Week 1 sa Pagbasa at Pananaliksik

1. Pagbasa at
Pagsusuri ng Iba’t
Ibang Teksto Tungo
sa Pananaliksik

4. Sa katapusan ng modyul na ito, inaasahan:
1. Natutukoy ang paksang tinalakay sa iba‟t
ibang tekstong binasa.
2. Natutukoy ang kahulugan at katangian
ng mahahalagang salitang ginamit ng iba‟t
ibang uri ng tekstong binasa.
3. Nakabubuo ng ilang halimbawa ng uri
ng teksto sa pamamagitan ng masining na
pagsulat.

5. MGA URI NG TEKSTO
Impormatib
Deskriptib
Persweysib
Naratib
Argumentatib
Prosidyural

6. Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang mga pahayag sa ibaba. Piliin sa loob
ng kahon kung anong uri ng teksto napabibilang ang bawat pahayag.
1. Makipagtalo upang mapatunayan ang katotohanan at nang maipahayag at
matanggap ng bumabasa ang katotohanang ito.
2. Isinasaad ang mga kabatiran nang naaayon sa mga tunay na pangyayari batay sa
nasasaklaw na kaalaman ng tao.
3. Mga serye ng impormasyon tungkol sa isang bagay upang matamo ang
inaasahang hangganan o resulta.
4. Maaaring magtaglay ng anekdotang naglalarawan ng mga tauhan, eksena at mga
detalye ng mga pangyayari.
5. Maglahad ng mga konsepto, pangyayari, bagay o mga ideyang nanghihikayat sa
mambabasa.
6. Ang mambabasa ay tila direktang nakasaksi sa mga pangyayaring inilalahad sa
pamamagitan ng masining na paglalarawang ginagamit ng manunulat.
Impormatib Persweysib Prosidyural
Deskriptib Argumentatib Naratib

7. TEKSTONG
IMPORMATIBO

8. Ang tekstong
impormatibo
ay nagtataglay ng tiyak ng
impormasyon patungkol sa
bagay, tao, lugar, o pangyayari.
Hindi ito naglalaman ng opinyon
kung kaya ang tono nito ay
kadalasang obhetibo.

9. Ang tekstong
impormatibo
Ito rin ay kadalasang sumasagot sa
mga tanong na ano, sino,
at paano tungkol sa isang paksa.
Masasabi ring ang tekstong
impormatibo ay hindi nagbibigay ng
opinyong pabor o sumasalungat sa
posisyon o paksang pinag-uusapan.

11. Ang Lalawigan ng Iloilo
Ang lalawigan ng Iloilo ay matatagpuan sa timog-
silangang bahagi ng Islang Panay. Ito ay kabilang sa rehiyon ng
Kanlurang Kabisayaan. Napaliligiran ito ng mga lalawigan ng
Capiz sa hilaga, ng Antique sa kanluran, ng dagat Kabisayaan at
Kipot Guimaras sa silangan, at Golpo ng Panay at Kipot ng Iloilo
sa timog. Pinaniniwalaang binili ng 10 datu mula sa Borneo ang
isla ng Panay sa pinuno ng mga Negrito na si Marikudo noong
1212. Isang gintong salakot at gintong kwintas ang ipinambayad
ng mga datu. Napunta kay Datu Paiburong ang teritoryo ng
Irong-irong. Nang dumating ang mga Espanyol, nagtayo sila ng
pamayanan sa Ogtong (Oton ngayon). Itinatag ng mga
mananakop na Espanyol ang Fuerza San Pedro sa Irong-Irong.

12. Ang mga Espanyol rin ang nagbigay ng pangalang Iloilo
sa lungsod. Ito na rin ang ipinangalan sa buong
lalawigan. Itinatag noong Marso 10, 1917 ang
Lalawigan ng Iloilo. Ang Iloilo ay isa sa mga
pangunahing pinagmumulan ng bigas sa Pilipinas.
Bukod sa bigas, ang ilan pa sa mga pangunahing
produkto na nagmumula rito ay tubo, niyog, mais,
saging, mangga, kape, at iba pang lamang-ugat na
halaman. Ang pangingisda ay isa ring mahalagang
pinagkakakitaan ng mga taga-Iloilo. Ang mga bangus at
hipon ay pinagmumulan ng malaking kitang dolyar ng
lalawigan. Kilala naman ang bayan ng La Paz dahil sa
masarap na batchoy.

13. Tanong:
 Anu-anong impormasyon ang laman ng tekstong
iyong binasa?
 Saan matatagpuan ang Lalawigan ng Iloilo?
 Anu-ano ang mga paniniwala ukol sa Lalawigan ng
Iloilo?
 Ano ang ipinambabayad ng mga datu?
 Kailan itinatag ang Lalawigan ng Iloilo?
 ibigay ang mga produktong nagmumula sa Iloilo?
 Ano ang pangunahing pinagkakakitaan ng mga
taga-Iloilo?

14. “Social Media at ang Modernong Kabataan”
Sa bawat henerasyon ng makabagong teknolohiya ay maraming
kahalagahan ang naiaambag nito sa ating pamumuhay sa pang-araw-araw.
Hindi maipagkakaila na ang mga social media ay isa sa naging produkto ng
makabagong panahon, at kasabay nito ang pagusbong ng modernong
kabataan .
Ang social media ay isang daan upang makipagkaibigan sa isang tao
kahit hindi mo nakikita. Ito ay may malaking kontribusyon sa ating
pakikipagkomunikasyon sa mga taong nasa malalayong lugar. Ano nalang
ang buhay kung walang social media? Maraming kabataan ang natutulungan
at patuloy na tinutulungan ng bagong teknolohiyang ito, tulad na lamang ng
mga kabataang hindi masyadong outgoing, mga taong gustong magtipid sa
entertainment, mga gustong makahanap ng sideline income (online shop),
mga naghahanap ng bagong impormasyon at mga gustong magpasikat
(Residentpatriot, October 7.2012).

15. Hindi kapani-paniwala ang bilis ng paglaganap ng impluwensya
ng social media sa buhay ng mga kabataan. Pinagtitibay nito ang isang
aspeto ng kultura natin, ang pagpapa-halaga natin sa pakikipag-
ugnayan. Pinatunayan na natin ito dati pa sa mga naging popular na
paraan ng komunikasyon gaya ng pagte-text, pagbisita sa mga yahoo
chat rooms, pakikipagtalastasan sa mga online forums at pagtatambay
sa Friendster. Ngayon naman ay laman tayo ng blogs, twitter, facebook,
at iba pang social media’s, kung kaya’t hindi nakapagtataka na
napakataas ng porsyento ng mga online na pinoy sa social networks
(Gabnadateblog.February 2016).
Dahil sa pagkauso ng mga social media mas lalo nitong
naimpluwensyahan ang nakararami tulad nalang ng mga kabataan
ngayon na lubos na nahuhumaling dito, kaya wala na yatang kabataan
ngayon ang walang account sa mga nabangit na websites o di kaya ay
pamilyar dito. Ganap na sikat ang mga nabangit na websites ngunit ano
nga ba ang epekto ng social media sa paguugali natin? partikular sa
mga kabataan ngayon? (Eloisa Cassandra E. Emi).

16. Ang mga katanungan na nasawalat sa inyong isipan ay aking
bibigyan ng kasagutan. Ang social media at ang modernong kabataan,
dahil ang mga modernong kabataan ang syang nagpausbong at mas lalo
pang naging uso sa mga mata ng mga tao sa ating mundo. Napakalaking
impluwensya ng social media sa panahong ito lalong lalo na ang facebook,
siguro parte na ng ating buhay ang mag-log in araw-araw dito. Isa sa mga
mabuting epekto ng social media sa kabataan ngayon ang easy access o
madaling paraan upang makapagpalaganap o makapagbahagi ng
impormasyon. O mga balita na interesado ang lahat na malaman, kagaya
ng suspension ng klase, mga balita tungkol sa showbiz at mga babasahin
na marami tayong matututunan. Ang social media ay tulay na
nagdudugtong sa atin sa kasalukuyan dahil ito ang nagbabahagi ng bagong
ideya o kaisipan, at dinudugtong din ng social media ang kasalukuyan sa
hinaharap sa pamamagitan ng mga impormasyong tungkol sa
makabagong teknolohiya, mga balita tungkol sa mga pagbabagong
makaka-impluwensya sa hinaharap at mga matutunang kaalaman na
makapagpapa-unlad sa ating kinabukasan.

17. Tanong:
 Anu-anong impormasyon ang laman ng tekstong
iyong binasa?
 Ano ang gamit ng social media?
 Sino-sino ang gumagamit ng social media?
 Ano ang maaaring maidudulot ng social media sa
kabataan katulad mo?
 Sa anong paraan nakaimpluwenysa ang social
media?

18. Halimbawa:
1. Sampaguita ang pambansang bulaklak ng
Pilipinas.
2. Si Catriona Grey ang itinanghal na Miss
Universe 2018.
3. Mapapanood ang Kapuso Mo, Jessica
Soho tuwing Linggo ng gabi.
4. Nagpunta sina Marian at Dingdong sa
kaarawan ni Karylle.
5. Pinasimulan ng pamahalaang Duterte ang
laban kontra iligal na droga.

19. TEKSTONG
DESKRIPTIBO

20. Tekstong Deskriptibo
Ang tekstong deskriptibo ay isang tekstong
naglalarawan. Ito ay naglalaman ng mga impormasyong
may kaugnayan sa mga katangian ng tao, bagay, lugar, at
pangyayaring madalas nasasaksihan ng tao sa paligid.
Ito ay isang pagpapahayag ng impresyon o kakintalang
likha ng pandama. Sa pamamagitan ng pang amoy,
panlasa, pandinig at pansalat, itinatala ng sumusulat
ang paglalarawang mga detalye ng kanyang
nararanasan.

21. Dalawang Uri ng
Tekstong Deskriptibo
ang teknikal
 impresyonistiko

22. Deskripsiyong
Teknikal
Naglalayon itong
maglarawan sa
detalyadong
pamamaraan.

23. Deskripsiyong
Teknikal
Halimbawa:
Ang ngiting matipid ay
bahagya lamang ang
ginagawang pagkibot ng bibig.
Ang ngiting mapagbigay ay
laging nakangiti.

24. Deskripsiyong
Impresyonistiko
Naglalayon itong
maglarawan ayon sa
pansariling pananaw o
personal na saloobin.

25. Deskripsiyong
Impresyonistiko
Halimbawa:
Ang matamis na ngiti ay maaaring
maghatid ng kasiyahan at maging
simula ng magandang
pagkakaibigan.
Ang pagngiti ay nakatutulong
upang magmukha kang bata.

26. Dalawang Anyo ng
Tekstong Deskriptibo
Ang tekstong deskriptibo ay
may dalawang anyong
ginagamit. Ito ay
ang karaniwan at
masining.

27. Karaniwan (obhetibo)
Ito ay isang paglalarawang
hindi sangkot ang damdamin.
Sa ganitong anyo, ang
paglalarawan ay ayon sa
nakikita ng mata.

28. Karaniwan (obhetibo)
Halimbawa:
Ang Pilipinas ay isa lamang sa
bansang napaliligiran ng mga
karagatan.
Paliwanag:
Obhetibo ang paraan ng
paglalarawan dahil wala itong
sangkot na damdamin.

29. Masining (subhetibo)
Ito ay isang paglalarawang
naglalaman ng damdamin at
pananaw ng taong
naglalarawan. Naglalayon itong
pukawin ang guniguni ng
mambabasa.

30. Masining (subhetibo)
Halimbawa:
Patuloy siya sa paglakad nang
pasagsag habang pasan ang
kaniyang anak na maputla pa ang
kulay sa isang papel.
Paliwanag:
Subhetibo ang paglalarawan dahil
naglalaman ng damdamin at
pananaw.

31. Halimbawa:
1. Matamis ang malaking manggang dala ni Julie
mula sa malayong lalawigan ng Cebu.
2. Magaling umawit ang batang si Lyca kaya naman
siya ang nanalo sa malaking patimpalak.
3. Iginagalang ng mga mag-aaral si Gng. Santos
dahil magiliw itong guro at mataas magbigay ng
marka.
4. Magaspang ang papel de liha na nahawakan kong
laman ng kahong iyon.
5. Sadyang napakalawak ng hardin nina Alice at
napakaraming ring makukulay na bulaklak.

37. Mahahalagang
Kaalaman
Ang tekstong deskriptibo ay
naglalarawan ng tao, bagay, lugar at
pangyayari.
Ang dalawang uri nito
ay teknikal at impresyonistiko.
Karaniwan at masining naman na
paglalarawan ang dalawang anyo nito.

38. Mga Paalala
Ang teknikal na paglalarawan ay
detalyado ang paraan ng
paglalarawan.
Ang impresyonistiko na
paglalarawan ay naglalaman ng
saloobin ng manunulat.

39. Gawain:
Maghanap ng partner at gumawa ng
tekstong impormatibo at deskriptibo.
Gumawa ng tatlong talata sa bawat
teksto.
Pumili paksa sa ibaba:
K-12 Curriculum
Pagdaos ng Tawo-tawo Festival/Miss
Bayawan/Marathon
Epekto ng COVID sa amin
Desisyon sa Pagkuha ng Kurso
Ang buhay estudyante
Polusyon

41. MGA URI NG TEKSTO
Impormatib
Deskriptib
Persweysib
Naratib
Argumentatib
Prosidyural

42. Tekstong
Persuweysib

43. Tekstong
Persuweysib
Naglalayon itong manghikayat ng
mga mambabasa o tagapakinig.
Ito ay isa sa mahahalagang uri ng
tekstong ginagamit sa radyo at
telebisyon.
Ito rin ay isang mahalagang
kasanayang dapat matutunan ng
tao.

44. Tekstong
Persuweysib
Nararapat na maging maganda ang
nilalaman nito upang makuha ang interes
ng mga mambabasa, manonood, at
tagapakinig.
Ito ay dapat ginagamitan ng mga
salitang nakagaganyak, tulad na lamang
ng mga dahilan kung bakit dapat iboto ang
isang kandidato o kung bakit dapat bilhin
ang isang produkto.

45. Ang tono ng isang tekstong
nanghihikayat ay maaring:
 nangangaral
 nag-uuyam
 naghahamon
 nagagalit
 nambabatikos
 natatakot
 nasisiyahan
 nalulungkot
 nagpaparinig

46. Tekstong
Persuweysib
Halimbawa:
Mga advertisement sa radyo at
telebisyon.
Talumpati sa
pangangampanya at rally.

47. Tatlong Paraan ng
Panghihikayat Ayon
kay Aristotle
Ayon kay Aristotle, may tatlong
paraan para mahikayat mo ang
iyong mga mambabasa.

48. 1. Ethos
naiimpluwensyahan
ng karakter at kredibilidad ng
tagapagsalita ang paniniwala ng
mga tagapakinig. Sa ganitong
paraan, kailangang nagtataglay
ng sapat na kasanayan sa
pamamahayag ang isang
manunulat o tagapagsalita.

49. 2. Pathos
pag-apila sa damdamin ng mga
tagapakinig. Ito marahil ang
pinakamahalagang paraan upang
makahikayat. Madaling naaakit ang
isang tao kapag naantig ang
kanyang damdamin kaugnay ng
paksang tinatalakay.

50. 3. Logos
paraan ng paghikayat
na umaapila sa isip. Ang
paglalahad ng sapat na
katibayan kaugnay ng paksa ay
labis na nakakaapekto sa
panghihikayat.

52. Katangian sa Tekstong
Nanghihikayat (Persweysib)
 May personal na karanasan
 May humor o katatawanan
 May katotohanan at mga
estadistika
 Sumasagot sa Argumento
 May hamon
 May panimula, katawan at
kongklusyon

53. Mga Hakbang sa Pagsulat ng
Tekstong Nanghihikayat
1. Piliin ang iyong posisyon.
2. Pag-aralan ang iyong mga
mambabasa.
3. Saliksikin ang iyong paksa.
4. Buuin mo ang iyong teksto.

54. Halimbawa:
Magandang gabi po sa inyo, ako po si Peter Piper,
tumatakbong chairman ng barangay 143. Simula’t sapol ay hindi po
ako umalis sa barangay natin. Habang lumalaki ay nasaksihan ko ang
bawat hinagpis ninyong aking mga kabaranggay na hindi nabigyang
tugon ng mga nagdaang liderato. Kapag ako ang nanalo ngayong
darating na eleksiyon, sisiguraduhin kong bukas ang aking opisina
para sa lahat ng mga isyung gusto niyong bigyan solusyon. Ang
patubig na laging ibinubulong sa tabi tabi ay bibigyan ko ng
kasagutang ayon sa inyong nais. Ang kalsada nating lubak-lubak ay
gagawan ko ng proposal upang mabigyan ng badyet. Kaya ngayong
eleksiyon mga kaibigan, huwag ninyong kalimutang ilagay ang aking
pangalan, Peter Piper po bilang inyong chariman. Iboto po ninyo ako
bilang bagong kapitan ng barangay na ito. Sinisigurado ko po, ako na
ang sagot ng inyong mga hinaing. Magtutulong po tayong lahat.
Maraming salamat.

55. Propaganda devices sa Tekstong
Persweysiv
 Name Calling - Ang name calling ay ang hindi magagandang puna o
taguri sa isang tao o bagay.
Halimbawa: Paninira sa isang produkto upang hindi ito mabili
sa merkado.
 Glittering Generalities - Ito ay ang pangungumbinsi sa
pamamagitan ng magaganda, nakakasilaw, at mga mabubulaklak
na salita o pahayag.
Halimbawa: Mas makatitipid sa bagong tide. Ang inyong damit
ay mas magiging maputi sa tide puting-puti. Bossing sa katipiran,
bossing sa kaputian.
 Transfer - Ito ay paglilipat ng kasikatan ng isang personalidad sa
hindi kilalang tao o produkto.
Halimbawa: Ipagpatuloy ko ang sinimulan ni FPJ. — Grace Poe

56.  Testimonial - Ito ang propaganda device kung saan tuwirang
eneendorso o pino-promote ng isang tao ang kanyang tao o
produkto.
Halimbawa: Kapag eleksyon, sinasabi at nagbibigay ng
testimonya ang kandidato na huwag ding kalilimutan ng
sambayanan ang kanyang kapartido.
 Plain Folks - Uri ng propaganda kung saan ang nagsasalita ay
nanghihikayat sa pamamagitan ng pagpapakapayak tulad ng
isang ordinaryong tao para makuha ang tiwala ng
sambayanan. Ito ay kalimitang ginagamit ng mga tumatakbo
sa politiko.
Halimbawa: Ang kandidato tuwing eleksyon ay hindi
nagsusuot ng magagarbong damit at pinapakita nila na nagmula
at nanggaling din sila sa hirap.

57. Bandwagon - Hinihikayat ang mga tao sa pamamagitan ng
pagpapaniwala sa mga ito na ang masa ay tumatangkilik at
gumagamit na ng kanilang produkto o serbisyo.
Halimbawa: Buong bayan ay nagpeso padala na.
LBC:Lahat ng tao ay dito na nagpapadala.
Card Stacking - Pagsasabi ng maganda puna sa isang
produkto ngunit hindi sinasabi ang masamang epekto nito.
Halimbawa: Ang instant noodles na ito ay
nakapagbubuklod ng pamilya, nakatitipid sa oras, mura na
masarap pa. (Ngunit hindi nito sinasabi na kung araw-araw
itong kakainin ay maaaring magdulot ng sakit.)

58. Propaganda Devices

59. Mahahalagang Kaalaman
Ang tekstong Persuweysib ay isang uri ng
sulatin kung saan ang manunulat ay
gumagamit ng mga pananalitang tumutulong
upang mahikayat ang mga mambabasa at
tagapakinig na paniwalaan ang inihahayag
nitong ideya o paniniwala.
Ang halimbawa nito ay ang
mga advertisement at mga talumpating
nanghihikayat.
May tatlong paraan ng paghikayat ayon
kay Aristotle: Ethos, Pathos, at Logos.