Bu araştırmada ulaşılacak 4 ana hedef vardır: - Yeşil tahvillerin anlaşılmasını artırabilmek için. - MINT ülkelerinde (Meksika,Endonezya,Nijerya, ve Türkiye) yeşil tahvillerin gelişimini analiz etmek için. - Endonezya ve Türkiye'de yeşil tahvillerin geliştirilmesindeki çeşitli potansiyelleri ve engelleri analiz etmek için. - Her iki piyasada da yeşil tahvillerin performansını iyileştirmek için çeşitli çabalar önerin. English: Social and environmental issues that are not included in economic calculations are the reasons why sustainable development is needed as a new paradigm for the pursuit of economic growth. Therefore, innovation in the financial sector is needed to guide investment that can create a balance in terms of economic, environmental, and social aspects. Green bonds are becoming an increasingly popular financial innovation in sustainable finance. Although relatively new, the volume of bond issuance in emerging markets have increased significantly. However, academic research on green bonds in these markets are still very limited. This comparative study aims to answer questions about the opportunities and risks of development by analyzing the development of these bonds in Indonesia and Turkey. The results of this academic research will propose a comprehensive framework for green bond development to strengthen and expand market ecosystems in both countries. According to the research findings, although the potential is relatively large, there are several challenges in both markets that could hinder the opportunities to develop green bonds.

1. MINT ÜLKELERİNDE YEŞİL TAHVİLLERİN RİSK VE
FIRSATLARI ÜZERİNE KARŞILAŞTIRMALI BİR
ANALİZ: ENDONEZYA VE TÜRKİYE ÖRNEĞİ.
T.C .
DOKUZ EYL Ü L Ü N İVERS İTES İ
SOSYA L B İLİ M LER İ EN ST İTÜ S Ü
İŞ LETM E A N A B İLİM D A L İ
FİNANS YÜKSEK LİSANS TEZİ
Adhitya Wira DHARMA
Danışman : Prof. Dr. Goktuğ Cenk AKKAYA
İZMİR. 2021
1

2. S u n u m İ ç e r i ğ i
1.Giriş
Araştırmanın Önemi
Araştırmanın Amacı
Araştırmanın Yöntemi
2.Araştırmanın Bölümleri : 1nci
Bölüm
3.Araştırmanın Bölümleri : 2nci
Bölüm
4.Araştırmanın Bölümleri : 3ncu
Bölüm
5.Bulgular
6.Sonuç
2

3.  Ekonomik büyüme oranı, enerji kullanım miktarı ve
çevre sorunları arasında pozitif bir ilişki vardır.
 MINT ekonomik grubunun (Meksika, Endonezya,
Nijerya, Türkiye) 2050'de güçlü ekonomik büyümeye
sahip ilk 10 ülke olacağı tahmin edilmektedir.
 Fosil yakıtlı enerjinin artan kullanımından kaynaklanan
karbondioksit emisyonlarının birikmesi, iklim
değişikliğini tetikliyor.
 2030'a kadar dünya nüfusu 7,4 milyardan 8,6 milyara
çıkacak ve nüfusun% 97'si gelişmekte olan ülkelerden
gelecek.
 Ekonomik faaliyetin büyümesi, nüfustaki artıştan
etkilenir, dolayısıyla artan enerji talebi.
A R A Ş T I R M A N I N Ö N E M İ
( d e v a m )
3

4. 4
 Sürdürülebilir olmayan enerji kullanımı iklim
değişikliğinin nedenlerinden biridir.
 İklim değişikliğinin olumsuz etkilerini azaltma
çabası olarak çevre dostu ekonomik faaliyetler
bir öncelik olmalıdır.
 İklim değişikliği sorununun yalnızca çevre
üzerinde bir etkisi olmakla kalmaz, aynı
zamanda genel ekonomik kalkınmayı da etkiler.
 İklim değişikliği, gelişmekte olan pazarlarda
toplam gayri safi yurtiçi hasılayı% 20'ye kadar
azaltabilir.
 Pek çok gelişmekte olan ülkede iklim
değişikliğini hafifletme ve uyum faaliyetlerinin
olmaması, bu bölgelerin iklim değişikliğinin
etkileri nedeniyle daha fazla kayıp yaşamasının
nedenidir.
A R A Ş T I R M A N I N Ö N E M İ
( d e v a m )

5.  Finans sektörü, sermaye kaynaklarını çeşitli
sürdürülebilir yatırım faaliyetlerine yönlendirmede
önemli bir oyuncudur.
 Yeşil tahviller, özellikle çeşitli iklim değişikliğini
hafifletme ve uyum faaliyetlerini finanse etmek için
kullanılan bir finansal üründür.
 Gelişmekte olan piyasalarda, yeşil tahviller hala
nispeten yenidir, bu nedenle yeşil tahvillerin
geliştirilmesi için çeşitli itici ve engelleyici faktörlerin
belirlenmesi süreci gereklidir, çünkü piyasa analizi hala
çok sınırlıdır.
A R A Ş T I R M A N I N Ö N E M İ
( d e v a m )
5

6. (Paredez ve Vanheule, 2007; Banga, 2018;
IFC, 2018; Kiseleva 2019, EMGB, 2019;
AMUNDI 2020), sürdürülebilir bir finansman
aracı olarak gelişen piyasalarda yeşil tahvil
büyümesi için yüksek potansiyeli buldu.
Ancak, bu büyüme potansiyelinin önünde
çeşitli engeller vardır, bu nedenle piyasada
var olan riskleri en aza indirmek için çeşitli
analizlere ihtiyaç vardır (CBI, 2015; World
Bank 2017, Moid 2017; Banga, 2018, Weber
ve Saravade, 2019).
6

7. ARAŞTIRMANIN
AMACI
 Yeşil tahvillerin anlaşılmasını geliştirmek.
 MINT ülkelerinde (Meksika, Endonezya,
Nijerya ve Türkiye) yeşil tahvillerin
gelişimini analiz etmek.
 Türkiye ve Endonezya'daki yeşil tahvillerin
geliştirmenin potansiyelini, fırsatlarını ve
risklerini analiz etmek.
 Türkiye ve Endonezya'da yeşil tahvillerin
piyasasının performansını iyileştirmek için
önlemler önermek.
7

8. Tanımlayıcı açıklayıcı
>
Literatür taraması
>
SWOT analizi
>
ARAŞTIRMANIN
YÖNTEMİ
8

9. ARAŞTIRMANIN
BÖLÜMLERİ
1. Bölüm
YEŞİL TAHVİLLERE
GENEL BAKIŞ
Finans sistem, sürdürülebilir kalkınmaya
ulaşmada neden önemli bir bileşendir?
 Finansın işlevi, sadece sermaye kaynakları
için bir aracı olmak değil, aynı zamanda
ekonomik kalkınmanın çeşitli sorunlarının
daha sürdürülebilir bir şekilde
çözülmesinde finansal kaynakların
yönlendirilmesinde itici bir güçtür.
9

10. Şekil 1: Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma
Kavramı
Ekonomi
Toplum
Çevre
𝐊𝐚𝐲𝐧𝐚𝐤: Rockström ve Sukhdev aktaran
Schoenmaker′den uyarlanmıştır (2017).
 Finansal sistem, insan ekonomisinin ayrılmaz bir
parçasıdır çünkü sermaye kaynaklarının hangi
yönde tahsis edileceğini belirlemede bir kontrol
görevi görür.
 Finansal sistemde sürdürülebilir kalkınma
hedeflerine ulaşılmasını destekleyebilecek bir
dönüşüme ihtiyaç vardır.
 Finansın rolü, yalnızca kâr yönüne odaklanarak
değil, aynı zamanda sürdürülebilir bir şekilde
hedeflere, değerlere ve misyonlara yönelik olarak
dönüştürülmelidir.
 Geliştirme sürecindeki finans, çevreyi koruyan
ve daha sürdürülebilir bir ekonomik sistemi teşvik
eden yatırımlar yaratabilmelidir.
10

11. YEŞİL TAHVİLLERİN ÖNEMLİ ÖZELLİKLERİ
İklim değişikliğini azaltma ve uyum hedeflerini
desteklemek için finansman araçları
Gelirlerin kullanımı, yalnızca belirli çevre dostu
projeleri finanse etmek için kullanılır.
YEŞİL TAHVİL
KAVRAMI
Yeşil tahviller, çevresel ve
sürdürülebilir kalkınma projelerini
finanse etmeyi amaçlayan sabit gelirli
enstrümanlardır. Gelirleri, özellikle
altyapı yatırımları olmak üzere,
kısmen veya tamamen, yeni ve
devam eden yeşil projeleri finanse
etmek veya yeniden finanse etmek
için kullanılır.
‘‘
11

12. Yenilenebilir enerji Enerji verimliliği Kirlilik önleme
ve kontrol
Arazi kullanımı,
sürdürülebilir tarım
ve ormancılık
karasal ve
sucul biyoçeşitliliğin
korunması
Temiz ulaşım sürdürülebilir su
ve atık su yönetimi
Bilgi, teknoloji,
ve iletişim
Yeşil binalar
Çevre dostu
üretim/teknoloji
𝑲𝒂𝒚𝒏𝒂𝒌 ∶ 𝑇ℎ𝑒 𝐺𝑟𝑒𝑒𝑛 𝐵𝑜𝑛𝑑 𝑃𝑟𝑖𝑛𝑐𝑖𝑝𝑙𝑒𝑠 , 2018
U Y G U N Y E Ş İ L P R O J E
K A T E G O R İ S İ
𝐊𝐚𝐲𝐧𝐚𝐤 ∶ The Green Bond Principles (2018) 12

13. Finans piyasasında özel ve kurumsal
yatırımcılardan toplam 147 trilyon ABD doları
sermaye vardır ancak bu sermaye miktarı
çoğunlukla gelişmiş ülke piyasalarında
yoğunlaşmaktadır (World Bank, 2018).
>
13
Yeşil Tahvil İlkeleri
2014 2010
İklim Tahvil Standardı
İklim değişikliğini hafifletme ve uyum
faaliyetlerine yönelik çeşitli
mekanizmaları desteklemek için
gelişmiş ülkelerden gelişmekte olan
ülkelere fon seferberliğine ihtiyaç vardır.
>
YEŞİL TAHVİL
PİYASASININ GELİŞİMİ

14. ( milyar ABD $ ) %
Şekil 2: Yeşil Tahvil Büyüme Oranı
Gelişmiş piyasa yeşil tahvilleri
Yükselen piyasa yeşil tahvilleri
% Gelişmiş piyasa toplam tahvil ihracı
% Gelişmekte olan piyasaların toplam tahvil ihracı
𝐊𝐚𝐲𝐧𝐚𝐤: : IFC ve AMUNDI, https://www.ifc.org/, (13/12/2020)
Şekil 2’deki grafik yeşil tahvillerin gelişmiş ve
yükselen piyasalardaki büyüme oranlarını
gösteriyor. Bu verilerden 2014 yılından bu yana
yeşil tahvillerin her iki pazardaki büyümesinin
önemli ölçüde arttığını analiz edebiliriz.
İklim Tahvilleri Girişimlerinden elde edilen
analizin sonuçları, gelişmiş ülke piyasalarının
küresel finans piyasalarında yeşil tahvil ihracı için
ana itici güç olduğunu açıklıyor.
YEŞİL TAHVİL
BÜYÜMESİ
14

15.  Gelişmiş ülkelerden gelişmekte olan ülkelere 2025
yılına kadar 100 milyar ABD doları / yıl yatırım
ihtiyacına ilişkin Paris anlaşmasında yer alan anlaşma.
 2014 ile 2035 arasında, düşük karbonlu yatırım
ihtiyaçları 53 trilyon ABD Dolarına ulaşacak.
 Küresel olarak, çeşitli iklim değişikliğini hafifletme ve
uyum projelerini finanse etmek için 2030'a kadar her
yıl en az 1,5 trilyon ABD doları fona ihtiyaç
duyulmaktadır.
 Büyük miktarlardaki toplam yatırım ihtiyacı, ancak hem
kamu hem de özel sektörden çeşitli finansman
kaynakları kullanılarak karşılanabilir.
 Gelişmekte olan piyasalarda, iklim finansmanının büyük
başlangıç ​​yatırım sermayesi ile uzun bir zaman aralığı
gerektiren bir finansman türü olduğu düşünüldüğünde,
bu finansman sorunu kolay bir mesele değildir.
2. Bölüm
YEŞİL TAHVİLLERİN
GELİŞİMİ
Potansiyel yeşil tahvil
getirisi diğer geleneksel
tahvillerle
ARAŞTIRMANIN
BÖLÜMLERİ
15

16. Şekil 3 : Kümülatif Gelişen Piyasalar Yeşil Tahvil İhracı, 2012–19 (milyon ABD $)
Kaynak : IFC Global Macro ve diğerleri’den aktaran IFC ve AMUNDİ (2019)
YEŞİL TAHVİL İHRACININ GELİŞİMİ
16
10,897
5,425
4,655
3,870
2,701
2,162
1,857
1,453
1,155
947
886
832
718
637
503
459
357
355
200
150
137
136
108
100
99
60
55
48
41
27
15
4
1
0
2,000
4,000
6,000
8,000
10,000
12,000 Çin
Hindistan
Brezilya
Polonya
Şili
Endonezya
Güney
Afrika
Filipinler
Birleşik
Arap
Emirlikleri
Malezya
Meksika
Tayland
Peru
Çek
Cumhuriyeti
Litvanya
Arjantin
Kosta
Rika
Kolombiya
Ukrayna
Fas
Panama
Ekvador
Letonya
Nijerya
Uruguay
Türkiye
Slovenya
Lübnan
Estonya
Fiji
Kenya
Vietnam
Seyşeller
Namibya
Barbados
142,900
2,023

17. 2017
2018
2019
60
40
20
0
80
Şekil 4: 2017-2019 Dönemi Yeşil Tahvil Fonlarının Kullanımı
Şekil 4‘teki grafiğe dayanarak, 2017'den
2019'a kadar enerji, bina ve ulaşım
sektörlerinin yeşil tahvillerle finanse edilen
ilk 3 sektör olduğunu analiz edebiliriz. Yeşil
tahvil ile fonlama faaliyetleri yıldan yıla
özellikle bu üç sektörde önemli büyüme
göstermiştir.
𝐊𝐚𝐲𝐧𝐚k: CBI , https://www.climatebonds.net/, (10/10/2020)
YEŞİL TAHVİL İHRACI GELİRLERİNİN KULLANIMI
17

18. 608
220
362.3
180
260
0
100
200
300
400
500
600
700
2015-2016 2016-2018 2017-2018 2018 2018-2019
Nacional
Financiera
Meksika
Büyükşehir
Belediyesi
Banobras BBVA FIRA
Şekil 5: Meksika'da Yeşil Tahvil İhraçları (Milyon ABD $)
Kaynak: Yazar tarafından oluşturulmuştur
Meksika'da Yeşil Tahvil İhracı'nın Gelişimi
18

19. 2,000
50
1,690
95 150 500
-
500
1,000
1,500
2,000
2,500
2018-2019 2018 2018-2020 2018 2018 2019
Endonesya
Cumhuriyeti
PT. Sarana
Multi
Infrastruktur
Star Enerji
Jeotermal
TLFF OCBC NISP
Bankası
Endonezya
Halk Bankası
Şekil 6: Endonezya'da Yeşil Tahvil İhraçları (Milyon ABD $)
Kaynak: Yazar tarafından oluşturulmuştur
Endonezya'da Yeşil Tahvil İhracı'nın Gelişimi
19

20. 70.7
41
23.6
0
10
20
30
40
50
60
70
80
2017 - 2019 2019 2019
Nijerya Federal
Hükümeti
Access Bankası NSP SPV Powercorp
Şekil 7: Nijerya'da Yeşil Tahvil İhraçları (Milyon ABD $)
Kaynak: Yazar tarafından oluşturulmuştur
Nijerya'da Yeşil Tahvil İhracı'nın Gelişimi
20

21. 300
50 50 50 50 7.5
0
50
100
150
200
250
300
350
2016 2019 2019 2020 2020 2020
TKSB Garanti
BBVA
Türkiye İş
Bankası
Akbank Yapı Kredi Zorlu
Enerji
Şekil 8: Türkiye'de Yeşil Tahvil İhraçları (Milyon ABD $)
Kaynak: Yazar tarafından oluşturulmuştur
Türkiye'de Yeşil Tahvil İhracı'nın Gelişimi
50 milyon TL * 0.149
(03.06.2020)
21

22. ARAŞTIRMANIN
BÖLÜMLERİ
3. Bölüm
YEŞİL TAHVİLLERİN
GELİŞİMİ ENDONEZYA VE
TÜRKİYE'DE YEŞİL TAHVİL
POTANSİYELİNİN
GELİŞTİRİLMESİNE
YÖNELİK ENGELLERİN VE
ÇÖZÜMLERİN ANALİZİ
Yeşil tahvillerin hala nispeten yeni olduğu bir
pazarda, yeşil tahvil geliştirmenin potansiyeli
ve sınırlamaları hakkında bilgi alışverişi
eksikliği, riskleri en aza indirmek ve büyüme
potansiyelini en üst düzeye çıkarmak için
alternatif çözümler geliştirmenin bir adımı
olarak bir tanımlama sürecini gerektirir.
22

23.  ASEAN bölgesindeki çeşitli ülkelerde yeşil
tahvil fonlarının toplam kullanımının üçte
ikisi, çeşitli yenilenebilir enerji ve enerji
verimliliği projelerini finanse etmek için
önceliklidir.
 Endonezya'daki enerji tüketimi miktarı
2000-2014 döneminde yaklaşık% 65 arttı ve
2030'da% 80'e kadar önemli ölçüde
artmaya devam edeceği tahmin ediliyor
(IRENA, 2017).
 Endonezya, ASEAN'daki toplam enerji
kullanımının yaklaşık % 40'ını oluşturan en
büyük enerji tüketen ülkedir.
 Toplam enerji arzının üçte biri, 2030 yılına
kadar ikiye katlanacağı tahmin edilen
kömüre dayalı enerji kullanımıyla elde
ediliyor.
Endonezya'da temiz enerji projelerinin geliştirilmesi
yoluyla, hükümetin ulaşmak için 3 uzun vadeli hedefi
vardır:
1. 2030'a kadar karbon emisyonlarında% 29'a varan
azalma.
2. 2025'te toplam birincil enerji arzının% 23'ünü ve
2050'de% 31'ini yenilenebilir enerji arzı sağlamak.
3. 2025 yılına kadar güneş enerjisinden 6.400 MW ve
rüzgar enerjisinden 1.800 MW enerji tedariği
sağlamak
FIRSAT:
Birincil enerjinin yüksek kullanımı ve talebi,
geliştirme sürecinde bir zorluk olduğu kadar,
yeşil projelere yatırım yoluyla temiz alternatif
enerji kaynakları geliştirmede yeni fırsatlardır.
SORUN:
özel yatırım katılımı hala yetersiz, 2025 yılına
kadar 125 milyar ABD dolarına kadar yatırım 23
Endonezya’da Yeşil Tahvillerin Potensiyel Gelişimi

24. Türkiye Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planının
geliştirilmesi aşağıdaki hedeflere sahiptir:
1. 2017'deki enerji kullanımına kıyasla birincil enerji
kullanımını 2023'te% 14 azaltmak.
2. 2023 yılına kadar hidro, jeotermal, rüzgar ve güneş
enerjisinin % 30'unun yenilenebilir enerji
karışımını sağlamak.
FIRSAT:
 2017-2023 döneminde ülke çapında enerji
verimliliği ve yenilenebilir enerji projeleri
geliştirerek birincil enerji kullanımından
tasarruf etmek için 10,9 milyar ABD doları
yatırım gerekiyor, ve 2030'da 54 milyar ABD
dolarına ulaşacak.
 Türkiye'de enerji sektörünün yönetiminde
serbestleşme ve özelleştirmenin varlığı.
SORUN:
• Türkiye'deki yeşil finans projeleri için en
yaygın finansman biçimleri, Kalkınma
 Türk hükümeti, karbon emisyon miktarını
2030 yılına kadar iş seviyesinin% 21 altına
düşürme hedefi var.
 Türkiye'de üretilen karbon emisyonlarının
üçte ikisi enerji kullanımı ile ilgilidir.
 Türkiye'nin enerji ihtiyacının% 75'i ithalat
piyasasından karşılanıyor
 Toplam enerji ithalat maliyetleri 2017'de
37,2 milyar ABD dolarından 2018'de 43
milyar ABD dolarına yükseldi ve ülkenin
toplam ithalat harcamalarının yaklaşık
yüzde 19'unu oluşturdu.
 Enerji kullanımındaki tasarrufların birincil
enerji kullanımını 2023 yılına kadar 23,09
milyon ton azaltacağı tahmin edilmektedir
(Ministry of Energy and Natural Resources
Turkey, 2012).
24
Türkiye’de Yeşil Tahvillerin Potensiyel Gelişimi

25. 25
SWOT Analizi

26. q
S
 Hükümetin aktif
destek ve katılım
POJK 60/POJK04/2017
 Uzun vadeli proje
finansmanı için
uygundur
W
 Piyasada güçlü bir
yeşil tanımının
olmaması
 Tahvil fonu yönetimi
için bir standart
yoktur
 Yeşil tahvil ihracı,
KOBİ'ler için sınırlı
erişime sahiptir
 Nispeten yüksek yeşil
tahvil ihraç
maliyetleri
 Piyasa likidite
sorunları
 Sınırlı insan
kaynakları
O
 Piyasadaki tahvil
büyümesi nispeten
hızlı
 Elverişli hükümet
düzenlemesi
T
 Döviz kuru
dalgalanması
 Düşük Tahvil Kredi
Notu
 Düşük Potansiyel
Karlar
Endonezya Yeşil Tahvil Piyasasına İlişkin
SWOT Analizi
26

27. S
 Çok büyük özel
finans sektörü
katılımı
 Uzun vadeli proje
finansmanı için
uygundur
W
 Tahvil geliştirme
sürecinde hükümet
ve sermaye piyasası
rollerinin olmaması
 Piyasayla ilgili bilgi
eksikliği
 Yeşil tahvillerin
kapsamı ve
yönetmeliği henüz
belirlenmedi
 Yeşil tahviller için
değerlendirme ücreti
oldukça yüksek
 Henüz yeşil tahvil
standardı ve endeksi
yoktur
O
 Yeşil tahvil
ihraçlarının teşvik
edilmesine alternatif
olarak yeşil sukuk'un
geliştirilmesi
 Devlet sektöründen
yeşil tahvil geliştirme
fırsatları
T
 Yatırımcı tabanının
belirsizliği
 Kararsız makro
ekonomik ortam
Türkiye Yeşil Tahvil Piyasasına İlişkin SWOT Analizi
27

28. Yeşil tahviller Türkiye ve Endonezya ulusal projeleri için
finansman kaynağı olarak neden doğru seçimdir?
 Proje dönemi, uzun vadeli bir finansman kaynağı
gerektirir.
 Uzun bir süre boyunca büyük miktarlarda yatırım
fonlarının seferber edilmesi, ulusal öncelikli
sektörlerdeki kalkınma hedeflerinin finansmanı için
uygundur.
 Risk seviyesi banka kredilerine göre nispeten daha
düşüktür.
 Yeşil tahvil borcunun yapısı, çeşitli yeşil projelerin
nakit akışı koşulları ile uyumlu hale getirilebilir.
> Yeşil tahviller her iki ülkede de nispeten yenidir, bu
nedenle gelişmeleri maksimize edilmemiştir.
>
>
Endonezya ve Türkiye'de yeşil tahvillerin gelişiminde iki
temel farklılık:
 Yeşil tahvil ihraçında ana sektör
 Piyasadaki düzenleyici çerçeve
Yeşil tahviller, bu enerji projelerini
finanse etmek için bankalardan
kredilerden daha uygun olan uzun
vadeli bir finansal yapı sunar.
 Banka kredilerini kullanan proje
finansmanı, genellikle sınırlı geri
ödeme süreleri ve yüksek borçlanma
maliyetleri ile ilişkili sorunlarla karşı
karşıyadır.
 Bankalar genellikle enerji verimliliği
projeleri için finansmanın daha az
karlı olduğunu düşünür çünkü
projelere yatırım ölçeği genellikle
nispeten küçüktür ve işlem
maliyetleri yüksektir.
BULGULAR
28

29. Şekil 9: Endonezya'da sektöre göre yeşil
tahvil ihracı (milyon ABD $)
Şekil 10: Türkiye’de sektöre göre yeşil tahvil ihracı
(milyon ABD $)
29
BULGULAR
(devam)

30. Her iki pazardaki yeşil tahvillerin büyüme
oranını çeşitli faktörler etkiler:
>
>
>
>
>
>
Sürdürülebilir bir mali çerçeve ve yeşil
tahvil standartları
Yatırımcıların kolayca erişebileceği bir bilgi
platform
Mali teşviklerin geliştirilmesi
Sermaye piyasası ve devlet katılımı
Makro ve mikro ekonomik faktörlerin istikrarı
Optimum risk hafifletme süreci ve insan
kaynakları becerileri
S O N U
Ç
30
i l g i n i z i ç i n t e ş e k k ü r e d e r i m .