In de apostlische exhortatie Christifideles Laici van 30-9-1988 geeft de zalige Johannes Paulus II de visie van de kerk op de gewone gelovige, de leek. Hij maakt daarbij vooral gebruik van de leer van het 2e Vatikaanse Concilie en de resultaten van de recente bisschoppensynode. Deze presentatie gaat voooral in op het eerste hoofdstuk en ook op de relatie kerk en staat.

1. Johannes
Paulus II
over de
leken
Christifideles
Laici
CSR: Culture, Science and Religion JPII Christifideles laici pagina 1 datum: 12 maart 2011

2. Het 2e Vaticaanse Concilie, 1962-1965
De universele roeping tot de heiligheid is het meest
karakteristieke element van het conciliaire leer en, om het zo te
zeggen, zijn laatste doel.
Paus Paulus VI, motu proprio Sanctitas clarior (19-3-1969).
CSR: Culture, Science and Religion JPII Christifideles laici pagina 2 datum: 12 maart 2011

3. Het 2e Vaticaanse Concilie, 1962-1965
Nu het Jubileum is afgelopen, voel
ik mij meer dan ooit ertoe verplicht
om naar het Concilie te wijzen als
de grote genade die aan de Kerk
geschonken is in de twintigste
eeuw.
Paus Johannes Paulus II, Novo
milenio ineunte, nr. 57 (6-1-2001)
....het 2e Vaticaanse Concilie, de
grote genade beschikt door de
Geest van God voor de Kerk in
onze tijd.
Paus Johannes Paulus II, Rosarium
Virginis Mariae nr. 3
(16-10-2002)
CSR: Culture, Science and Religion JPII Christifideles laici pagina 3 datum: 12 maart 2011

4. inleiding: de bisschoppensynode van 1987
De Christengelovigen-leken
(Christifideles laici), wier
“roeping en zending in de Kerk
en in de wereld twintig jaar na
het Tweede Vaticaans
Concilie” onderwerp was van
de bisschoppensynode van
1987, behoren tot het volk
Gods dat uitgebeeld wordt
door de arbeiders van de
wijngaard over wie het
Evangelie van Matteüs
spreekt:... (Christifideles laici,
§1)
CSR: Culture, Science and Religion JPII Christifideles laici pagina 4 datum: 12 maart 2011

5. inleiding: het beeld van de wijngaard
“Met het Rijk der hemelen is het als met een landeigenaar die vroeg in
de morgen uitging om arbeiders te huren voor zijn wijngaard. Hij werd
het met de arbeiders eens voor een denarie per dag en stuurde ze
naar zijn wijngaard” (Mt. 20, 1-2). (Christifideles laici, §1)
CSR: Culture, Science and Religion JPII Christifideles laici pagina 5 datum: 12 maart 2011

6. inleiding: het beeld van de wijngaard
De gelijkenis uit de Evangelie opent voor onze blik de onmetelijke
wijngaard van de Heer en de menigte mensen, mannen en vrouwen,
die door Hem geroepen en gezonden worden om daarin te werken.
De wijngaard is heel de wereld, die volgens Gods plan veranderd
moet worden met het oog op de definitieve komst van zijn Rijk.
(Christifideles laici, §1)
CSR: Culture, Science and Religion JPII Christifideles laici pagina 6 datum: 12 maart 2011

7. Gaat ook gij naar mijn wijngaard
Rond het derde uur ging hij er weer op uit en zag
nog anderen werkloos op de markt staan tot wie hij
zei: “ Gaat ook naar mijn wijngaard en ik zal u
geven wat billijk is “ (Mt. 20, 3-4). Van die dag in
het verre verleden blijft de opgroep van de Heer
weerklinken in de loop van de geschiedenis: “ Gaat
ook gij naar mijn wijngaard” ; hij wordt gericht tot
iedere mens die in de wereld komt.
De oproep betreft niet alleen de herders,
de priesters, de religieuzen, maar strekt zich uit tot
allen: ook de lekengelovigen worden persoonlijk
door de Heer geroepen, van wie zij een zending
ontvangen voor de Kerk en voor de wereld.
En de Concilievaders hebben het appél
van Christus laten weerklinken en alle leken
gelovigen, mannen en vrouwen, opgeroepen om in
zijn wijngaard te gaan werken :
(Christifideles laici, § 2)
CSR: Culture, Science and Religion JPII Christifideles laici pagina 7 datum: 12 maart 2011

8. twee verleidingen
Men kan in het bijzonder herinneren aan
twee verleidingen waaraan zij zich niet
steeds hebben weten te onttrekken:
I) de verleiding om de belangstelling
zo sterk te richten op de kerkelijke diensten
en taken, dat zij vaak vervallen zijn in
praktische onverschilligheid voor hun
specifieke verantwoordelijkheid in de wereld
van beroep, maatschappij, economie, cultuur
en politiek,
II) en de verleiding om de
onrechtmatige scheiding tussen geloof en
leven, tussen de aanvaarding van het
evangelie en de concrete actie in de meest
verschillende tijdelijke en aardse realiteiten,
te rechtvaardigen.
(Christifideles laici, § 2)
CSR: Culture, Science and Religion JPII Christifideles laici pagina 8 datum: 12 maart 2011

9. Hoofdstuk 1, Christifideles laici §8 t/m 17
I: Ik ben de wijnstok, gij de ranken
De waardigheid van de lekengelovigen in het mysterie
van de Kerk
§8: Het mysterie van de wijngaard
“Er was eens een man die een wijngaard aanlegde, er een omheining
omheen zette, een wijnpers in uit hakte en er een wachttoren in
bouwde; daarna verpachtte hij hem aan wijnbouwers en vertrok naar
den vreemde” (Mc. 12, 1)
De ware wijnstok is Christus, die leven en groeikracht schenkt aan de
ranken, d.w.z. aan ons, die door de Kerk in Hem blijven en zonder wie
wij niets kunnen doen. De Kerk is dus zelf de wijngaard van het
evangelie.
Alleen binnen het mysterie van de Kerk als mysterie van gemeen-
schap openbaart zich de “identiteit ” van de lekengelovigen... En
alleen binnen deze waardigheid kunnen hun roeping en zending in de
Kerk en in de wereld gedefinieerd worden.
CSR: Culture, Science and Religion JPII Christifideles laici pagina 9 datum: 12 maart 2011

10. §9 Wie zijn de lekengelovigen?
Bij het geven van een antwoord op de vraag “wie de
lekengelovigen zijn” heeft het Concilie de vroegere
verklaringen die overwegend negatief waren,
overwonnen.
hun eigen roeping, die speciaal hierin ligt dat zij het
Rijk van God zoeken juist door de tijdelijke
aangelegenheden te behartigen en volgens de wil
van God te regelen (Vaticanum II, Lumen gentium,
31)
Reeds Pius XII heeft gezegd: “De gelovigen, de
leken om nauwkeuriger te zijn, bevinden zich in de
meest vooruitgeschoven linie van het leven van de
Kerk; door hen is de Kerk het vitale beginsel van de
menselijke maatschappij. Daarom moeten speciaal
zij er zich steeds duidelijker van bewust zijn dat zij
niet slechts tot de Kerk behoren maar de Kerk zijn....
Zij zijn de Kerk...” Pius XII, 20-2-1946
CSR: Culture, Science and Religion JPII Christifideles laici pagina 10 datum: 12 maart 2011

11. scheiding van kerk en staat I
Wie is de staat: L'État, c'est moi
- overheid?
- burger?
Wie is de kerk?
- hierarchie (Paus en bisschoppen)?
- de gedoopten?
scheiding van kerk en staat:
- scheiding van overheid en (kerkelijke)
hierarchie? geen probleem
- scheiding van burger en gedoopten? absurd
-- de gedoopte leken zijn ook burgers
-- hun taak : de tijdelijke aangelegenheden te behartigen
gedoopte is geen tweederangs burger!
CSR: Culture, Science and Religion JPII Christifideles laici pagina 11 datum: 12 maart 2011

12. scheiding van kerk en staat II
Europees Platform voor Secularisme in de Politiek (EPPSP)
Zo mag de vrijheid van godsdienst geen vrijbrief zijn om vrouwen of homo’s
te discrimineren, het recht op zelfbeschikking van anderen in te perken, of
om de eigen seksuele moraal of definitie van gezin en relatie op te leggen
aan anderen.
heilige Jozefmaria
Het is niet waar dat er een tegenstelling bestaat
tussen goed katholiek zijn en het trouw dienen van
de burgermaatschappij. Zoals er ook geen reden is
waarom Kerk en Staat met elkaar zouden moeten
botsen in de wettige uitoefening van ieders eigen
gezag, bij het vervullen van de op dracht die God
hun heeft toevertrouwd.
Wie het tegendeel beweert, liegt. Ja: liegt! Dat zijn
dezelfden die, uit verering van een valse vrijheid,
de katholieken - vriendelijk - zouden willen verzoe-
ken naar de catacomben terug te gaan. (De Voor 301)
CSR: Culture, Science and Religion JPII Christifideles laici pagina 12 datum: 12 maart 2011

13. Hoofdstuk I, Christifideles laici §10 t/m 13
§10: Het Doopsel en de christelijke
nieuwheid
Om de “figuur” van de lekengelovige te
beschrijven overwegen wij nu expliciet en meer
direct met name de volgende drie aspecten:
het Doopsel doet ons herboren worden tot het
leven van kinderen van God,
het verenigt ons met Jezus Christus en met zijn
lichaam, de Kerk,
het zalft ons met de heilige Geest en maakt ons
tot geestelijke tempels.
§11: Kinderen van God in de Zoon
§12: Één lichaam in Christus
§13: Levende en heilige tempels van de
Geest
CSR: Culture, Science and Religion JPII Christifideles laici pagina 13 datum: 12 maart 2011

14. Hoofdstuk I, Christifideles laici §14
§14: Deelachtig aan het priesterlijke,
profetische en koninklijke ambt van Jezus
“Treedt hoe tot Hem, de levende steen, door de
mensen verworpen, maar uitverkoren en
kostbaar in het oog van God. Laat ook uzelf als
§14: Deelachtig aan het priesterlijke,
levende stenen voegen in de bouw van de
profetische en koninklijke ambt van Jezus
geestelijke tempel.
Draagt als een heilig priesterschap geestelijke
offers op, die welgevallig zijn aan God door.
Jezus Christus. (...)
Maar gij zijt een uitverkoren geslacht, een
koninklijk priesterschap, een heilige natie, Gods
eigen volk, bestemd om de roemruchte daden te
verkondigen van Hem die u uit de duisternis
heeft geroepen tot zijn wonderbaar licht”
(1 Petrus 2, 4-5, 9).
CSR: Culture, Science and Religion JPII Christifideles laici pagina 14 datum: 12 maart 2011

15. §14: Deelachtig aan Zijn priesterlijke ambt
De lekengelovigen hebben deel aan het
priesterlijke ambt, waardoor Jezus Zichzelf
aan het kruis geofferd heeft en Zich
voortdurend offert in de Eucharistie tot eer
van de Vader voor het Heil van de mensheid.
“Al hun werken immers, hun gebeden en
apostolische ondernemingen, hun huwelijks-
en gezinsleven, hun dagelijkse arbeid, hun
ontspanning naar geest en lichaam, als het
maar in de heilige Geest geschiedt, zelfs de
last van het leven, als zij het geduldig
doorstaan, dat alles bloeit open tot geestelijke
offers, welgevallig aan God door Jezus
Christus...Zo wijden ook de leken, als zij bij
hun aanbidding overal heilige levensdaden
voegen, de wereld zelf aan God toe.”
(Vaticanum II, Lumen gentium, 34)
CSR: Culture, Science and Religion JPII Christifideles laici pagina 15 datum: 12 maart 2011

16. §14: Deelachtig aan Zijn profetische ambt
De deelname aan het profetische ambt van
Christus . . . maakt de lekengelovigen bekwaam
en verplicht hen om het evangelie in geloof te
aanvaarden en met woord en daad te verkon-
digen en om zonder aarzelen moedig het kwaad
§14:te klagen. De lekengelovigen ...zijn deel-
aan Deelachtig aan het priesterlijke,
profetische en koninklijke de bovennatuurlijke
achtig geworden zowel aan ambt van Jezus
geloofszin van de Kerk, die “niet kan dwalen in
het geloof”, als aan de gave van het woord .
Zij zijn bovendien geroepen om de
nieuwheid en de kracht van het evangelie te
doen uitstralen in hun dagelijkse leven in gezin
en maatschappij, en ook om met geduld en
moed temidden van de tegenstrijdigheden van
deze tijd uitdrukking te geven aan hun hoop op
de heerlijkheid “ook in de structuren van het
leven in de wereld"
CSR: Culture, Science and Religion JPII Christifideles laici pagina 16 datum: 12 maart 2011

17. §14: Deelachtig aan Zijn koninklijk ambt
Zij beleven het christelijk koningschap vooral
door de geestelijke strijd voor de overwinning op
het rijk van de zonde in zichzelf, en verder door
de gave van zichzelf teneinde in liefde en
gerechtigheid Jezus zelf te dienen die aanwezig
§14: al zijn broeders, vooral in de geringsten.
is in Deelachtig aan het priesterlijke,
profetische en koninklijke ambt van Jezus
De lekengelovigen zijn echter in het
bijzonder geroepen om aan de schepping heel
haar oorspronkelijke waarde terug te geven. Als
zij de schepping op het ware welzijn van de
mens richten door een activiteit welke gesteund
wordt door het leven van de genade, nemen zij
deel aan de uitoefening van de macht waarmee
de verrezen Jezus alles tot zich trekt en met
Zichzelf onderwerpt aan de Vader, zodat God
alles in alles zal.
CSR: Culture, Science and Religion JPII Christifideles laici pagina 17 datum: 12 maart 2011

18. Hoofdstuk I, Christifideles laici § 15 t/m 17
§15: De lekengelovige en seculiere karaktertrek
§16: Geroepen tot heiligheid
“Alle christengelovigen, tot welke stand of staat zij
ook behoren, zijn tot de volheid van het christelijke
leven en de volmaaktheid van de liefde geroepen”
Vaticanum II, Lumen gentium, 40
§17: Zich heiligen in de wereld
De roeping van de lekengelovigen tot de heiligheid
brengt mee dat het leven van de Geest zich op
bijzondere wijze uitdrukt in hun inschakeling in de
tijdelijke aangelegenheden en in hun deelname
aan de aardse activiteiten.
De eenheid van het leven van de lekengelovigen is
van het hoogste belang: ze moeten immers in het
gewone beroeps- en sociale leven geheiligd
worden.
CSR: Culture, Science and Religion JPII Christifideles laici pagina 18 datum: 12 maart 2011

19. Hoofdstuk V, oproep en gebed, § 64
Gij die samen met de apostelen in gebed zijt gebleven in het cenakel
in afwachting van de komst van de Geest van Pinksteren, smeek zijn
hernieuwde uitstorting af over alle lekengelovigen, mannen en vrouwen,
opdat zij volledig mogen beantwoorden aan hun roeping en zending, als
ranken van de ware wijnstok die geroepen zijn om veel vrucht te dragen
voor het leven van de wereld.
§
CSR: Culture, Science and Religion JPII Christifideles laici pagina 19 datum: 12 maart 2011

20. Ten slotte
Deze presentatie werd gehouden op 12 maart
2011 tijdens een weekend over de aposto-
lische exhortatie Christifideles laici van Paus
Johannes Paulus II. Het weekend vond plaats
in Conferentieoord Zonnewende.
De integrale tekst van de apostolische brief is
te vinden op:
www.rkdocumenten.nl/rkdocs/index.php?mi=600&doc=692&id=4204
Deze presentatie is samengesteld door
Alfred Driessen
Driessen.Alfred@gmail.com
CSR: Culture, Science
and Religion
Deze en andere presentaties zijn te
vinden op slideshare:
CSR: John Paul II
http://www.slideshare.net/group/csrjohn-paul-ii
CSR: Culture, Science and Religion JPII Christifideles laici pagina 20 datum: 12 maart 2011