De gemeente Zaanstad werkt sinds 1 januari 2014 met tien wijkteams. Een jaar geleden startte de gemeente met twee pilots in twee gebieden. Wat zijn ervaringen met monitoring van de wijkteams en wat waren de resultaten?

1. Monitoring sociale wijkteams
Zaanstad
Februari 2014
Niels Luijer
Gemeente Zaanstad, Onderzoek & Statistiek
Joost Groenendijk
DSP-groep

2. Waar staat Zaanstad nu?
•
Per 1 januari 2013 twee pilots sociale wijkteams
– Getrokken door “hoofdaannemers”
– Gefinancierd uit bestaande subsidies
•
Per 1 januari 2014 in heel Zaanstad 10 wijkteams
– 2 pilotteams gaan door
– 5 nieuwe wijkteams via aanbesteding
– 3 nieuwe wijkteams (voorlopig) via bestaande subsidies
PAGINA
2

3. PAGINA
3

4. Houvast: doelstellingen
Verminderen van de overheidsafhankelijkheid & vergroten zelfredzaamheid
Versterken van de buurtkracht en betrekken van de “gewone” burger
Organiseren van de juiste ondersteuning
Een haalbaar financieel stelsel vormen
Het verkennen en ontwikkelen van werk- en leerprocessen
PAGINA
4

5. Vertaald naar “bouwstenen” &
methoden
Input
Proces
Output
Outcome
Doelstellingen
-Een haalbaar financieel
stelsel
-Verkennen
ontwikkelen werk- en
leer-processen
-(Organiseren van) de juiste
ondersteuning
-Verminderen van
overheidsafhankelijkheid
-Versterken van de buurtkracht
-Betrekken “gewone” burgers
Volgen met
Gebruik voorzieningen
en kosten per wijk
Interviews en
bijeenkomsten
professionals
Interviews en bijeenkomsten
professionals
Interviews en bijeenkomsten
professionals
Klantervaring
Klantervaring
Klantervaring
Casuistiek
Casuistiek
Casuistiek
registraties gemeente
registraties gemeente
registraties wijkteams
registraties wijkteams
MKBA/
evaluatie
MKBA/
evaluatie
Uitmondend in:
MKBA/
evaluatie
MKBA/
evaluatie
 en overige info. Op basis hiervan evaluatierapport voor B&W in okt. 2013
PAGINA
5

6. Het vormen van een haalbaar
financieel stelsel
Kosten individuele voorzieningen - 0- e n 1-me tingen
€ 1.000.000
€ 2.000.000
€ 3.000.000
€ 4.000.000
€ 5.000.000
€ 6.000.000
€ 7.000.000
€ 8.000.000
0-meting
0-meting
0-meting
gemiddelde nietpilotwijken
Rosmolenwijk
1-meting
Wormerveer
Zaandam Zuid
€0
1-meting
1-meting
0-meting
1-meting
WMO Hulp bij Huishouden
WMO - individuele voorzieningen
WMO - collectief vervoer
Uitkeringen levensonder-houd (WWB/IOAW/Z/BBZ)
Minima-regelingen
Participatie en inburgering
•Nul en een-meting laten nog geen ontwikkeling zien
PAGINA
6

7. Vergroten van zelfredzaamheid en verminderen van
overheidsafhankelijkheid
Positieve indicaties:
• Wijkteam-professionals zetten in op zelfredzaamheid
• In de gevolgde casussen is stabilisatie en soms verbetering zichtbaar.
Contra-indicaties
• Nog geen daling in gebruik van voorzieningen
• Verwachtingen over “eigen kracht” te hoog gespannen?
Aandachtspunten
• Echt zelfredzamer worden van huishoudens nog niet bekend
– Registraties te beperkt of afwezig
– Verstreken tijd is nog te kort
PAGINA
7

8. Vergroten van de buurtkracht en
betrekken van inwoners
Positieve indicaties:
• Wijkteams zetten in op het vergroten van de buurkracht
• Lukt om bewoners en vrijwilligers te betrekken en in te zetten
• Bekendheid al vrij goed
Contra-indicaties:
• Hoeveel vrijwilligers in huishoudens worden ingezet: nnb
• Verwachtingen over buurtkracht te hoog gespannen?
Aandachtspunten:
• Investeringen in vrijwilligers nodig
• Beeld van wijkteams bij bewoners kan beter
PAGINA
8

9. Organiseren van de juiste
ondersteuning
Positieve indicaties
• De werkwijze van de wijkteams sluit aan bij de behoefte van de hulpvrager
• Veel enthousiasme bij wijkteams
• Succesfactoren in werkwijze worden zichtbaar
Contra-indicaties
• Zorg over mandaat
• Discussie over zeggenschap
• Zorg over aantal ingangen voor hulpvragers
Aandachtspunten
• Tijd en ruimte voor ontwikkeling
• Aansturing door de gemeente
PAGINA
9

10. Aanbevelingen aan de wijkteams
•
Beschrijf werkwijzen en ontwikkel een handelingskader. Doe dat
zo mogelijk gezamenlijk
–
•
Wat “succesvol handelen” is begint duidelijk te worden. Tegelijkertijd hebben
professionals nog veel vragen omtrent handelwijzen.
Heb oog voor meervoudige loyaliteiten en identiteiten van
professionals
–
•
Zij werken voor een wijkteam én voor een moederorganisatie. In loyaliteit kan dat
lastig zijn en in praktische zin kan het keuzeproblemen opleveren.
Investeer in vrijwilligers
–
PAGINA
Het aantrekken en motiveren van vrijwilligers vraagt het een en ander
10

11. Aanbevelingen aan wijkteams en
gemeente samen
•
Maak aandachtspunten in aansturing door de gemeente
onderwerp van gesprek
–
•
Wijkteams en gemeente hebben soms verschillende beelden bij de wijze van
aansturing
Investeer in opleiding en coaching van professionals,
teamvorming en werk met gecomitteerde mensen
–
•
De professionals in het team zijn, na de eigen kracht van de inwoners van
Zaanstad, het allerbelangrijkste “kapitaal” van het "concept wijkteams
Investeer verder in de bekendheid en beeldvorming bij bewoners
–
•
Bekendheid al best goed, maar veel bewoners hebben (nog) geen duidelijk beeld
van de wijkteams.
Heb oog voor de locatie en bereikbaarheid van wijkteams
–
PAGINA
Vindbaarheid en toegankelijkheid is belangrijk
11

12. Aanbevelingen aan de gemeente
•
Zorg voor voldoende mandaat en regiemogelijkheden voor de wijkteams;
zo veel mogelijk in de “frontlijn”
–
•
lijkt op dit moment een knelpunt; twee “systemen” naast elkaar. Oplossen want anders creëren we
alleen een extra laag
Beschrijf een wenselijke en realistische taakverdeling en werkwijze
tussen wijkteams, gemeente en partners
–
•
Voor zowel wijkteams, externe partners en de gemeente is niet altijd helder wie wat doet of waar een
casus thuishoort
Vereenvoudig de toegang voor hulpvragers
–
•
Een veelvoud aan ingangen zorgt voor onduidelijkheid bij hulpvragers en bij professionals
Bouw zo snel mogelijk een afdoende ICT- en registratiesysteem op en
spreek af wat en hoe geregistreerd moet worden
–
PAGINA
Zowel wijkteams zelf als “monitoring” zijn gebaat bij een goed functionerend
registratiesysteem. Voor iedereen hetzelfde systeem
12

13. Monitoring:
Wat is gelukt en wat was lastig?
Gelukt:
• Evaluatie geeft indicatief inzicht in wat goed gaat en wat (nog) niet
• Voorzieningen/kostenanalyse geeft inzicht in ontwikkelingen per wijk
(alleen waren die er na een half jaar nog niet, is ook niet reëel)
Lastig:
• We liepen tegen gebrek aan goede registraties aan
• Bestuurlijke wens om evaluatie eerder te doen dan voorzien (koppeling
aan aanbesteding nieuwe wijkteams) én inhoudelijke uitbreiding
PAGINA
13

14. Wat gaan we in 2014 en verder doen?
Kwaliteit:
•
Cliënttevredenheid/ervaringen (niet alleen cliënten wijkteams, breder in sociale domein)
•
ZRM (wordt nu gebruikt)
•
Kwaliteit uitvoering (audit-achtig)
Kosten:
•
Analyse gebruik voorzieningen en kosten blijft bestaan
•
Meer gebruik van registraties wijkteams zelf en facturen tweedelijnszorg (“doorverwijzingen”)
In overweging:
•
Meer MKBA
•
Volgen ervaringen aantal huishoudens (niet alleen cliënten wijkteams, breder in sociale
domein)
•
“Participatief monitoren”
Verder: wens tot “integraler” methodiek & evaluatie met Jeugdteams. Nu aan het
puzzelen.
PAGINA
14

15. Concluderend over monitoring
• Was afgelopen jaar eigenlijk óók een pilot
• Wat is op welk niveau benodigde (stuur) informatie?
– Wensen verschillen tussen managers, teams,
projectleiders, beleidsmedewerkers, bestuurders,
raad
• Bijvoorbeeld:
– Hoofdlijnen en deelwensen
– Raad (meer op ervaring burger) en ambtelijk (meer
op kosten)
• Hoe komen tot keuzes hierin?
PAGINA
15

16. Aanbevelingen voor monitoring aan
andere gemeenten
•
•
•
•
•
•
Kijk goed naar je doelstellingen, scherp die aan
In essentie zijn te volgen zaken overal hetzelfde:
– Kwaliteit
– Kosten
– Zoek naar balans in deze twee: niet of het een, of het ander, maar allebei
Ontwikkel zelf een visie op wat noodzakelijk is, draag die uit. Haal tegelijk op
wat volgens anderen noodzakelijk is. Beoordeel of dat zo is. Maak een plan en
houdt je er aan. Bepaal ook wie “je” is.
Registratie teams & tweede lijn cruciaal; maar ook geen registratiefeest van
maken
Niet alles willen monitoren. Wordt onoverzichtelijk en kost geld/capaciteit.
Kijk naar wat landelijk wordt ontwikkeld aan beschikbare info en wat daarvan
je kunt gebruiken (KING, CBS e.d.)
PAGINA
16