1. AS GAITAS
Imos falar sobre un dos instrumentos máis
famosos: as gaitas.
Hai moitos tipos de gaitas espallados por
todo o mundo:
en Francia, Portugal, Marrocos, Alxeria,
Croacia, Eslovenia, Bulgaria, Turquía, Hungría,
Polonia, Serbia e España…
A continuación imos ver un tipo en particular:
as gaitas de Fol.
Estos tipos de gaitas son característicos
dunha zona moi concreta, Galicia, no
noroeste da Península Ibérica, en España.
Hai diversas clases de gaitas de fol, pero
todas elas comparten características comúns.
Todas as gaitas de fol galegas están
compostas por un “punteiro” con oito
pequenos buratos na parte dianteira e outros
tres buratos na parte posterior.
Estos serán cubertos ou destapados polo
músico para facer soar as notas musicais.
Posúe ademáis un instrumento para emitir
sons, composrto por dúas láminas de
madeira, denominada “palleta”.
A palleta está feita con laminas de cana
atadas cun fío a un pequeno tubo de metal.
Este tipo consta dalgúns dos diferentes tipos de roncos: un ronco ou roncón, unha ronqueta
e un chillón.
O ronco está sempre presente en todas as gaitas e mide aproximadamente entre sesenta e
oitenta centímetros.
Finalmente as gaitas teñen un soprete cunha boquilla pola cal o aire se introduce no fol.
2. TIPOS DE GAITAS DE FOL GALEGAS
A continuación, imos ver diferentes tipos de gaitas de fol de Galicia.
• Gaita Simple
Posúe unicamente un punteiro e un ronco. Este é o tipo máis antigo, aparecido no século XI.
Atópase por toda Galicia, parte de Portugal e nalgunhas zonas do resto de España
• A gaita de Barquín
Atopámola no sur de Galicia durante o século
XX sendo o único tipo de gaitas mecánica.
Esta gaita posúe dous roncos e un fol
mecánico composto por un gancho
metálico en forma de C, articulado por por
un fuelle e unha cadena metálica.
Nestas gaitas o aire introdúcese a través
dunha peza chamada “barquín”.
3. • Gaitas con Ronqueta
Estas gaitas posúen un punteiro e un ronco, denominado “ronquillo” de
aproximadamente vinte centímetros. É típica da comarca do Carballiño e do Ribeiro.
• Gaita de Catro Voces
Este é un dos tipos máis complexos de gaitas de fol debido a que posúe un punteiro, un
ronco e dúas ronquetas máis no medio do fol.
Aparece únicamente nas provincias galegas da Coruña e Lugo.
A característica principal destas gaitas son as dúas ronquetas en forma de Y e que unha delas
mide aproximadamente trinta e cinco centímetros e componse por dúas pezas.