1. Garanties voor kwaliteit van
zorg
RVZ-advies over Governance
December 2013

2. Probleemstelling
• Kunnen bestuur en intern toezicht hun wettelijke
verantwoordelijkheid voor kwaliteit en veiligheid van zorg
waarmaken?
• Wat zijn de diepere, achterliggende factoren die dit
bemoeilijken?
• Welke oplossingen adresseren deze achterliggende
factoren?

3. De aanpak
• Achtergrond studies naar:
– Kwaliteitssystemen (NIAZ, HKZ, ISO 9000, JCI)
– Rol van professionele kwaliteitssystemen
– Onderzoek naar cultuuraspecten werkvloer
– Governance van privéklinieken
– Invloed medisch specialisten op governance ziekenhuizen
• Enquête onder RvT’s zorginstellingen
• Consultaties
• Samenwerking Skipr zorg: blogs

4. Omgevingsfactoren (1)
• Druk op beschikbare middelen
• Toenemende ondernemingsrisico’s
• Veranderende zorgvraag
• Kritischer buitenwacht
• Reputatierisico groter

5. Omgevingsfactoren (2)
• Care-specifiek
– 3D-operatie (AWBZ, jeugdzorg, participatiewet) =>
instellingen onderhandelen met twee partijen
– Nieuwe vraagstukken door scheiden wonen en zorg
• Cure-specifiek
– Concentratie en specialisatie naast spreiding
– Integrale bekostiging per 2015

6. Invloed op governance
• Complexiteit en hogere eisen governance
• Kwaliteit en veiligheid (terecht) bovenaan agenda
• Twee reflexen:
– Steeds meer (afgedwongen) indicatoren
– Meer regulering en hogere eisen aan governancestructuur

7. RVZ: achterliggende vraagstukken
• Kwaliteitsmeting: meten is nog niet weten
• Onvoldoende verbinding professionele en private governance
• Onvoldoende inbreng patiënt/cliënt
• Organisatiecultuur onderbelicht
• Ontwikkeling intern toezicht blijft achter

8. Meten is nog niet weten
• Kwaliteitsborging nog te veel procesinformatie
• Normstelling is nog impliciet en niet-afdwingbaar
• Nog niet voldoende uitkomst indicatoren
• Prestatie-indicatoren: hoeveelheid bedreigt draagvlak

9. Verbinding professionele en private
governance
• Visitatie = intercollegiale toetsing
• Bevindingen blijven besloten binnen de beroepsgroep
• Aanbevelingen voor verbetering niet afdwingbaar
• Ontwikkeling rond regiomaatschappen

10. Inbreng patiënt/cliënt
• Spreekkamer is “verboden terrein” voor bestuur
• PROMS nog geen gemeengoed
• Praktijkvariatie groot
• In langdurige zorg verdient cliëntinbreng versterking

11. Organisatiecultuur onderbelicht
• Organisatiecultuur veelal achterliggende oorzaak
kwaliteitsproblemen instelling
• Kwaliteitssystemen en indicatoren adresseren dat onvoldoende
• Interactie RvB (eindverantwoordelijk kwaliteit van zorg) en
professionals verdient versterking

12. Ontwikkeling intern toezicht blijft achter
Drie soorten interne toezichthouders
1. De traditionele toezichthouder
 Woont de vergaderingen van de Raad van Toezicht bij plus een enkele
extra interne bijeenkomst. Geen externe contacten.
2. De pro-actieve toezichthouder
 1 plus: lid Commissie Kwaliteit en Veiligheid, bijeenkomst met Cliëntenraad,
overleg met professionele staf; aanwezig bij interne activiteiten.
3. Toezichthouder 3.0
 2 plus: volgt bij- en nascholing NVTZ; legt werkbezoeken af binnen
instelling; contacten met externe stakeholders: IGZ, zorgverzekeraar,
gemeente.

13. Oplossingsrichtingen
• Kwaliteitssystemen en indicatoren: less is more
• Normenkader voor kwaliteitssystemen als onderdeel zorgbrede
governance-code
• Systematische inbreng patiënt/cliëntervaringen
• Aandacht voor organisatiecultuur
– Samenwerken, aanspreken en leren
– Risico-analyses en compliance
• Doorontwikkelen intern toezicht

14. Kwaliteitssystemen en indicatoren
• Less is more:
– Indicatoren die aansluiten bij zorgpraktijk
– op basis van tracersystematiek
– Zorgprofessionals en zorgaanbieders in the lead
– Overbodige indicatoren afschaffen; rol kwaliteitsinstituut

15. Verbinding professionals en private
governance
• Normenkader voor kwaliteitssystemen als onderdeel zorgbrede
governance-code
• Commitment professionals voor tracersystematiek
• Uniformering kwaliteitsvisitaties
• Openbaarmaking visitatiesystematiek
• Op termijn: publieksversie visitaties openbaar?
• Overeenkomst ziekenhuis – (regio)maatschap
• Mede-eigenaarschap medisch specialist in ziekenhuis

16. Systematische inbreng patiënt/cliënt
• Ervaringsdeskundigheid benutten
• Rol patiënt(enorganisatie) in tracersystematiek
• Ook toepasbaar in langdurige zorg; koppeling aan zorg-/leefplan

17. Aandacht voor organisatiecultuur
• Samenwerken, aanspreken en leren
• Compliancefunctie beleggen bij medewerkers
• Tracersystematiek
• Risico-analyses

18. Naar een RvT nieuwe stijl
Eisen:
• extravert en in dialoog met de buitenwereld,
• een onafhankelijk oog op publieke belangen, ook als het gaat om
de collectieve zorguitgaven,
• met als meetlat de maatschappelijke performance van de
instelling in zijn regio,
• en het patiëntperspectief, inclusief de participatie van de patiënt,
als leidend beginsel.

19. Naar een RvT nieuwe stijl
Hoe te realiseren?
• Bindende afspraken kabinet en zorgsector
• Maat voor good governance
• Ontwikkeling monitoren aan de hand van governancescan
• Good governance voorwaarde voor zorgcontractering
• Toezicht IGZ

20. Resumé
Wat is nodig?
• Aansluiting van het professionele kwaliteitssysteem op het
instellingskwaliteitsysteem.
• Inbreng patiënt/cliënt
• Lerende cultuur
Bindende factor = tracersystematiek!