Cđ 1 cấu tạo tế bào

1. Chuyên đề 1:Cấu tạo tế bào
1. Tế bào là gì?
Cơ thể người là một bộ máy tinh vi cực kì phức tạp. Được cấu
tạo từ các cơ quan: não, mắt, gan, tim, thận, da … Mỗi cơ quan có
những chức năng riêng phục vụ cho rất nhiều nhu cầu của con
người: ăn, uống, thở, học tập, tư duy …

2. Và các cơ quan đó đều được cấu tạo từ các tế bào rất nhỏ. Ví
dụ tim được cấu tạo từ các tế bào cơ tim , gan được cấu tạo từ các tế
bào gan, não được cấu tạo từ các tế bào thần kinh gọi là nơ-ron…

3. Như vậy tế bào là các đơn vị cấu thành nên các mô (cơ quan) của cơ
thể người.
2. Cấu tạo tế bào
Các tế bào khác nhau về hình dạng, kích thước nhưng cơ bản
đều gồm 3 thành phần: màng tế bào, tế bào chất, nhân. Chúng ta
sẽ đi vào từng phần cụ thể.
Màng tế bào
Bao bọc quanh tế bào, ngăn cách tế bào với môi trường xung
quanh. Gồm 3 thành phần chính: lipid, protein, carbohydrate
- Lipid màng: gồm phospho lipid và cholesterol
+ Phospho lipid: gồm 2 đầu, 1 đầu ưa nước tiếp xúc với môi trường
nước, 1 đầu kị nước không tiếp xúc với môi trường nước.
+ Cholesterol: nằm rải rác, xen kẽ các phân tử phospho lipid

4. - Protein màng: gồm protein xuyên màng và protein ngoại vi
(protein bám màng)
+ Protein xuyên màng: có protein đóng vai trò là các “kênh” vận
chuyển thụ động, có protein làm “máy bơm” vận chuyển chủ động
các chất ra vào tế bào. (Chúng ta sẽ thảo luận kĩ hơn ở chuyên đề sự
vận chuyển các chất qua màng tế bào).
+ Protein ngoại vi: bám ở mặt ngoài hay mặt trong của tế bào
- Carbohydrate màng: Ở dạng glycoprotein hay glycolipid
+ Phần lớn các protein xuyên màng đều ở dạng glycoprotein
+ Glycolipid: chiếm 1/10 số lượng phân tử lipid màng
Tế bào chất

5. Gồm các bào quan như lưới nội chất, bộ máy Golgi, ty thể,
Lysosome, Peroxysome… như ở hình vẽ bên dưới.
Peroxisome: giúp oxy hóa các chất độc cho tế bào thành chất không
độc → giải độc cho tế bào.
Ví dụ: ½ độc tố lượng rượu uống vào được giải trừ ở gan nhờ các
Peroxisome của tế bào gan.
Ty thể: Được mệnh danh là ngôi nhà năng lượng vì chức năng là
tổng hợp năng lượng cho tế bào sử dụng.

6. Ty thể có nhiều ở đâu? Câu hỏi này không khó, ta hãy nhìn
xem cơ quan nào hoạt động nhiều (cần nhiều năng lượng) thì tế bào
cơ quan đó sẽ có nhiều ty thể. Một vận động viên thể thao (ví dụ
vận động viên tennis), khi thi đấu họ hoạt động cơ rất nhiều (chạy,
đỡ bóng, đánh bóng, …) nên tế bào cơ chứa nhiều ty thể. Tim co
bóp liên tục để tống máu lưu thông tuần hoàn dường như không lúc
nào ngừng nghỉ, do vậy tế bào cơ tim cũng chứa nhiều ty thể. Gan
đảm nhiệm nhiều chức năng cho cơ thể (giải độc, sản xuất dịch mật
để tiêu hóa lipid, điều hòa lượng đường máu, tạo ra Albumin cho cơ
thể …) nên tế bào gan cũng chứa nhiều ty thể.
Mọi thắc mắc, góp ý vui lòng gửi về gmail:
Sharringkienthucy@gmail.com
Chúng tôi xin chân thành cảm ơn

7. Ty thể có nhiều ở đâu? Câu hỏi này không khó, ta hãy nhìn
xem cơ quan nào hoạt động nhiều (cần nhiều năng lượng) thì tế bào
cơ quan đó sẽ có nhiều ty thể. Một vận động viên thể thao (ví dụ
vận động viên tennis), khi thi đấu họ hoạt động cơ rất nhiều (chạy,
đỡ bóng, đánh bóng, …) nên tế bào cơ chứa nhiều ty thể. Tim co
bóp liên tục để tống máu lưu thông tuần hoàn dường như không lúc
nào ngừng nghỉ, do vậy tế bào cơ tim cũng chứa nhiều ty thể. Gan
đảm nhiệm nhiều chức năng cho cơ thể (giải độc, sản xuất dịch mật
để tiêu hóa lipid, điều hòa lượng đường máu, tạo ra Albumin cho cơ
thể …) nên tế bào gan cũng chứa nhiều ty thể.
Mọi thắc mắc, góp ý vui lòng gửi về gmail:
Sharringkienthucy@gmail.com
Chúng tôi xin chân thành cảm ơn