1. Duurzaam eten
van meerwaarde naar voorwaarde
workshop “Naar een gezond en duurzaam voedselpatroon”
Ir. Corné van Dooren
Kennisspecialist Voedselkwaliteit
SS De Rotterdam, 16 november 2010

2. 2
If you ever go down Trinidad…..

3. 3
Grenzen: gebruiksruimte en welzijn (WWF Living Planet Report, 2010)
Cuba
Nederland

4. Kenmerkend aan duurzaam Cuba…
 Hoge graad zelfvoorziening
 Voedselproductie in de stad met
burgers
 Lage inputs landbouw
 …

5. Duurzaamheid:
meerwaarde was logische stap
 “Het geleidelijk verbreden …. van de voedingsvoorlichting met aspecten
van productie, milieu, dierenwelzijn en duurzaamheid is een logische
stap ….”
Verbreding Voedingsvoorlichting –advies (Van Dooren en Van Stigt Thans, 1994)
 “duidelijk draagvlak onder deskundigen voor integrale rubricering …
m.b.t. gezondheids- plus milieubelasting.”
NRLO -advies (Aiking et al., 1996)

6. Duurzaamheid:
integreren met Schijf van Vijf
 “Informatie over voedsel moet minder versnipperd”
 Bijvoorbeeld…. een soort ‘schijf van zes’ informatie geven over duurzaam
voedsel
Technology Assessment -advies aan LNV
(Van der Weijden, 2008)

7. Duurzaamheid:
noodzaak tot veranderen voedselpatroon
 “Vanuit duurzaamheidperspectief is het huidige voedselpatroon aan
verandering toe.
 Het is onontkoombaar dat westerlingen minder vlees gaan eten.”
 “Het voorlichten van burgers… is noodzakelijk maar duidelijk niet
voldoende.”
Rathenau Instituut -advies aan LNV
(Staman en Slob, 2009)

8. 8
Duurzaamheid:
adviezen in beleid vertaald
Beleidsnota Duurzaam Voedsel (2009):
 “…een productie en consumptie met respect
voor mens, dier en milieu”
 Terugdringen overconsumptie
 Sluiten van mineralenkringlopen
 Efficiënter gebruik ruimte, water, energie,
transport
 Vermindering nadelig effect op uitstoot
stoffen en CO2 (klimaat)
 Verkleinen eigen ecologische impact
(foodprint)
 Tegengaan van voedselverspilling
 Vergroten en verbeteren herkenbaarheid
 Transparantie in de keten

9. 9
Foodprint verkleinen: ecologische impact
1 Fossiel energiegebruik en broeikasgassen
2 Landgebruik
3 Watergebruik
4 Hergebruik eindige grondstoffen
5 Behoud biodiversiteit
FOOD
voedsel-
zekerheid

10. 10
Efficiënter gebruik; schaarse energie
eetbare oogst 4.600 kcal
conversie via diervoeding
(30% verlies)
1.700 kcal
voedselverliezen keten en huishouden
(26% verlies)
1.400 kcal
netto beschikbaar voor consumptie
(Nederland: 2190 kcal, VCP)
2.000 kcal
Voor 1 kcal voedsel is 10 kcal brandstof nodig! (Maynard, 2009)
(Lundqvist et al., 2008)
input fossiele energie 20.000 kcal

11. Duurzame voedselpatronen:
Onderbouwing groeit
Setting the table (Tim Lang et al., 2009)
Review 44 wetenschappelijke publicaties:
1. Reductie consumptie vlees en zuivelproducten
2. Reductie consumptie van producten met lage
voedingswaarde (maar met veel vet en suiker)
3. Reductie voedselverspilling
4. …
Idem in Zweden, Oostenrijk, België, Duitsland, etc.

12. Hoe gezond & duurzaam combineren?
April 2010, adviesaanvraag Gezondheidsraad:
 “Een advies uit te brengen over de laatste stand van de
wetenschap op het gebied van ‘Richtlijnen Duurzame Voeding’
 en handvatten voor de keuze van voedselproducten door
consumenten.”
 “Het uiteindelijke doel is een transitie te bewerkstellingen naar een
gezonder en duurzamer voedselpatroon”
Advies basis voor programmalijn Duurzaam Eten,
Voedingscentrum (2011-2014)

13. 13
Programma Duurzaam Eten:
hulpmiddelen om verspilling tegen te gaan

14. 14
Programma Duurzaam Eten:
stimuleren duurzamer consumeren
Because the future of our planet also
depends on our dietary lifestyle.
(Barilla Center for Food & Nutrition, 2010)

15. 15
Programma Duurzaam Eten:
handelingsperspectief, aanbod, nieuwe media

16. 16
Programma Duurzaam Eten:
jeugd en onderwijs is de toekomst

17. 17
dooren@voedingscentrum.nl
Bedankt voor uw aandacht!
Over naar de laatste stand van de wetenschap