Het VRP-Wooncongres is een wake-up call, want ondanks de stedelijke revival gaat in Vlaanderen per dag nog altijd zes hectare open ruimte op de schop voor lintbebouwing en verkavelingen, terwijl bestaande huizen en villa’s nauwelijks verkocht raken en files almaar dieper in de ‘groene’ rand kerven. Weinigen lijken te beseffen dat ons ruimtelijk woonmodel van versnipperd bouwen, suburbaan wonen en verkavelen onhoudbaar is en een zware hypotheek legt op welvaart en levenskwaliteit. Daar bovenop zien we dat er nauwelijks ruimte is voor kansarme groepen. De woningmarkt dreigt op een structurele crisis af te stevenen. Het VRP-wooncongres (8 juni 2015, Gent) ging met plenaire sessies en themaworkshops dieper op verschillende woonvraagstukken waar Vlaanderen de komende decennia mee geconfronteerd zal worden.

1. Vergrijzing en
verzilvering
Wonen zonder zorg(en)
VRP Wooncongres
8 juni 2015
Luc Lampaert

2. Vergrijzing en verzilvering
• Vaststellingen en cijfers
• Voorstellen
• Woonzorgzones
• Zorgafstemming
• Aangepast wonen
• Knelpunten
2

3. Vergrijzing en verzilvering
• Vaststelling
• toenemende zorgvraag als gevolg van de vergrijzing
• hoge intensiteit van de vergrijzing
• 14% van de Brusselse bevolking is 65-plusser
• 33% van 65-plusser is 80-plusser
• oudere van nu ≠ oudere van morgen
• Vandaag: alleenstaande, autochtone vrouw (weduwe)
• Morgen: allochtone man, met een jongere vrouw (-65j)
• toenemende ongelijkheid
• leeftijd, geslacht en inkomen
• actief versus hulpbehoevend
3

4. Vergrijzing en verzilvering
• Cijfers
4
2014 -> 2020 - 2040
Aantal 153.000 ouderen 165.000 - 220.000
Leeftijd Hoge verouderingsindex: 1/3 = 80+ Grote groep nieuwe senioren
Ruimtelijk Jonge 1ste kroon, oude 2de kroon 65+: daling 2de kroon, stijging 1ste kroon
Herkomst 2/3 Belg, 1/3 niet-Belg (uit de
traditionele migratielanden)
Naar 1/2 niet-Belg
eveneens uit nieuwe migratielanden
Taal Daling gebruik NL Daling gebruik NL én Frans
Socio-eco. 16% vervangingsinkomen
1/3de private huurders
Verlies netwerk – geen aansluiting
Komende generatie socio-economisch
zwakkeren
=> effecten op gezondheid,
zorgbehoeften, netwerk

5. Voorstellen: woonzorgzones
5
Opdeling in 33
woonzorgzones
De situatie van de 3
overheden in kaart

6. Projecten: woonzorgzones
6
26 nieuwe initiatieven:
Woonzorgcentra (9)
Dagverzorgingscentra (6)
Lokale dienstencentra (11)
(Woonzorg)woningen (12)
Kortverblijf/herstelverblijf (4)
Geïntegreerd ouderen-PmH (4)

7. Voorstellen: zorgafstemming
7

8. Voorstellen: zorgafstemming
8
Naar een wijkgericht zorgmodel
Afstemming tussen partners in een
woonzorgzone

9. Voorstellen: aangepast wonen
9
Woningaanpassing
Alternatieve
woonvormen

10. Voorstellen: aangepast wonen
• De woning
• architectuuropleidingen
• architecten en beroepsverenigingen
• bouwheren
• aannemers en producenten
• De woonomgeving
• de publieke ruimte: straten, pleinen en parken
• de publieke voorzieningen: overheidsdiensten, private
diensten en winkels, ontspanningsplaatsen …
• openbaar vervoer
10

11. Voorstellen: toegankelijkheid van
de woon- en leefomgeving
11

12. Knelpunten
• Kruispunt van levensdomeinen
12
Vereenzaming
Gebrek aan sociaal
netwerk
Eenzaamheidsgevoel
Depressie
Emotionele belasting
Psychisch
welbevinden
Onaangepast wonen
Onaangename buurt
Afstand tot diensten…
Woonsituatie en
leefomgeving
Participatie en
sociale redzaamheid
Gezondheidsklachten
Verminderde
mobiliteit/activiteit
Fysieke
gezondheid
Ondersteuning
mantelzorg
Valpreventie
Toegankelijke zorg
Gespecialiseerde zorg
Woningaanpassing
Toegankelijke omgeving
Alternatieve woonvormen
Sociaal vervoer
Ontmoetingen
Vrijwilligerswerk
Kleinschalig groepswonen
Psychosociale
ondersteuning