1.
โรคซึมเศราและการฆาตัวตาย
ผศ.นพ.พนม เกตุมาน
ภาควิชาจิตเวชศาสตร
Faculty of Medicine Siriraj Hospital
คณะแพทยศาสตรศิริราชพยาบาล
ปญหาทางเศรษฐกิจ และสังคมที่รุนแรงมาก ทําใหเกิดความเครียด อยางรุนแรง และ
รวดเร็วแกทุกคน นํามาซึ่งความรูสึกซึมเศรา และอาจทําใหหลายคนคิดฆา ตัวตายได ทุกคนจึง
ควรเอาใจใสซึ่งกันและกัน และเฝาระวังการฆาตัวตาย โดยการสังเกตและ สอบถามคนที่อยู
ใกลชิดเสมอเมื่อสงสัยวาเขาจะเกิดอารมณซึมเศราหรือคิดฆาตัวตาย
คนที่คิดฆาตัวตายมักจะเกิดอารมณซึมเศรานํามากอน อาการอาจมีนอย เชน เริ่มตนจาก
อารมณเบื่อ ไมสนุกสนาน ไมราเริงแจมใส ไมคอยสนใจหรืออยากจะทําอะไรแมแต กิจกรรมที่เคย
ชอบทําหรือเคยเพลิดเพลิน เบื่องาน หรือ เบื่อการเรียน เบื่อคนที่อยูรอบขาง เบื่อ โลก เบื่อทุกสิ่งทุก
อยาง อยากอยูคนเดียวเงียบๆ ไมอยากพูดคุยกับใคร ฉุนเฉียวงาย หงุดหงิด งาย กังวลงาย ทอแท
เบื่ออาหาร รับประประทานอะไรไมอรอย ไมมีรสชาติ น้ําหนักลดลงเร็ว นอนไมหลับหรือหลับ ๆ
ตื่นๆ หรือตื่นดึกๆ แลวนอนหลับตอไปไมได สมาธิความจําเสียไป การฝกและเคลื่อนไหวชาลง
ทํางานหรือเรียนไดชาจนเสียงาน รูสึกตนเองผิด ไมมีประโยชน ไรคา เบื่อชีวิต และคิดอยากตาย
อาการเหลานี้จะเพิ่มขึ้นไดอยางรวดเร็วในเวลาเปนสัปดาห หรือเปนเดือน อาการที่เบาบางที่สุดคือ
การฆาตัวตาย
คนที่คิดอยากตายหรือมักจะฆาตัวตาย มักมีสัญญาณเตือนออกมาใหคนใกลชิดรับทราบ
เชน
- การบนเรื่องอารมณเบื่อหนาย ซึมเศรา ทอแท
- การพูดถึงชีวิตในทางหมดหวัง เศราสรอย
- การสงสัยในชีวิต เชน เกิดมาทําไม คนเราทําไมถึงมีความทุกข
- การบนเรื่องเบื่อชีวิต อยากตาย
- การฝากฝงลูกเมียแกคนอื่น
- การทําพินัยกรรมในเวลาที่ยังไมสมควร

2.
สัญญาณเตือนเหลานี้อยาถือเปนเรื่องลอเลน ควรเอาจริงและสงสัยวาเขาอาจจะคิดและ
มี แผนที่ จะกระทําจริงๆ
เมื่อสงสัยวาคนใกลตัวคิดอยากตาย ควรพูดคุยสอบถามเขาถึงเรื่องอารมณซึมเศรา ถามี
อารมณซึมเศรามากๆ ก็ควรถามตอไปถึงเรื่องความรูสึกตอตัวเอง ความรูสึกผิดหรือไรคา รูสึกเปน
ภาระแกผูอื่น รูสึกเบื่อชีวิตหรือไม ถามีความรูสึกเบื่อชีวิตดวยก็ควรถามตอไปวา ความรูสึกเบื่อ
ชีวิตนั้นมากจนคิดอยากตายหรือไม ถาคิดอยากตายคิดถึงขนาดฆาตัวตาย หรือ เคยวางแผนจะ
กระทําหรือไม และมีอะไรยับยั้งเขาเอาไวจนเขายังไมไดกระทําในขณะนี้
คนทั่วๆไปกลัววาการถามเรื่องการฆาตัวตาย จะเปนการกระตุนหรือชักนําใหผูนั้นคิด
กระทํา แตความจริงแลว การถามเรื่องการฆาตัวตาย จะชวยใหผูที่กําลังคิดจะทําอยูแลว ได
เปดเผยเรื่องอารมณซึมเศรา และเรื่องการคิดอยากตาย เมื่อเปดเผยแลวความรูสึกจะดีขึ้นจน ไม
ฆาตัวตาย สําหรับคนที่ไมไดคิดเรื่องนี้ไมเปนการกระตุนใหคิดหรือกระทําแตอยางใด การสอบถาม
กันเรื่องนี้ยังสื่อใหผูนั้นเกิดความรูสึกอบอุนใจ ที่มีคนสนใจเปนหวงใยเอื้ออาทร เกิดความรูสึกดีตอ
สังคมและการมีชีวิตอยูตอไป และเมื่อทราบวาใครกําลังคิดทํารายตัวเอง หรือซึมเศรามาก ๆ ควร
พยายามชักจูงใหเขาไดมาพบจิตแพทย เพื่อใหการวินิจฉัยและรักษา อยางถูกตอง การรักษา
ไดผลดีมาก บางคนหายเปนปกติกลับไปตอสูชีวิตตอไปได อารมณ ซึมเศรามากๆ มักเกิดจากโรค
ซึมเศรา ซึ่งเปนโรคทางอารมณชนิดหนึ่งรักษาใหหายไดดวยยา และการพูดคุยกัน ไมใชโรคจิตโรค
ประสาทที่นากลัวแตประการใด