Martxoaren 8an, berriz, Estrasburgoko Giza Eskubideen Europako Auzitegiak (GEEA) Espainiako Erresuma kondenatu zuen (Beristain Ukar kasua), auzi-jartzailea 2002. urtean torturatu zutelako salaketak ez ikertzeagatik. 5 Maiatzaren 2011 Berria

1. Zuzendaria:
MartxeloOtamendi
Zuzendariordea:
EnekoitzTelleria
Edizioarduraduna:
AndoniAlvarez
Argitaratzailea:
EuskalEditoreaSM
Publizitatea:IragarriSM
Legegordailua:
SS-0662/03
Batzordeparekidea:
0712I84059
Egoitzanagusia:
MartinUgaldekulturparkea.
GudarienEtorbidea,z/g.
20140Andoain.
Telefonoa:
(0034)943-304030
Faxa:(0034)943-300943
Webgunea:
www.berria.info
Postaelektronikoa:
berria@berria.info
Publizitatea:
publi@iragarri.net
Harpidetzasaila:
(0034) 943-304345
Date:05/05/2011
Exemplaire:2.439
Editeur:EuskalEditoreas.l.
Directeurdepublication:
MartxeloOtamendi
Comissionparitaire:
0712I84059
DelegationLabourd:
Lisses3,64100-Baiona.
Tel.:(0033)559256220.
Fax:(0033)559254303.
E-mail:lapurdi@berria.info
ORDEZKARITZAK
Araba:BizentaMogel,6.
Postakodea:01008
Gasteiz.Telefonoa:
945-150452. Erredakzioko
faxa:945-148307.
Postaelektronikoa:
araba@berria.info.
Bizkaia:Uribitartekalea,18,
3.C.Postakodea:48001
Bilbo.Telefonoa:
94-4352600. Erredakzioko
faxa:94-4234975.
Postaelektronikoa:
bizkaia@berria.info.
Lapurdi:Lisses,3.Posta
kodea:64100Baiona.
Telefonoa:559-256220.
Faxa:559-254303.
Postaelektronikoa:
lapurdi@berria.info.
Nafarroa:IratxekoMonaste-
rioa,45,13.Postakodea:
31011Iruñea.Telefonoa:
948-366622.
Publizitatea:948-366623.
Postaelektronikoa:
nafarroa@berria.info.
berria
Espainiako Erresuma,
torturarik gabekoa ote?
I
raganmartxoaren25ean,
EuropakoKontseiluaren
TorturaPrebenitzekoBa-
tzordeak(TPB)2007anEs-
painianegindakobisitari
buruzkotxostenaeginzuen,eta
bertan,berekezkaazaltzenzuen
tratutxargogorrenaurkajasozi-
tuenalegazioak—zeinmedikun-
tza-ebidentziak—zirela-eta,eta
torturariaurreahartzeko
gomendiozehatzakazpimarratu
zituen.
Martxoaren8an,berriz,Estras-
burgokoGizaEskubideenEuropa-
koAuzitegiak(GEEA)Espainiako
Erresumakondenatuzuen(Beris-
tainUkarkasua),auzi-jartzailea
2002.urteantorturatuzutelakosa-
laketakezikertzeagatik.2010eko
irailaren28an,orobat,arrazoiber-
berengatik,GizaEskubideenAuzi-
tegiberberakEspainiakoErresu-
ma(SanArgimiroIsasakasua)
kondenatuzuen.
Kasubietan,epaimahaiakezdu
torturarikegonzenikziurtatzen,
bainaEuropakoGizaEskubideen
Itunaren3.artikuluaren«proze-
su»mailakourraketagatikkonde-
natuzuenEspainia.Hauda,tortu-
rarikegonzenalaezezartzeko
ezintasunabeharbezalaezikertze-
arenondoriozehatzaizanzelako.
Elkarrensegidanemanziren
epaibiaketaTPBrentxostenaiku-
sirik,etaGizaEskubideenEuropa-
koAuzitegiakduenitzalhandia
aintzathartuta,arraslarriaizan
dagaia,etaEspainiakoEstatuari
egindakoohartarazpenaohizkan-
pokoaizanda,ezbairikgabe.Ezda
gutxiagorako:ikerketarikezaez
dautzikeriahutsa.Behinetabe-
rrizgertatzendenean,zigorgabeta-
sunabermatzekomekanismoakti-
bobilakatzenda.
PolitikahauEspainiakGizaEs-
kubideenNazioartekoItunakbe-
rresterakoanlegezbereganatuta-
kobetebeharrenaurka-aurkakoa
da,bainabaietaEspainiakoKons-
tituzioarenberarenaurkakoaere,
KonstituzioAuzitegiakberakMa-
jarenaskasuareninguruangogo-
raziberriduenbezala(63/2010
epaia,urriaren18koa).Konstituzio
Auzitegiakepaihonetanzeraazpi-
marratzendu:auzitegiarruntekez
dutelaikertzeneta,azkenbatean,
ezduteladagokieneginbeharrabe-
tetzen.
Tamalez, epaiak ez dira berriak
eta Espainiak tortura-salaketen
inguruan izan duen jarrera ez da
inoiz bermatzailea izan. Amnesty
Internationalek behin eta berriz
salatu duenez, salaketak ez dira
ikertzen eta zuzenean artxibatzen
dira; ikertzen direnean, 15 eta 20
urte bitartean irauten dute proze-
durek, batez beste, behin betiko
epaia ematen den arte; era guztie-
tako oztopoak oztopo, torturatzai-
leren bat identifikatu edo konde-
natuz gero, epaiak leunak izaten
dira, eta ondoren, gainera, indul-
tuak —GEEAren jurisprudentziak
espresuki kondenatu eta arbuiatu-
takoak— ematen dira, kondekora-
zioak edota maila-igoerak ematen
ez direnean. Biktimen kalte-
ordain zibilak trafiko-istripuetara-
ko erabilitako baremoaren arabe-
ra kalkulatzen dira, eta ez giza
eskubideen urraketak duen larri-
tasun-mailak eskatuko lukeen
bezala.
Gobernuaktorturadesagerra-
raztekoAmnestyInternationalen
10puntueierantzunzionetikho-
geitahamarurteluzebetetzear
daudela,etaordutiketaelkarren
segidanargitaratutakotxostenak
ikusirik,ezerezegitekogehienen-
tzutendirenaitzakietakobatda
tortura-salatzaileakasmomaltzu-
rrezdabiltzatela,ETArenkontsig-
napolitikoeijarraitzenomendiete-
eta,Estatuarenizenonazikintze-
koetaeurenburuaerrugabetzeko
asmoz.Bienbitartean,ikerketak,
salbuespentxalogarrietanizan
ezik,estatudemokratikoarenakez
direnoztopodesegokiugarijasan
beharizatenditu.Oztopohoriek
—NazioBatuentorturariburuzko
kontalarienetaEuropakoKontsei-
lukoTPBrentxosteneieskereza-
gutzenditugunak— Estrasburgo-
koepaiekadierazteazgain,beste
zerbaitjartzenduteagerian:geldo-
tasuna.
Arartekoak berak jakinarazi
berri du, erabaki ofizial batean,
torturaren arazoak egun duen
garrantzia ukaezina eta premiaz-
koa dela, horren larritasuna era-
kusten duten hiru azterlan nagusi-
tan oinarria harturik. Horietako
azterlan bat, Tortura: hurbilketa
zientifiko bat 200-2008 izenburupe-
koa, auzitegiko mediku-talde
batek egin zuen eta tortura-salake-
ten eta hiru aldagairen artean
korrelazio handia dagoela erakus-
ten du. Aldagai horiek honako
hauek dira: atxiloketa egin duen
polizia-kidegoa, komunikaziorik
ezaren iraupena, eta egon dauden
prebentzio-protokoloak aplikatu
diren ala ez. Kargurik gabe aske
utzi zituzten atxilotu askok tortu-
rak eta tratu txarrak salatu zituz-
ten. Bestalde, TPBren txostenek
adierazten dute komunikaziorik
ezak torturatzeko arriskua askoz
gehiago handitzen duela eta hori
ikertzen zailagoa den testuinguru
bat sortzen duela.
AuzitegiNazionalakberakere
zalantzanjartzenduEgunkaria
kasuanzergatikezzirentortura-
salaketakikertu.Ezdaterrorismo-
arlokotorturenkondenabakarbat
ereegon1995ekoZigorKodeberria
indarreansartuzenetikPortueta
Sarasolarenkasuaizanarte.Zeren
zaingaudearazolarrihorrimerezi
duenzintzotasunezekiteko?Non
gelditzendasentsibilitatedemo-
kratikoaetahaubezalakogizaes-
kubideenurraketalarribatenbik-
timaorokorrenganakoerrespetua,
atxilotuizanarenarrazoiakedo-
zeindirela?
Halaetaguztizere,egungogo-
bernuak,aurrekoekeginzutenle-
gez,EspainiakoErresumantortu-
rarikezdagoelabehinetaberriro
errepikatzendu.Bainaezduez
ikerketaserioetaaskeaegiten,ez
etanazioartekoerakundeengo-
mendioeijarraitzen,etaaregu-
txiago,ezdute,gureingurunehur-
bilekobesteherrialdebatzuekegin
dutenbezala,ikerketa-mekanismo
askeaezartzen.Zergatik?
EspainiaetaEuskadikogober-
nuektorturadesagerrarazieta
ikertzekoegiazkoborondateaera-
kutsibehardute.Horrelaizaneze-
an,salaketakezikertzeagatiko
kondenaetaEspainiakoEstatua
zalantzanjartzendutennazioarte-
kotxostengehiagoetorrikodira.
Buruahegalazpianezkutatzea
ezdaarazoariekitekomodua.Au-
sardiabehardatorturariaurre
egin,onartuetamugakjartzeko.
Urteetanzeharpilatuetabarnera-
tutakoarazoada,etahorrenexis-
tentziakgeroetagehiagoeragiten
diodemokraziarenmuinamorala-
ri.Horretarakolehenurratsaara-
zoaazalarazteada:ikertzea.Iker-
ketaaskea,salatutakokasuei,bik-
timeneskubideeietaprebentzioari
buruzkoerabakiakhartzenlagun-
dukoduena.Etahorrennondikno-
rakoenegiazkoirudiaemangodi-
guna.Posibleda.Txilekeginzuen,
egin,ValechBatzordearekin.Zen-
baturtezjarraitubeharkodugu
zain?
XabierUrmeneta
BenitoMorentin
NereaGoikoetxea
Argituz giza eskubideen aldeko
elkarteko kideak
Zoriona
S
akatsak sortu aurretik uretatik irte-
tea pentsatu nuen,zeharo maskal-
duta nengoen.Beldurra ere hasi zitzai-
dan sartzen,urpean hildakoak
topatuko ote nituen.Aldageletan jubi-
latuak zebiltzan,gizon heldu batzuk,
gazterik apenas.Zeinek esan behar
zidan? Hantxe nengoen ni ere,
sasoia joan eta gero.Zorroa hartu
eta,garaile,kanpora atera nin-
tzen.Beste hormona hori izango
da: zorionaren antzekoa zen
hura,baina are alaiagoa,
euforia moduko bat,gor-
putzaren harrokeria hala-
ko bat; edozein modutan,
oso gauza berria niretzat.
Egunero-egunero kirola egiten duen
jende aldra hori ulertzen hasi nintzen,
bat-batean: gimnasioan sartuta orduak
ematen dituztenak,bihotza ahotik bota
beharrean korrika egiten dutenak,
eguzki printza ahulenarekin bizikleta
hartu eta etxera itzultzeko gogorik gabe
pedalei eman eta eman inora iristen ez
direnak.Horiek guztiak nituen gogoan:
normala,drogarik gogorrenaren pare-
koa da endorfina madarikatu hori,
orain hobeto ulertzen dut jende
batek mendiak korrika igo nahi
izatea.Gorputzak agintzen du:
zoriona nahi dut.
Etagaineraezdadirurik
behar.Pentsatzenjarrita,
dirurikgabeegindaitezke-
engauzenzerrendaezda
osoluzea.
Hori,etakaleanloegin.
Jira
XabierGantzarain
Argazkia
C
IAkberazOussamaBinLadenkalitu
zuenIslamabadauzokoegoitza
munttobatekolo-gelan.Odolaikusi
zen.Hargatiksaresozialetanbanatuar-
gazkiamontaiahutsazelaberretsizu-
tenbiharamongoizaldekoegunkariek.
Sekulaezzenmunduzibilizatuaor-
duanbezainzoriontsuagertupan-
tailetan.Justiziaeginzelaerran
zuenetxekaldeObamak,Afganis-
tanenharrapatuetaGuantanamon
zerratuekjasatendutenetaJu-
dithButlerekberaksala-
tzenduenepaiketarikga-
bekogartzelaldiinfinitua-
renhildotik.Genobako
konbenioarenaraberako
presoeneskubideakezdiraaferahorre-
tanaplikatzen.
BinLadenengorpuaitsasoraaurtiki
omendutearrainenhazkurri.CIAkoar-
duradunakitxuraegokiaaukeratzenari
dira.Egoerabitxiadaeremumentalak
paparaziekharturikoirudiezmukuru
dauzkagunean.1967anBolibiakooiha-
netanekintzaileamerikarrektirozhilzu-
tenCheGuevararenhilotzaerakutsizi-
gutenanker,luzeetazabal.Esku
muturrakebakizitzaizkioniden-
tifikazioaerrazteko.Ezdugu
BinLadennegartukoalaina,
bainagalderakaireandabiltza.
Adibidez:zergatikezzutenatxi-
lotu?Erantzunarenzatia
badugu:BinLadenBush-
tarrenpolitikasalbaiaren
ispiluada.Herioakmiraila
puskatzendu.FinalCut?
Bira
ItxaroBorda
Harian›Iritzia
4 berria 2011komaiatzaren5a,osteguna