar nga
Egjiptianet. Greket njihen te kene ndihmuar
shume ne fjalorin e teatrit, sidomos ne koret,
orkestrat (skenat ku koret kercenin dhe
kendonin), prapa skenat pas orkestres, si dhe
pjesen e ngritur midis orkestres dhe pjeses se
ngritur te skenes. Kjo lloj shtrirje skenike si dhe
fjalori formuan bazat e skenave teatrale nga te
cilat u formua dhe baleti.
Greket gjithashtu folen per kercimin dhe ne
mitologji. Nje shembull eshte biseda ne nje nga
skenat e Sofokliut ku tregohet per Zotin Pan si
mjeshter te kercimit si dhe Pindar i drejtohet
Phoebus si "princi i Kercimit". Madje dhe Zeus
eshte pershkruar "duke levizur denjesisht midis
grumbullit te kercimtareve".

7.  Romaket e trajtuan
kercimin pak a shume
njesoj si greket. Kercenin
ne cdo aktivitet, kjo deri
ne periudhat me
"dekadente", kur
pjesmarres se shoqerise
se larte po ktheheshin me
shume ne spektatore
duke mos marre me pjese
direkt ne kercime.

8.  Mesjeta
Gjate mesjetes kercimi u be
pjese edhe e Kishes, edhe
pse kjo e fundit e kishte
denuar per vite me rradhe
kete veprimtari si nje akt
mekatar. Ne Seville djemte e
korrit te kishes filluan te
kercenin para altarit
pergjate ceremonive te
ndryshme, ky lloj kercimi
ruhet akoma ne kisha te
ndryshme te botes. Edhe ne
Lindjen e Larget kercimet ne
Tempull ishin te
mirenjohura.

9. RILINDJA
 Gjate rilindjes shoqeria filloi te perqendrohej
me shume tek individuali se sa njerzit ne
pergjithesi, si rrjedhim gjate kesaj periudhe
vajza dhe djali kercimtar u ngriten ne vlerat e
nje burri dhe gruaje idela, ashtu sic
konsiderohen akoma edhe sot ne kercimet e
baleteve (klasike kryesisht).
Zhvillimet me te medha gjate kesaj periudhe
kercimi i pati ne Itali. Ne qytetet e Italise se
sotme zhvilloheshin shpesh
veprimtari/koncerte ne te cilat kercimtaret
ishin pjesmarresh se aristokracise si dhe
kercimtare te paguar.

10.  Ne France, kur njeri nga kaloresit u martua me njeren nga
zonjat e mbretereshes, Mbreti Charles VI interpretoi nje kercim
me maska, te quajtur Bal des Ardents (Festa e te Djegurit) Ky
kercim ka mbetur ne histori per faktin se gjate kercimit nje nga
pishtaret e mbajtur ne duar u vuri flaken pese kercimtareve dhe
ne kohen kur zjarri po digjte kostumin e Mbretit, dukesha filloi
ta shuante ate me vellon e saj. Kater nga pese kercimtaret
vdiqen nga djegjet.
Gjate viteve 1400 nje pjese e konsiderueshme burrash u
munduan te ishin mjeshtra baleti. Historikisht njihen vetem ata
te cilet ne te njejten kohe jane shkrimtare te materialeve mbi
kercimin. Disa prej tyre si Domenico da Piacenza (ose da
Ferrara) dhe Guglielmo Ebreo (ndryshe i njohur si William çifuti
i Peasaros), ishin mesues dhe koreografe te njohe ne te gjithe
europen

11.  Domenico eshte ndoshta
nje nga mjeshterit me te
njohur te kesaj epoke. Ne
librin De Arte Saltandi ed
Choreas Ducendi (Mbi
Artin e kercimit dhe
kercimet drejtuese) ai
zgjodhi fjalen "ballo" ne
vend te "danza" (te dyja
do te thone kercim ne
Italisht). Per kete
zgjedhje ai eshte dhe
arsyeja perse sot e kesaj
dite njerzit perdorin sot
fjalen "balet".