1. 1
ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Α.Π.Θ
Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης
Μάθημα:
Συστήματα Χωρικού Σχεδιασμού
Καθηγήτριες:
Ε. Θωϊδου, Α. Γιαννακού
Φοιτητής: Ευθύμιος- Σπυρίδων Γεωργίου 472
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ,
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015
"Today there are 180,000 more people

2. 2
living in urban areas than there were yesterday.
There will be another 180,000 there
when you wake up tomorrow
and another 180,000 the day after that..."
Professor Cliff Hague
EIΣΑΓΩΓΗ
Ο χωρικός σχεδιασμός υιοθετείται στη χώρα ουσιαστικά σε εθνικό επίπεδο στα
μέτρα και τις μεθόδους, ώστε μετασχηματίζεται η κατανομή των χρήσεων γης, με βάση
μελλοντικές προβλέψεις και στόχους.
Οι στόχοι ποικίλουν από χώρα σε χώρα και διακρίνονται σε κοινωνικούς,
δημογραφικούς, οικονομικούς και ειδικότερα σε εισπρακτικούς ή και αναπτυξιακούς.
Τα μέτρα επιλέγονται με βάση το αντίκτυπο στο ευρύτερο γενικό σχεδιασμό και από
τους παράγοντες που επηρεάζονται από το σχεδιασμό. Χαρακτηριστικά η ισότιμη
κατανομή εφαρμόζεται με ρυθμιστικά μέτρα για επανακαθορισμό των διάφορων
χρήσεων και των ρυθμιστικών και θεσμικών πλαισίων, σύμφωνα με τα οποία μπορούν
να δραστηριοποιηθούν εταιρείες και ιδιώτες.
Στην μελέτη αναλύεται ο χωρικός σχεδιασμός συγκεκριμένα η εφαρμογή με
μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο πλαίσιο, που συμβάλλει στη διατήρηση του
επιπέδου ανάπτυξης, στη ανταγωνιστικότητα της επιχειρηματικότητας και στη
εναρμόνιση με κοινοτικές οδηγίες της Ε.Ε. Στη εργασία παρουσιάζονται δεδομένα
ανάλυσης και παραγωγής θεσμικών εργαλείων ουσιαστικά των πολιτικών για τα κράτη
– μέλη της Ε.Ε. Τα επίπεδα σχεδιασμού Ολλανδίας είναι προϊόν τω ευρωπαϊκών
οδηγιών και των εθνικών πολιτικών χαρακτηριστικά με την ευελιξία στις
ιδιαιτερότητες της χώρας.
Τέλος, αναφέρονται τα κοινά σημεία και οι διαφορές με το ελληνικό σύστημα
χωρικούς σχεδιασμού ουσιαστικά των επιπέδων και των δομών των δύο συστημάτων
σχεδιασμού. Εξάγονται ορισμένα χρήσιμα συμπεράσματα που αφορούν τα μέτρα των
πολιτικών και των λειτουργιών των συστημάτων σύμφωνα των κοινή πορεία των
ευρωπαϊκών κρατών – μελών σε εθνικό-περιφερειακό επίπεδο.

3. 3
Τα κύρια χαρακτηριστικά του συστήματος σχεδιασμού που εξετάζετε ως προς:
α) τα επίπεδα του σχεδιασμού: εθνικό, περιφερειακό/μητροπολιτικό, δήμου,
τοπικό, με έμφαση στη μεταξύ τους σχέση
β) τις αρμοδιότητες σε κάθε επίπεδο σχεδιασμού
Τα βασικά χαρακτηριστικά των επιπέδων ενσωμάτωσης ουσιαστικά αποτελούν
την ιεράρχηση του χωρικού σχεδιασμού στη διαμόρφωση στρατηγικών πλαισίων με
μακροπρόθεσμους στόχους. Η ιεράρχηση αποτελείται στα παρακάτω κομμάτια:
 To Εθνικό Πλαίσιο.
 Το Επαρχιακό / Περιφερειακό – Urban region
 Το τοπικό ή επίπεδο κοινωνίας - Region
 Το ευδιάκριτο πεδίο των πολιτών.
Στο επίπεδο που ονομάζεται επίπεδο πολιτών υπάρχουν ορισμένες διαφορές
με το επίπεδο κοινωνίας ή τοπικό επίπεδο. (Dutch Ministry of Infrastructure and the
environment, 2013)
.
Το εθνικό επίπεδο σχεδιασμού
Στο εθνικό επίπεδο θέτονται στόχοι σε μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο
πλάνο για τη επίτευξη συγκεκριμένα σε δεκατρία σημεία, ώστε η εκπόνηση των
μελετών καθορίζουν τα μέτρα τόνωσης των παραγωγικών δραστηριοτήτων, χάραξη
εθνικής πολιτικής, διαπεριφερειακές σχέσεις. Στο σχεδιασμό συμπεριλαμβάνονται
νόμοι, ρυθμιστικά και θεσμικά πλαίσια, νομοθετικές παρεμβάσεις και εισαγωγή νέων
διατάξεων, συγκεκριμένα απελευθερώνονται δραστηριότητες και περιορίζονται
γραφειοκρατικά κωλύματα.
Εκτός των βασικών σημείων ενδιαφέροντος, τίθενται μακρόπνοοι στόχοι, με βάση
τρεις άξονες:
 Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της χώρας μέσω της ενίσχυσης
χωροταξικών και οικονομικών υποδομών.
 Η βελτίωση και η διασφάλιση της ελεύθερης πρόσβασης.
 Η εξασφάλιση ασφαλούς περιβάλλοντος για την ζωή των πολιτών της
Ολλανδίας σε ένα ασφαλές περιβάλλον με σεβασμό στον φυσικό και
πολιτισμικό πλούτο.

4. 4
Μεταξύ των παρεμβάσεων, ξεχωρίζονται αποφάσεις σχετικά με την
αξιοποίηση πηγών ενέργειας, συγκεκριμένα εκμεταλλεύονται το υπέδαφος της χώρας
και χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που σε βάθος χρόνου αποδίδονται τόσο σε
οικονομικά οφέλη όσο και σε καθαρότερο και ασφαλέστερο περιβάλλον για τους
πολίτες των επόμενων γενεών. Η δέσμευση της χώρας είναι ο περιορισμός των
εκπομπών αέριων ρύπων μέχρι το 2050, σύμφωνα με το παγκόσμιο επίπεδο σε
διακρατική συμφωνία. (Dutch Ministry of Infrastructure and the environment, 2013)
Επίσης, παρεμβάσεις για τις σημαντικές υποδομές στη χώρα, προβλέπονται
ευδιάκριτα μέσω του επιπέδου ελέγχου και σχεδιασμού. Έτσι, δίνεται έμφαση για έργα
υποδομής, που αφορούν:
 Τις μετακινήσεις τόσο του έμψυχου δυναμικού.
 Τους δρόμους μεταφοράς και διακίνησης εμπορευμάτων εντός της χώρας.
 Τη δημιουργία πυλών εισόδου και εξόδου προς γείτονες χώρες.
Στο κυριότερο σκέλος δίνεται έμφαση είναι οι νομοθετικές παρεμβάσεις. Σε
αυτό το πλαίσιο, δρομολογούνται οι καταργήσεις νόμων και διατάξεων, όπου
περιορίζονται οι δραστηριοποίηση εταιρειών και ιδιωτών σε διάφορους τομείς. Με
αυτόν τον τρόπο παρεμποδίζονται αφενός η εκμετάλλευση παραγωγικών πηγών από
ιδιωτικά κεφάλαια, που είναι ανεκμετάλλευτα και αφετέρου η στέρηση από το κράτος
σε σημαντικά κεφάλαια από επενδύσεις και από φορολόγηση. Βασικοί άξονες
παρεμβάσεων για επιβολή μεταβολών είναι σε περίπτωση:
 Η ανάγκης εφαρμογής κοινοτικών ή διακρατικών συμφωνιών ή παρεμβάσεων,
(για πολιτιστικά θέματα, ενεργειακά θέματα ή σημαντικά περιβαλλοντικά
ζητήματα.)
 Σε ζητήματα μεγάλης σπουδαιότητας, (υποδομές, που εκτείνονται σε επίπεδο
επικράτειας με αντίκτυπο σε πολλά ζητήματα εθνικού βεληνεκούς.)
Το εθνικό επίπεδο σχεδιασμού είναι ανεξάρτητο συγκεκριμένα ως σφαίρα,
εσωκλείονται οι λειτουργίες και το πρόγραμμα, που εφαρμόζεται ανά την χώρα.
Είναι γενικότερο ρυθμιστικό πλαίσιο, ώστε εξαλείφονται οι προβληματικές
καταστάσεις δίνοντας δικαιώματα και περιθώρια στα κατώτερα επίπεδα του
σχεδιασμού να πραγματοποιούν παρεμβάσεις, με σκοπό να τονώσουν την
επιχειρηματικότητα, να βοηθήσουν στην εξισορρόπηση καταστάσεων και να
επιλύσουν χρόνια προβλήματα. (Dutch Ministry of Infrastructure and the environment,
2013).

5. 5
Το επαρχιακό επίπεδο
Το επαρχιακό επίπεδο είναι το βασικότερο, συμβάλλει στο κεντρικό
κυβερνητικό κορμό όσον αφορά τις παρεμβάσεις, επενδύσεις, προστασία του
περιβάλλοντος, διαμόρφωση κατάλληλων χώρων. Στο επαρχιακό επίπεδο
συγκαταλέγεται και ο αστικός σχεδιασμός, εφαρμόζονται ειδικές ρυθμίσεις κατά
περιοχή διατηρώντας όμως τους κύριους άξονες, όπως η κεντρική εξουσία έχει ορίσει
στο εθνικό επίπεδο χωρικού σχεδιασμού.
Διαφορετικές περιοχές εντός της χώρας έχουν διαφορετικές ανάγκες. Σε
επίπεδο επαρχιών υπάρχουν επιπλέον ειδικές ρυθμίσεις, ακόμη νομοθετικές, ώστε
προσαρμόζονται στις ανάγκες και στα εκάστοτε προβλήματα των περιοχών, ενώ
πραγματοποιούνται μελέτες για αποφυγή μεγαλύτερων αρνητικών επιπτώσεων στην
κοινωνία και την χώρα.
Το τοπικό επίπεδο
Τέλος, το τοπικό επίπεδο ενισχύθηκε περισσότερο, αποκτώντας ελευθερίες
στην εφαρμογή ρυθμίσεων κατόπιν συνεννοήσεως με το επίπεδο επαρχιών, ώστε είναι
σε θέση στη αναπροσαρμογή και εξειδίκευση του πλαισίου με βάση που θα λειτουργεί
ο κρατικός μηχανισμός. Θέματα παρεμβάσεων, αναλύσεων, ρυθμίσεων για την
λειτουργία δημόσιων υποδομών γίνονται μόνο από τους δήμους.
Το επίπεδο των πολιτών
Στο τοπικό επίπεδο εντάσσεται και το επίπεδο των πολιτών, που αποκτούν
ορισμένες ελευθερίες, και μπορούν να προχωρήσουν μαζί με την τοπική κοινότητα ή
τον δήμο στον οποίο δραστηριοποιούνται, σε αλλαγές στο ρυθμιστικό πλαίσιο προς
όφελος της κοινότητας των ιδίων των πολιτών , αλλά και του κράτος εν γένει.
Συμπεράσματα:
Το σύστημα χωρικού σχεδιασμού ουσιαστικά η ιεράρχηση των ευρωπαϊκών
κανονισμών μέχρι το ευδιάκριτό επίπεδο των πολιτών είναι πλέγμα λειτουργίας λήψης
αποφάσεων και εφαρμογή με αναπτυξιακούς όρους. Σημαντικό είναι η αρχή της
αντιστρεψιμότητας στη λήψη αποφάσεων συγκεκριμένη στη urban region
διαπιστώνεται η ρήξη στο σχεδιασμό των region σύμφωνα με τον ολλανδικό όρο των

6. 6
περιφερειών. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύεται η εξειδίκευση των ζητημάτων σε επίπεδο
urban region, ώστε με τη επίλυση των ζητημάτων προκαλείται η ανάπτυξη με βέλτιστη
αποδοτικότητα στη εφαρμογή των κεντρικών δομών.
«Σύγκριση με τα βασικά στοιχεία που προσδιορίζει το EU Compendium ως προς τα
επίπεδα σχεδιασμού»
Οι ευρωπαϊκές πολιτικές αναφέρονται στις ανάγκες ύπαρξης μακροπρόθεσμων
πλάνων, ουσιαστικά ο στρατηγικός σχεδιασμός στα μέλη Ε.Ε συμβάλλει στα πλαίσια
της ανάπτυξης και της τήρησης επενδυτικών, περιβαλλοντικών, αστικών και
πολιτισμικών όρων. Τα κράτη – μέλη είναι αρμόδια σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές
οδηγίες και κανονισμούς ουσιαστικά σε κοινή πορεία με την πολιτικής συνοχής σε
κοινές δράσεις και στόχους.
Ως προς τον τρόπο διαστρωμάτωσης των επιπέδων στρατηγικού σχεδιασμού
και των δομών ουσιαστικά η Ολλανδία προσαρμόζεται με ευελιξία στις εθνικές
ιδιαιτερότητες, καθώς διατίθενται τα αναγκαία μέσα για τον καθορισμό κεντρικών
πολιτικών, και εκμετάλλευση της αποκεντρωμένης διοίκησης με ταυτόχρονη παροχή
ελευθεριών και δικαιωμάτων για παρεμβάσεις που μπορεί να απαιτηθούν.
Οι στόχοι που τίθενται στο πρόγραμμα είναι ευδιάκριτοι και
ποσοτικοποιημένοι, όπως ακριβώς ορίζεται και στο EU Compedium, επίσης ορίζονται
και οι τομείς στους οποίους θα δοθεί έμφαση, βάσει των προβλέψεων που έχει η χώρα.
Η τυπολογία του χωρικού σχεδιασμού παράλληλα με τους κοινωνικό-οικονομικούς
μετασχηματισμούς χαρακτηρίζεται με την πορεία των ιστορικών και πολιτικών
φαινομένων. Έτσι

7. 7
Χρονική Περίοδος Χαρακτηριστικά
Γεγονότα
Νόμοι
&
Κανόνες
Χωρικού
Σχεδιασμού
1950 -1960
Major Flood Disaster
&
11 Million Inhabitants
Provisional regulation
1960-1970
Natural Gas Field At
Slochteren
&
3 Million Dwelling
&
Youth Protest Movement
Spatial Planning Act
1970-1980
Democratization
&
Oil Crisis
Reconstruction Act for
Midden Delfland
&
Spatial planning key
decision
1980-1990
5 Million Dwelling
&
14 Million Inhabitants
&
Cut Backs in Government
Spending
Partial review of Spatial
Planning Act
1990- 2000
Internet
&
Europe
Without
International
Borders
Framing act on changes in
administrative
cooperation
16 Million Inhabitants
&

8. 8
2000-2010
7 Million Dwelling
&
Murder Of Prominent
Populist Politician Pim
Fortuyn
Spatial Planning Act
2010-2015 Banking Crisis
General rules on
spatial planning
decree
&
Environmental Act
Επιπλέον η τυπολογία του χωρικού σχεδιασμού αναπαρίσταται με την οργάνωση των
σχεδίων ανάλογα με την ιεραρχική δομή των λειτουργιών στη λήψη αποφάσεων. Η
βασική τυπολογία είναι παρακάτω:
Επίπεδο Σχεδιασμού Χωρικά Σχέδια Σχόλιο
Εθνικό
&
Κυβερνητικό Επίπεδο
Στρατηγικός Χωρικός
Σχεδιασμός
–
Planologische
Kernbeslissing
Θέματα στρατηγικού
σχεδιασμού Εθνικής
Σημασίας
Επαρχιακό
Περιφερειακό Σχέδιο
-
Streekplan
Περιέχει στρατηγικές σε
θέματα σχεδιασμού
σχετικά με τη πολιτική
της επαρχίας

9. 9
Τοπικό Τοπικό σχέδιο Χρήσης
Γης
-
Bestemmingsplan
Το σχέδιο χρήσεων γης
είναι το μόνο σχέδιο που
είναι νομικά δεσμευτικό
για τους πολίτες μέσω της
ρύθμισης της χρήσης της
γης.
«Ομοιότητες και διαφορές με το Ελληνικό σύστημα σχεδιασμού, όπως το
αντιληφθήκατε μέχρι τώρα»
Η προσπάθεια σύγκρισης των συστημάτων χωρικών ανάπτυξης ουσιαστικά
ως προς το γενικότερο πλαίσιο χωρικού σχεδιασμού παρουσιάζονται πλεονεκτήματά
και μειονεκτήματα. Τα κοινά σημεία είναι ελάχιστα, αιτία είναι το διαφορετικό
χωρικό σύστημα που εδραιώνεται κατά παραδοσιακό τρόπο στις δύο χώρες.
Σημαντική ομοιότητα είναι ότι τα επίπεδα σχεδιασμού είναι στο ίδιο μήκος
κύματος ουσιαστικά η κεντρική λειτουργία είναι η κεντρική εξουσία που είναι κέντρο
λήψης αποφάσεων σχεδιασμού και υπάρχει έλεγχος προς τις ιεραρχικά κατώτερες
δομές.
Οι παραπάνω διαφορές εμφανίζονται στο επίπεδο υλοποίησης ουσιαστικά οι
παρεμβάσεις και οι ελευθερίες που πηγάζουν από τα επίπεδα σχεδιασμού, ώστε
δίνεται σημασία σε ιδιωτικούς φορείς και στους πολίτες για επενδύσεις και
δυνατότητες ανάπτυξης των πηγών της χώρας. Στη Ελλάδα υπάρχει απουσία
ρυθμιστικού και θεσμικού πλαισίου ουσιαστικά αποτελεί εμπόδιο για την εφαρμογή
πολιτικών σε επίπεδο Δήμων. Οι ελάχιστες παρεμβάσεις αναφέρονται σε υπηρεσίες
που καθορίζεται από ένα μικρό περιθώριο στις παρεμβάσεις.
Σε επίπεδο επαρχιών-περιφερειών παρουσιάζονται ομοιότητες σε αυτό
συμβάλλει η πολιτική συνοχής και κοινής ανάπτυξης της ευρωπαϊκής περιφερειακής

10. 10
στρατηγικής. Στη Ελλάδα με τις πολιτικές του 3ου
μνημονίου ουσιαστικά
περιλαμβάνεται μεσοπρόθεσμος και μακροπρόθεσμος σχεδιασμός, ώστε είναι η
χώρα είναι υπεύθυνη στη εφαρμογή παρεμβάσεων στο χωρικό σχεδιασμό.
Ειδικότερα σε θέματα περιβάλλοντος και αστικών παρεμβάσεων η ευρωπαϊκές
οδηγίες συμβάλλουν με τη χρηματοδότηση σε δημιουργία έργων ανάπτυξης.
Παράρτημα
Map the North Sea

11. 11
Map: The Caribbean parts of the Kingdom of the Netherlands

12. 12
Βιβλιογραφία
I. Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, Αθηνά Μπαϊµπά – Ουάλλας, Κωνσταντίνος
Σερράος, Ειρήνη Τσακιροπούλου, Βασιλική Χατζοπούλου –
Τσαλαβούτα,2005,“ΜΕΛΕΤΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΠΕ∆ΩΝ
ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΥ ΣΕ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ”, available at:
http://library.tee.gr/digital/m2080.pdf
II. European Commision, 1997, “EU compendium of spatial planning systems
and policies”, available at: http: //commin.org/upload/
III. Glossaries/European_Glossary /EU_compendium_No_28_of_1997.pdf
IV. Andy Thornley, Anton Kreukels, 2003, “Metropolitan Governance and Spatial
Planning, Comparative Case Studies of European City-Regions”
V. Simin Davoudi, 2003, “European Briefing: Polycentricity in European spatial
planning: from an analytical tool to a normative agenda”, available at:
http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/0965431032000146169

13. 13
VI. Dutch Ministry of Infrastructure and the environment, 2013, “Summary
National Policy Strategy for Infrastructure and Spatial Planning”, available at:
https://www.government.nl/topics/spatial-planning-and-
infrastructure/documents/publications/2013/07/24/summary-national-policy-
strategy-for-infrastructure-and-spatial-planning