1. KONPETENTZIA DIGITALA ETA INFORMAZIONALA ESKOLAN
(La competencia digital e informacional en la escuela)
(Area, 2009)
Azken urteetan, bai gizartean bai eskola eremuetan zenbait aldaketa
esanguratsu gertatu dira, eta irakasleak bezain kontziente dira ikasleak.
Orain arte, ikaskuntza hitza liburuekin lotzen genuen, hala ere, azken
urteetan hau aldatuz joan da. Liburu eta material inprimatuaren ordez
ordenagailuak eta material teknologikoak sartzen hasi dira geletan, ikaskuntza
lanabes tradizionalak pixkanaka baztertuz. Gaur egun teknologia berriak umeen
bizitzen parte bat dira eta horregatik gertuko lanabes bat bezala ikusten dituzte.
XXI. mendeko kultura multimodala da, hau da, alde desberdinetatik
garatzen eta hedatzen doa; internet, mugikorrak, DVD… bezalakoekin.
Horregatik, aurreko bi hamarkadetatik aurrera espezialistak, asoziazioak eta
kolektiboek sisteman alfabetizazio berriak sortzearen alde agertu dira. Gaian
adituak diren zenbaitek alfabetizazio berriak proposatu dituzte: ikus-entzunezko
alfabetizazioa,
alfabetizazio
digitala,
alfabetizazio
informazioanala
eta
multialfabetizazioa.
Ikus-entzunezko alfabetizazioa:
Honen helburua ikus-entzunezko testuak sortu eta egungo
mediarekiko (zinema, telebista, irratia) kritikotasun bat izatea da.
Alfabetizazio digitala:
Ikasleen artean informatika gaitasunaren garapena sortzea da
alfabetizazio honen helburu nagusia.
Alfabetizazio informazionala:
Informazioaren bilaketa aproposa da helburu nagusia, hau da,
emandako datuen arabera informazio egokia bilatzea.
Multialfabetizazioa:
Ingalaterrako “New London Group”ak sortutako kontzeptua da.
Gizarte multi-modal batean, ikasleak alfabetizazio mota guztietan hazi
behar direla defendatzen du, bai digitalean, bai beste batzuetan ere.

2. Egun
dauden
teknologia
berriak
ikusirik,
ikasleek
multialfabetizaturik egoteko gai izan behar dute garaian garaiko
teknologiak erabiltzeko eta hauekin batera berriztatzen joateko. Hau lortu
ahal izateko lau multialfabetizazio dimentsio daude: Instrumentala,
kognitiboa, sozioaktitudinala eta axiologikoa. Dimentsio hauek batera
garatzen joan behar dute konpetentzia digitala lortzeko.
Dimentsio instrumentala: Hardwarea eta softwarea erabiltzen jakitea.
Dimentsio kognitiboa: Informazioa era egoki eta seguru batean tratatzea.
Dimentsio sozioaktitudinala: Teknologia berriei erabilpen egokia ematea
eta hauen aurrean jarrera egokia azaltzea.
Dimentsio axiologikoa: Informazioaren aurrean kritikotasunez jokatzea.
Teknologia berriak direla eta, irakasleen papera ere aldatu da, jada ez da
hark soilik informazio guztia dakiena, orain konpetentzia handia dauka eta
horregatik zenbait erronka dauzka:
Egungo ikasleen gehiegizko informazioa:
Iraganean ez bezala, gaur egungo haurrek gehiegizko informazioa
maneiatzen dute telebista, irratia edo internet beretik lortuta. Hala ere,
eskuraturako informazio hau ez da beti egokia izango, horretan datza
irakaslearen zeregina, ikasleak duen informazio guzti hori ulertzen
lagundu eta kritikoa izateko konpetentzia garatzea.
Irakasleek onartu behar dute Informazioaren monopolioa bukatu
egin dela, eta ikasleek helduek baino jakintsuagoak direla teknologiaren
arloan. Duela gutxi arte, ikasleak ikasi beharrekoa bi iturrietatik
ailegatzen zen; liburuetatik eta irakasleengandik. Hala ere, gaur egun,
ikasgelan hitz egiten diren gai guztiei buruzko informazioa interneten
aurki daiteke, horrek irakaslearen autoritatea gutxitzen du.
Irakasleen funtzioa laguntzailea izan behar du eta ez informatzailea.
Teknologiak erabiltzeak elkarlanean ikasten laguntzen du.