http://kritiria.blogspot.gr/ Γλώσσα Γ΄. Επανάληψη 7ης ενότητας:΄΄Πολιτείες ντυμένες στα λευκά΄΄

1. Επιμέλεια : Χρήστος Χαρμπής
http://kritiria.blogspot.gr/
Γλώσσα Γ΄- Επανάληψη 7ης
Ενότητας:
΄΄Πολιτείες ντυμένες στα λευκά΄΄
 Θεωρία - Γραμματική
 Φύλλα εργασιών των μαθημάτων
 Επαναληπτικά
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.1

2. www.PageBorders.net
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Θεωρία - Γραμματική σελ.
Φύλλα εργασιών σελ.
Επαναληπτικά σελ.
3 - 37
38 - 93
94 - 127
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.2

3. Θεωρία - Γραμματική
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.3

4. Γραμματική και Συντακτικό Γ’ Δημοτικού ανά ενότητα - Παρασκευή Αντωνίου
24
ΕΕννόόττηητταα 55ηη
:: ««ΠΠοολλιιττεείίεεςς ννττυυμμέέννεεςς σστταα λλεευυκκάά!!»»
Παρελθοντικοί χρόνοι: Αόριστος-Παρατατικός......................................................24
Το ρήμα «είμαι» στον αόριστο και παρατατικό.......................................................25
Χρονικοί και Αιτιολογικοί σύνδεσμοι......................................................................26
Παραθετικά επιθέτων..............................................................................................26
Ελλειπτικές προτάσεις .............................................................................................27
Αρκτικόλεξα ............................................................................................................27
Οικογένειες λέξεων .................................................................................................9
Σύνθετες λέξεις........................................................................................................16
ΠΠααρρεελλθθοοννττιικκοοίί χχρρόόννοοιι
Ο χρόνος είναι στο μυαλό μας σαν μια ευθεία γραμμή:
Οι χρόνοι του ρήματος που δείχνουν ότι κάτι έγινε στο παρελθόν είναι ο
παρατατικός, ο αόριστος και ο υπερσυντέλικος. Εμείς εδώ θα μάθουμε τον αόριστο
και τον παρατατικό της ενεργητικής φωνής.
Παρατατικός Αόριστος
Τα ρήματα που είναι στον παρατατικό μας
δείχνουν τι γινόταν συνέχεια στο
παρελθόν.
Πχ: Τα παιδιά έπαιζαν ποδόσφαιρο
όλο το απόγευμα.
Κλίση:
εγώ έ-παιζ-α
εσύ έ-παιζ-ες
αυτός έ-παιζ-ε
εμείς παίζ-αμε
εσείς παίζ-ατε
αυτοί έ-παιζ-αν
Τα ρήματα που είναι στον αόριστο μας
δείχνουν τι έγινε για μια στιγμή στο
παρελθόν.
Πχ: Χτες χτύπησα το πόδι μου!
Κλίση:
εγώ -έπαιξ-α
εσύ έ-παιξ-ες
αυτός έ-παιξ-ε
εμείς παίξ-αμε
εσείς παίξ-ατε
αυτοί έ-παιξ-αν
Παρασκευή Αντωνίου
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.4

5. Γραμματική και Συντακτικό Γ’ Δημοτικού ανά ενότητα - Παρασκευή Αντωνίου
25
Βασικοί κανόνες ορθογραφίας:
1. Τα ρήματα που τελειώνουν σε –ώνω σχηματίζουν τον αόριστο σε –ωσα.
Πχ: μεγαλώνω  μεγάλωσα
2. Τα ρήματα που τελειώνουν σε –ιζω σχηματίζουν τον αόριστο σε –ισα.
Πχ: σκουπίζω  σκούπισα
3. Τα ρήματα που τονίζονται στην τελευταία συλλαβή (πχ: ρωτώ) σχηματίζουν
τον αόριστο σε –ήσα. Πχ: ρωτώ ρώτησα
Ανώμαλα ρήματα που πρέπει να προσέχω την ορθογραφία τους!
Ενεστώτας Αόριστος Ενεστώτας Αόριστος
ανεβαίνω
κατεβαίνω
μπαίνω
βγαίνω
πηγαίνω
έρχομαι
μένω
φεύγω
πλένω
βρίσκω
βλέπω
ανέβηκα
κατέβηκα
μπήκα
βγήκα
πήγα
ήρθα
έμεινα
έφυγα
έπλυνα
βρήκα
είδα
λέω
πίνω
παίρνω
τρώω
δακρύζω
αθροίζω
δανείζω
στέλνω
μεθώ
ντύνω
είπα
ήπια
πήρα
έφαγα
δάκρυσα
άθροισα
δάνεισα
έστειλα
μέθυσα
έντυσα
Το βοηθητικό ρήμα «είμαι» στον παρατατικό και στον αόριστο
κλίνεται με τον ίδιο τρόπο:
Παρατατικός και Αόριστος
εγώ ήμουν
εσύ ήσουν
αυτός ήταν
εμείς ήμαστε (ήμασταν)
εσείς ήσαστε (ήσασταν)
αυτοί ήταν
Παρασκευή Αντωνίου
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.5

6. Γραμματική και Συντακτικό Γ’ Δημοτικού ανά ενότητα - Παρασκευή Αντωνίου
26
ΧΧρροοννιικκοοίί κκααιι ααιιττιιοολλοογγιικκοοίί σσύύννδδεεσσμμοοιι
Οι μικρές άκλιτες λέξεις που μας βοηθούν να συνδέσουμε λέξεις ή προτάσεις μεταξύ
τους λέγονται σύνδεσμοι. Εμείς εδώ θα μάθουμε μερικούς αιτιολογικούς και
χρονικούς συνδέσμους.
Αιτιολογικοί σύνδεσμοι: γιατί, επειδή, αφού : τους χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε
να αιτιολογήσουμε, να εξηγήσουμε κάτι.
Πχ: Η μαμά με έβαλε τιμωρία, γιατί έσπασα το αγαπημένο της βάζο. (αιτιολογική
πρόταση)
Χρονικοί σύνδεσμοι: όταν, μόλις, καθώς, ενώ, πριν, προτού, όποτε : τους
χρησιμοποιήσουμε για να δείξουμε τη χρονική στιγμή που συμβαίνει κάτι, δηλαδή το
πότε.
Πχ: Έβαλε τα κλάματα όταν τη μάλωσα. (χρονική πρόταση)
ΠΠααρρααθθεεττιικκάά ΕΕππιιθθέέττωωνν
Ο Γιάννης είναι ψηλός.
Ο Γιάννης είναι ψηλότερος (ή πιο ψηλός) από τον Κώστα.
Ο Γιάννης είναι ο ψηλότερος (ή ο πιο ψηλός) από τους φίλους του.
Ο Γιάννης είναι ψηλότατος.
Στις παραπάνω προτάσεις όλα τα παιδιά έχουν ένα κοινό γνώρισμα: το ύψος. Δεν
είναι όμως όλα το ίδιο ψηλά. Κάθε παιδί έχει αυτό το γνώρισμα σε διαφορετικό
βαθμό σε σύγκριση με τα υπόλοιπα παιδιά. Για να δείξουμε τις διαφορές των παιδιών
ως προς το ύψος, χρησιμοποιούμε ξεχωριστούς τύπους του ίδιου επιθέτου. Οι τύποι
αυτοί ονομάζονται παραθετικά του επιθέτου. Οι βαθμοί του επιθέτου είναι τρεις: ο
θετικός, ο συγκριτικός και ο υπερθετικός. Ο συγκριτικός και ο υπερθετικός βαθμός
ενός επιθέτου ονομάζονται παραθετικά του επιθέτου.
ΘΘεεττιικκόόςς ΒΒααθθμμόόςς
Ο Γιάννης είναι ψηλός.
Το επίθετο «ψηλός» φανερώνει ότι ο Γιάννης έχει απλώς μια ιδιότητα, ένα
χαρακτηριστικό γνώρισμα (το ύψος), χωρίς να γίνεται σύγκριση με άλλο πρόσωπο.
Παρασκευή Αντωνίου
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.6

7. Γραμματική και Συντακτικό Γ’ Δημοτικού ανά ενότητα - Παρασκευή Αντωνίου
27
ΣΣυυγγκκρριιττιικκόόςς ΒΒααθθμμόόςς
Ο Γιάννης είναι ψηλότερος (ή πιο ψηλός) από τον Κώστα.
Το επίθετο «ψηλότερος (ή πιο ψηλός)» φανερώνει ότι ο Γιάννης έχει το γνώρισμα ή
την ιδιότητα του ύψους σε μεγαλύτερο βαθμό από τον Κώστα. Όταν λοιπόν
συγκρίνονται δύο ουσιαστικά και το επίθετο φανερώνει ότι το ένα από αυτά έχει μια
ιδιότητα σε μεγαλύτερο βαθμό από το άλλο, λέγεται επίθετο συγκριτικού βαθμού.
ΥΥππεερρθθεεττιικκόόςς ββααθθμμόόςς
Ο Γιάννης είναι ο ψηλότερος (ή ο πιο ψηλός) από τους φίλους του. / Ο Γιάννης είναι
ψηλότατος.
Οι τύποι «ο ψηλότερος (ή ο πιο ψηλός)», «ψηλότατος» φανερώνουν ότι ο Γιάννης
έχει μια ιδιότητα, το ύψος, σε πολύ μεγάλο βαθμό ή στο μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση
με τους φίλους του. Όταν λοιπόν το επίθετο φανερώνει ότι ένα ουσιαστικό έχει ένα
γνώρισμα στον πιο μεγάλο βαθμό, λέγεται επίθετο υπερθετικού βαθμού.
Σχηματισμός παραθετικών
Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός
ωραιότερος ωραιότατος
πιο ωραίος ο ωραιότερος
ωραίος
ο πιο ωραίος
βαθύτερος βαθύτατος
πιο βαθύς ο βαθύτερος
βαθύς
ο πιο βαθύς
σαφέστερος σαφέστατος
πιο σαφής ο σαφέστερος
σαφής
ο πιο σαφής
ΕΕλλλλεειιππττιικκέέςς ππρροοττάάσσεειιςς
Ελλειπτικές προτάσεις λέγονται οι προτάσεις από τις οποίες παραλείπονται τα
ρήματα επειδή εννοούνται εύκολα.
Πχ: Εύκολα τα θέματα του διαγωνίσματος! (λείπει το ρήμα «ήταν»)
Ώρα καλή! (λείπει το ρήμα «να έχετε»)
Παρασκευή Αντωνίου
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.7

8. Γραμματική και Συντακτικό Γ’ Δημοτικού ανά ενότητα - Παρασκευή Αντωνίου
28
ΑΑρρκκττιικκόόλλεεξξαα
Πολλές φορές όταν μιλάμε ή γράφουμε για οργανώσεις, υπηρεσίες, οργανισμούς,
ιδρύματα, εταιρείες, επιχειρήσεις κ.ά., δε γράφουμε τις ονομασίες τους ολόκληρες,
αλλά χρησιμοποιούμε για συντομία μόνο τα αρχικά τους γράμματα.
πχ: Ο.Η.Ε. : Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών
ΕΛ.ΤΑ. : Ελληνικά Ταχυδρομεία
Ν.Ε.Τ. : Νέα Ελληνική Τηλεόραση
Ε.Μ.Υ. : Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία
Μετά τα αρχικά γράμματα βάζουμε τελεία.
Παρασκευή Αντωνίου
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.8

9. 56
Ασκήσεις
1. Να βάλεις τελικό –ν όπου χρειάζεται.
α) το… κύκνο β) τη… κλωστή γ) ένα… χάρακα
δ) το… ήχο ε) ένα… κλόουν στ) το… ξυλουργό
2. Να βάλεις τελικό –ν όπου χρειάζεται.
α) Μη… τρέχεις γιατί θα χτυπήσεις.
β) Τη… φώναξα για να γνωρίσει τη… Ελένη.
γ) Έλα να δεις το… κήπο, εγώ το… κλάδεψα και το… στόλισα για το πάρτι.
δ) Το… φίλο σου το… Ανέστη το… έχεις καλέσει στη γιορτή;
ε) ∆ε… έχω να σου δώσω άλλα χρήµατα, γι’ αυτό µη… µου ζητάς.
ΗΗΗ πππόόόλλληηη χχχάάάθθθηηηκκκεεε σσστττοοο χχχιιιόόόνννιιι
Ο αόριστος και ο παρατατικός στην ενεργητική φωνή
Οι χρόνοι του ρήµατος που φανερώνουν ότι κάτι έχει γίνει στο παρελθόν
λέγονται παρελθοντικοί και είναι ο παρατατικός, ο αόριστος και ο
υπερσυντέλικος.
Τα ρήµατα που µας δείχνουν τι έγινε στο παρελθόν σε µια στιγµή λέµε ότι
είναι σε χρόνο αόριστο.
π.χ. Χτες τα παιδιά έπαιξαν ποδόσφαιρο.
Χτύπησε το πόδι του στο τραπέζι.
Τα ρήµατα που µας δείχνουν τι γίνονταν στο παρελθόν συνέχεια λέµε ότι
είναι σε χρόνο παρατατικό.
π.χ. Τα παιδιά έπαιζαν ποδόσφαιρο όλο το απόγευµα.
Χτες έγραφα τις ασκήσεις των αγγλικών.
mgavala
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.9

10. 57
Παρατατικός Αόριστος
εγώ έ – παι - ζα έ – παι - ξα
εσύ έ – παι - ζες έ – παι - ξες
αυτός, αυτή, αυτό έ – παι - ζε έ – παι - ξε
εµείς παίζα - µε παίξα - µε
εσείς παίζα - τε παίζα - τε
αυτοί, αυτές, αυτά έ – παι - ζαν έ – παι - ζαν
Τι να προσέξω στην ορθογραφία!!!
Τα ρήµατα που τελειώνουν σε –ώνω σχηµατίζουν τον
αόριστο σε – ώσα.
π.χ. µεγαλώνω – µεγάλωσα
Τα ρήµατα που τελειώνουν σε –ίζω σχηµατίζουν αόριστο
µε ι.
π.χ. ποτίζω – πότισα
Ε ξ α ι ρ ο ύ ν τ α ι τα: αθροίζω – άθροισα, δανείζω – δάνεισα, δακρύζω –
δάκρυσα κλπ.
Τα ρήµατα που τελειώνουν σε –ήνω, -ύνω, και –είνω σχηµατίζουν
αόριστο σε –ησα, -υσα και –εισα.
π.χ. αφήνω – άφησα
στήνω – έστησα
ντύνω – έντυσα
χύνω – έχυσα
κλείνω – έκλεισα
Τα ρήµατα που τονίζονται στην λήγουσα σχηµατίζουν αόριστο σε –ήσα.
π.χ. ρωτώ – ρώτησα, συναντώ – συνάντησα
Ε ξ α ι ρ ο ύ ν τ α ι τα: µεθώ – µέθυσα και µηνώ – µήνυσα
Τα ρήµατα που τελειώνουν σε -αίνω σχηµατίζουν αόριστο σε :
-υνα : π.χ. ακριβαίνω – ακρίβυνα
-ηκα: π.χ. ανεβαίνω – ανέβηκα
mgavala
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.10

11. 58
-ησα: π.χ. βλασταίνω – βλάστησα
Τα ρήµατα που έχουν στο θέµα τους δύο λ στον αόριστο γράφονται µε ένα
λ.
π.χ. σφάλλω – έσφαλα, καταβάλλω – κατέβαλα
Τα ρήµατα που τελειώνουν σε –έλνω και –έρνω σχηµατίζουν τον αόριστο
σε –ειλα και –ειρα.
π.χ. στέλνω – έστειλα, γέρνω – έγειρα
Ε ξ α ι ρ ε ί τ α ι το σέρνω – έσυρα
Σχηµατισµός αορίστου ανώµαλων ρηµάτων
Ενεστώτας Αόριστος
ανεβαίνω ανέβηκα
κατεβαίνω κατέβηκα
µπαίνω µπήκα
βγαίνω βγήκα
πηγαίνω πήγα
έρχοµαι ήρθα
µένω έµεινα
φεύγω έφυγα
πλένω έπλυνα
βρίσκω βρήκα
βλέπω είδα
λέω είπα
πίνω ήπια
παίρνω πήρα
τρώω έφαγα
mgavala
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.11

12. 59
Ασκήσεις
1. Να γράψεις τα παρακάτω ρήµατα στον παρατατικό και τον αόριστο.
Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστος
α) τρέχω …………………………………….. ……………………………………
β) πιάνεις …………………………………….. ……………………………………
γ) τρώτε …………………………………….. ……………………………………
δ) σκουπίζουν …………………………………….. ……………………………………
ε) κατεβαίνουµε …………………………………….. ……………………………………
στ) στρώνει …………………………………….. ……………………………………
2. Να γράψεις τις παρακάτω προτάσεις στον παρατατικό και τον αόριστο.
α) Η Μαρία ζωγραφίζει ένα λουλούδι.
……………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………….
β) Τα παιδιά διαβάζουν το µάθηµα.
……………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………….
ΗΗΗ πππόόόλλληηη χχχάάάθθθηηηκκκεεε σσστττοοο χχχιιιόόόνννιιι (((σσσυυυνννέέέχχχεεειιιααα)))
Σύνθετες λέξεις βλέπε σελ. 25 και σελ. 53
Οικογένειες λέξεων βλέπε σελ. 19
Υποτακτική σύνδεση µε χρονικούς και αιτιολογικούς συνδέσµους
Οι µικρές άκλιτες λέξεις που µας βοηθούν να συνδέσουµε λέξεις ή προτάσεις
µεταξύ τους λέγονται σύνδεσµοι.
Ανάλογα µε το σύνδεσµο που εισάγεται µια πρόταση, µπορούµε να
προσδιορίσουµε το είδος της πρότασης.
Οι αιτιολογικοί σύνδεσµοι γιατί, επειδή, αφού, εισάγουν αιτιολογικές
προτάσεις (προτάσεις που αιτιολογούν, δικαιολογούν), ενώ οι χρονικοί
σύνδεσµοι όταν, µόλις, καθώς, ενώ, πριν, προτού, όποτε κ. ά. εισάγουν
χρονικές προτάσεις.
mgavala
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.12

13. 60
Πριν από τους αιτιολογικούς και χρονικούς συνδέσµους
βάζουµε κόµµα.
Ασκήσεις
1. Να συµπληρώσεις τα κενά των προτάσεων µε το σύνδεσµο γιατί ή
επειδή.
α) ∆ε µου εξήγησες …………………………. το κάνουµε αυτό.
β) Μα …………………………. θυµώνεις και φωνάζεις;
γ) …………………………. βιάζοµαι, µάζεψε εσύ τα υπόλοιπα πράγµατα.
2. Να συµπληρώσεις τα κενά των προτάσεων µε το σύνδεσµο µόλις ή
όταν.
α) Θα σου πω, …………………………. έρθω σπίτι.
β) …………………………. που το πρόλαβα το λεωφορείο.
γ) …………………………. άρχισε ο αγώνας, έπιασε βροχή.
3. Να συνδέσεις τις παρακάτω προτάσεις µε τον κατάλληλο αιτιολογικό ή
χρονικό σύνδεσµο.
α) Το µωρό έκλαιγε. Πεινούσε.
…………………………………………………………………………………………………………………..
β) Μπαίνω στο σπίτι. Κλειδώνω την πόρτα.
…………………………………………………………………………………………………………………..
γ) Ο Σάκης θύµωσε. Του µίλησα άσχηµα.
…………………………………………………………………………………………………………………..
ΤΤΤόόόσσσοοο χχχιιιόόόνννιιι δδδεεεννν ξξξααανννάάάγγγιιινννεεε!!!
Τα παραθετικά των επιθέτων
Ο Γιάννης είναι ψηλός .
Ο Γιάννης είναι ψηλότερος (ή πιο ψηλός) από τον Κώστα.
Ο Γιάννης είναι ο ψηλότερος (ή ο πιο ψηλός) από τους φίλους του.
mgavala
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.13

14. 61
Ο Γιάννης είναι ψηλότατος ( ή ο πιο ψηλός).
Στις παραπάνω προτάσεις όλα τα παιδιά έχουν ένα κοινό γνώρισµα: το ύψος.
∆εν είναι όµως όλα το ίδιο ψηλά. Κάθε παιδί έχει αυτό το γνώρισµα σε
διαφορετικό βαθµό σε σύγκριση µε τα υπόλοιπα παιδιά. Για να δείξουµε τις
διαφορές των παιδιών ως προς το ύψος, χρησιµοποιούµε ξεχωριστούς τύπους
του ίδιου επιθέτου. Οι τύποι αυτοί ονοµάζονται βαθµοί του επιθέτου.
Οι βαθµοί του επιθέτου είναι τρεις: ο θετικός, ο συγκριτικός και ο
υπερθετικός. Ο συγκριτικός και ο υπερθετικός βαθµός του επιθέτου
ονοµάζονται παραθετικά.
Θετικός βαθµός
Ο Γιάννης είναι ψηλός.
Το επίθετο ψηλός φανερώνει ότι ο Γιάννης έχει απλώς µια ιδιότητα, ένα
χαρακτηριστικό γνώρισµα (το ύψος), χωρίς να γίνεται σύγκριση µε άλλο
πρόσωπο. Όταν λοιπόν το επίθετο φανερώνει πως ένα ουσιαστικό έχει ένα
γνώρισµα, λέγεται επίθετο θετικού βαθµού.
π.χ. Το φαγητό είναι νόστιµο.
Το σπίτι είναι µικρό.
Συγκριτικός βαθµός
Ο Γιάννης είναι ψηλότερος (ή πιο ψηλός) από τον Κώστα.
Το επίθετο ψηλότερος ( ή πιο ψηλός) φανερώνει ότι ο Γιάννης έχει το
γνώρισµα ή την ιδιότητα του ύψους σε µεγαλύτερο βαθµό από τον Κώστα.
Όταν λοιπόν συγκρίνονται δύο ουσιαστικά και το επίθετο φανερώνει ότι ένα
από αυτά έχει µια ιδιότητα σε µεγαλύτερο βαθµό από το άλλο, λέγεται επίθετο
συγκριτικού βαθµού.
π.χ. Το φαγητό µου είναι νοστιµότερο από το δικό σου.
Το σπίτι του είναι µικρότερο από το δικό µου.
Υπερθετικός βαθµός
Ο Γιάννης είναι ο ψηλότερος (ή ο πιο ψηλός) από τους φίλους του.
Ο Γιάννης είναι ψηλότατος (ή πολύ ψηλός).
Οι τύποι του επιθέτου ψηλός φανερώνουν ότι ο Γιάννης έχει µια ιδιότητα,
το ύψος, σε πολύ µεγάλο βαθµό ή στο µεγαλύτερο βαθµό σε σύγκριση µε τους
mgavala
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.14

15. 62
φίλους του. Όταν λοιπόν το επίθετο φανερώνει ότι ένα ουσιαστικό έχει ένα
γνώρισµα στον πιο µεγάλο βαθµό, λέγεται επίθετο υπερθετικού βαθµού.
∆εν πρέπει να χρησιµοποιούµε το επίρρηµα πιο µαζί µε την
κατάληξη – ότερος, -ότερη, -ότερο. Είναι λάθος να λέµε:
πιο ψηλότερος, πιο ψηλότερη, πιο ψηλότερο. Το επίρρηµα
πιο συνοδεύεται µόνο από επίθετο θετικού βαθµού.
Ασκήσεις
1. Να γράψεις τα επίθετα στους άλλους δύο τύπους.
θετικός βαθµός συγκριτικός βαθµός υπερθετικός βαθµός
χαµηλό ………………………………. ……………………………….
………………………………. πιο δροσερή ……………………………….
………………………………. ………………………………. νεότατος
2. Να συµπληρώσεις τα κενά των προτάσεων βάζοντας τα επίθετα των
παρενθέσεων στον κατάλληλο βαθµός.
α) Το δωµάτιό µου είναι …………………………………………………………….. (µικρό) από το
δικό σου.
β) Οι νύχτες του χειµώνα είναι ……………………………………………………………..
(σκοτεινές) από τις νύχτες του καλοκαιριού.
γ) Η χθεσινή µέρα ήταν …………………………………………………………….. (ζεστή) από τη
σηµερινή.
δ) Το φαγητό ήταν …………………………………………………………….. (νόστιµο).
Αρκτικόλεξα
Πολλές φορές, όταν µιλάµε ή γραφούµε για οργανώσεις, υπηρεσίες,
οργανισµούς, ιδρύµατα, εταιρείες, επιχειρήσεις κ.ά., δε γράφουµε τις ονοµασίες
ολόκληρες, αλλά χρησιµοποιούµε για συντοµία µόνο τα αρχικά γράµµατά τους.
Μετά τα αρχικά γράµµατα βάζουµε τελεία.
π.χ. Ο.Η.Ε : Οργανισµός Ηνωµένων Εθνών
mgavala
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.15

16. 63
Ασκήσεις
1. Να αντιστοιχίσεις τα παρακάτω αρκτικόλεξα µε τη σηµασία τους.
Ο.Τ.Ε. Οργανισµός Σιδηροδρόµων Ελλάδος
Ε.Μ.Υ. Ίδρυµα Κοινωνικών Ασφαλίσεων
Ι.Κ.Α. Οργανισµός Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος
Ε.Μ.Π. ∆ιεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης
Ο.Σ.Ε. Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία
∆.Ε.Θ. Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
2. Να γράψεις ολόκληρη τη σηµασία των παρακάτω αρκτικόλεξων.
α) Α.Ε.Ι. ………...……………………………………………………………………………
β) ΕΛ.ΤΑ. ………...……………………………………………………………………………
γ) Τ.Ε.Ι. ………...……………………………………………………………………………
δ) Η.Π.Α. ………...……………………………………………………………………………
Ελλειπτικές προτάσεις
Ελλειπτικές προτάσεις λέγονται οι προτάσεις από τις οποίες λείπουν ένας ή
περισσότεροι όροι ή προσδιορισµοί επειδή εννοούνται εύκολα.
Οι όροι που µπορεί να λείπουν είναι το ρήµα, το υποκείµενο ή το
αντικείµενο, κατηγορούµενο.
π.χ. Έµεινα µόνος µου. (λείπει το υποκείµενο εγώ)
Εύκολα τα θέµατα των µαθηµατικών. (λείπει το ρήµα ήταν)
Ασκήσεις
1. Να γράψεις τον όρο που λείπε στις παρακάτω ελλειπτικές προτάσεις.
α) Συµφωνείς µαζί µου; εσύ
β) Ώρα για ύπνο. ………………………………………….
γ) Καλό ταξίδι! ………………………………………….
δ) ∆ε θα έρθω τελικά. ………………………………………….
2. Να ξαναγράψεις τις παρακάτω προτάσεις παραλείποντας το ρήµα.
α) Είναι καιρός για δουλειά. ………………………………………….
β) Περάσαµε απαίσια ………………………………………….
mgavala
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.16

17. «Η πόλη χάθηκε στο χιόνι»
Σταματία Ντεμογιάννη tritakia1.blogspot.com
Σταματία Ντεμογιάννη
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.17

18. Ρήματα
Ρήματα λέγονται οι λέξεις που φανερώνουν πως ένα
πρόσωπο, ζώο ή πράγμα κάνει κάτι, ή παθαίνει κάτι
ή βρίσκεται σε μια κατάσταση.
Ο Κώστας τρέχει. (Η λέξη τρέχει φανερώνει πως ο
Κώστας κάνει κάτι).
Το δάσος καίγεται. (Η λέξη καίγεται φανερώνει πως
το δάσος κάτι έπαθε).
Η μαμά κοιμάται. ( Η λέξη κοιμάται φανερώνει πως η
μαμά βρίσκεται σε μια κατάσταση).
Σταματία Ντεμογιάννη
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.18

19. Αριθμοί και πρόσωπα του ρήματος
Τα ρήματα έχουν δύο αριθμούς :
 τον ενικό και
 τον πληθυντικό αριθμό
Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός
εγώ παίζω εμείς παίζουμε
εσύ παίζεις εσείς παίζετε
αυτός-η-ο παίζει αυτοί-ες-α παίζουν
Τα πρόσωπα του ρήματος είναι τρία, όσα είναι τα πρόσωπα του λόγου.
 το πρώτο πρόσωπο: εγώ –εμείς
 το δεύτερο πρόσωπο: εσύ-εσείς
 το τρίτο πρόσωπο: αυτός –αυτοί
Σταματία Ντεμογιάννη
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.19

20. Οι χρόνοι του ρήματος
• Ο χρόνος μας βοηθά να βάζουμε σε σειρά
τα πράγματα στο μυαλό μας ώστε να τα
θυμόμαστε και να τα χρησιμοποιούμε
σωστά.
• Ο χρόνος αναφέρεται στο παρελθόν το
παρόν και το μέλλον.
Παρελθόν Παρόν Μέλλον
………………………………………………………………..Ι…………………………………………………………
Σταματία Ντεμογιάννη
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.20

21. ΧΡΟΝΟΙ ΡΗΜΑΤΩΝ
Οι χρόνοι είναι 3 ειδών:
 παροντικοί(χρόνοι που φανερώνουν το παρόν)
 παρελθοντικοί (χρόνοι που φανερώνουν το παρελθόν)
 μελλοντικοί (χρόνοι που φανερώνουν το μέλλον)
Σταματία Ντεμογιάννη
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.21

22. ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΠΑΡΟΝ ΜΕΛΛΟΝ
Ο άνθρωπος
μαγείρευε στη φωτιά.
Η μητέρα
μαγειρεύει στην
κουζίνα.
Ένα ρομπότ
θα μαγειρεύει
το φαγητό στα
εγγόνια μας.
Σταματία Ντεμογιάννη
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.22

23. Υπογραμμίζω τα ρήματα.
Απαντώ: Πότε έγιναν όλα αυτά;
Ο Μαρκοβάλντο πήγε στη δουλειά του με τα
πόδια.
Καθώς περπατούσε, άνοιγε ο ίδιος το δρόμο του.
Ο Μαρκοβάλντο βούλιαζε στο χιόνι.
Σταματία Ντεμογιάννη
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.23

24. Ο Μαρκοβάλντο είναι ο ίδιος αφηγητής. Βγαίνει από το σπίτι
και μιλάει για όλα όσα βλέπει και κάνει εκείνη τη στιγμή.
Υπογραμμίζω τα ρήματα.
Απαντώ: Πότε γίνονται όλα αυτά;
«Πηγαίνω στη δουλειά μου με τα πόδια.
Καθώς περπατώ, ανοίγω ο ίδιος το δρόμο μου
Βουλιάζω στο χιόνι».
Σταματία Ντεμογιάννη
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.24

25. Η χιονόπτωση συνεχίζεται και ο Μαρκοβάλντο σκέφτεται τις
επόμενες ημέρες.
Υπογραμμίζω τα ρήματα.
Απαντώ: Πότε θα γίνουν όλα αυτά;
«Θα πηγαίνω στη δουλειά μου με τα πόδια.
Καθώς θα περπατώ, θα ανοίγω ο ίδιος το δρόμο μου.
Θα βουλιάζω στο χιόνι».
Σταματία Ντεμογιάννη
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.25

26. ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
Τα ρήματα μας δείχνουν κάτι που γίνεται
τώρα ή κάτι που επαναλαμβάνεται.
Τρέχω να προλάβω το λεωφορείο.(γίνεται τώρα)
Κάθε πρωί ξυπνώ στις εφτά ακριβώς.
(επαναλαμβάνεται κάθε μέρα)
Σταματία Ντεμογιάννη
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.26

27. ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
Τα ρήματα μας δείχνουν ότι κάτι έγινε στο
παρελθόν και είχε διάρκεια, πολύ ώρα
ή γινόταν σε επανάληψη.
Χτες το απόγευμα διάβαζα. (διάβαζα
πολλές ώρες)
Το καλοκαίρι ξυπνούσα στις 10 ακριβώς.
(ξυπνούσα όλο το καλοκαίρι)
Σταματία Ντεμογιάννη
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.27

28. ΑΟΡΙΣΤΟΣ
Τα ρήματα μας δείχνουν ότι κάτι έγινε στο
παρελθόν σε μια στιγμή και τελείωσε.
Έγραψα υπέροχα στο επαναληπτικό.
(έγραψα για λίγη ώρα και τελείωσα)
Σταματία Ντεμογιάννη
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.28

29. Πολιτείες ντυμένες στα λευκά
Όνομα: ______________
Ημερομηνία: _____________
Ασκήσεις
1. Συμπλήρωσε τον πίνακα
Ενεστώτας
(τώρα)
Παρατατικός
(χθες συνέχεια)
Αόριστος
(χθες για μία φορά)
ζωγράφιζε
έπαιζε
ξυπνήσαμε
κοιτάζουμε
βοηθάς
2. Ο Μαρκοβάλντο έκανε χθες τα ίδια πράγματα που κάνει σήμερα!
Βάλε τα ρήματα σε χρόνο Αόριστο.
Ενεστώτας
Σήμερα
Αόριστος
Χθες
για μία φορά
σκουπίζει
συναντά
μπαίνει
δανείζει
στέλνει
φεύγει
λέει
αθροίζει
πλένει
Μπακαλάκη Μαρία
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.29

30. Ενεστώτας: Τα ρήματα μας δείχνουν
κάτι που γίνεται τώρα
εξακολουθητικά π.χ. Τρέχω να
προλάβω το σχολικό. Ή κάτι που
επαναλαμβάνεται π.χ. Κάθε πρωί
ξυπνώ στις έξι ακριβώς.
Αόριστος: Τα ρήματα μας δείχνουν
κάτι έγινε στο παρελθόν σε μια
στιγμή και τέλειωσε π.χ. Ξύπνησα η
ώρα έξι ακριβώς.
Παρατατικός: Τα ρήματα μας
δείχνουν τι γινόταν στο παρελθόν εξακολουθητικά π.χ. Χτες το
απόγευμα διάβαζα. Ή τι γινόταν στο παρελθόν σε επανάληψη π.χ.
Το καλοκαίρι ξυπνούσα στις 10 ακριβώς.
1. Κλίνω το ρήμα γράφω. (Θα με βοηθήσει η σελίδα 13 του βιβλίου
μου).
Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστος
Ενικός αριθμός
Εγώ γράφω έγραφα έγραψα
εσύ
Αυτός –ή –ό
Πληθυντικός αριθμός
Εμείς
Εσείς
Αυτοί –ές -ά
Χριστιάνα Μιχαήλ-Σάββα
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.30

31. 2. Συμπληρώνω το πιο κάτω κείμενο με το ρήμα τρέχω, κάνοντας τις
απαραίτητες αλλαγές.
/ Το καλοκαίρι __________ κάθε απόγευμα ένα χιλιόμετρο.
/ Χθες το πρωί άργησα να ξυπνήσω. ______________ όσο πιο γρήγορα
μπορούσα για να πάω στην ώρα μου στο σχολείο.
/ Κάθε μέρα ________________ 10 φορές το γύρο του γηπέδου, για να
κρατιέμαι σε φόρμα.
/ Η Νικολέττα είναι πολύ γρήγορη. _______________ σαν τον άνεμο.
/ Η κυρία Μαρίκα _______________ από το ένα σπίτι στο άλλο για να
μεγαλώσει τα παιδιά της.
/ Την Κυριακή ο Μανώλης έβαλε τα δυνατά του κι __________________
όσο πιο γρήγορα μπορούσε.
/ Όταν ήμασταν μικροί, ο Θωμάς δεν καθόταν ούτε για ένα λεπτό.
__________ για να πάει από το ένα μέρος στο άλλο.
3. Συμπληρώνω τα κενά προσέχοντας την ορθογραφία των ρημάτων.
Ενεστώτας Αόριστος Παρατατικός
(στο παρόν) (στο παρελθόν (στο παρελθόν
σε μια στιγμή εξακολουθητικά)
παίζω  _______________  _______________
γράφω  _______________  _______________
γελώ  _______________  _______________
τραγουδώ  _______________  _______________
μαγειρεύω  _______________  _______________
ζωγραφίζω  _______________  _______________
σηκώνω  _______________  _______________
κρυώνω  _______________  _______________
ξεσκονίζω  _______________  _______________
μιλώ  _______________  _______________
ρωτώ  _______________  _______________
τρώω  _______________  _______________
Χριστιάνα Μιχαήλ-Σάββα
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.31

32. Συμπληρώνω
Ενεστώτας: Η Εύα ποτίζει τα λουλούδια.
Παρατατικός: Η Εύα …………………………………………… τα λουλούδια.
Αόριστος: Η Εύα …………………………………………… τα λουλούδι
Ενεστώτας: Τα παιδιά γράφουν στο τετράδιο.
Παρατατικός: Τα παιδιά ………………………… στο τετράδιο.
Αόριστος: Τα παιδιά ………………………… στο τετράδιο.
Ενεστώτας: Ο Στέλιος κι ο Νικόλας διαβάζουν το μάθημα.
Παρατατικός: Ο Στέλιος κι ο Νικόλας ……………………… το μάθημα.
Αόριστος: Ο Στέλιος κι ο Νικόλας ……………………… το μάθημα.
Ενεστώτας: Τα παιδιά σβήνουν τη φωτιά.
Παρατατικός: Τα παιδιά ………………………….τη φωτιά.
Αόριστος: Τα παιδιά ………………………….τη φωτιά.
Ενεστώτας: Η δασκάλα χαμογελάει στους μαθητές.
Παρατατικός: Η δασκάλα ……………………………. στους μαθητές
Αόριστος: Η δασκάλα ………………………………… στους μαθητές
Ενεστώτας: Κλειδώνουμε την πόρτα και ασφαλίζουμε το σπίτι.
Παρατατικός …………………… την πόρτα και ……………………………το σπίτι.
Αόριστος: …………………… την πόρτα και ……………………………… το σπίτι.
Συμπληρώνω
Ενεστώτας: Η Εύα ποτίζει τα λουλούδια.
Παρατατικός: Η Εύα …………………………………………… τα λουλούδια.
Αόριστος: Η Εύα …………………………………………… τα λουλούδι
Ενεστώτας: Τα παιδιά γράφουν στο τετράδιο.
Παρατατικός: Τα παιδιά ………………………… στο τετράδιο.
Αόριστος: Τα παιδιά ………………………… στο τετράδιο.
Ενεστώτας: Ο Στέλιος κι ο Νικόλας διαβάζουν το μάθημα.
Παρατατικός: Ο Στέλιος κι ο Νικόλας ……………………… το μάθημα.
Αόριστος: Ο Στέλιος κι ο Νικόλας ……………………… το μάθημα.
Ενεστώτας: Τα παιδιά σβήνουν τη φωτιά.
Παρατατικός: Τα παιδιά ………………………….τη φωτιά.
Αόριστος: Τα παιδιά ………………………….τη φωτιά.
Ενεστώτας: Η δασκάλα χαμογελάει στους μαθητές.
Παρατατικός: Η δασκάλα ……………………………. στους μαθητές
Αόριστος: Η δασκάλα ………………………………… στους μαθητές
Ενεστώτας: Κλειδώνουμε την πόρτα και ασφαλίζουμε το σπίτι.
Παρατατικός …………………… την πόρτα και ……………………………το σπίτι.
Αόριστος: …………………… την πόρτα και ……………………………… το σπίτι.
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
γίνεται τώρα
(παρόν)
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
γινόταν πριν
συνέχεια (παρελθόν)
ΑΟΡΙΣΤΟΣ
έγινε πριν για μια στιγμή
(παρελθόν)
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
γίνεται τώρα
(παρόν)
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
γινόταν πριν
συνέχεια (παρελθόν)
ΑΟΡΙΣΤΟΣ
έγινε πριν για μια στιγμή
(παρελθόν) Καλεντάκη Αθανασία
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.32

33. Όνομα: _______________________________________________________________________
Κλίνω τα παρακάτω ρήματα
Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστος Εξακολουθητικός
Μέλλοντας
Στιγμιαίος
Μέλλοντας
Εγώ ανοίγω άνοιγα άνοιξα θα ανοίγω θα ανοίξω
Εσύ
Αυτός,ή,ό
Εμείς
Εσείς
Αυτοί,ές,ά
Εγώ ψαρεύω ψάρε ψάρε θα θα
Εσύ
Αυτός,ή,ό
Εμείς
Εσείς
Αυτοί,ές,ά
blackjack
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.33

34. Συμπληρώνω τα ρήματα στο κατάλληλο πρόσωπο και χρόνο.
Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστος Εξακολουθητικός Μέλλοντας Στιγμιαίος Μέλλοντας
τρέχεις έτρεχες έτρεξες θα τρέχεις θα τρέξεις
άλλαζα
ταξίδεψε
θα ανάβουν
θα κοιτάξουμε
μαθαίνετε
έχτισε
φώναξα
θα φοράμε
θα φτιάξετε
μαγειρεύουν
σκεπάζατε
τραγούδησα
θα ανεβαίνουμε
θα κολυμπήσετε
ψάχνουν
άκουγες
blackjack
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.34

35. Ρήματα που πρέπει να προσέχω την ορθογραφία τους
Συμπληρώνω στον Αόριστο
Χτες δεν ……………….(πηγαίνω) σχολείο.
………….(είμαι) άρρωστος και ………………………(έρχομαι) ο
γιατρός σπίτι.
Μου ………… (λέω) να …………………….(μένω) τρεις μέρες στο
κρεβάτι και έτσι δεν ………………..(βλέπω) τους συμμαθητές μου.
Η μαμά μου ……………. (φτιάχνω) γάλα. Στην αρχή δεν ήθελα,
αλλά τελικά …………… (πίνω) δύο ποτήρια.
Ρήματα που πρέπει να προσέχω την ορθογραφία τους
Συμπληρώνω στον Αόριστο
Χτες δεν ……………….(πηγαίνω) σχολείο.
………….(είμαι) άρρωστος και ………………………(έρχομαι) ο
γιατρός σπίτι.
Μου ………… (λέω) να …………………….(μένω) τρεις μέρες στο
κρεβάτι και έτσι δεν ………………..(βλέπω) τους συμμαθητές μου.
Η μαμά μου ……………. (φτιάχνω) γάλα. Στην αρχή δεν ήθελα,
αλλά τελικά …………… (πίνω) δύο ποτήρια.
Ενεστώτας Αόριστος Ενεστώτας Αόριστος
ανεβαίνω
κατεβαίνω
μπαίνω
βγαίνω
πηγαίνω
έρχομαι
μένω
φεύγω
πλένω
βρίσκω
βλέπω
ανέβηκα
κατέβηκα
μπήκα
βγήκα
πήγα
ήρθα
έμεινα
έφυγα
έπλυνα
βρήκα
είδα
λέω
πίνω
παίρνω
τρώω
δακρύζω
αθροίζω
δανείζω
στέλνω
μεθώ
ντύνω
είπα
ήπια
πήρα
έφαγα
δάκρυσα
άθροισα
δάνεισα
έστειλα
μέθυσα
έντυσα
Ενεστώτας Αόριστος Ενεστώτας Αόριστος
ανεβαίνω
κατεβαίνω
μπαίνω
βγαίνω
πηγαίνω
έρχομαι
μένω
φεύγω
πλένω
βρίσκω
βλέπω
ανέβηκα
κατέβηκα
μπήκα
βγήκα
πήγα
ήρθα
έμεινα
έφυγα
έπλυνα
βρήκα
είδα
λέω
πίνω
παίρνω
τρώω
δακρύζω
αθροίζω
δανείζω
στέλνω
μεθώ
ντύνω
είπα
ήπια
πήρα
έφαγα
δάκρυσα
άθροισα
δάνεισα
έστειλα
μέθυσα
έντυσα
Καλεντάκη Αθανασία
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.35

36. Οι βαθμοί του επιθέτου είναι 3.
Ποιοί είναι;
Ο θετικός βαθμός
Ο συγκριτικός βαθμός
Ο υπερθετικός βαθμός
Τι μας δείχνουν οι βαθμοί των επιθέτων.
Μας δείχνουν ότι κάτι γίνεται πιό πολύ.
Θετικός βαθμός ωραίος
Συγκριτικός βαθμός ωραιότερος = πιο ωραίος
Υπερθετικός βαθμός ωραιότατος = πάρα πολύ ωραίος
Eva-edu
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.36

37. Η μαμά με έβαλε τιμωρία, γιατί είπα ψέματα. (αιτιολογική πρόταση)
Έβαλε τα κλάματα, όταν τη μάλωσα. (χρονική πρόταση)
Να συμπληρώσεις τα κενά των προτάσεων με το σύνδεσμο γιατί ή επειδή:
Δε μου εξήγησες γιατί το κάνουμε αυτό.
………………… βιάζομαι, μάζεψε εσύ τα υπόλοιπα πράγματα.
Μα ……………… θυμώνεις και φωνάζεις;
……………………. δεν τα κατάφερε, έχει στεναχωρηθεί πολύ.
Έλα γρήγορα …………………. δεν μπορώ να περιμένω.
Να συμπληρώσεις τα κενά των προτάσεων με το σύνδεσμο μόλις ή όταν:
Θα σου πω, όταν έρθω στο σπίτι.
………………….. που πρόλαβα το λεωφορείο.
………………….. του το είπες, ήταν πια αργά.
………………….. άρχισε ο αγώνας, έπιασε βροχή.
Ήταν πολύ μικρή …………………. παντρεύτηκε.
Η μαμά με έβαλε τιμωρία, γιατί είπα ψέματα. (αιτιολογική πρόταση)
Έβαλε τα κλάματα, όταν τη μάλωσα. (χρονική πρόταση)
Να συμπληρώσεις τα κενά των προτάσεων με το σύνδεσμο γιατί ή επειδή:
Δε μου εξήγησες γιατί το κάνουμε αυτό.
………………… βιάζομαι, μάζεψε εσύ τα υπόλοιπα πράγματα.
Μα ……………… θυμώνεις και φωνάζεις;
……………………. δεν τα κατάφερε, έχει στεναχωρηθεί πολύ.
Έλα γρήγορα …………………. δεν μπορώ να περιμένω.
Να συμπληρώσεις τα κενά των προτάσεων με το σύνδεσμο μόλις ή όταν:
Θα σου πω, όταν έρθω στο σπίτι.
………………….. που πρόλαβα το λεωφορείο.
………………….. του το είπες, ήταν πια αργά.
………………….. άρχισε ο αγώνας, έπιασε βροχή.
Ήταν πολύ μικρή …………………. παντρεύτηκε.
Αιτιολογικοί σύνδεσμοι
Οι μικρές άκλιτες λέξεις που
μας βοηθούν να
συνδέσουμε λέξεις ή
προτάσεις μεταξύ τους για
να δείξουμε την αιτία.
γιατί, επειδή, αφού
Χρονικοί σύνδεσμοι
Οι μικρές άκλιτες λέξεις που
μας βοηθούν να συνδέσουμε
λέξεις ή προτάσεις μεταξύ για
να δείξουμε το χρόνο στον
οποίο γίνεται αυτό που λέμε.
όταν, μόλις, καθώς,
ενώ, πριν, προτού,
όποτε
Αιτιολογικοί σύνδεσμοι
Οι μικρές άκλιτες λέξεις που
μας βοηθούν να
συνδέσουμε λέξεις ή
προτάσεις μεταξύ τους για
να δείξουμε την αιτία.
γιατί, επειδή, αφού
Χρονικοί σύνδεσμοι
Οι μικρές άκλιτες λέξεις που
μας βοηθούν να συνδέσουμε
λέξεις ή προτάσεις μεταξύ για
να δείξουμε το χρόνο στον
οποίο γίνεται αυτό που λέμε.
όταν, μόλις, καθώς,
ενώ, πριν, προτού,
όποτε
Καλεντάκη Αθανασία
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.37

38. Φύλλα εργασιών
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.38

39. Η πόλη χάθηκε στο χιόνι
Αόριστος - Παρατατικός
Ενεστώτας: Τα ρήματα που βρίσκονται στον
Ενεστώτα μας δείχνουν κάτι που γίνεται τώρα
π.χ. Τρέχω να προλάβω το σχολικό.
ή κάτι που επαναλαμβάνεται.
π.χ. Κάθε πρωί ξυπνώ στις έξι ακριβώς.
Αόριστος: Τα ρήματα που βρίσκονται στον
Αόριστο μας δείχνουν ότι κάτι έγινε στο
παρελθόν σε μια στιγμή και τέλειωσε.
π.χ. Χτες τα παιδιά έπαιξαν ποδόσφαιρο.
Παρατατικός: Τα ρήματα που βρίσκονται στον
Παρατατικό μας δείχνουν ότι κάτι γινόταν στο
παρελθόν συνέχεια.
π.χ. Χτες το απόγευμα διάβαζα.
Πώς κλίνονται:
Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστος
εγώ παί - ζω έ – παι - ζα έ – παι - ξα
εσύ παί - ζεις έ – παι - ζες έ – παι - ξες
αυτός/ή/
ό
παί - ζει
έ – παι - ζε έ – παι - ξε
εμείς παί - ζουμε παίζα - με παίξα - με
εσείς παί - ζετε παίζα - τε παίξα - τε
αυτοί/ές
/ά
παί - ζουν
έ – παι - ζαν έ – παι - ξαν
ONOMA:_________________
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:____________
ΠΡΟΣΕΞΕ!!!
αρχίζω-άρχισα
ποτίζω-πότισα
φροντίζω-φρόντισα
ΠΡΟΣΕΞΕ!!!
απαντώ-απάντησα
αγαπώ-αγάπησα
τραγουδώ-τραγούδησα
Η τάξη της κυρίας ΓεωργίαςΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.39

40. Η πόλη χάθηκε στο χιόνι
1. Κλίνω το ρήμα γράφω και στους τρεις χρόνους.
Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστος
Ενικός αριθμός
Εγώ γράφω έγραφα έγραψα
εσύ
Αυτός –ή –ό
Πληθυντικός αριθμός
Εμείς
Εσείς
Αυτοί –ές -ά
2. Συμπληρώνω το πιο κάτω κείμενο με το ρήμα τρέχω, κάνοντας τις απαραίτητες
αλλαγές.
❀ Το καλοκαίρι __________ κάθε απόγευμα ένα χιλιόμετρο.
❀ Χθες το πρωί άργησα να ξυπνήσω. ______________ όσο πιο γρήγορα μπορούσα για να
πάω στην ώρα μου στο σχολείο.
❀ Κάθε μέρα ________________ 10 φορές το γύρο του γηπέδου, για να κρατιέμαι σε φόρμα.
❀ Η Νικολέττα είναι πολύ γρήγορη. _______________ σαν τον άνεμο.
❀ Η κυρία Μαρίκα _______________ από το ένα σπίτι στο άλλο για να μεγαλώσει τα παιδιά
της.
❀ Την Κυριακή ο Μανώλης έβαλε τα δυνατά του κι __________________ όσο πιο γρήγορα
μπορούσε.
❀ Όταν ήμασταν μικροί, ο Θωμάς δεν καθόταν ούτε για ένα λεπτό. __________ για να πάει
από το ένα μέρος στο άλλο.
3. Συμπληρώνω τα κενά προσέχοντας την ορθογραφία των ρημάτων.
Ενεστώτας Αόριστος Παρατατικός
(στο παρόν) (στο παρελθόν (στο παρελθόν
σε μια στιγμή) εξακολουθητικά)
παίζω  _______________  _______________
γράφω  _______________  _______________
γελώ  _______________  _______________
τραγουδώ  _______________  _______________
μαγειρεύω  _______________  _______________
ζωγραφίζω  _______________  _______________
σηκώνω  _______________  _______________
κρυώνω  _______________  _______________
ξεσκονίζω  _______________  _______________
μιλώ  _______________  _______________
ρωτώ  _______________  _______________
Η τάξη της κυρίας ΓεωργίαςΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.40

41. Η πόλη χάθηκε στο χιόνι
Τι να προσέξω στην ορθογραφία!
❀ Τα ρήματα που τελειώνουν σε –ώνω σχηματίζουν τον αόριστο σε – ώσα.
π.χ. μεγαλώνω – μεγάλωσα
❀ Τα ρήματα που τελειώνουν σε –ίζω σχηματίζουν τον αόριστο με ι.
π.χ. ποτίζω – πότισα
Ε ξ α ι ρ ο ύ ν τ α ι: αθροίζω – άθροισα, δανείζω – δάνεισα, δακρύζω –
δάκρυσα κλπ.
❀ Τα ρήματα που τελειώνουν σε –ήνω, -ύνω, και –είνω σχηματίζουν τον
αόριστο σε –ησα, -υσα και –εισα.
π.χ. αφήνω – άφησα ντύνω – έντυσα κλείνω – έκλεισα
❀ Τα ρήματα που τονίζονται στην λήγουσα σχηματίζουν τον αόριστο
σε –ήσα.
π.χ. ρωτώ – ρώτησα, συναντώ – συνάντησα
Ε ξ α ι ρ ο ύ ν τ α ι: μεθώ – μέθυσα και μηνώ – μήνυσα
❀ Τα ρήματα που τελειώνουν σε -αίνω σχηματίζουν αόριστο σε :
-υνα : π.χ. ακριβαίνω – ακρίβυνα
-ηκα: π.χ. ανεβαίνω – ανέβηκα
-ησα: π.χ. βλασταίνω – βλάστησα
❀ Τα ρήματα που έχουν στο θέμα τους δύο λ στον αόριστο γράφονται με
ένα λ.
π.χ. σφάλλω – έσφαλα, καταβάλλω – κατέβαλα
❀ Τα ρήματα που τελειώνουν σε –έλνω και –έρνω σχηματίζουν τον
αόριστο σε –ειλα και –ειρα.
π.χ. στέλνω – έστειλα, γέρνω – έγειρα
Ε ξ α ι ρ ε ί τ α ι : το σέρνω – έσυρα
ONOMA:_________________
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:____________
Η τάξη της κυρίας ΓεωργίαςΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.41

42. Η πόλη χάθηκε στο χιόνι
Σχηματισμός αορίστου ανώμαλων ρημάτων
Ενεστώτας Αόριστος
ανεβαίνω ανέβηκα
κατεβαίνω κατέβηκα
μπαίνω μπήκα
βγαίνω βγήκα
πηγαίνω πήγα
έρχομαι ήρθα
μένω έμεινα
φεύγω έφυγα
πλένω έπλυνα
βρίσκω βρήκα
βλέπω είδα
λέω είπα
πίνω ήπια
παίρνω πήρα
τρώω έφαγα
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Συμπληρώνω τα ρήματα στον Αόριστο
Χτες δεν ……………….(πηγαίνω) σχολείο.
………….(είμαι) άρρωστος και ………………………(έρχομαι) ο γιατρός σπίτι.
Μου ………… (λέω) να …………………….(μένω) τρεις μέρες στο κρεβάτι και έτσι
δεν ………………..(βλέπω) τους συμμαθητές μου.
Η μαμά μου ……………. (φτιάχνω) γάλα. Στην αρχή δεν ήθελα, αλλά τελικά
…………… (πίνω) δύο ποτήρια.
2.Να συμπληρώσεις τα κενά βάζοντας το κατάλληλο ρήμα από το
παρακάτω πλαίσιο στο σωστό τύπο του αορίστου.
 Ο φίλος της της …………..…………………. ένα δαχτυλίδι.
 Ο πατέρας ……………..…………….. τη μητέρα να συμμαζέψει το σπίτι
 Οι αγρότες …………,,,,,,,………….. όλα τα προϊόντα τους στην αγορά.
 Χτες εμείς ………………………………..………….. έναν ωραίο αγώνα.
 ……………………..στο σπίτι του, ……………………… το κουδούνι, αλλά δε
μου ………………………..
 …………………….. την αδερφή σου αυτό που σου είπα;
 Είναι αλήθεια αυτό που ………………………;
ρωτώ,
πηγαίνω,
χαρίζω,
βοηθώ,
μαθαίνω,
χτυπώ,
πουλώ,
ανοίγω,
παρακολουθώ
Η τάξη της κυρίας ΓεωργίαςΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.42

43. Η πόλη χάθηκε στο χιόνι (συνέχεια)
Ρήμα είμαι - έχω
Πρέπει να ξέρω :
Πώς κλίνεται το ρήμα είμαι στον Ενεστώτα και τον Παρατατικό
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
Ενικός αριθμός
εγώ είμαι ήμουν
εσύ είσαι ήσουν
αυτός, -ή, -ό είναι ήταν
Πληθυντικός αριθμός
εμείς είμαστε ήμαστε (ήμασταν)
εσείς είστε ήσαστε (ήσασταν)
αυτοί, -ές, -ά είναι ήταν
Πώς κλίνεται το ρήμα έχω στον Ενεστώτα και τον Παρατατικό
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
Ενικός αριθμός
εγώ έχω είχα
εσύ έχεις είχες
αυτός, -ή, -ό έχει είχε
Πληθυντικός αριθμός
εμείς έχουμε είχαμε
εσείς έχετε είχατε
αυτοί, -ές, -ά έχουν είχαν
ONOMA:_________________
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:____________
Η τάξη της κυρίας ΓεωργίαςΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.43

44.  Γράφω τα ρήματα στον Παρατατικό και τον Αόριστο , στο πρόσωπο που βρίσκονται :
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ
τραγουδάτε
φιλάς
δανείζω
αθροίζουν
ανοίγει
ψήνουν
βουλιάζουν
 Συμπληρώνω τις παρακάτω προτάσεις, βάζοντας το ρήμα είμαι στον Ενεστώτα ή
τον Παρατατικό στο πρόσωπο που πρέπει :
 Η δασκάλα είπε στη μητέρα μου πως ______________________ καλός μαθητής.
 Πού ______________________ χθες το απόγευμα που σου τηλεφώνησα ;
 Στην τάξη μου ______________________ 20 παιδιά.
 Ποιος ______________________ αυτός έξω από την πόρτα μας ;
 Τα Χριστούγεννα ______________________ στο χωριό της μαμάς μου.
 Πού ______________________ οι μαθητές την προηγούμενη ώρα ;
 Πέρυσι ______________________ οι καλύτεροι μαθητές, αλλά φέτος δεν
______________________ , γιατί δε διαβάζετε καθόλου.
 Συμπληρώνω τις παρακάτω προτάσεις, βάζοντας το ρήμα έχω στον Ενεστώτα ή τον
Παρατατικό στο πρόσωπο που πρέπει :
 Τι ______________________ σήμερα και δε μιλάς ;
 ______________________ μια ωραία κούκλα, αλλά μου χάλασε.
 Ποιο μάθημα ______________________ να διαβάσουμε στην Ιστορία ;
 Κάποτε ______________________ ό,τι ήθελαν, αλλά τώρα έχασαν τα πάντα.
 Εσύ δεν ______________________ χθες κολατσιό για το διάλειμμα ;
 Η μαμά μου ______________________ ξανθά μαλλιά.
 Ο Κώστας ______________________ πολλές ζωγραφιές, αλλά τις χάρισε στο
Γιάννη.
Η τάξη της κυρίας ΓεωργίαςΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.44

45. Η πόλη χάθηκε στο χιόνι (συνέχεια)
Οι μικρές άκλιτες λέξεις που μας βοηθούν να συνδέσουμε λέξεις ή
προτάσεις μεταξύ τους λέγονται σύνδεσμοι.
Ανάλογα με το σύνδεσμο που εισάγεται μια πρόταση, μπορούμε να
προσδιορίσουμε το είδος της πρότασης.
ONOMA:_________________
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:____________
Αιτιολογικοί σύνδεσμοι
Οι μικρές άκλιτες λέξεις που
μας βοηθούν να συνδέσουμε
λέξεις ή προτάσεις μεταξύ
τους για να δείξουμε την
αιτία.
γιατί, επειδή, αφού
Αιτιολογικές Προτάσεις
Χρονικοί σύνδεσμοι
Οι μικρές άκλιτες λέξεις που
μας βοηθούν να συνδέσουμε
λέξεις ή προτάσεις μεταξύ για
να δείξουμε το χρόνο στον
οποίο γίνεται αυτό που λέμε.
όταν, μόλις, καθώς,
ενώ, πριν, προτού, όποτε
Χρονικές Προτάσεις
Πριν τους
αιτιολογικούς και
χρονικούς συνδέσμους
βάζουμε κόμμα.
και Η τάξη της κυρίας ΓεωργίαςΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.45

46. Η πόλη χάθηκε στο χιόνι (συνέχεια)
Ασκήσεις
1. Να συμπληρώσεις τα κενά των προτάσεων με το σύνδεσμο γιατί ή επειδή.
α) Δε μου εξήγησες …………………………. το κάνουμε αυτό.
β) Μα …………………………. θυμώνεις και φωνάζεις;
γ) …………………………. βιάζομαι, μάζεψε εσύ τα υπόλοιπα πράγματα.
δ) Έλα γρήγορα …………………. δεν μπορώ να περιμένω.
2. Να συμπληρώσεις τα κενά των προτάσεων με το σύνδεσμο μόλις ή
όταν.
α) Θα σου πω, …………………………. έρθω σπίτι.
β) …………………………. που το πρόλαβα το λεωφορείο.
γ) …………………………. άρχισε ο αγώνας, έπιασε βροχή.
δ) Ήταν πολύ μικρή …………………. παντρεύτηκε.
3. Να συνδέσεις τις παρακάτω προτάσεις με τον κατάλληλο αιτιολογικό ή
χρονικό σύνδεσμο.
α) Το μωρό έκλαιγε. Πεινούσε.
…………………………………………………………………………………………………………………..
β) Μπαίνω στο σπίτι. Κλειδώνω την πόρτα.
…………………………………………………………………………………………………………………..
γ) Ο Σάκης θύμωσε. Του μίλησα άσχημα.
…………………………………………………………………………………………………………………..
δ) Σηκώνομαι το πρωί. Πλένω τα δόντια μου.
…………………………………………………………………………………………………………………..
Η τάξη της κυρίας ΓεωργίαςΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.46

47. Τόσο χιόνι δεν ξανάγινε
Παραθετικά Επιθέτων
Πρέπει να ξέρω :
 Τα επίθετα είναι λέξεις που μας λένε τι είναι τα ουσιαστικά που συνοδεύουν.
 Τα επίθετα έχουν τρία γένη : αρσενικό, θηλυκό και ουδέτερο.
 Τα επίθετα έχουν και τρεις βαθμούς : το θετικό το συγκριτικό και τον υπερθετικό βαθμό.
 Ο θετικός βαθμός φανερώνει ότι ένα ουσιαστικό έχει μια ιδιότητα.
π.χ. Ο Αντώνης είναι έξυπνος.
 Ο συγκριτικός βαθμός φανερώνει ότι ένα ουσιαστικό έχει μια ιδιότητα σε μεγαλύτερο βαθμό
από ένα άλλο ουσιαστικό (τον χρησιμοποιούμε για να συγκρίνουμε δύο ουσιαστικά).
π.χ. Ο Στέφανος είναι εξυπνότερος από τον Αντώνη.
 Ο υπερθετικός βαθμός φανερώνει ότι ένα ουσιαστικό έχει μια ιδιότητα σε πολύ μεγάλο
βαθμό.
π.χ. Στεφανία είναι εξυπνότατη.
 Ο συγκριτικός και ο υπερθετικός βαθμός λέγονται παραθετικά των επιθέτων.
 Τα παραθετικά των επιθέτων μπορούμε να τα σχηματίσουμε με δύο τρόπους :
 Μονολεκτικά (δηλαδή με μία λέξη), βάζοντας στα επίθετα τις καταλήξεις :
 Συγκριτικός : -ότερος, -ότερη, -ότερο (όταν τα επίθετα τελειώνουν σε –ος)
-ύτερος, -ύτερη, -ύτερο (όταν τα επίθετα τελειώνουν σε –ύς)
-έστερος, -έστερη, -έστερο (όταν τα επίθετα τελειώνουν σε –ης)
 Υπερθετικός : -ότατος, -ότατη, -ότατο (όταν τα επίθετα τελειώνουν σε –ος)
-ύτατος, -ύτατη, -ύτατο (όταν τα επίθετα τελειώνουν σε –ύς)
-έστατος, -έστατη, -έστατο (όταν τα επίθετα τελειώνουν σε –ης)
 Περιφραστικά (δηλαδή με περισσότερες από μία λέξεις), χρησιμοποιώντας :
 Συγκριτικός : τη λέξη πιο και το επίθετο.
 Υπερθετικός : τις λέξεις πολύ ή πάρα πολύ και το επίθετο.
Θετικός βαθμός Συγκριτικός βαθμός
Υπερθετικός βαθμός
ΜΟΝΟΛΕΚΤΙΚΑ
ζωηρός ζωηρότερος ζωηρότατος
βαρύς βαρύτερος βαρύτατος
συνεπής συνεπέστερος συνεπέστατος
ΠΕΡΙΦΡΑΣΤΙΚΑ
ζωηρός πιο ζωηρός (πάρα) πολύ ζωηρός
βαρύς πιο βαρύς (πάρα) πολύ βαρύς
συνεπής πιο συνεπής (πάρα) πολύ συνεπής
ONOMA:_________________
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:____________
Η τάξη της κυρίας ΓεωργίαςΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.47

48. Τόσο χιόνι δεν ξανάγινε
 Συμπληρώνω τις παρακάτω προτάσεις με το επίθετο της παρένθεσης , βάζοντάς το στον
κατάλληλο βαθμό και γένος :
 Η συγκοινωνία σήμερα είναι _____________________________ (δύσκολος) από
χθες λόγω του χιονιού.
 Η Αγγελική είναι _____________________________ (έξυπνος).
 Το έργο ήταν το _____________________________ (ωραίος) από όσα είδα
τελευταία.
 Ο δρόμος στο σημείο εκείνο γινόταν _____________________________ (πλατύς)
και _____________________________ (άνετος) .
 Ο λόφος αυτός είναι _____________________________ (χαμηλός) από εκείνον
που ανέβηκα χθες.
 Η μητέρα έφτιαξε ένα _____________________________ (νόστιμος) φαγητό.
 Η Ελένη είναι _____________________________ (ψηλός) από τη Γεωργία.
 Ο Κλεάνθης είναι _____________________________ (παχύς) από το Γιάννη.
 Γράφω τα παραθετικά των παρακάτω επιθέτων, μονολεκτικά και περιφραστικά, όπως
στο παράδειγμα (προσέχω και το γένος των επιθέτων) :
Θετικός βαθμός Συγκριτικός βαθμός Υπερθετικός βαθμός
η έξυπνη
εξυπνότερη εξυπνότατη
πιο έξυπνη πάρα πολύ έξυπνη
το ελαφρύ
ο τέλειος
η σπουδαία
ο πυκνός
Η τάξη της κυρίας ΓεωργίαςΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.48

49. Τόσο χιόνι δεν ξανάγινε
Πολλές φορές, όταν μιλάμε ή γραφούμε για οργανώσεις, υπηρεσίες,
οργανισμούς, ιδρύματα, εταιρείες, επιχειρήσεις κ.ά., δε γράφουμε τις ονομασίες
ολόκληρες, αλλά χρησιμοποιούμε για συντομία μόνο τα αρχικά γράμματά τους.
Μετά τα αρχικά γράμματα βάζουμε τελεία.
π.χ. Ο.Η.Ε : Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Να αντιστοιχίσεις τα παρακάτω αρκτικόλεξα με τη σημασία τους.
Ο.Τ.Ε. Οργανισμός Σιδηροδρόμων Ελλάδος
Ε.Μ.Υ. Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων
Ι.Κ.Α. Οργανισμός Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος
Ε.Μ.Π. Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης
Ο.Σ.Ε. Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία
Δ.Ε.Θ. Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
2. Να γράψεις ολόκληρη τη σημασία των παρακάτω αρκτικόλεξων.
α) Α.Ε.Ι. ………...……………………………………………………………………………
β) ΕΛ.ΤΑ. ………...……………………………………………………………………………
γ) Τ.Ε.Ι. ………...……………………………………………………………………………
δ) Η.Π.Α. ………...……………………………………………………………………………
ONOMA:_________________
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:____________
Η τάξη της κυρίας ΓεωργίαςΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.49

50. Τόσο χιόνι δεν ξανάγινε
Ελλειπτικές προτάσεις λέγονται οι προτάσεις από τις οποίες λείπουν ένας
ή περισσότεροι όροι ή προσδιορισμοί επειδή εννοούνται εύκολα.
Οι όροι που μπορεί να λείπουν είναι το ρήμα, το υποκείμενο ή το αντικείμενο,
κατηγορούμενο.
π.χ. Έμεινα μόνος μου. (λείπει το υποκείμενο εγώ)
Εύκολα τα θέματα των μαθηματικών. (λείπει το ρήμα ήταν)
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Να γράψεις τον όρο που λείπε στις παρακάτω ελλειπτικές προτάσεις.
α) Συμφωνείς μαζί μου; εσύ
β) Ώρα για ύπνο. ………………………………………….
γ) Καλό ταξίδι! ………………………………………….
δ) Δε θα έρθω τελικά. ………………………………………….
2. Να ξαναγράψεις τις προτάσεις παραλείποντας το ρήμα, ώστε να
γίνουν ελλειπτικές.
α) Είναι καιρός για δουλειά. ………………………………………….
β) Περάσαμε απαίσια ………………………………………….
γ) Κάντε παρακαλώ ησυχία. ………………………………………….
δ) Σου εύχομαι χρόνια πολλά. ………………………………………….
ε) Να έχετε περαστικά. …………………………………………
ONOMA:_________________
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:____________
Η τάξη της κυρίας ΓεωργίαςΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.50

51. ONOMA:____________________
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:______________
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ
Πολιτείες ντυμένες στα λευκά
1. Ακούω και Γράφω
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
2. Να γράψεις τα παρακάτω ρήματα στον Παρατατικό και Αόριστο:
Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστος
σκουπίζω
δακρύζω
δανείζω
μορφώνω
πηγαίνω
τρυπώ
κατοικώ
πίνω
3. Συμπληρώνω και τονίζω:
σκλαβ...ν..., παγ...ν..., οργ...ν..., λαδ...ν..., βαδ...ζ..., ζυγ...ζ..., αθρ...ζ..., μαντ....ω,
πιστ....ω, παχ....ν..., ανεβ....ν..., νηστ....ω, μ...νω, πλ...νω
4. Να συνδέσεις τις παρακάτω προτάσεις με τους κατάλληλους χρονικούς ή
αιτιολογικούς συνδέσμους:
(γιατί, καθώς, μόλις, όταν, επειδή)
α) Το μωρό έκλαιγε. Πεινούσε.
_________________________________________________________
β) Διάβαζα. Χτύπησε το κουδούνι.
_________________________________________________________
γ) Βράδιασε. Πήγα για ύπνο.
_________________________________________________________
δ) Τα παιδιά χάρηκαν. Με είδαν.
_________________________________________________________
ε) Με έδιωξε. Μιλούσα.
_________________________________________________________
Η τάξη της κυρίας ΓεωργίαςΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.51

52. 5. Να βάλεις τα παρακάτω ρήματα στον Παρατατικό και Αόριστο στο ίδιο
πρόσωπο:
Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστος
κρατώ
πιάνεις
στρώνει
κατεβαίνουμε
βρίσκετε
σκουπίζουν
6. Να γράψεις τα επίθετα στους τρεις βαθμούς (μονολεκτικά):
Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός
έξυπνος
ωραίος
ζωηρός
νόστιμος
βαθύς
7. Συμπληρώνω τις προτάσεις με το ρήμα της παρένθεσης στον αόριστο.
Το πρωί ____________ (πίνω) ένα ποτήρι γάλα.
Τα Χριστούγεννα ________________ (βλέπω) τα ξαδέρφια μου στο χωριό.
Χθες το απόγευμα ________________ (μπαίνω) στην αποθήκη για εξερεύνηση.
Το πρωί, πριν ξεκινήσω για το σχολείο, ___________ (λέω) μια προσευχή.
Χθες ____________________ στην παιδική χαρά (είμαι).
8. Να αντιστοιχίσεις τις συντομογραφίες με τη σωστή σημασία τους.
Ο.Τ.Ε.   Οργανισμός Σιδηροδρόμων Ελλάδας
Ε.Μ.Υ.  Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων
Ι.Κ.Α.   Οργανισμός Τηλεπικοινωνιών Ελλάδας
Ε.Μ.Π.  Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης
Ο.Σ.Ε.  Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία
Δ.Ε.Θ.  Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο
Η τάξη της κυρίας ΓεωργίαςΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.52

53. 1. Γράφω τα ρήματα σε Αόριστο και Παρατατικό χρόνο.
2. Κλίνω τα παρακάτω ρήματα σε Αόριστο και Παρατατικό.
3. Γράψε δίπλα από κάθε πρόταση πότε συνέβη ( ποιος είναι ο χρόνος).
Οι πυροσβέστες έσβησαν τη φωτιά .
Ο προπονητής φωνάζει στους παίκτες.
Η Μαρία καθάριζε τον κήπο.
Τα παιδιά έπαιξαν κρυφτό.
Η γιαγιά σκούπιζε την αυλή.
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
(τώρα)
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
(παρελθόν συνέχεια)
ΑΟΡΙΣΤΟΣ
(παρελθόν για μια στιγμή)
παίζω
μιλώ
διαβάζω
κολυμπώ
βάφω
τεντώνω
σκάβω
χτυπώ
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
(τώρα)
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
(παρελθόν συνέχεια)
ΑΟΡΙΣΤΟΣ
(παρελθόν για μια στιγμή)
εγώ γράφω εγώ έγραφα εγώ έγραψα
εσύ
αυτός-ή-ό
εμείς
εσείς
αυτοί
Ονοματεπώνυμο:………………………………………………………………………
Ποπο δεν θυμάμαι τίποτα
φίλε μου!
Εάν θέλεις βοήθεια
διάβασε τις σελίδες 84,
85 του βιβλίου σου.
Τσαμπίκα Δρακιού
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.53

54. 1. Γράφω τα ρήματα σε Αόριστο και Παρατατικό χρόνο στο αντίστοιχο πρόσωπο.
2. Να συμπληρώσεις τα κενά των προτάσεων με το σύνδεσμο γιατί ή επειδή:
Δε μου εξήγησες γιατί το κάνουμε αυτό.
………………… βιάζομαι, μάζεψε εσύ τα υπόλοιπα πράγματα.
Μα ……………… θυμώνεις και φωνάζεις;
……………………. δεν τα κατάφερε, έχει στεναχωρηθεί πολύ.
Έλα γρήγορα …………………. δεν μπορώ να περιμένω.
Η Ράνια έβαλε τα κλάματα ……………………… τη μάλωσα.
3. Να συμπληρώσεις τα κενά των προτάσεων με το σ ύνδεσμο μόλις ή όταν:
Θα σου πω, όταν έρθω στο σπίτι.
………………….. που πρόλαβα το λεωφορείο.
………………….. του το είπες, ήταν πια αργά.
………………….. άρχισε ο αγώνας, έπιασε βροχή.
Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστος
τρέχω
πιάνεις
τρώω
σκουπίζουν
κρατάμε
στρώνει
ρωτώ
Ονοματεπώνυμο:………………………………………………………………………
Στο τετράδιο γραμματικής κλίνω το
ρήμα τρέχω σε Ενεστώτα,
Παρατατικό και Αόριστο σε όλα τα
πρόσωπα.
Τσαμπίκα Δρακιού
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.54

55. 1. Γράφω τις παρακάτω προτάσεις σε Αόριστο και Παρατατικό
Η γιαγιά σκουπίζει την αυλή.
……………………………………………………………….(Αόριστος)
……………………………………………………………….(Παρατατικός)
Ο ζωγράφος ζωγραφίζει ένα πίνακα.
……………………………………………………………….(Αόριστος)
……………………………………………………………….(Παρατατικός)
Γράφουμε τις ασκήσεις μας
…………………………………………………………………(Αόριστος)
…………………………………………………………………..(Παρατατικός)
2. Κλίνω το ρήμα είμαι σε Ενεστώτα και Αόριστο. Εάν χρειαστείς βοήθεια
κοίταξε τις σελίδες 84, 85 του βιβλίου.
3. Γράφω τα παρακάτω ρήματα στον Αόριστο. Προσέχω την ορθογραφία τους.
Ενεστώτας Αόριστος
εγώ είμαι εγώ ήμουν
Ενεστώτας Αόριστος
σκουπίζω σκούπισα
ζωγραφίζω
καθαρίζω
σκαλίζω
συγυρίζω
αποφασίζω
Ενεστώτας Αόριστος
συναντώ συνάντησα
σταματώ
τραγουδώ
πηδώ
μπαίνω μπήκα
βγαίνω
κατεβαίνω
ανεβαίνω
Ονοματεπώνυμο:………………………………………………………………………
Τσαμπίκα Δρακιού
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.55

56. 1. Κλίνω τα παρακάτω ρήματα σε Ενεστώτα, Αόριστο και Παρατατικό
2. Γράψε δίπλα από κάθε πρόταση πότε συνέβη ( ποιος είναι ο χρόνος).
Ο Γιώργος τηλεφώνησε στο Νίκο.
Σήμερα πήγαμε εκδρομή.
Τα Χριστούγεννα περάσαμε υπέροχα.
Ο Παύλος κοίταζε το παράθυρο.
Ο Μαρκοβάλντο φτυάριζε με το χιόνι.
3. Μπορείς να κυκλώσεις τις ελλειπτικές προτάσεις
Σαν τα χιόνια.
Φόβος για κατολίσθηση.
Συναγερμός στο νησί μας.
Η ομάδα μου παίζει σήμερα το απόγευμα.
Μεγάλο θρίαμβος για την Εθνική ομάδα.
Η Ελλάδα στην κατάψυξη.
Κλειστά τα σχολεία.
Η μητέρα μαγειρεύει το αγαπημένο μου φαγητό
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
(τώρα)
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
(παρελθόν συνέχεια)
ΑΟΡΙΣΤΟΣ
(παρελθόν για μια στιγμή)
εγώ κατεβαίνω εγώ εγώ
εσύ
αυτός-ή-ό
εμείς
εσείς
αυτοί
Ονοματεπώνυμο:………………………………………………………………………
Ελλειπτικές είναι οι προτάσεις
από τις οποίες παραλείπονται τα
ρήματα.
Τσαμπίκα Δρακιού
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.56

57. 1. Κλίνω τo ρήμα σε Ενεστώτα, Αόριστο και Παρατατικό
2. Συμπληρώνω τους υπόλοιπους βαθμούς των επιθέτων. Εάν θέλεις βοήθεια
διάβασε τη σελίδα 82 του βιβλίου σου.
3. Συμπληρώνω τα επίθετα που λείπουν στο σωστό βαθμό.
Ο λαγός είναι γρηγορότερος από τη χελώνα. (γρήγορος)
Η Ελένη είναι ____________________________ από την Αργυρώ.(ψηλή)
Αγόρασα ένα _______________________ _____γατάκι. (όμορφο)
Ο μπαμπάς φοράει μια ______________________ (κομψή) γραβάτα.
Τα μαλλιά της Μαρίας είναι _______________________ από της
Βάσως.(μακρύς)
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
(τώρα)
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
(παρελθόν συνέχεια)
ΑΟΡΙΣΤΟΣ
(παρελθόν για μια στιγμή)
εγώ δανείζω εγώ εγώ
εσύ
αυτός-ή-ό
εμείς
εσείς
αυτοί
Οι βαθμοί του επιθέτου
Θετικός Συγκριτικός(πιο…) Υπερθετικός(πάρα πολύ…)
όμορφος ομορφότερος ομορφότατος
βαρύς
πυκνός
ωραίος
μακρύς
Ονοματεπώνυμο:………………………………………………………………………
Τσαμπίκα Δρακιού
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.57

58. 5α
Η πόλη χάθηκε στο χιόνι
Ευνίκη ΤοκατλήΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.58

59. Ευνίκη ΤοκατλήΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.59

60. 5β
Η πόλη χάθηκε στο χιόνι
Ευνίκη ΤοκατλήΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.60

61. 1τσελ56
Ευνίκη ΤοκατλήΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.61

62. Ευνίκη ΤοκατλήΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.62

63. 5γ Η πόλη χάθηκε στο χιόνι συνέχεια
Να κλίνεις τον παρατατικό και τον αόριστο των παρακάτω ρημάτων:
σκουπίζω μπαίνω μένω τηλεφωνώ
παρατατικός
Αόριστος
Ευνίκη ΤοκατλήΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.63

64. Ευνίκη ΤοκατλήΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.64

65. Ευνίκη ΤοκατλήΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.65

66. 5δ Η πόλη χάθηκε στο χιόνι συνέχεια
Ευνίκη ΤοκατλήΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.66

67. 5ε
Τόσο χιόνι δεν ξανάγινε
Μπορείς να βάλεις κόμμα όπου χρειάζεται;
Έφυγες από το πάρτι νωρίς γιατί ένιωσες κουρασμένη.
Μου δάνεισες το βιβλίο σου επειδή ήθελα να το διαβάσω.
Φόρεσα το καινούριο φόρεμα γιατί μου αρέσει πολύ.
Πήρατε ένα άλλο τετράδιο αφού τελείωσε το παλιό.
Καλέσαμε την αστυνομία γιατί βρήκαμε σπασμένη την πόρτα.
Ευνίκη ΤοκατλήΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.67

68. 5ζ
Τόσο χιόνι δεν ξανάγινε
Ευνίκη ΤοκατλήΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.68

69. 5ζ Τοσο χιόνι δεν ξαναγινε λυσεις
Ευνίκη ΤοκατλήΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.69

70. Ευνίκη ΤοκατλήΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.70

71. ΓΡΑΠΤΗ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ
ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ
Πολιτείες ντυμένες στα λευκά
1. Ακούω και γράφω :
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
2. Κυκλώνω και γράφω σωστά τις λέξεις που είναι λάθος γραμμένες:
σκουπίζω-σκούπησα, ντύνω-έντεισα, δανίζω-δάνεισα, φτίνω-έφτυσα,
δακρύζω-δάκρισα, λίνω-έλυσα, γέρνω-έγιρα, φεύγω-έφειγα, δαγκώνω-δάγκοσα
………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
………………………………………………………………………….
3. Να μεταφέρεις τις παρακάτω προτάσεις στον παρατατικό και τον
αόριστο.
α. Ο Γιώργος παίζει χιονοπόλεμο.
(Π)________________________________________
(Α)________________________________________
β. Η μαμά ποτίζει τα λουλούδια.
(Π)________________________________________
(Α)________________________________________
γ. Το παιδί λύνει το πρόβλημα.
(Π)________________________________________
(Α)________________________________________
4. Τι σημαίνουν οι φράσεις
α) Σαν τα χιόνια!
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
β) Μαθημένα τα βουνά από τα χιόνια.
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
Όνομα_____________
Επώνυμο___________
Ημερομηνία________
Βαθμός __
Ευνίκη ΤοκατλήΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.71