Παρουσίαση των εργασιών του προγράμματος

1. ΒΟΤΑΝΑ ΚΑΙ ΛΑΪΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ

2. ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

3. ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ ΧΕΙΡΩΝ

4. ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ

5. ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟ ΚΩ

6. ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ

7. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΛΗΣ

8. ΓΑΛΗΝΟΣ

9. ΜΟΝΑΣΤΙΚΑ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ

10. ΑΓΙΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
Η ΦΑΡΜΑΚΟΛΥΤΡΙΑ

11. ΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ ΤΟΥ ΒΙΚΟΥ

12. ΣΥΓΧΡΟΝΗ
ΦΑΡΜΑΚΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

13. ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΙΣ ΡΙΖΕΣ

14. ΑΧΙΛΛΑΙΑ

15. ΑΧΙΛΛΑΙΑ

Η Αγριαψιθιά (Αχίλλεια η χιλιόφυλλος, Achillea
millefolium) είναι φυτό ποώδες, πολυετές,
ανθοφόρο, χαμηλής σε ύψος ανάπτυξης. Έχει
βλαστούς χνουδωτούς, φύλλα σύνθετα και
φυλλάρια σύνθετα, ακιδωτά (σαν ακίδες).

16. Tο έγχυμα ή το αφέψημα της
Αχιλλέας

Η Αχιλλέα διαστέλλει τα αγγεία του αίματος,
είναι υποτασικό, εμμηναγωγό, αντιπυρετικό,
αυξάνει την εφίδρωση, την διούρηση, την
έκκριση της χολής, και βοηθάει στην δυσπεψία.
Είναι αντιοξειδωτική και απομακρύνει τυχόν
τοξίνες από τον οργανισμό.

17. ΜΟΛΟΧΑ

18. ΜΟΛΟΧΑ

Η μολόχα (επιστ.Μαλάχη η άγρια, Malva
sylvestris) είναι το συνηθέστερο είδος Μαλάχης.
Αναπτύσσεται από την παράκτια ζώνη μέχρι
αρκετά μεγάλο υψόμετρο. Η μολόχα έχει πυκνό
φύλλωμα, με φύλλα παλαμοσχιδή και άνθη
κυρίως ρόδινα, που φύονται από τον βλαστό. Η
περίοδος ανθοφορίας της περιλαμβάνει όλη την
περίοδο της άνοιξης και το ξεκίνημα του
καλοκαιριού.

19. 

Το αφέψημα & κατάπλασμα
Μολοχας
Το αφέψημα Μολοχας θεωρείται
αποτελεσματικό σε περιπτώσεις στομαχικών
διαταραχών που συνοδεύονται από
δυσκοιλιότητα. Η Μολοχα θεωρείται πως έχει
ήπια καθαρτική δράση, αποτοξινώνει και
καταπραϋνει το γαστρεντερικό σύστημα. Η
Μολοχα χρησιμοποιείται εξωτερικά ως
κατάπλασμα ή λοσιον για την περιποίηση
φλεγμονών του δέρματος, όπως είναι τα
σπυριά, οι "καλόγηροι", τα εξανθήματα και οι
κάλοι

20. ΚΑΛΕΝΤΟΥΛΑ

21. ΚΑΛΕΝΤΟΥΛΑ

Η Καλέντουλα είναι ένα όμορφο αγριολούλουδο, πολύ
συνηθισμένο στην Ευρωπαϊκή ύπαιθρο. Ανήκει στην
οικογένεια των σύνθετων που αποτελούν την
μεγαλύτερη οικογένεια στο φυτικό βασίλειο. Είναι
συγγενικό φυτό με τη μαργαρίτα. Η Καλέντουλα είναι
μονοετές φυτό με άνθη έντονα κίτρινα ή πορτοκαλί. Η
περίοδος ανθοφορίας της είναι πολύ μεγάλη και
κρατάει από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Οκτώβριο. Η
Καλέντουλα αναπτύσσεται κυρίως σε χαμηλότερα
υψόμετρα και συναντάται σε χωράφια, πλαγιές και
άκρες δρόμων. Χρησιμοποιείται επίσης και ως
καλλωπιστικό.

22. Ρόφημα & αλλοιφή Καλέντουλας

Η Καλεντουλα χρησιμοποιείται "εσωτερικά"
(ρόφημα) για την αντιμετώπιση του έλκους και
της επώδυνης εμμηνορρυσίας και "εξωτερικά"
(κομπρέσα) για την περιποίηση πληγών,
εγκαυμάτων και τσιμπημάτων εντόμων. Η
Καλεντουλα θεωρείται πως είναι εξαιρετικό
βότανο για το έλκος, τη γαστρίτιδα και τις
λοιμώξεις του γαστρεντερικού συτήματος.
Θεωρείται πως δρα και ως χωνευτικό.

23. ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ

24. ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ



Ο βασιλικός (Ώκιμον το βασιλικόν, λατ. Ocimum basilicum)
είναι αρωματικό ετήσιο, ποώδες φυτό της οικογένειας των
Χειλανθών και της τάξης των σωληνανθών. Η ονομασία
"βασιλικός" του αποδόθηκε καθώς, σύμφωνα με θρύλο,
φύτρωσε στο σημείο όπου ο Μέγας Κωνσταντίνος και η
μητέρα του Αγία Ελένη ανακάλυψαν τον Τίμιο Σταυρό.
Τα φύλλα του είναι ωοειδή, μυτερά, ακέραια ή οδοντωτά,
πράσινα (έντονα ή σκούρα σε ορισμένες ποικιλίες). Τα
άνθη του είναι μικρά και λευκά ή λευκορόδινα.
Στο εμπόριο κυκλοφορούν διάφορες ποικιλίες που
διακρίνονται για το μέγεθος των φύλλων (μικρόφυλλες και
πλατύφυλλες).

25. Ρόφημα Βασιλικού


Το ρόφημα καταπραΰνει τους σπασμούς της
κοιλιάς, τη νεύρωση στομάχου, τις ημικρανίες
και βοηθά στη μνήμη. Τα φύλλα του φυτού
βοηθούν στη δυσκοιλιότητα όταν φαγωθούν
τρυφερά.
Ειναι νωστό αντισηπτικό. Το βάφτισμα των
φύλλων μέσα στο νερό για αρκετή ώρα έχει σαν
αποτέλεσμα να μη μουχλιάζει το νερό αυτό. Γι'
αυτό και ο βασιλικός χρησιμοποιείται από την
Εκκλησία για τον αγιασμό του νερού.

26. ΧΑΜΟΜΗΛΙ

27. ΧΑΜΟΜΗΛΙ


Το χαμομήλι είναι ποώδες φυτό. Το γένος
περιλαμβάνει περί τα 70 είδη το γνωστότερο των
οποίων του είναι η Chamomilla recutita ή. Αυτό το
είδος φύεται και στην Ελλάδα όπου είναι γνωστό με τα
ονόματα χαμομήλι, χαμόμηλο, και στην Κύπρο είναι
γνωστό και ως μουγιόχορτο.
Στο κοινό χαμομήλι, τα άνθη κατανέμονται σε
ταξιανθίες-κεφάλια που μοιάζουν ιδιαίτερα με αυτές της
μαργαρίτας. Το όνομα του σημαίνει μήλο που είναι
κάτω στο έδαφος (χάμω - μήλο). Είναι φυτό ποώδες
και ζει ένα χρόνο (μονοετές). Αρωματικό και
φαρμακευτικό. Έχει λείο βλαστό και είναι πολύκλαδο .

28. Αφέψημα Χαμομηλιού

Έχει αντιβακτηριδιακές και αντιφλεγμονώδεις
δράσεις και είναι χαλαρωτικό ρόφημα.
Καταπολεμά κυρίως πολλούς ιούς και
χρησιμοποιείται συνήθως κατά του έλκους του
στομάχου. Έχει επίσης παρατηρηθεί ότι η
συνεχής χρήση του μειώνει σημαντικά το ουρικό
οξύ στο αίμα. Το χαμομήλι έχει και αντιπηκτικές
ιδιότητες.

29. ΘΥΜΑΡΙ

30. ΘΥΜΑΡΙ

Το θυμάρι ή θύμιο (Θύμος ο κοινός, λατ.
Thymus vulgaris) είναι αγγειόσπερμο, δικότυλο
φυτό, το οποίο ανήκει στην τάξη των
Σωληνανθών (Tubiflorae) και στην οικογένεια
των Χειλανθών (Labiatae). Είναι θάμνος μικρού
ύψους (έως 30 εκατοστά), με όρθιους
βλαστούς, εξαιρετικά ανθεκτικός, αναδύει πολύ
ευχάριστο άρωμα.

31. ΑΦΕΨΗΜΑ ΚΑΙ ΛΟΥΤΡΟ ΜΕ
ΘΥΜΑΡΙ

Συνιστάται σε προβλήματα στομάχου και
εντέρων, στην ανακούφιση από το βήχα, από το
συνάχι και τη γρίπη, στην τόνωση του νευρικού
συστήματος και ως καταπραϋντικό. Επίσης,
στις περιπτώσεις πνευματικής κατάπτωσης και
στο άγχος. Χαρίζει πνευματική διαύγεια και
τονώνει τα νεύρα. Χρησιμοποιείται στο λουτρό
για ρευματικές παθήσεις και για ξεκούραση.
Βοηθά στην αντιμετώπιση της τριχόπτωσης,
είναι εξαιρετικό για τον καθαρισμό των δοντιών

32. ΡΙΓΑΝΗ

33. ΡΙΓΑΝΗ


Η ρίγανη (Ορίγανον το κοινόν, Origanum vulgare) είναι
αρωματικό ποώδες, πολυετές, ιθαγενές και θαμνώδες
φυτό της Μεσογείου. Ανήκει στο γένος Ορίγανο της
τάξης των λαμιωδών αγγειόσπερμων δικότυλων
φυτών.
Το φυτό έχει ύψος 20-80 εκ., έχει φύλλα αντίθετα
μήκους 1-4 εκ.Αναπτύσεται καλά σε εδάφη με PH 69(ισχυρά αλκαλικά)και μπορεί να εκμεταλευτεί , όταν
καλλιεργείται, ακόμα και πολύ φτωχά , ξηρικά και
πετρώδη εδάφη.Τα άνθη της έχουν χρώμα άσπρο-μώβ
και ανθίζει από Ιούνιο κυρίως μέχρι Αύγουστο

34. ΕΙΣΠΝΟΕΣ, ΑΦΕΨΗΜΑ ΡΙΓΑΝΗΣ

Οι εισπνοές με ρίγανη βοηθούν σε στηθικά
νοσήματα, το ρόφημα καταπραΰνει το βήχα και
τον πόνο των δοντιών, βοηθά σε πόνους
ρευματισμών, σε εντερικές διαταραχές και
πόνους της κοιλιάς. Βοηθά στην αντισηψία των
τραυμάτων.

35. ΜΑΤΖΟΥΡΑΝΑ

36. ΜΑΤΖΟΥΡΑΝΑ


Αγγειόσπερμο, δικότυλο, πολυετές φυτό η ματζουράνα
(Ορίγανον η μαντζουράνα, λατ. Origanum majorana)
ανήκει στην τάξη λαμιώδη και στην οικογένεια
χειλανθή, είναι δε συγγενικό φυτό με τη ρίγανη.
Αναφέρεται στον Ψαλμό Ν΄(50) ως ύσσωπος.
Ιθαγενές των χωρών της Μεσογείου με 6 είδη ποωδών
φυτών. Το πιο σημαντικό είδος είναι η ματζουράνα
ορίγανο ή κοινή, το ύψος της φτάνει τα 60 εκατοστά, ο
βλαστός είναι τετραγωνικός, πολύκλαδος. Τα φύλλα
της είναι μικρά, αντίθετα, χνουδωτά, ωοειδή και έχουν
μία χαρακτηριστική όμορφη οσμή λεβάντας. Τα άνθη
της είναι μικρά λευκού χρώματος.

37. ΡΟΦΗΜΑ ΜΑΤΖΟΥΡΑΝΑΣ


Το ρόφημα καταπραΰνει τους πονοκεφάλους,
ιλίγγους, βοηθά στις νευρικές παθήσεις,
καταπραΰνει το βήχα και τον πόνο των δοντιών,
βοηθά σε πόνους ρευματισμών, σε εντερικές
διαταραχές και πόνους της κοιλιάς.
Βοηθά στην αντισηψία των τραυμάτων.

38. ΑΝΤΩΝΑΪΔΑ

39. ΑΝΤΩΝΑΪΔΑ

Η αντωναϊδα -καλοκοιμηθια είναι ένα μοναδικό
στο είδος τουι βότανο που συναντάται μόνο
στην Κρήτη αυτοφυές στα Λευκά όρη και τα
Λασιθιώτικα Βουνά. Εχει ένα καταπληκτικό
άρωμα και είναι άγρια ματζουράνα. Η
Αντωναίδα κυρίως είναι ειδικό βότανο κατά των
στομαχικών παθήσεων και ιδιαίτερα φημισμένο
σαν θεραπευτικό των ελκών του στομάχου και
προπάντων του δωδεκαδακτύλου.

40. ΜΕΝΤΑ

41. ΜΕΝΤΑ

H μέντα (Mentha) είναι ποώδες αρωματικό φυτό
της οικογένειας των χειλανθών των εύκρατων
περιοχών. Έχει άνθη ευωδιαστά, λευκά ή ιώδη,
που σχηματίζουν ταξιανθία στάχυος. Είναι φυτό
φαρμακευτικό και χρησιμοποιείται στη μαγειρική
ως καρύκευμα, καθώς και ως αφέψημα ή
αιθέριο έλαιο. Η ελληνική χλωρίδα
περιλαμβάνει διάφορα είδη μέντας.

42. ΜΕΝΤΑ


Η μέντα ως αφέψημα είναι ευεργετική για
στομαχικές παθήσεις και τονώνει τις λειτουργίες
της χολής και του συκωτιού. Έχει ηρεμιστικές
και διουρητικές ιδιότητες και ωφελεί όσους
πάσχουν από νεφρά, χολολιθιάσεις και
υπολειτουργία του συκωτιού.
Τα φύλλα της μέντας, ως κατάπλασμα,
καταπραΰνουν και βοηθούν στην επούλωση
εγκαυμάτων.

43. ΔΥΟΣΜΟΣ

44. ΔΥΟΣΜΟΣ


H Μίνθη η σταχυώδης , (Mentha spicata)
κοινώς δυόσμος ή βάλσαμο.
Φυτό με βλαστούς και φύλλα πράσινα. Τα
φύλλα είναι ωοειδή. Τα άνθη του είναι μικρά
ρόδινα ή μωβ ανοιχτό. Βγαίνουν πολλά μαζί σε
στάχεις στις κορυφές των βλαστών.

45. ΑΦΕΨΗΜΑ ΔΥΟΣΜΟΥ


Ο δυόσμος έχει πολλές ευεργετικές και
θεραπευτικές ιδιότητες. Χρησιμοποιείται κυρίως
ως αφέψημα και κάνει πολύ καλό στις
χολολιθιάσεις, είναι αντισπασμωδικό,
ηρεμιστικό και χωνευτικό. Επίσης, δρα κατά της
αϋπνίας και του λόξυγκα.
Σαν κατάπλασμα, κάνει καλό σε κάποιες
δερματοπάθειες και ανακουφίζει από τους
πόνους των ρευματισμών.

46. ΜΕΛΙΣΣΟΧΟΡΤΟ

47. ΜΕΛΙΣΣΟΧΟΡΤΟ


Το Μελισσόχορτο (Melissa officinalis - Μέλισσα η
φαρμακευτική), γνωστό και ως βάλσαμο καθώς και ως
μελισσοβότανο, είναι ένα μονοετές βότανο που ανήκει
στην οικογένεια Χειλανθή, την οικογένεια της μέντας.
Το φυτό είναι ιθαγενές της νότιας Ευρώπης και της
περιοχής της Μεσογείου, αλλά σήμερα καλλιεργείται
σε όλο το κόσμο. Έχει φαρμακευτική δράση.
Έχει ύψος 70 με 150 εκατοστά, τα φύλλα έχουν μια
ήπια μυρωδιά λεμονιού. Κατά τη διάρκεια του
καλοκαιριού κάνει μικρά λευκά άνθη γεμάτα με νέκταρ.
Αυτά προσελκύουν τις μέλισσες και γι'αυτό το γένος
που ανήκει το μελισσόχορτο πήρε την ονομασία
Μέλισσα.

48. ΑΦΕΨΗΜΑ ΚΑΙ ΑΛΛΟΙΦΗ
ΜΕΛΙΣΣΟΧΟΡΤΟΥ



Η πιο συνηθισμένη χρήση του μελισσόχορτου είναι ως
αφέψημα. Είναι χωνευτικό, τονωτικό για τον
οργανισμό, εφιδρωτικό, βοηθάει στην τόνωση της
καρδιάς και είναι ένα εξαιρετικό ηρεμιστικό. Εξωτερικές
πλύσεις με το αφέψημα, κάνουν καλό στην επιδερμίδα
και χαλαρώνουν τα νεύρα.
Αλοιφή από τα φύλλα και τα λουλούδια του,
καταπραΰνουν τους πόνους των ρευματισμών και των
αρθριτικών και βοηθούν στην επούλωση εξωτερικών
πληγών.
Λέγεται και «φυτό της μακροζωίας».

49. ΥΠΕΡΙΚΟ Η ΒΑΛΣΑΜΟ

50. ΥΠΕΡΙΚΟ


Το βάλσαμο (επιστ. Υπερικόν το διάτρητον, Hypericum
perforatum) είναι φυτό του γένους Υπερικόν. Ήταν
γνωστό ως υπερικό στην Αρχαία Ελλάδα, ενώ στη
νεότερη Ελλάδα είναι γνωστό ως βαλσαμόχορτο ή
σπαθόχορτο
Τα φύλλα του Βάλσαμου είναι φωτεινά κίτριναπορτοκαλί και τα πέταλα συνήθως κίτρινα. Όταν
γυρίσουν προς το φως, αποκαλύπτουν ημιδιαφανείς
στιγμές, που δίνουν την εντύπωση πως είναι
διάτρητες. Οι κουκίδες αυτές δεν είναι όμως τρύπες,
αλλά έγχρωμα αιθέρια έλαια και ρητίνες.

51. ΑΛΛΟΙΦΗ ΚΑΙ ΡΟΦΗΜΑ
ΒΑΛΣΑΜΟΥ


Επουλωτικό των πληγών, ήπιο
αντικαταθλιπτικό, αντιφλεγμονώδες,
αντισηπτικό, στυπτικό, κατευναστικό,
εμμηναγωγό, διουρητικό, χωνευτικό,
αποχρεμπτικό, αντισπασμωδικό.
Το βάλσαμο όταν ληφθεί εσωτερικά έχει
ηρεμιστική και αναλγητική δράση, αυτό το κάνει
εξαιρετικά ωφέλιμο σε περιπτώσεις όπως, η
νευραλγία, το άγχος, η ένταση και παρόμοια
προβλήματα.

52. ΤΣΟΥΚΝΙΔΑ

53. ΤΣΟΥΚΝΙΔΑ

Η τσουκνίδα ανήκει στο γένος των αγγειόσπερμων
φυτών Κνίδη και στην οικογένεια των Κνιδοειδών.
Πρόκειται για μονοετές ή πολυετές, ποώδες, αυτοφυές
φυτό, με 40 περίπου είδη παγκοσμίως. Ο βλαστός της
φτάνει σε ύψος το 1 μέτρο ενώ τα άνθη της είναι μικρά
και άοσμα. Ολόκληρο το φυτό καλύπτεται από
αδενώδεις τρίχες που κατά την επαφή τους με το
δέρμα προκαλούν φαγούρα. Η τσουκνίδα είναι
πλούσια σε μεταλλικά άλατα: ασβέστιο, χαλκό, χλώριο,
κάλιο, πυρίτιο, νάτριο, σίδερο.

54. ΑΦΕΨΗΜΑ ΚΑΙ ΠΛΥΣΕΙΣ ΜΕ
ΤΣΟΥΚΝΙΔΑ


Η τσουκνίδα έχει αντιφλεγμονώδεις,
διουρητικές, αναλγητικές ιδιότητες και
αποχρεμπτικές ιδιότητες και μπορεί να
βοηθήσει σημαντικά στην ανακούφιση από
αναπνευστικές δυσκολίες και τη διάλυση και την
εκκαθάριση την περίσσεια βλέννα από τους
πνεύμονες.
Εξωτερικά είναι ένα από τα καλύτερα βότανα
για την θεραπεία της λιπαρότητας των μαλλιών
και της πιτυρίδας.

55. ΜΑΡΑΘΟ

56. ΜΑΡΑΘΟ


Ο μάραθος (ή μάραθο, το) είναι ποώδες και αρωματικό
φυτό. Είναι δικοτυλήδονο και ανήκει στην οικογένεια
των Σκιαδοφόρων. Η επιστημονική του ονομασία είναι
Φοινίκουλον το κοινόν. Περιέχει αιθέρια έλαια κατά 7%
και ήταν γνωστό στην αρχαία Ελλάδα. Ειδικότερα, ο
Πλίνιος αναφέρει 22 φαρμακευτικές ιδιότητες του
φυτού.
Οι κύριες χρήσεις του φυτού είναι στη μαγειρική και
ζαχαροπλαστική, την αρωματοποιία και την
οινοπνευματοποιία. Από το μάραθο επίσης
παρασκευάζονται φάρμακα όπως σιρόπια, ενώ
χρησιμοποιείται και ως μέσο για να διευκολύνεται η
έκκριση γάλατος.

57. ΜΑΡΑΘΟ Η ΦΙΝΟΚΙΟ


Καταπολεμά την κακοσμία του στόματος.
Φημίζεται για την τονωτική και αντισηπτική του
δράση.
Χρησιμοποιείται για τον πόνο των ματιών, της
κυστίτιδας, των αρθριτικών. Προφυλάσσει από
τη γρίπη, το βήχα, τον κοκίτη, το άσθμα, τις
στομαχικές διαταραχές, τη ναυτία, τους
κοιλιακούς πόνους των παιδιών. Είναι
ευεργετικός στα μαλλιά και αντιρυτιδικός.
Βοηθάει στη χλωρίδα του εντέρου, ανακουφίζει
το ευερέθιστο έντερο.

58. ΔΕΝΔΡΟΛΙΒΑΝΟ

59. ΔΕΝΔΡΟΛΙΒΑΝΟ


Το δενδρολίβανο (αρχ. ελλ. ἀπόσπληνος) είναι
αρωματικός, αειθαλής θάμνος ο οποίος ανήκει στο
γένος Ροσμαρίνος και στην οικογένεια των Χειλανθών.
Είναι πυκνόφυλλος και πολύκλαδος θάμνος με ύψος
που δε ξεπερνά τα 2 μέτρα. Τα φύλλα του είναι
δερματώδη, μικρά , γραμμοειδή και μοιάζουν με
πευκοβελόνες. Η πάνω επιφάνεια των φύλλων έχει
χρώμα σκούρο πράσινο και η κάτω επιφάνεια είναι
ελαφρώς χνουδωτή με χρώμα λευκό ή αχνά γκριζωπό.
Τα άνθη βρίσκονται κατά ομάδες και βγαίνουν στις
μασχάλες των φύλλων. Το χρώμα τους είναι μοβ,
κυανόλευκο ή και λευκό.

60. ΠΛΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΦΕΨΗΜΑ
ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟΥ


Πλύσεις με νερό, μέσα στο οποίο έχουμε
μουλιάσει φύλλα δεντρολίβανου, δυναμώνουν
την τριχοφυία στο κεφάλι και κάνουν καλό στην
επιδερμίδα.
Αφέψημα από τα φύλλα του, χρησιμοποιείται
για ιαματικά λουτρά, σε άτομα που πάσχουν
από αρθριτικά και ρευματισμούς. Επίσης,
πλύσεις της στοματικής κοιλότητας με αυτό,
βοηθούν στη θεραπεία ουλίτιδας και
περιοδοντίτιδας.

61. ΔΑΦΝΗ

62. ΔΑΦΝΗ


Η δάφνη (επιστ.: Δάφνη η ευγενής, Laurus nobilis) είναι ένα
αρωματικό φυτό της οικογένειας των Δαφνοειδών. Ανήκει στο γένος
Δάφνη. Στην Ελλάδα απαντάται και αυτοφυής. Επίσης, στον ελληνικό
χώρο καλλιεργείται και η δάφνη του Απόλλωνα, γνωστή με τα λαϊκά
ονόματα βαγιά, δάφνη, δαφνολιά και φυλλάδα.
Είναι θάμνος ή μικρό δέντρο. Τα φύλλα του είναι εναλλασσόμενα,
ακέραια, λογχοειδή, βαθυπράσινα με μικρό μίσχο και με ελαφρά
κυματοειδή μορφή. Η οσμή τους είναι αρωματική και η γεύση τους
είναι λίγο πικρή. Τα άνθη βγαίνουν το Μάρτιο με Απρίλιο. Ο καρπός
είναι δρύπη με σαρκώδες περικάρπιο και μεγάλο σπέρμα. Το χρώμα
του είναι κυανόμαυρο ή μαύρο όταν ωριμάσει, σχήμα ωοειδές και
μέγεθος μικρής ελιάς. Από τους καρπούς παράγεται το δαφνέλαιο,
που έχει μορφή αλοιφής και στη συνηθισμένη θερμοκρασία είναι
πράσινο.

63. ΑΦΕΨΗΜΑ ΚΑΙ ΑΛΛΟΙΦΗ
ΔΑΦΝΗΣ. ΔΑΦΝΕΛΑΙΟ

Το αφέψημα της δάφνης, χρησιμοποιείται για
την καταπολέμηση της αϋπνίας και της έντασης.
Το ίδιο αφέψημα θεωρείται χρήσιμο και σε
περιπτώσεις δυσπεψίας και ανορεξίας. Για τον
πονόλαιμο αλλά και τις στοματικές μολύνσεις
μπορούμε επίσης να κάνουμε γαργάρες με το
παραπάνω αφέψημα, ενώ τα επιθέματα με
κομπρέσες με νερό όπου έχουμε βράσει φύλλα
δάφνης ενδέχεται να καταπραΰνουν και τα
αποστήματα.

64. ΔΙΚΤΑΜΟ

65. ΔΙΚΤΑΜΟ

Το Δίκταμο (η έρωντας) (επιστημονική ονομασία:
Origanum dictamnus, Ορίγανον το δίκταμνον) είναι ένα
ενδημικό φυτό που συναντάται στην Κρήτη και
χρησιμοποιείται ως ρόφημα. Το όνομα προέρχεται από το
όρος Δίκτη (Λασιθιώτικα) όπου παλαιότερα αφθονούσε. Ο
Δίκταμος (Origanum dictamnus) είναι ενδημικό φρύγανο
της Κρήτης και αυτοφύεται πρακτικά σε όλα τα βουνά του
νησιού κι όχι μόνο στη Δίκτη όπως το θέλει το όνομά του.
Εξαπλώνεται από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι τα 1.600
μ. αποκλειστικά σε γκρεμνό και φαράγγια (υποχρεωτικό
χασμόφυτο). Είναι ένα μικρό φυτό με μήκος 30 έως 40 εκ.,
πολύ δυνατής οσμής και γεύσης, τα φύλλα του είναι
σχετικά μικρά αλλά παχουλά, και καλύπτονται από χνούδι,
τα άνθη του έχουν βιολετί χρώμα.

66. ΑΦΕΨΗΜΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΠΛΑΣΜΑ
ΑΠΟ ΔΙΚΤΑΜΟ

Το δίκταμο εμφανίζει επουλωτικές και
στυπτικές ιδιότητες και για το λόγο αυτό
θεωρείται φάρμακο για το στομάχι και τα
αποστήματα. Συστήνεται επίσης σε νευρικές
διαταραχές, πονοκεφάλους και άλλα νοσήματα
του νευρικού συστήματος, εξαιτίας των
καταπραϋντικών ιδιοτήτων που εμφανίζει. Για
τις αντισηπτικές του ιδιότητες χρησιμοποιείται
σε γρίπη και κρυολογήματα ενώ
χρησιμοποιείται επίσης ως αιμοστατικό

67. ΤΣΑΙ ΤΟΥ ΒΟΥΝΟΥ

68. ΤΣΑΙ ΤΟΥ ΒΟΥΝΟΥ


Το φυτό τσάι του βουνού (γένος Sideritis)
xρησιμοποιείται ευρύτατα στις μεσογειακές χώρες,
όπως και στην Ελλάδα ως αφέψημα.
To γένος περιλαμβάνει 80 περίπου είδη, που φύονται
στις παραμεσόγειες χώρες, τις Καναρίους νήσους και
την Βόρειο Ασία. Πρόκειται για μονοετείς ή πολυετείς
πόες, αποξυλωμένες ενίοτε στη βάση, χνουδωτές.
Έχουν άνθη κίτρινα ή λευκά, μικρά, κατά σπονδύλους
απομακρυσμένους ή πλησίον αλλήλους χωρίς
βράκτια. Ανήκουν στα Χειλανθή.

69. ΤΣΑΙ ΤΟΥ ΒΟΥΝΟΥ



Μελέτες ερευνητικής ομάδας από τα Πανεπιστήμια
Πατρών και Ιωαννίνων που εξέτασε τη σύσταση του
αφεψήματος του είδους Sideritis clandestina έδειξαν
ότι έχει αντιφλεγμονώδεις, αντιοξειδωτικές και
αγχολυτικές δράσεις.
Το αιθέριο έλαιο του τσαγιού του βουνού και ιδιαίτερα
αυτό της μαλοτίρας είναι ιδιαίτερα δραστικό
αντιμικροβιακό, λόγω της περιεκτικότητάς του σε
καρβακρόλη.
Σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου Αθηνών, το
εκχυλίσμα μπορεί να συνεισφέρει στην πρόληψη της
οστεοπόρωσης

70. ΣΚΟΡΠΙΔΙ

71. ΣΚΟΡΠΙΔΙ



Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι CETERACH officinarum
D.C. (Κατέραχον το φαρμακευτικό). Συνώνυμο του είναι το
Asplenium ceterah (L). Ανήκει στην οικογένεια των
Πολυποδιϊδών.
Στη χώρα μας το συναντούμε με τις κοινές ονομασίες σκορπίδι,
ασπλήνιο, χρυσόχορτο, αγριοσπάρτι.
Είναι πολύχρονο, ποώδες, πολυετές, υδροχαρές που σχηματίζει
μικρές τούφες. Τα φύλλα είναι σαν ελάσματα μακρουλά, στενά,
βαθυπράσινα στο πάνω μέρος και το μήκος τους συνήθως
κυμαίνεται από 5 έως 15 εκατοστά με πτεροειδείς λοβούς, που
φέρουν στην κάτω επιφάνεια ένα πυκνό πίλημα (συμπύκνωμα)
από λέπια, ανοικτού καστανού χρώματος. Η ρίζα είναι ρηχή και
φτάνει σε βάθος το πολύ 30 εκατοστά.

72. ΣΚΟΡΠΙΔΙ, ΣΠΑΡΤΟ 'Η
ΧΡΥΣΟΧΟΡΤΟ


Δρα ως καταπραϋντικό, διουρητικό,
αποχρεμπτικό και εφιδρωτικό.
Χρησιμοποιείται κατά των νοσημάτων της
κύστεως, των ουροφόρων οδών και των
νεφρών. Είναι πολύ καλό για την αφαίρεση της
πέτρας από τους νεφρούς.

73. ΦΑΣΚΟΜΗΛΟ

74. ΦΑΣΚΟΜΗΛΟ


Το φασκόμηλο ή φασκομηλιά (Σάλβια η φαρμακευτική ελλ.
Ελελίφασκος ο φαρμακευτικός, Salvia officinalis) ανήκει
στο γένος των Αγγειόσπερμων δικότυλων φυτών
Ελελίφασκος (Salvia). Το φασκόμηλο, πολυετές,
θαμνώδες, με πολυάριθμα κλαδιά, ύψους μέχρι μισό
μέτρο, βρίσκεται σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας κυρίως
σε ξηρούς και πετρώδεις τόπους.
Τα φύλλα του είναι επιμήκη και παχιά, χρώματος
λευκοπράσινου. Τα άνθη του φύονται κατά σπονδύλους,
είναι χρώματος μοβ και ανθίζουν από το Μάιο ως τον
Ιούνιο.

75. ΦΑΣΚΟΜΗΛΟ 'Η ΣΑΛΒΙΑ


Είναι τονωτικό, βοηθά στην ατονία του
στομάχου, στην ελάττωση μνήμης, στο
κρυολόγημα, και στην έντονη εφίδρωση.
Ανακούφιση προσφέρουν τα φρέσκα φύλλα, αν
τα τρίψουμε σε περιοχές με τσιμπήματα
εντόμων ή σε πληγές με πύο. Γαργάρες με το
αφέψημα καταπραΰνουν τον ερεθισμό των
ούλων και του λαιμού. Το συχνό λούσιμο με το
αφέψημα είναι καλό για την τριχόπτωση, και οι
με ζεστό βραστάρι είναι τονωτικές για το δέρμα
του προσώπου.

76. ΡΑΔΙΚΙ

77. ΡΑΔΙΚΙ

Τα ραδίκια ανήκουν στην κατηγορία cichorium
και διακρίνονται σε πάρα πολλά είδη όπως το
άγριο, το ήμερο (ή αλλιώς αντίδι), το
σταμναγκάθι, το ιταλικό, το ραντίκιο, το Witloof
ή Βρυξελλών κλπ.Τα ραδίκια είναι χειμερινά
φυτά τα οποία αρχίζουμε να τα βλέπουμε από
το φθινόπωρο μέχρι την άνοιξη.Τα ραδίκια είναι
πλούσια σε βιταμίνες C, Α, Β1, Β2 και
καροτενοειδή καθώς και σε ανόργανα στοιχεία
όπως σίδηρο, κάλιο, νάτριο, φώσφορο και
μαγνήσιο.

78. ΡΑΔΙΚΙ

Είναι ήπιο, αλλά αποτελεσματικό πικρό τονωτικό που
αυξάνει τη ροή της χολής, ώστε να αποτελεί κατάλληλο
φάρμακο για τις πέτρες στη χοληδόχο κύστη. Διαθέτει
διουρητικές ιδιότητες και χρησιμοποιείται κατά των
ρευματισμών και της ποδάγρας, αποβάλλοντας το
ουρικό οξύ από τον οργανισμό. Είναι χρήσιμο στη
θεραπεία της ταχυπαλμίας, της καρδιακής αρρυθμίας
και των ινιδισμών, ελαττώνοντας τους καρδιακούς
παλμούς. Τέλος, έχει χρησιμοποιηθεί για μείωση των
επιπέδων σακχάρου του αίματος καθώς και σε
περιπτώσεις αναιμίας.

79. ΤΑΡΑΞΑΚΟ

80. ΤΑΡΑΞΑΚΟ


Ταραξάκο, Αγριοράδικο ή Πικραλίδα (Taraxacum
officinale)
Το Ταραξάκο αναφέρεται ως ελληνική λέξη και λέγεται
ότι είναι το βότανο που θεραπεύει τις ταραχές, τις
διαταραχές και τους πόνους του οργανισμού.
Αναφέρεται ως πικραλίδα εξαιτίας της λακτοπικρίνης
(lactupircin) που είναι υπεύθυνη για την πικρή του
γεύση. Είναι το γνωστό ραδίκι του
βουνού(αγριοράδικο) που είναι πολυετές ποώδες
χειμερινό φυτό, χωρίς στέλεχος και με ύψος ως 20-25
εκ. Έχει κίτρινα άνθη που ανοίγουν το πρωί, κλείνουν
το βράδυ και με οδοντωτά φύλλα. Ανθίζει την άνοιξη.

81. ΤΑΡΑΞΑΚΟ

Το Ταραξάκο φαίνεται πως καθαρίζει
αποτελεσματικά το αίμα και τους ιστούς από τις
βλαβερές τοξίνες που συγκεντώνονται στο
σώμα - ιδιότητα πολύ σημαντική στις
περιπτώσεις δερματοπαθειών. Το βότανο είναι
διουρητικό και καθαρίζει το ουροποιητικό
σύστημα, σε αντίθεση όμως με άλλα διουρητικά
βότανα δεν αποστερεί τον οργανισμό από το
κάλιο - η μεγάλη ποσότητα κάλιου που περιέχει
αναπληρώνει τις απώλειες του οργανισμού.

82. ΤΑΡΑΞΑΚΟ

Υποστηρίζεται πως το Ταραξακο υποβοηθά την
αύξηση της ροής της χολής και διεγείρει τόσο το
συκώτι όσο και τη χοληδόχο (ιδιότητα που
πολλοί υποστηρίζουν πως οφείλεται στην ουσία
Ταραξίνη που περιέχει). Το βοτανο φαίνεται να
έχει ισχυρή αντιβακτηριακή δράση και σύμφωνα
με Κινέζους βοτανοθεραπευτές ενδέχεται να
είναι αποτελεσματικό ακόμη και σε πολύ
"ισχυρά" βακτήρια (περιπτώσεις πνευμονιών,
διφθερίτιδας, σταφυλόκοκκου κτλ.). Υπάρχουν
αναφορές πως η κατανάλωση Ταραξάκο μειώνει
τη χοληστερίνη, βελτιώνει τη λειτουργία

83. ΤΑΡΑΞΑΚΟ

των αδένων, συμβάλει στη διατήρηση του
κανονικού βάρους του σώματος και έχει θετική
επίδραση σε όλες τις παθήσεις του συκωτιού.
Το Ταραξάκο φέρεται να είναι ένα από τα
καλύτερα βότανα για τη τόνωση, αποτοξίνωση
και ρύθμιση των λειτουργιών του ανθρώπινου
οργανισμού.

84. ΣΑΜΠΟΥΚΟΣ

85. ΣΑΜΠΟΥΚΟΣ

Η κουφοξυλιά γνωστή στην αρχαιότητα ως
ακταία και σήμερα ως αφροξυλιά ή σαμπούκος
ανήκει στην οικογένεια των Αιγοφυλλοειδών
(Caprifoliaceae) και είναι το μοναδικό γένος της
οικογενείας αυτής που έχει φύλλα σύνθετα.
Πρόκειται για θάμνους ή μικρά δένδρα
φυλλοβόλα και υγρόμορφα με άνθη λευκά ή
ωχρόλευκα, κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας,
τοποθετημένα σε μεγάλες ταξιανθίες (σκιάδια)
που εμφανίζονται τον Ιούνιο- Ιούλιο.

86. ΚΟΥΦΟΞΥΛΙΑ Ή ΣΑΜΒΥΚΗ


Ο Σαμπουκος χρησιμοποιείται κυρίως για την
αντιμετώπιση της γρίπης και των συμπτωμάτων της. Δύο
ανεξάρτητες κλινικές έρευνες που δημοσιεύτηκαν το 2004,
έδειξαν πως η κατανάλωση Σαμπούκου μειώνει σημαντικά
τόσο τα συμπτώματα όσο και το χρόνο ανάρρωσης από τη
γρίπη (τόσο τύπου Α όσο και τύπου Β).
Ο Σαμπούκος περιέχει το περισσότερο νιτρικό κάλιο σε
σχέση με οποιοδήποτε βότανο και είναι πλούσιος σε
πολλές βιταμίνες (κυρίως Α, Β, C). Τα φύλλα δρουν ως
εξωτερικό μαλακτικό και επουλωτικό, εσωτερικό καθαρτικό,
αποχρεμπτικό, διουρητικό και εφιδρωτικό. Επίσης λιωμένα
χρησιμοποιούνται για μωλωπισμούς, διαστρέμματα,
τραύματα και χιονίστρες συνήθως σε μορφή μίας ζεστής
κομπρέσας.

87. ΛΕΒΑΝΤΑ

88. ΛΕΒΑΝΤΑ


Η λεβάντα (επ. ονομ. Lavandula) είναι γένος
φυτών που ανήκει στην οικογένεια των
Χειλανθών (Labiatae).
Πρόκειται για φυτό φρυγανώδες και πολύκλαδο,
με όρθιους βλαστούς που φύονται από τη
βάση. Είναι, συνεπώς, θάμνος, με ύψος 30 έως
80 εκατοστά. Έχει γκριζοπράσινα φύλλα, στενά
ώς λογχοειδή. Οι ανθοφόροι βλαστοί
καταλήγουν σε ταξιανθία τύπου στάχεος.

89. Η χρήση της λεβάντας
Τα αποξηραμένα άνθη Λεβαντας χρησιμοποιούνται
κυρίως για τη μείωση του άγχους και της υπερέντασης.
Η Λεβαντα γενικά θεωρείται πως έχει ηρεμιστικές
ιδιότητες.
Ένα απλό εκχύλισμα Λεβαντας όταν χρησιμοποιηθεί σε
κομπρέσα και τοποθετηθεί στο μέτωπο, θεωρείται πως
βοηθάει στην ανακούφιση από τις ημικρανίες, την
υπερένταση, την κούραση, και την επίδραση της
έντονης κατανάλωσης αλκοόλ (hangover). Θεωρείται
επίσης από κάποιους ερευνητές πως είναι υποτασική.

90. ΒΑΛΕΡΙΑΝΑ

91. ΒΑΛΕΡΙΑΝΑ


Η βαλεριάνα είναι ανθοφόρο φυτό της
οικογένειας των Βαλεριανοειδών. Το όνομα
"Βαλεριάνα" προήλθε από τη λατινική λέξη
valere που σημαίνει "υγεία ή δύναμη" και
αναφέρεται στην θεραπευτική χρήση του φυτού,
αν και υποστηρίζεται ότι μπορεί να αναφέρεται
και στη δυνατή του οσμή.
Η βαλεριάνα χρησιμοποιείται σαν υπνωτικό,
αγχολυτικό και κατευναστικό, μιας και τα έλαια
που περιέχει έχουν παρόμοια δράση με τις
βενζοδιαζεπίνες.

92. ΒΑΛΕΡΙΑΝΑ

Η Βαλεριανα θεωρείται πως είναι
αποτελεσματική σε όλες σχεδόν τις
περιπτώσεις νευρικών διαταραχών, όπως είναι
το άγχος, η υπερένταση, οι πονοκέφαλοι, οι
ημικρανίες και η ανησυχία. Η επίδραση της στο
κεντρικό νευρικό σύστημα στηρίζεται σε πολλά
συστατικά, με σημαντικότερο το GABA (gammaaminobutyric acid).

93. ΛΑΠΑΘΟ

94. ΛΑΠΑΘΟ

Το λάπαθο ή λάπατο (αρχ. ελλ. λάπανθον,
άλλες ονομασίες αγριοσέσκλο, ξινήθρα,
ξινολάπατο) είναι διετής πόα που ανθίζει από το
Μάιο έως τον Απρίλιο και έχει ύψος 20-60
εκατοστά. Θεωρείται βότανο με εξαιρετικές
φαρμακευτικές ιδιότητες κυρίως για όσους
πάσχουν από αιμορροΐδες, αναιμία, δυσεντερία,
ίκτερο ή φυματίωση. Λόγω της υψηλής
περιεκτικότητάς του σε κερκετίνη βοηθά στην
πρόληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων.

95. ΑΣΦΑΚΑ/ ΦΛΩΜΟΣ

96. ΑΣΦΑΚΑ/ ΦΛΩΜΟΣ


Η Ασφάκα (Φλωμίς η θαμνώδης, Phlomis
fruticosa), είναι ξυλώδες φυτό - Θάμνος της
οικογένειας των Χειλανθών της τάξης των
Σωληνανθών. Φτάνει έως ενάμιση μέτρο ύψος
και φυτρώνει κυρίως σε βραχώδη ή πετρώδη
εδάφη.
Ανθίζει ανάλογα την περιοχή από τον Ιούνιο
έως τον Απρίλιο. Τα λουλούδια της έχουν
χρώμα κίτρινο, είναι από τα λίγα φυτά που οι
μέλισσες δεν παίρνουν το νέκταρ τους

97. ΑΣΦΑΚΑ Ή ΦΛΩΜΟΣ


Δρα ως αποχρεμπτικό, μαλακτικό, ήπιο
διουρητικό, ήπιο ηρεμιστικό και επουλωτικό. Τα
άνθη είναι ευεργετικά για το αναπνευστικό
σύστημα. Τονώνουν τις βλεννογόνους
μεμβράνες του αναπνευστικού, μειώνοντας τις
φλεγμονές και διεγείροντας την παραγωγή
υγρών, διευκολύνοντας έτσι την απόχρεμψη.
Θεωρούνται ειδικό ίαμα για τη βρογχίτιδα, όταν
υπάρχει έντονος βήχας με ερεθισμό του λαιμού.

98. ΘΡΟΥΜΠΙ

99. ΘΡΟΥΜΠΙ


Θρούμπι (Satureja thymbra)
Πρόκειται για έναν όμορφο, χαμηλό και πολυετή
θάμνο που προτιμάει ξηρές και βραχώδεις
περιοχές. Ανθίζει μέσα Απριλίου με αρχές
Μαΐου. Στη μαγειρική χρησιμοποιείται λόγω των
αντιτοξικών ιδιοτήτων σε διάφορα βαριά
φαγητά.

100. ΘΡΟΥΜΠΙ

Το θρούμπι είναι γνωστό κυρίως για τις θεραπευτικές
ιδιότητες που έχει στο πεπτικό σύστημα. Λειτουργεί ως
χωνευτικό, διεγείρει την όρεξη, τονώνει τον οργανισμό,
βοηθά στη θεραπεία της διάρροιας, των σπασμών του
εντέρου, των πόνων απο κολικούς, της γαστρικής ατονίας,
της νευρικής δυσπεψίας, της ναυτίας και της ξινίλας. Το
αφέψημά του βοηθά στην απομάκρυνση των αερίων του
στομάχου, απαλλάσσει απο τα φουσκώματα και συμβάλλει
στην καλή λειτουργία της πέψης. Χρησιμοποιείται επίσης
ως αποχρεμπτικό. Μαλακώνει το βήχα και είναι κατάλληλο
για τις βρογχίτιδες και το άσθμα. Μπορεί να εφαρμοστεί και
εξωτερικά, ως αντισηπτικό, στις πληγές και στα
τσιμπήματα των εντόμων, καθώς προσφέρει άμεση
ανακούφιση.

101. ΦΙΛΥΡΑ/ ΤΙΛΙΟ

102. ΦΙΛΥΡΑ/ ΤΙΛΙΟ

Με το όνομα Φιλύρα (λατ. Tilia) ή φίλυρα είναι
γνωστό ένα γένος περίπου 30 διαφορετικών
δέντρων. Συνηθέστερη είναι η Φιλύρα η
γναφαλώδης ή αργυρόφυλλος (Tilia tomentosa
ή alba ή argentea) (η κοινή φιλουριά,φλαμουριά
ή φλαμούρι). Οι φιλύρες είναι μεγάλα
φυλλοβόλα δέντρα, που συνήθως φτάνουν τα
20 με 40 μέτρα (66 με 130 πόδια) σε ύψος, με
πλάγια-καρδιόσχημα φύλλα 6 με 20 εκατοστά
(2 με 8 ίντσες) πλάτος.

103. ΦΙΛΥΡΑ/ ΤΙΛΙΟ

Η φλούδα της Φλαμουριάς είναι στυπτική και
τονωτική. Το αφέψημα της (άοσμο και λίγο
πικρό) χρησιμοποιείται σε ρευματισμούς κι
αρθριτικά (διαλύει το ουρικό οξύ), αλλά και σε
υδροπικία, κυστίτιδα, δυσκοιλιότητα, δυσπεψία,
διαλείποντες πυρετούς, στην απόφραξη της
σπλήνας και του ήπατος. Τα φύλλα είναι ελαφρά
διουρητικά και αντιπυρετικά.