SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 145
Baixar para ler offline
Rechtenworkshop - Ellen Van Keer, Bart
Magnus & Sam Donvil
4 oktober 2022
Image: Nationaal
Archief, CC0
This presentation is free for reuse
under a CC BY SA 4.0 license,
based on the publiek domein
masterclass by Maarten Zeinstra
& Sebastiaan Ter Burg
(OpenNederland)
Foto’s
Tijdens dit evenement
worden foto’s gemaakt.
Wil je niet herkenbaar in
beeld komen, ga dan
achteraan de zaal zitten.
Camera door Alfa Design, the Noun Project
Juridisch kader
Sam Donvil
https://economie.fgov.be/nl/themas/intellectuele-eigendom/intellectuele-eigendomsrechten
https://economie.fgov.be/nl/themas/intellectuele-eigendom/hoe-bepaal-ik-welk
https://economie.fgov.be/nl/themas/intellectuele-eigendom/auteursrecht
Auteursrechten
Zscout370 / Public domain
https://www.cultuurloket.be/kennisbank/auteursrechten/wat-be
schermt-het-auteursrecht
Auteursrecht
Eigendomsrecht ≠ auteursrecht
Voorwaarden:
● concrete vorm
● resultaat van (menselijke)
creatieve activiteit
● oorspronkelijk
Automatisch, vereist geen
registratieplicht
De Schreeuw (Edvard Munch, 1863-1944)
Morele rechten
Peter Paul Rubens / Public domain
Onvervreemdbaar
We onderscheiden 3 soorten
morele rechten:
● het divulgatierecht
● het paternaliteitsrecht
● het integriteitsrecht
erfgenamen oefenen dit recht in
naam van overleden auteur uit
Vermogensrechten
CC0 1.0 Universele Public Domain Dedication
wel vervreemdbaar
● reproductierecht
● verhuur- en uitleenrecht
● distributierecht
● mededeling aan het
publiek
maar uitzonderingen
bvb. panoramavrijheid
Auteursrechthebbende
FOTO:FORTEPAN / Angyalföldi Helytörténeti Gyűjtemény / CC BY-SA (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0)
● regel = de maker
● meerdere auteurs =
gezamenlijke uitoefening
auteursrecht
● vzw’s of vennootschappen
zijn geen oorspronkelijke
auteurs -> enkel overdracht
van rechten
● werk in opdracht of in
dienstverband > met
rechtenoverdracht
Beschermingsduur
● Beschermingsduur = 70 jaar na overlijden auteur
● daarna -> publiek domein
● vanaf 1 januari volgend op jaar overlijden auteur
bv. schrijver George Orwell overleed op 21 jan 1950 ->
zijn werk dus publiek domein sinds 1 jan 2021
Beschermingsduur varieert per land
Huidige juridische context zorgt voor problemen in een
digitale / internationale omgeving
Voorbeeld: geen consensus op Wikimedia Commons
● publiek domein in land van oorsprong (BE: 70 jaar + sterfdatum auteur)
● publiek domein in VSA (locatie servers) (95 jaar + publicatie)
Voorbeeld Constant Permeke:
• BE: heel oeuvre publiek domein
• VSA: enkel werken van voor 1928 publiek domein
Meerdere auteurs
Claude Lebus / CC BY-SA 3.0 DE
(https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/de/deed.en)
● beschermingstermijn tot 70
jaar na dood langstlevende
auteur
● bv. samenwerking Christo en
Jeanne-Claude
○ Jeanne-Claude overleed in
2009
○ Christo in 2020
○ dus pas op 1 jan 2091
publiek domein
Anonieme of pseudonieme werken
Jac. de Nijs / Anefo / CC0
● Beschermingsduur = 70 jaar na
openbaarmaking
● MAAR, wanneer de identiteit van de auteur
achter pseudoniem gekend is, geldt gewone
regeling
● bv. George Simenon (overleden in 1989)
publiceerde in 1926 werk onder pseudoniem
Jean Du Perry
● MAAR aangezien identiteit achter
pseudoniem gekend is, niet publiek domein
vanaf 1997 maar 1 jan 2060
Publiek domein?
▪ Je hebt sterfdatum van auteur: is de
auteur langer dan 70 jaar overleden? =
harde regel
▪ Je hebt geen sterfdatum van auteur maar
wel creatiedatum: is het werk meer dan
150 jaar oud? = risico-inschatting, geen
juridisch vastgelegde regel
Publiek domein
https://www.vlaanderen.be/cjm/sites/default/files/2019-11/180710-visienota_digitale_cultuur.pdf
Meest voordehandliggende collecties om opendatabeleid te beginnen
realiseren:
● collecties waarop auteursrecht verstreken is
● collecties waarop nooit auteursrecht heeft gerust
Belangrijk principe: DIGITALISERING mag GEEN NIEUWE RECHTEN creëren!
Voor het eerst in beleid Vlaanderen, visietekst minister 2019:
Publiek domein
• Op 17 april 2019 werd richtlijn 2019/790/EU van het Europees
Parlement en de Raad inzake auteursrechten en naburige rechten
in de digitale eengemaakte markt en tot wijziging van Richtlijnen
96/9/EG en 2001/29/EG goedgekeurd.
• omgezet in BE recht in juni 2022, van kracht sinds aug 2022
• Artikel 14 (reproductie blijft Publiek Domein) bleek al voldoende in
lijn met Belgisch recht en bijgevolg niet nodig om te zetten
http://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-8-2019-0231_NL.html
Publiek domein: best practice
2 principes:
● digitalisering mag geen nieuwe rechten creëren
● publiek domein collecties ook in digitale omgeving
publiek domein
Publiek domein: bad vs. best practices
CC BY-licentie gebruiken om naamsvermelding van de instelling bij publiek
domein materiaal te vragen is een bad practice!
● geen auteursrechtelijke basis
● CC BY-licentie bedoeld voor vermelding auteur, niet voor bewaarinstelling
Betere opties:
● Public Domain Mark indien geen nieuw auteursrecht ontstaat (2D)
● CC0-licentie overeenkomen met de fotograaf indien reproductie publiek
domein werken wel nieuw auteursrecht genereert (3D)
● en vermelding instelling vriendelijk verzoeken in gebruiksvoorwaarden
Niet publiek domein maar wel
bruikbaar
https://www.vlaanderen.be/cjm/sites/default/files/2019-11/180710-visienota_digitale_cultuur.pdf
Verweesde werken
Werken waarvan de maker en de rechthebbende niet bekend of onvindbaar zijn
● EU richtlijn 2011; Belgische wet 2015
● Bruikbaar door collectiebeherende instellingen
● Van toepassing op:
○ Audiovisuele werken
○ Fonogrammen
○ Teksten
Niet op kunstwerken, losse foto’s of andere afbeeldingen, tenzij ze in een boek
ingebed zijn
● Kunnen na een degelijke zoektocht (diligent search) + registratie Orphan
Works database op de website van een publieke erfgoedinstelling geplaatst
worden (niet downloadbaar) -> enkel tonen!
Zorgvuldig onderzoek
● Orphan works database = Website
opgezet door de EU waar je je
degelijke zoektocht kan
documenteren
● Tijdrovend omdat je op stukniveau
moet registreren
● Pas na registratie kan je deze
uitzonderingsregeling toepassen
● Elke rechthebbende behoudt het
recht om status verweesd werk te
beëindigen
Out-of-commerce werken
Regeling out-of-commerce works is breder dan
regeling verweesde werken
● Werken die niet meer in de handel
verkrijgbaar zijn
● Werken die nooit in de handel verkrijgbaar
zijn geweest
○ bv. posters, folders, loopgravenkranten of
audiovisuele werken van amateurs
● Niet-gepubliceerde werken
Spelende kinderen op het strand te Westende. Op de
achtergrond de appartementen van de Lac aux Dames,
1970-1979, beeldbank Kusterfgoed, geen rechten bekend
Out-of-commerce werken
● in tegenstelling tot verweesde werken van toepassing alle types werken
● 2 mechanismen :
○ (1) licentie met met representatieve beheersvennootschap voor het type werk dat
je wilt ontsluiten
○ (2) “uitzondering” (enkel) indien er geen representatieve beheersvennootschap is
● Belangrijk: nog steeds beschermde werken, minder vrij gebruik dan
publiek domein!
● Kunnen op de website van de instelling geplaatst worden
(niet-downloadbaar) > geen oplossing voor hergebruik door derden
● wel oplossing voor “massadigitalisering” : groep van werken > bulk
● Registratie in OoC platform (EU-IPO) - “redelijke inspanning”
Zorgvuldig onderzoek/diligent search vs. redelijke
inspanning/reasonable effort
● Status Ooc-werk pas na uitvoeren van redelijke
inspanning/reasonable effort
● En 6 maanden na registratie in EUIPO-databank
● Duidelijke invulling hiervan pas na omzetting in nationaal recht
● EU richtlijn:
● minder inspanning dan zorgvuldig onderzoek/diligent search voor
verweesde werken
● geen herhaaldelijk onderzoek
● enkel controleren op commerciële beschikbaarheid in land van
erfgoedinstelling
● rekening houden met eenvoudig te verkrijgen bewijzen van
toekomstige beschikbaarheid
● registratie deelcollecties in bulk mogelijk (-> kritiek op regeling
verweesde werken, vaak ook a.d.h.v. steekproef)
Toekomst out-of-commerce werken
• bij welke categorie werken de uitzondering in België eventueel een
verschil gaat kunnen maken, is nog onzeker
• ervaring buitenland: moeilijke en lange discussies (bv. Nederland)
• LIBER statement (Liga onderzoeksbibliotheken): is het
maatschappelijk wel wenselijk dat CBO’s munt slaan uit niet voor de
handel bedoelde werken?
• averechts effect? misschien zal bij sommige categorieën werken
meer administratie komen kijken in tegenstelling situatie met
(huidige) risico-inschatting
• een licentie zal geld kosten, opt-out blijft mogelijk
Out-of-commerce werken: openstaande
vragen
● Al gebeurd: EU richtlijn 2019, Belgische wet 2022,
● nu worden nationale stakeholder dialogues opgestart:
• wie worden de representatieve vennootschappen voor welke categorie
werken?
• extra nationale publiciteitsmaatregelen (bovenop EU database)?
• concrete invulling procedures voor opt-out
• nadere criteria zorgvuldig onderzoek
● => neerslag in een aantal Koninklijke Besluiten
Naburige rechten
Yo-Yo Ma, Cellist, USA plays the cello during the 'Presentation of the Crystal Award' at the
Annual Meeting 2008 of the World Economic Forum in Davos, Switzerland, January 25,
2008.photo by Andy Mettler, CC BY SA 4.0
● Rechten op ‘prestaties’ en
uitvoeringen
● Mogelijke rechthebbenden:
○ uitvoerende kunstenaars zoals
zangers, acteurs, dansers,
dirigenten, …
○ producenten van fonogrammen of
films zoals platenmaatschappijen
en filmproducenten
○ omroeporganisaties zoals bv. VRT
● Persoon kan dus tegelijkertijd
auteursrecht en naburige rechten
hebben
● Beschermingsduur: 50 jaar na
uitvoering
Naburige rechten
● verlenging beschermingstermijn bij publieke mededeling tijdens eerste
50 jaar na uitvoering
● nieuwe beschermingstermijn start vanaf publicatie / uitgave:
○ 70 jaar na publicatie voor fonogrammen
○ 50 jaar na publicatie voor andere types werken
Databankenrecht
Beschermd door:
● auteursrecht: indien structuur origineel (rangschikking getuigt
van intellectuele schepping)
● sui generis recht: indien resultaat van substantiële financiële,
technische of personeelsmiddelen
Duur = 15 jaar na voltooiing databank
> recht voor de producent van de databank
> tegen overname van een substantieel deel
Bescherming persoonsgegevens
● Alle gegevens die betrekking hebben op een geïdentificeerde
of identificeerbare levende natuurlijke persoon
● Gegevens van overleden personen of instellingen zijn geen
persoonsgegevens, maar kunnen via andere wettelijk kaders
beschermd worden vb. portretrecht tot 20 jaar na overlijden
van geportretteerde
● Ook door het verbinden van gegevens kunnen uniek
herleidbare persoonsgegevens ontstaan (vb. postcode +
geboortedatum)
Bescherming persoonsgegevens
https://autoriteitpersoonsgegevens.nl/sites/default/files/atoms/files/notendop_avg.pdf
Verbintenissenrecht
● contractuele afspraken
● “het verbintenissenrecht omvat regels die gelden wanneer twee of
meer partijen gezamenlijk een overeenkomst sluiten waaruit rechten en
verplichtingen voortvloeien”
● voorbeelden
○ aankoopcontract (vb. kunstwerk)
○ schenkersovereenkomst (vb. archieven)
○ arbeidsovereenkomst (vb. werknemer)
○ freelance contract (vb. fotograaf)
○ …
Zijn er nog
vragen?
sam.donvil@meemoo.be
PAUZE
Bundesarchiv, Bild 183-84072-0001 / Brüggmann, Eva / CC-BY-SA 3.0
Rechten documenteren
Bart Magnus & Ellen Van Keer
Wat zijn rechtenmetadata?
● Gestandaardiseerde gegevens m.b.t. de juridische situatie van:
○ erfgoedobject
○ digitale reproductie
○ beschrijvende metadata
● op vlak van:
○ auteursrechtelijke status
○ bescherming van persoonsgegevens
○ contractuele afspraken
Wat zijn rechtenmetadata?
● 3 stappen in omgang met rechtenmetadata:
1. gegevens registreren (metadatamodellen)
2. vertalen naar gebruiksrichtlijnen (mogelijkheden/beperkingen tot
hergebruik communiceren naar eindgebruiker)
3. interne afspraken over hoe welke licenties/rechtenverklaringen
worden toegekend
Belangrijke vragen
• erfgoedobject
• Wat is de rechtenstatus?
• Info over auteurs, uitvoerders, vervaardigers, uitgevers, producenten,... of andere
rechthebbende(n)?
• Info over betrokken personen, info over eigenaars?
• Info over creatiedatum?
• Welk (her)gebruik is mogelijk?
• digitale reproductie
• Wat is de rechtenstatus?
• Info over de fotograaf of andere rechthebbende(n)?
• Info over creatiedatum?
• Welk (her)gebruik is mogelijk?
• beschrijvende metadata
• Wat is de rechtenstatus?
• Info over de auteur of andere rechthebbende(n) of betrokkene(n)?
• welk (her)gebruik is mogelijk?
Rechtenmetadata
registreren
Metadatamodellen
Dublin Core
US National Archives at College Park,
publiek domein, via Wikimedia Commons
Datamodel: Minimale elementen
naam data type terminologie voorbeeld
rechtenlabel ->
gestandaardiseerde
rechtenstatus
tekst/ URI - SABAM-licentie
- creativecommons.org
- rightsstatements.org
- …
- © SABAM 2023
- CC BY 4.0
- niet auteursrechtelijk
beschermd - contractuele
beperkingen
- …
gebruiksvoorwaarden tekst / URI - naam- / bronvermelding
- geen commercieel
gebruik
- geen gebruik in
respectloze context
- …
- Bart Magnus voor meemoo
- geen prints op t-shirts maken
en die verkopen
- geen religieuze figuren in
pornografisch materiaal
verwerken
- ...
(voor objecten, afbeeldingen en metadata)
Publiek domein werk
(voor object en afbeelding)
Contractuele beperkingen
(voor object en afbeelding)
Auteursrechtelijk beschermd werk
(voor object en afbeelding)
Ingebedde rechtenmetadata
> ingebed in beelden, machine readable
Gebruiksrichtlijnen
meegeven
licenties
rechtenverklaringen
Zboralski, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia
Commons
Albert Bridge, CC BY-SA 2.0, via Wikimedia Commons publiek domein
Killarnee, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
publiek domein
publiek domein
publiek domein
CEphoto, Uwe Aranas, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
Licenties
• Kunnen enkel toegekend worden door rechthebbenden
• Standaard licenties = geven gestandaardiseerde helderheid over welk
hergebruik zonder toestemming kan
• bv. Creative Commons
Open licenties
Shaddim; original CC license symbols by Creative Commons / CC BY 4.0
Rightsstatements
Rechtenverklaringen
• Verklaring over de rechtenstatus van een werk
• “Alle” mogelijke scenario’s
• niet auteursrechtelijk beschermd
• maar contractuele beperkingen
• maar enkel niet-commercieel gebruik (publiek-private partnerships)
• maar andere juridische beperkingen
• werk in het publiek domein
• auteursrechtelijk beschermd
• maar bepaalde gebruiken toegestaan (bv. educatief,...)
• maar rechthebbenden niet lokaliseerbaar/identificeerbaar
• maar verweesd werk
• maar niet-commercieel gebruik toegestaan
• auteursrechtelijke status onzeker
• status niet onderzocht
• onderzocht, maar kon niet bepaald worden
• geen auteursrechtelijke beperking bekend
Rechtenverklaringen
VRIJ, GEEN
BEPERKINGEN
AUTEURSRECHT
GEEN AUTEURSRECHT,
WEL BEPERKINGEN
GEEN ABSOLUTE
DUIDELIJKHEID
CC0
https://www.tate.org.uk/about-us/policies-
and-procedures/website-terms-use
europeana
europeana
Tools bij
rechtenkwesties
CC BY 2.5 Denmark
Project ‘Tools voor het bewust omgaan
met auteursrechten en
gebruiksbeperkingen op culturele
content’
Vragen bij het documenteren van rechten
• Wie zijn/waren rechthebbenden op (afbeelding van) collectiestuk?
• Welke rechtenstatus heeft (afbeelding van) collectiestuk?
• Welke keuzes maakten rechthebbenden?
=> documenteren van situatie
1. voor intern gebruik
2. voor publiek
Beslissings
bomen
Beslissingsbomen
Modelovereenkomsten
● Foto’s door freelancers
○ van zeer open naar zeer gesloten modellen
■ betaling voor opdracht + gebruiksrechten per gekochte foto
■ opdrachtgever krijgt alle foto’s (inbegrepen in fee)
■ soms onduidelijkheid over rechtenstatus
● Op zoek naar mogelijke modellen
● Vertaald in modelovereenkomsten (link CEST)
Maximale vrijheid
voor fotograaf
Maximale vrijheid
voor
opdrachtgever
6 3 1 2 4
5 ------------------------ 5
1. Volledig Creative Commons BY(-SA)
2. Deels Creative Commons BY(-SA), deels overdracht rechten naar opdrachtgever
3. Deels Creative Commons BY(-SA), deels rechten bij fotograaf
4. Overdracht rechten naar opdrachtgever
5. Rechten bij fotograaf met gebruikslicentie voor opdrachtgever
6. Rechten bij fotograaf zonder gebruikslicentie voor opdrachtgever
Modelovereenkomsten
Disclaimers
• transparantie
• omgaan met resterende onzekerheid (risicobeperking)
• take-down policy (bv. opt-out aanbieden)
• klachtenprocedure
Publiekdomeintool
Bart Magnus
Publiekdomeintool
Martin Bisof mbisof, CC0, via
Wikimedia Commons
Publiekdomeintool: Waarom?
● collectiestukken in publiek domein maximaal online ontsluiten
● wat behoort tot het publiek domein?
● manuele zoektocht per collectie-item = tijdrovend. Alternatieven?
Publiekdomeintool helpt om:
• in bulk rechtenstatus van collectiestukken te bepalen
• werk in publiek domein in collecties te identificeren
Publiekdomeintool: Hoe?
Op basis van:
• creatiedatum van het werk/collectiestuk
• naam van de auteur(s) en diens eventuele overlijdensjaar
• data collectiebeheerder + Wikidata
• gebruik Wikidata + data toevoegen met oog op toekomstig
gebruik tool
=> www.publiekdomeintool.be
Voorbeeld : Rechteninformatie op
artinflanders.be
Traject Update rechteninfo artinflanders.be
• Gestandaardiseerde rechteninformatie beelden AIF
• CC licenties, rightstatements.org
• Gebruik van 1 rechtenlabel
• voor rechtenstatus afgebeelde werk + fotografische afbeelding
• cf. europeana, DPLA,...
• eenduidig en helder voor bezoeker/hergebruiker : “publiekslabel”
• Back-office: registratie van alle verschillende elementen die leiden tot
een bepaalde licentie of rechtenverklaring
• datamodel rechtenproject meemoo
• ODRL, spectrum,...
• traject gestart in 2021 > focus “publiekslicenties”
Labels op artinflanders.be
Voorkomende cases:
• Kunstwerk
• publiek domein
• auteursrechtelijk beschermd
• Fotografische reproductie
• niet auteursrechtelijk beschermd > bij fotografie van 2D-werk
• andere contractuele beperkingen > opgelegd door eigenaar werk
• nieuw auteursrecht > bij fotografie 3D-werk die ‘voldoende oorspronkelijk’ is
Principes
- juridisch > open waar mogelijk, gesloten waar nodig
- best practice > ALTIJD naam fotograaf + AIF / Instelling vermelden en
onderscheid 2/3D voor de gebruikers zo klein mogelijk houden
2D werken: publiek domein
vrij downloadbaar
Eva (1528-1530) door Lucas
Cranach I, collectie: KMSKA,
foto: Hugo Maertens voor Art
In Flanders (algemene
gebruiksvoorwaarden)
> rechtenlabel
> bronverwijzing
> toegangsmodaliteit
> gebruiksvoorwaarden
beginsituatie geüpdated info
minimale gegevens
> naasmvermelding
2D werken : beperkingen door eigenaar
extra complexiteit :
“bijzondere voorwaarden”
-> opgelegd door eigenaar
moeten aangevinkt worden
voor download
-> kunnen uitgebreid /
wisselend zijn
Jezus verschijnt aan twee leerlingen
op weg naar Emmaüs (einde 18de
eeuw) door Pieter Norbert Van
Reysschoot, collectie:
Sint-Baafskathedraal Gent, foto:
Hugo Maertens voor Art In
Flanders (algemene en bijzondere
gebruiksvoorwaarden)
beginsituatie geüpdated
2D werken: auteursrechtelijk beschermd
niet downloadbaar > (‘bestellen’)
L’Homme-Dieu (1901-1903)
door Jean Delville, collectie:
Musea Brugge. © SABAM,
foto: Dominique Provost voor
Art in Flanders
geüpdated
beginsituatie
=> gebruiksvoorwaarden
worden meegegeven bij
“bestelling”
overzicht 3D werken
=> naamsvermelding
(fotograaf + AIF) in
“algemene
gebruiksvoorwaarden”
=> voorwaarden eigenaar
in “bijzondere
gebruiksvoorwaarden”
(verplicht aan te vinken)
=> ‘bestellen’
Rechtenmetadata
samengevat
• Gegevens m.b.t. rechtenstatus
van
• object
• afbeelding
• metadata
• 3 stappen:
• gegevens registreren
(metadatamodellen)
• gebruiksrichtlijnen
(mogelijkheden/beperkingen tot
hergebruik communiceren naar
eindgebruiker)
• interne afspraken over hoe welke
licenties/rechtenverklaringen
worden toegekend
RVT-9 (Reusable Rocket Vehicle Test -9) - Kestrel / CC BY-SA 4.0)
Zijn er nog
vragen?
Bundesarchiv, B 145 Bild-F079064-0006 / CC-BY-SA 3.0
Rechtenmetadataquiz
Oefening
rechtenstatus
bepalen
Dr. Avishai Teicher, CC BY 2.5, via Wikimedia Commons
Voorbeeldopdracht: Altijd welkom
Opdracht
1. Bepaal welke rechten van toepassing zijn.
2. Bepaal wanneer het werk publiek domein is.
Voorbeeld: wanneer publiek domein?
Onderdelen van
het werk
Literair of
artistiek werk –
natuurlijk
persoon
Literair of
artistiek werk –
anoniem,
pseudoniem of
organisatie
Uitvoerende
kunstenaar &
programma’s
Databank Producenten van
fonogrammen en
film
Jaar
ontstaan
recht
Jaar
openbaarmaki
ng / overlijden
Jaar
publiek
domein
1 Producent
(Multifilm) ☑ 1935 1935
1986
2 scenarioschrijver
JC Mol ☑ 1954 2025
3 Componist
Christiaan Pointl ☑ 1966 2037
4 Regie Koos van
de Griend ☑ 1950 2021
5 Nederlandsch
Geluidssysteem NV ☑ 1935 1935 198
Vincent Glowinski Sint-Gillis
Hallepoort, ErasmusBXL, CC
BY-SA 4.0, Via Wikimedia
Commons
Garnaalvisser te
paard, Roosde,
CC BY 4.0, via
Wikimedia
Commons
“De blik van Bruegel”
Opdracht
1. Bepaal welke rechten van toepassing zijn.
2. Bepaal wanneer het werk publiek domein is.
Fonograafcylinder met
geluidsopname uit “Aida”
Opdracht
1. Bepaal welke rechten van toepassing zijn.
2. Bepaal wanneer het werk publiek domein is.
Wat weten we?
• zanger is Fransman Agustarello Affre (+ 1931)
• componist is Verdi (+ 1901)
• broers Pathé zijn Charles Pathé (+1957) en Émile Pathé (+1937)
• librettist: Antonio Ghislanzoni (+ 1893)
Audio-opname van werk van Chopin
Opdracht
1. Bepaal welke rechten van toepassing zijn.
2. Bepaal wanneer het werk publiek domein is.
Wat weten we?
• opname uit 1920
• componist: Chopin (+1849)
• arrangement: Adrien-François Servais (+1866)
• uitvoerder: George Rogovoy
Willem Benoy: "De biecht van
Marmalador" uit Schuld en Boete
Opdracht
1. Bepaal welke rechten van toepassing zijn.
2. Bepaal wanneer het werk publiek domein is.
Wat weten we?
• gecreëerd in november 1935
• Willem Benoy (+1939)
• Dostojevski (+1881)
Radiotoespraak Hendrik de Man
op 30/11/1935
Opdracht
1. Bepaal welke rechten van toepassing zijn.
2. Bepaal wanneer het werk publiek domein is.
Wat weten we?
• toespraak uitgesproken, opgenomen en uitgezonden in 1935
• Hendrik de Man (+1953)
• In uitvoering van zijn ambt als minister van openbare werken
Online presentatie van
2D werken uit collectie
Opdracht
1. Bepaal welke rechten van toepassing zijn.
2. Bepaal wanneer het werk publiek domein is.
Online presentatie van
“objecten” (3D) uit collectie
Opdracht
1. Bepaal welke rechten van toepassing zijn.
2. Bepaal wanneer het werk publiek domein is.
Koffieservies “Le Maraudeur”
Vervaardiger:
-Philippe Wolfers (ontwerper, + 1929)
-Isodore de Rudder (ontwerper, + 1943)
-Louis Wolfers Père et Fils (uitvoerder)
Datum: 1885-1893
Design Museum Gent (object FH-0038)
Foto: Studio Claerhout
CC0
Zijn er nog
vragen?
Bundesarchiv, B 145 Bild-F079064-0006 / CC-BY-SA 3.0
15/03: Public Domain Uploadworkshop
Wil jij ook je publiekdomein collecties ontsluiten?
Workshop met alle stappen om openrefine te
gebruiken om data naar Wikidata en Wikimedia
Commons weg te schrijven en beelden naar
Wikimedia Commons op te laden
Registratie via de vormingskalender op de meemoo
website
Wikidata Lab XII event, Rodrigo.Argenton, CC BY SA 4.0
Bedankt!
sam.donvil@meemoo.be
bart.magnus@meemoo.be
ellen.vankeer@meemoo.be
Guest talk
Open data
CoGent
Sofie Teugels

Mais conteúdo relacionado

Semelhante a Publiekdomeindag 2023 - Rechtenworkshop

Open data rechten en plichten | Workshop Open Data WO2 | Maarten Zeinstra
Open data rechten en plichten | Workshop Open Data WO2 | Maarten ZeinstraOpen data rechten en plichten | Workshop Open Data WO2 | Maarten Zeinstra
Open data rechten en plichten | Workshop Open Data WO2 | Maarten ZeinstraNetwerk Oorlogsbronnen
 
Presentatie sponsoring en opensource conferenties FOSS11
Presentatie sponsoring en opensource conferenties FOSS11Presentatie sponsoring en opensource conferenties FOSS11
Presentatie sponsoring en opensource conferenties FOSS11Bert Boerland
 
20181117 kusterfgoed mijn_beelden_online_ rechten_beeldbanken_wikimedia
20181117 kusterfgoed mijn_beelden_online_ rechten_beeldbanken_wikimedia20181117 kusterfgoed mijn_beelden_online_ rechten_beeldbanken_wikimedia
20181117 kusterfgoed mijn_beelden_online_ rechten_beeldbanken_wikimediaPACKED vzw
 
Auteursrecht en persoonsgegevens | Wouter Zeinstra (Kennisland) | Personenpor...
Auteursrecht en persoonsgegevens | Wouter Zeinstra (Kennisland) | Personenpor...Auteursrecht en persoonsgegevens | Wouter Zeinstra (Kennisland) | Personenpor...
Auteursrecht en persoonsgegevens | Wouter Zeinstra (Kennisland) | Personenpor...Netwerk Oorlogsbronnen
 
CvO-infosessie Brantsandpatents 06/11/2012
CvO-infosessie Brantsandpatents 06/11/2012CvO-infosessie Brantsandpatents 06/11/2012
CvO-infosessie Brantsandpatents 06/11/2012Wendy Claes
 
Brantsandpatents infosessie cvo
Brantsandpatents infosessie cvoBrantsandpatents infosessie cvo
Brantsandpatents infosessie cvoWendy Claes
 
Benjamin de bos 442368 - minor dmp - onderzoek
Benjamin de bos   442368 - minor dmp - onderzoekBenjamin de bos   442368 - minor dmp - onderzoek
Benjamin de bos 442368 - minor dmp - onderzoekBenjamindebos
 
Auteursrecht en Creative Commons voor het (hoger) onderwijs
Auteursrecht en Creative Commons voor het (hoger) onderwijsAuteursrecht en Creative Commons voor het (hoger) onderwijs
Auteursrecht en Creative Commons voor het (hoger) onderwijsLisette Kalshoven
 
Het ABC van IP - Klaw KPMG
Het ABC van IP - Klaw KPMGHet ABC van IP - Klaw KPMG
Het ABC van IP - Klaw KPMGBizidee
 
Principes voor hanteren open source, VNG Realisatie common ground field lab
Principes voor hanteren open source, VNG Realisatie common ground field labPrincipes voor hanteren open source, VNG Realisatie common ground field lab
Principes voor hanteren open source, VNG Realisatie common ground field labBoris van Hoytema
 
Ipr08 1 Bewaar Uw Intellectuele Eigendom Claire Van De Velde & Olivier Decock
Ipr08 1 Bewaar Uw Intellectuele Eigendom   Claire Van De Velde & Olivier DecockIpr08 1 Bewaar Uw Intellectuele Eigendom   Claire Van De Velde & Olivier Decock
Ipr08 1 Bewaar Uw Intellectuele Eigendom Claire Van De Velde & Olivier Decockimec.archive
 
Samenwerken en intellectueel eigendom - rapport
Samenwerken en intellectueel eigendom - rapportSamenwerken en intellectueel eigendom - rapport
Samenwerken en intellectueel eigendom - rapportIIP CREATE
 
C:\Documents And Settings\Heukensfeldtjansenp\My Documents\Iip Create\Website...
C:\Documents And Settings\Heukensfeldtjansenp\My Documents\Iip Create\Website...C:\Documents And Settings\Heukensfeldtjansenp\My Documents\Iip Create\Website...
C:\Documents And Settings\Heukensfeldtjansenp\My Documents\Iip Create\Website...guest51aadb65
 

Semelhante a Publiekdomeindag 2023 - Rechtenworkshop (20)

Auteursrecht
AuteursrechtAuteursrecht
Auteursrecht
 
Open data rechten en plichten | Workshop Open Data WO2 | Maarten Zeinstra
Open data rechten en plichten | Workshop Open Data WO2 | Maarten ZeinstraOpen data rechten en plichten | Workshop Open Data WO2 | Maarten Zeinstra
Open data rechten en plichten | Workshop Open Data WO2 | Maarten Zeinstra
 
Presentatie sponsoring en opensource conferenties FOSS11
Presentatie sponsoring en opensource conferenties FOSS11Presentatie sponsoring en opensource conferenties FOSS11
Presentatie sponsoring en opensource conferenties FOSS11
 
20181117 kusterfgoed mijn_beelden_online_ rechten_beeldbanken_wikimedia
20181117 kusterfgoed mijn_beelden_online_ rechten_beeldbanken_wikimedia20181117 kusterfgoed mijn_beelden_online_ rechten_beeldbanken_wikimedia
20181117 kusterfgoed mijn_beelden_online_ rechten_beeldbanken_wikimedia
 
Auteursrecht en persoonsgegevens | Wouter Zeinstra (Kennisland) | Personenpor...
Auteursrecht en persoonsgegevens | Wouter Zeinstra (Kennisland) | Personenpor...Auteursrecht en persoonsgegevens | Wouter Zeinstra (Kennisland) | Personenpor...
Auteursrecht en persoonsgegevens | Wouter Zeinstra (Kennisland) | Personenpor...
 
CvO-infosessie Brantsandpatents 06/11/2012
CvO-infosessie Brantsandpatents 06/11/2012CvO-infosessie Brantsandpatents 06/11/2012
CvO-infosessie Brantsandpatents 06/11/2012
 
Televisie En Internet
Televisie En InternetTelevisie En Internet
Televisie En Internet
 
Brantsandpatents infosessie cvo
Brantsandpatents infosessie cvoBrantsandpatents infosessie cvo
Brantsandpatents infosessie cvo
 
Benjamin de bos 442368 - minor dmp - onderzoek
Benjamin de bos   442368 - minor dmp - onderzoekBenjamin de bos   442368 - minor dmp - onderzoek
Benjamin de bos 442368 - minor dmp - onderzoek
 
Free culture
Free cultureFree culture
Free culture
 
Auteursrecht en Creative Commons voor het (hoger) onderwijs
Auteursrecht en Creative Commons voor het (hoger) onderwijsAuteursrecht en Creative Commons voor het (hoger) onderwijs
Auteursrecht en Creative Commons voor het (hoger) onderwijs
 
Booosting open source gebouwdelen-3juli12_pietvollaard
Booosting   open source gebouwdelen-3juli12_pietvollaardBooosting   open source gebouwdelen-3juli12_pietvollaard
Booosting open source gebouwdelen-3juli12_pietvollaard
 
Het ABC van IP - Klaw KPMG
Het ABC van IP - Klaw KPMGHet ABC van IP - Klaw KPMG
Het ABC van IP - Klaw KPMG
 
Principes voor hanteren open source, VNG Realisatie common ground field lab
Principes voor hanteren open source, VNG Realisatie common ground field labPrincipes voor hanteren open source, VNG Realisatie common ground field lab
Principes voor hanteren open source, VNG Realisatie common ground field lab
 
Archivering sociale media
Archivering sociale mediaArchivering sociale media
Archivering sociale media
 
Ipr08 1 Bewaar Uw Intellectuele Eigendom Claire Van De Velde & Olivier Decock
Ipr08 1 Bewaar Uw Intellectuele Eigendom   Claire Van De Velde & Olivier DecockIpr08 1 Bewaar Uw Intellectuele Eigendom   Claire Van De Velde & Olivier Decock
Ipr08 1 Bewaar Uw Intellectuele Eigendom Claire Van De Velde & Olivier Decock
 
E.Day 2007
E.Day 2007E.Day 2007
E.Day 2007
 
Samenwerken en intellectueel eigendom - rapport
Samenwerken en intellectueel eigendom - rapportSamenwerken en intellectueel eigendom - rapport
Samenwerken en intellectueel eigendom - rapport
 
C:\Documents And Settings\Heukensfeldtjansenp\My Documents\Iip Create\Website...
C:\Documents And Settings\Heukensfeldtjansenp\My Documents\Iip Create\Website...C:\Documents And Settings\Heukensfeldtjansenp\My Documents\Iip Create\Website...
C:\Documents And Settings\Heukensfeldtjansenp\My Documents\Iip Create\Website...
 
Open cultuur data - cop gouda gha
Open cultuur data - cop gouda ghaOpen cultuur data - cop gouda gha
Open cultuur data - cop gouda gha
 

Mais de meemoo, Vlaams instituut voor het archief

GIVE or take_het nut van kwaliteitscontrole bij digitalisering - 30 nov 2023
GIVE or take_het nut van kwaliteitscontrole bij digitalisering - 30 nov 2023GIVE or take_het nut van kwaliteitscontrole bij digitalisering - 30 nov 2023
GIVE or take_het nut van kwaliteitscontrole bij digitalisering - 30 nov 2023meemoo, Vlaams instituut voor het archief
 

Mais de meemoo, Vlaams instituut voor het archief (20)

Uitwisselplatform 30 november 2023
Uitwisselplatform 30 november 2023Uitwisselplatform 30 november 2023
Uitwisselplatform 30 november 2023
 
Inspiratiesessie hetarchief.be - 30 nov 2023
Inspiratiesessie hetarchief.be - 30 nov 2023Inspiratiesessie hetarchief.be - 30 nov 2023
Inspiratiesessie hetarchief.be - 30 nov 2023
 
GIVE or take_het nut van kwaliteitscontrole bij digitalisering - 30 nov 2023
GIVE or take_het nut van kwaliteitscontrole bij digitalisering - 30 nov 2023GIVE or take_het nut van kwaliteitscontrole bij digitalisering - 30 nov 2023
GIVE or take_het nut van kwaliteitscontrole bij digitalisering - 30 nov 2023
 
GIVE metadata - showcase - 30 nov 2023.pptx
GIVE metadata - showcase - 30 nov 2023.pptxGIVE metadata - showcase - 30 nov 2023.pptx
GIVE metadata - showcase - 30 nov 2023.pptx
 
Presentatie partnerevent 30 nov 2023 - plenaire sessie
Presentatie partnerevent 30 nov 2023 - plenaire sessiePresentatie partnerevent 30 nov 2023 - plenaire sessie
Presentatie partnerevent 30 nov 2023 - plenaire sessie
 
Presentatie online partnerevent plenaire sessie 11 mei 2023
Presentatie online partnerevent plenaire sessie 11 mei 2023Presentatie online partnerevent plenaire sessie 11 mei 2023
Presentatie online partnerevent plenaire sessie 11 mei 2023
 
Infosessie GIVE-metadata - partnerevent 11 mei 2023
Infosessie GIVE-metadata - partnerevent 11 mei 2023Infosessie GIVE-metadata - partnerevent 11 mei 2023
Infosessie GIVE-metadata - partnerevent 11 mei 2023
 
GIVE-Topstukkenproject 3D-scanning
GIVE-Topstukkenproject 3D-scanningGIVE-Topstukkenproject 3D-scanning
GIVE-Topstukkenproject 3D-scanning
 
GIVE-metadataproject
GIVE-metadataprojectGIVE-metadataproject
GIVE-metadataproject
 
Invulboeken voor Objecten en Publicaties
Invulboeken voor Objecten en PublicatiesInvulboeken voor Objecten en Publicaties
Invulboeken voor Objecten en Publicaties
 
Vlaamse erfgoeddatabanken
Vlaamse erfgoeddatabankenVlaamse erfgoeddatabanken
Vlaamse erfgoeddatabanken
 
Publiekdomeindag 2023
Publiekdomeindag 2023Publiekdomeindag 2023
Publiekdomeindag 2023
 
Inspiratiesessie: het groeipad sociale media
Inspiratiesessie: het groeipad sociale mediaInspiratiesessie: het groeipad sociale media
Inspiratiesessie: het groeipad sociale media
 
Presentatie online partnerevent 1 december 2022.pdf
Presentatie online partnerevent 1 december 2022.pdfPresentatie online partnerevent 1 december 2022.pdf
Presentatie online partnerevent 1 december 2022.pdf
 
20221110_PRESENTATIE Sectordag musea.pptx
20221110_PRESENTATIE Sectordag musea.pptx20221110_PRESENTATIE Sectordag musea.pptx
20221110_PRESENTATIE Sectordag musea.pptx
 
20220610_Info-sessie CP's.pptx
20220610_Info-sessie CP's.pptx20220610_Info-sessie CP's.pptx
20220610_Info-sessie CP's.pptx
 
Partnerevent 9 juni 2022 - plenair - voormiddag.pdf
Partnerevent 9 juni 2022 - plenair - voormiddag.pdfPartnerevent 9 juni 2022 - plenair - voormiddag.pdf
Partnerevent 9 juni 2022 - plenair - voormiddag.pdf
 
Public Domain Day Belgium 2022
Public Domain Day Belgium 2022Public Domain Day Belgium 2022
Public Domain Day Belgium 2022
 
Automatische metadatacreatie
Automatische metadatacreatieAutomatische metadatacreatie
Automatische metadatacreatie
 
IIIF-projecten
IIIF-projectenIIIF-projecten
IIIF-projecten
 

Último

(Be)spreekuur - 18 april 2024- Elementen van de basisdienstverlening
(Be)spreekuur - 18 april 2024- Elementen van de basisdienstverlening(Be)spreekuur - 18 april 2024- Elementen van de basisdienstverlening
(Be)spreekuur - 18 april 2024- Elementen van de basisdienstverleningVNG Realisatie
 
(Be)spreekuur - 18 april 2024 - afdracht maandelijks of jaarlijks
(Be)spreekuur - 18 april 2024 - afdracht maandelijks of jaarlijks(Be)spreekuur - 18 april 2024 - afdracht maandelijks of jaarlijks
(Be)spreekuur - 18 april 2024 - afdracht maandelijks of jaarlijksVNG Realisatie
 
(Be)spreekuur - 18 april 2024 - Samenwerken met Vrijwilligers
(Be)spreekuur - 18 april 2024 - Samenwerken met Vrijwilligers(Be)spreekuur - 18 april 2024 - Samenwerken met Vrijwilligers
(Be)spreekuur - 18 april 2024 - Samenwerken met VrijwilligersVNG Realisatie
 
(Be)spreekuur 23 april 2024 - Ondernemers bereiken
(Be)spreekuur 23 april 2024 - Ondernemers bereiken(Be)spreekuur 23 april 2024 - Ondernemers bereiken
(Be)spreekuur 23 april 2024 - Ondernemers bereikenVNG Realisatie
 
(Be)spreekuur - 15 april 2024 -vroegsignalering in de routekaart Financiële Z...
(Be)spreekuur - 15 april 2024 -vroegsignalering in de routekaart Financiële Z...(Be)spreekuur - 15 april 2024 -vroegsignalering in de routekaart Financiële Z...
(Be)spreekuur - 15 april 2024 -vroegsignalering in de routekaart Financiële Z...VNG Realisatie
 
(Be)spreekuur - 18 april 2024 - Kindregeling II Voorbeelden gemeenten
(Be)spreekuur - 18 april 2024 - Kindregeling II Voorbeelden gemeenten(Be)spreekuur - 18 april 2024 - Kindregeling II Voorbeelden gemeenten
(Be)spreekuur - 18 april 2024 - Kindregeling II Voorbeelden gemeentenVNG Realisatie
 

Último (6)

(Be)spreekuur - 18 april 2024- Elementen van de basisdienstverlening
(Be)spreekuur - 18 april 2024- Elementen van de basisdienstverlening(Be)spreekuur - 18 april 2024- Elementen van de basisdienstverlening
(Be)spreekuur - 18 april 2024- Elementen van de basisdienstverlening
 
(Be)spreekuur - 18 april 2024 - afdracht maandelijks of jaarlijks
(Be)spreekuur - 18 april 2024 - afdracht maandelijks of jaarlijks(Be)spreekuur - 18 april 2024 - afdracht maandelijks of jaarlijks
(Be)spreekuur - 18 april 2024 - afdracht maandelijks of jaarlijks
 
(Be)spreekuur - 18 april 2024 - Samenwerken met Vrijwilligers
(Be)spreekuur - 18 april 2024 - Samenwerken met Vrijwilligers(Be)spreekuur - 18 april 2024 - Samenwerken met Vrijwilligers
(Be)spreekuur - 18 april 2024 - Samenwerken met Vrijwilligers
 
(Be)spreekuur 23 april 2024 - Ondernemers bereiken
(Be)spreekuur 23 april 2024 - Ondernemers bereiken(Be)spreekuur 23 april 2024 - Ondernemers bereiken
(Be)spreekuur 23 april 2024 - Ondernemers bereiken
 
(Be)spreekuur - 15 april 2024 -vroegsignalering in de routekaart Financiële Z...
(Be)spreekuur - 15 april 2024 -vroegsignalering in de routekaart Financiële Z...(Be)spreekuur - 15 april 2024 -vroegsignalering in de routekaart Financiële Z...
(Be)spreekuur - 15 april 2024 -vroegsignalering in de routekaart Financiële Z...
 
(Be)spreekuur - 18 april 2024 - Kindregeling II Voorbeelden gemeenten
(Be)spreekuur - 18 april 2024 - Kindregeling II Voorbeelden gemeenten(Be)spreekuur - 18 april 2024 - Kindregeling II Voorbeelden gemeenten
(Be)spreekuur - 18 april 2024 - Kindregeling II Voorbeelden gemeenten
 

Publiekdomeindag 2023 - Rechtenworkshop

  • 1. Rechtenworkshop - Ellen Van Keer, Bart Magnus & Sam Donvil 4 oktober 2022 Image: Nationaal Archief, CC0 This presentation is free for reuse under a CC BY SA 4.0 license, based on the publiek domein masterclass by Maarten Zeinstra & Sebastiaan Ter Burg (OpenNederland)
  • 2. Foto’s Tijdens dit evenement worden foto’s gemaakt. Wil je niet herkenbaar in beeld komen, ga dan achteraan de zaal zitten. Camera door Alfa Design, the Noun Project
  • 7. Auteursrechten Zscout370 / Public domain https://www.cultuurloket.be/kennisbank/auteursrechten/wat-be schermt-het-auteursrecht
  • 8.
  • 9. Auteursrecht Eigendomsrecht ≠ auteursrecht Voorwaarden: ● concrete vorm ● resultaat van (menselijke) creatieve activiteit ● oorspronkelijk Automatisch, vereist geen registratieplicht De Schreeuw (Edvard Munch, 1863-1944)
  • 10. Morele rechten Peter Paul Rubens / Public domain Onvervreemdbaar We onderscheiden 3 soorten morele rechten: ● het divulgatierecht ● het paternaliteitsrecht ● het integriteitsrecht erfgenamen oefenen dit recht in naam van overleden auteur uit
  • 11. Vermogensrechten CC0 1.0 Universele Public Domain Dedication wel vervreemdbaar ● reproductierecht ● verhuur- en uitleenrecht ● distributierecht ● mededeling aan het publiek maar uitzonderingen bvb. panoramavrijheid
  • 12. Auteursrechthebbende FOTO:FORTEPAN / Angyalföldi Helytörténeti Gyűjtemény / CC BY-SA (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0) ● regel = de maker ● meerdere auteurs = gezamenlijke uitoefening auteursrecht ● vzw’s of vennootschappen zijn geen oorspronkelijke auteurs -> enkel overdracht van rechten ● werk in opdracht of in dienstverband > met rechtenoverdracht
  • 13. Beschermingsduur ● Beschermingsduur = 70 jaar na overlijden auteur ● daarna -> publiek domein ● vanaf 1 januari volgend op jaar overlijden auteur bv. schrijver George Orwell overleed op 21 jan 1950 -> zijn werk dus publiek domein sinds 1 jan 2021
  • 15. Huidige juridische context zorgt voor problemen in een digitale / internationale omgeving Voorbeeld: geen consensus op Wikimedia Commons ● publiek domein in land van oorsprong (BE: 70 jaar + sterfdatum auteur) ● publiek domein in VSA (locatie servers) (95 jaar + publicatie) Voorbeeld Constant Permeke: • BE: heel oeuvre publiek domein • VSA: enkel werken van voor 1928 publiek domein
  • 16. Meerdere auteurs Claude Lebus / CC BY-SA 3.0 DE (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/de/deed.en) ● beschermingstermijn tot 70 jaar na dood langstlevende auteur ● bv. samenwerking Christo en Jeanne-Claude ○ Jeanne-Claude overleed in 2009 ○ Christo in 2020 ○ dus pas op 1 jan 2091 publiek domein
  • 17. Anonieme of pseudonieme werken Jac. de Nijs / Anefo / CC0 ● Beschermingsduur = 70 jaar na openbaarmaking ● MAAR, wanneer de identiteit van de auteur achter pseudoniem gekend is, geldt gewone regeling ● bv. George Simenon (overleden in 1989) publiceerde in 1926 werk onder pseudoniem Jean Du Perry ● MAAR aangezien identiteit achter pseudoniem gekend is, niet publiek domein vanaf 1997 maar 1 jan 2060
  • 18. Publiek domein? ▪ Je hebt sterfdatum van auteur: is de auteur langer dan 70 jaar overleden? = harde regel ▪ Je hebt geen sterfdatum van auteur maar wel creatiedatum: is het werk meer dan 150 jaar oud? = risico-inschatting, geen juridisch vastgelegde regel
  • 19. Publiek domein https://www.vlaanderen.be/cjm/sites/default/files/2019-11/180710-visienota_digitale_cultuur.pdf Meest voordehandliggende collecties om opendatabeleid te beginnen realiseren: ● collecties waarop auteursrecht verstreken is ● collecties waarop nooit auteursrecht heeft gerust Belangrijk principe: DIGITALISERING mag GEEN NIEUWE RECHTEN creëren! Voor het eerst in beleid Vlaanderen, visietekst minister 2019:
  • 20. Publiek domein • Op 17 april 2019 werd richtlijn 2019/790/EU van het Europees Parlement en de Raad inzake auteursrechten en naburige rechten in de digitale eengemaakte markt en tot wijziging van Richtlijnen 96/9/EG en 2001/29/EG goedgekeurd. • omgezet in BE recht in juni 2022, van kracht sinds aug 2022 • Artikel 14 (reproductie blijft Publiek Domein) bleek al voldoende in lijn met Belgisch recht en bijgevolg niet nodig om te zetten http://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-8-2019-0231_NL.html
  • 21. Publiek domein: best practice 2 principes: ● digitalisering mag geen nieuwe rechten creëren ● publiek domein collecties ook in digitale omgeving publiek domein
  • 22. Publiek domein: bad vs. best practices CC BY-licentie gebruiken om naamsvermelding van de instelling bij publiek domein materiaal te vragen is een bad practice! ● geen auteursrechtelijke basis ● CC BY-licentie bedoeld voor vermelding auteur, niet voor bewaarinstelling Betere opties: ● Public Domain Mark indien geen nieuw auteursrecht ontstaat (2D) ● CC0-licentie overeenkomen met de fotograaf indien reproductie publiek domein werken wel nieuw auteursrecht genereert (3D) ● en vermelding instelling vriendelijk verzoeken in gebruiksvoorwaarden
  • 23. Niet publiek domein maar wel bruikbaar https://www.vlaanderen.be/cjm/sites/default/files/2019-11/180710-visienota_digitale_cultuur.pdf
  • 24. Verweesde werken Werken waarvan de maker en de rechthebbende niet bekend of onvindbaar zijn ● EU richtlijn 2011; Belgische wet 2015 ● Bruikbaar door collectiebeherende instellingen ● Van toepassing op: ○ Audiovisuele werken ○ Fonogrammen ○ Teksten Niet op kunstwerken, losse foto’s of andere afbeeldingen, tenzij ze in een boek ingebed zijn ● Kunnen na een degelijke zoektocht (diligent search) + registratie Orphan Works database op de website van een publieke erfgoedinstelling geplaatst worden (niet downloadbaar) -> enkel tonen!
  • 25. Zorgvuldig onderzoek ● Orphan works database = Website opgezet door de EU waar je je degelijke zoektocht kan documenteren ● Tijdrovend omdat je op stukniveau moet registreren ● Pas na registratie kan je deze uitzonderingsregeling toepassen ● Elke rechthebbende behoudt het recht om status verweesd werk te beëindigen
  • 26. Out-of-commerce werken Regeling out-of-commerce works is breder dan regeling verweesde werken ● Werken die niet meer in de handel verkrijgbaar zijn ● Werken die nooit in de handel verkrijgbaar zijn geweest ○ bv. posters, folders, loopgravenkranten of audiovisuele werken van amateurs ● Niet-gepubliceerde werken Spelende kinderen op het strand te Westende. Op de achtergrond de appartementen van de Lac aux Dames, 1970-1979, beeldbank Kusterfgoed, geen rechten bekend
  • 27. Out-of-commerce werken ● in tegenstelling tot verweesde werken van toepassing alle types werken ● 2 mechanismen : ○ (1) licentie met met representatieve beheersvennootschap voor het type werk dat je wilt ontsluiten ○ (2) “uitzondering” (enkel) indien er geen representatieve beheersvennootschap is ● Belangrijk: nog steeds beschermde werken, minder vrij gebruik dan publiek domein! ● Kunnen op de website van de instelling geplaatst worden (niet-downloadbaar) > geen oplossing voor hergebruik door derden ● wel oplossing voor “massadigitalisering” : groep van werken > bulk ● Registratie in OoC platform (EU-IPO) - “redelijke inspanning”
  • 28. Zorgvuldig onderzoek/diligent search vs. redelijke inspanning/reasonable effort ● Status Ooc-werk pas na uitvoeren van redelijke inspanning/reasonable effort ● En 6 maanden na registratie in EUIPO-databank ● Duidelijke invulling hiervan pas na omzetting in nationaal recht ● EU richtlijn: ● minder inspanning dan zorgvuldig onderzoek/diligent search voor verweesde werken ● geen herhaaldelijk onderzoek ● enkel controleren op commerciële beschikbaarheid in land van erfgoedinstelling ● rekening houden met eenvoudig te verkrijgen bewijzen van toekomstige beschikbaarheid ● registratie deelcollecties in bulk mogelijk (-> kritiek op regeling verweesde werken, vaak ook a.d.h.v. steekproef)
  • 29.
  • 30.
  • 31. Toekomst out-of-commerce werken • bij welke categorie werken de uitzondering in België eventueel een verschil gaat kunnen maken, is nog onzeker • ervaring buitenland: moeilijke en lange discussies (bv. Nederland) • LIBER statement (Liga onderzoeksbibliotheken): is het maatschappelijk wel wenselijk dat CBO’s munt slaan uit niet voor de handel bedoelde werken? • averechts effect? misschien zal bij sommige categorieën werken meer administratie komen kijken in tegenstelling situatie met (huidige) risico-inschatting • een licentie zal geld kosten, opt-out blijft mogelijk
  • 32. Out-of-commerce werken: openstaande vragen ● Al gebeurd: EU richtlijn 2019, Belgische wet 2022, ● nu worden nationale stakeholder dialogues opgestart: • wie worden de representatieve vennootschappen voor welke categorie werken? • extra nationale publiciteitsmaatregelen (bovenop EU database)? • concrete invulling procedures voor opt-out • nadere criteria zorgvuldig onderzoek ● => neerslag in een aantal Koninklijke Besluiten
  • 33. Naburige rechten Yo-Yo Ma, Cellist, USA plays the cello during the 'Presentation of the Crystal Award' at the Annual Meeting 2008 of the World Economic Forum in Davos, Switzerland, January 25, 2008.photo by Andy Mettler, CC BY SA 4.0 ● Rechten op ‘prestaties’ en uitvoeringen ● Mogelijke rechthebbenden: ○ uitvoerende kunstenaars zoals zangers, acteurs, dansers, dirigenten, … ○ producenten van fonogrammen of films zoals platenmaatschappijen en filmproducenten ○ omroeporganisaties zoals bv. VRT ● Persoon kan dus tegelijkertijd auteursrecht en naburige rechten hebben ● Beschermingsduur: 50 jaar na uitvoering
  • 34. Naburige rechten ● verlenging beschermingstermijn bij publieke mededeling tijdens eerste 50 jaar na uitvoering ● nieuwe beschermingstermijn start vanaf publicatie / uitgave: ○ 70 jaar na publicatie voor fonogrammen ○ 50 jaar na publicatie voor andere types werken
  • 35. Databankenrecht Beschermd door: ● auteursrecht: indien structuur origineel (rangschikking getuigt van intellectuele schepping) ● sui generis recht: indien resultaat van substantiële financiële, technische of personeelsmiddelen Duur = 15 jaar na voltooiing databank > recht voor de producent van de databank > tegen overname van een substantieel deel
  • 36. Bescherming persoonsgegevens ● Alle gegevens die betrekking hebben op een geïdentificeerde of identificeerbare levende natuurlijke persoon ● Gegevens van overleden personen of instellingen zijn geen persoonsgegevens, maar kunnen via andere wettelijk kaders beschermd worden vb. portretrecht tot 20 jaar na overlijden van geportretteerde ● Ook door het verbinden van gegevens kunnen uniek herleidbare persoonsgegevens ontstaan (vb. postcode + geboortedatum)
  • 38. Verbintenissenrecht ● contractuele afspraken ● “het verbintenissenrecht omvat regels die gelden wanneer twee of meer partijen gezamenlijk een overeenkomst sluiten waaruit rechten en verplichtingen voortvloeien” ● voorbeelden ○ aankoopcontract (vb. kunstwerk) ○ schenkersovereenkomst (vb. archieven) ○ arbeidsovereenkomst (vb. werknemer) ○ freelance contract (vb. fotograaf) ○ …
  • 40. PAUZE Bundesarchiv, Bild 183-84072-0001 / Brüggmann, Eva / CC-BY-SA 3.0
  • 42. Wat zijn rechtenmetadata? ● Gestandaardiseerde gegevens m.b.t. de juridische situatie van: ○ erfgoedobject ○ digitale reproductie ○ beschrijvende metadata ● op vlak van: ○ auteursrechtelijke status ○ bescherming van persoonsgegevens ○ contractuele afspraken
  • 43. Wat zijn rechtenmetadata? ● 3 stappen in omgang met rechtenmetadata: 1. gegevens registreren (metadatamodellen) 2. vertalen naar gebruiksrichtlijnen (mogelijkheden/beperkingen tot hergebruik communiceren naar eindgebruiker) 3. interne afspraken over hoe welke licenties/rechtenverklaringen worden toegekend
  • 44. Belangrijke vragen • erfgoedobject • Wat is de rechtenstatus? • Info over auteurs, uitvoerders, vervaardigers, uitgevers, producenten,... of andere rechthebbende(n)? • Info over betrokken personen, info over eigenaars? • Info over creatiedatum? • Welk (her)gebruik is mogelijk? • digitale reproductie • Wat is de rechtenstatus? • Info over de fotograaf of andere rechthebbende(n)? • Info over creatiedatum? • Welk (her)gebruik is mogelijk? • beschrijvende metadata • Wat is de rechtenstatus? • Info over de auteur of andere rechthebbende(n) of betrokkene(n)? • welk (her)gebruik is mogelijk?
  • 45. Rechtenmetadata registreren Metadatamodellen Dublin Core US National Archives at College Park, publiek domein, via Wikimedia Commons
  • 46. Datamodel: Minimale elementen naam data type terminologie voorbeeld rechtenlabel -> gestandaardiseerde rechtenstatus tekst/ URI - SABAM-licentie - creativecommons.org - rightsstatements.org - … - © SABAM 2023 - CC BY 4.0 - niet auteursrechtelijk beschermd - contractuele beperkingen - … gebruiksvoorwaarden tekst / URI - naam- / bronvermelding - geen commercieel gebruik - geen gebruik in respectloze context - … - Bart Magnus voor meemoo - geen prints op t-shirts maken en die verkopen - geen religieuze figuren in pornografisch materiaal verwerken - ... (voor objecten, afbeeldingen en metadata)
  • 47. Publiek domein werk (voor object en afbeelding)
  • 49. Auteursrechtelijk beschermd werk (voor object en afbeelding)
  • 50. Ingebedde rechtenmetadata > ingebed in beelden, machine readable
  • 51. Gebruiksrichtlijnen meegeven licenties rechtenverklaringen Zboralski, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons Albert Bridge, CC BY-SA 2.0, via Wikimedia Commons publiek domein Killarnee, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons publiek domein publiek domein publiek domein CEphoto, Uwe Aranas, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
  • 52. Licenties • Kunnen enkel toegekend worden door rechthebbenden • Standaard licenties = geven gestandaardiseerde helderheid over welk hergebruik zonder toestemming kan • bv. Creative Commons
  • 53. Open licenties Shaddim; original CC license symbols by Creative Commons / CC BY 4.0
  • 55. Rechtenverklaringen • Verklaring over de rechtenstatus van een werk • “Alle” mogelijke scenario’s • niet auteursrechtelijk beschermd • maar contractuele beperkingen • maar enkel niet-commercieel gebruik (publiek-private partnerships) • maar andere juridische beperkingen • werk in het publiek domein • auteursrechtelijk beschermd • maar bepaalde gebruiken toegestaan (bv. educatief,...) • maar rechthebbenden niet lokaliseerbaar/identificeerbaar • maar verweesd werk • maar niet-commercieel gebruik toegestaan • auteursrechtelijke status onzeker • status niet onderzocht • onderzocht, maar kon niet bepaald worden • geen auteursrechtelijke beperking bekend
  • 57.
  • 58.
  • 59.
  • 60.
  • 61.
  • 62.
  • 63.
  • 64.
  • 65.
  • 66.
  • 67.
  • 68.
  • 69.
  • 73.
  • 74.
  • 75.
  • 76.
  • 77.
  • 79. Project ‘Tools voor het bewust omgaan met auteursrechten en gebruiksbeperkingen op culturele content’
  • 80. Vragen bij het documenteren van rechten • Wie zijn/waren rechthebbenden op (afbeelding van) collectiestuk? • Welke rechtenstatus heeft (afbeelding van) collectiestuk? • Welke keuzes maakten rechthebbenden? => documenteren van situatie 1. voor intern gebruik 2. voor publiek
  • 83. Modelovereenkomsten ● Foto’s door freelancers ○ van zeer open naar zeer gesloten modellen ■ betaling voor opdracht + gebruiksrechten per gekochte foto ■ opdrachtgever krijgt alle foto’s (inbegrepen in fee) ■ soms onduidelijkheid over rechtenstatus ● Op zoek naar mogelijke modellen ● Vertaald in modelovereenkomsten (link CEST)
  • 84. Maximale vrijheid voor fotograaf Maximale vrijheid voor opdrachtgever 6 3 1 2 4 5 ------------------------ 5 1. Volledig Creative Commons BY(-SA) 2. Deels Creative Commons BY(-SA), deels overdracht rechten naar opdrachtgever 3. Deels Creative Commons BY(-SA), deels rechten bij fotograaf 4. Overdracht rechten naar opdrachtgever 5. Rechten bij fotograaf met gebruikslicentie voor opdrachtgever 6. Rechten bij fotograaf zonder gebruikslicentie voor opdrachtgever Modelovereenkomsten
  • 85. Disclaimers • transparantie • omgaan met resterende onzekerheid (risicobeperking) • take-down policy (bv. opt-out aanbieden) • klachtenprocedure
  • 87. Publiekdomeintool Martin Bisof mbisof, CC0, via Wikimedia Commons
  • 88. Publiekdomeintool: Waarom? ● collectiestukken in publiek domein maximaal online ontsluiten ● wat behoort tot het publiek domein? ● manuele zoektocht per collectie-item = tijdrovend. Alternatieven? Publiekdomeintool helpt om: • in bulk rechtenstatus van collectiestukken te bepalen • werk in publiek domein in collecties te identificeren
  • 89. Publiekdomeintool: Hoe? Op basis van: • creatiedatum van het werk/collectiestuk • naam van de auteur(s) en diens eventuele overlijdensjaar • data collectiebeheerder + Wikidata • gebruik Wikidata + data toevoegen met oog op toekomstig gebruik tool => www.publiekdomeintool.be
  • 90.
  • 91.
  • 92.
  • 93.
  • 94.
  • 95. Voorbeeld : Rechteninformatie op artinflanders.be
  • 96. Traject Update rechteninfo artinflanders.be • Gestandaardiseerde rechteninformatie beelden AIF • CC licenties, rightstatements.org • Gebruik van 1 rechtenlabel • voor rechtenstatus afgebeelde werk + fotografische afbeelding • cf. europeana, DPLA,... • eenduidig en helder voor bezoeker/hergebruiker : “publiekslabel” • Back-office: registratie van alle verschillende elementen die leiden tot een bepaalde licentie of rechtenverklaring • datamodel rechtenproject meemoo • ODRL, spectrum,... • traject gestart in 2021 > focus “publiekslicenties”
  • 97. Labels op artinflanders.be Voorkomende cases: • Kunstwerk • publiek domein • auteursrechtelijk beschermd • Fotografische reproductie • niet auteursrechtelijk beschermd > bij fotografie van 2D-werk • andere contractuele beperkingen > opgelegd door eigenaar werk • nieuw auteursrecht > bij fotografie 3D-werk die ‘voldoende oorspronkelijk’ is Principes - juridisch > open waar mogelijk, gesloten waar nodig - best practice > ALTIJD naam fotograaf + AIF / Instelling vermelden en onderscheid 2/3D voor de gebruikers zo klein mogelijk houden
  • 98. 2D werken: publiek domein vrij downloadbaar Eva (1528-1530) door Lucas Cranach I, collectie: KMSKA, foto: Hugo Maertens voor Art In Flanders (algemene gebruiksvoorwaarden) > rechtenlabel > bronverwijzing > toegangsmodaliteit > gebruiksvoorwaarden beginsituatie geüpdated info minimale gegevens > naasmvermelding
  • 99. 2D werken : beperkingen door eigenaar extra complexiteit : “bijzondere voorwaarden” -> opgelegd door eigenaar moeten aangevinkt worden voor download -> kunnen uitgebreid / wisselend zijn Jezus verschijnt aan twee leerlingen op weg naar Emmaüs (einde 18de eeuw) door Pieter Norbert Van Reysschoot, collectie: Sint-Baafskathedraal Gent, foto: Hugo Maertens voor Art In Flanders (algemene en bijzondere gebruiksvoorwaarden) beginsituatie geüpdated
  • 100. 2D werken: auteursrechtelijk beschermd niet downloadbaar > (‘bestellen’) L’Homme-Dieu (1901-1903) door Jean Delville, collectie: Musea Brugge. © SABAM, foto: Dominique Provost voor Art in Flanders geüpdated beginsituatie => gebruiksvoorwaarden worden meegegeven bij “bestelling”
  • 101. overzicht 3D werken => naamsvermelding (fotograaf + AIF) in “algemene gebruiksvoorwaarden” => voorwaarden eigenaar in “bijzondere gebruiksvoorwaarden” (verplicht aan te vinken) => ‘bestellen’
  • 102. Rechtenmetadata samengevat • Gegevens m.b.t. rechtenstatus van • object • afbeelding • metadata • 3 stappen: • gegevens registreren (metadatamodellen) • gebruiksrichtlijnen (mogelijkheden/beperkingen tot hergebruik communiceren naar eindgebruiker) • interne afspraken over hoe welke licenties/rechtenverklaringen worden toegekend RVT-9 (Reusable Rocket Vehicle Test -9) - Kestrel / CC BY-SA 4.0)
  • 103. Zijn er nog vragen? Bundesarchiv, B 145 Bild-F079064-0006 / CC-BY-SA 3.0
  • 105. Oefening rechtenstatus bepalen Dr. Avishai Teicher, CC BY 2.5, via Wikimedia Commons
  • 106. Voorbeeldopdracht: Altijd welkom Opdracht 1. Bepaal welke rechten van toepassing zijn. 2. Bepaal wanneer het werk publiek domein is.
  • 107.
  • 108. Voorbeeld: wanneer publiek domein? Onderdelen van het werk Literair of artistiek werk – natuurlijk persoon Literair of artistiek werk – anoniem, pseudoniem of organisatie Uitvoerende kunstenaar & programma’s Databank Producenten van fonogrammen en film Jaar ontstaan recht Jaar openbaarmaki ng / overlijden Jaar publiek domein 1 Producent (Multifilm) ☑ 1935 1935 1986 2 scenarioschrijver JC Mol ☑ 1954 2025 3 Componist Christiaan Pointl ☑ 1966 2037 4 Regie Koos van de Griend ☑ 1950 2021 5 Nederlandsch Geluidssysteem NV ☑ 1935 1935 198
  • 109. Vincent Glowinski Sint-Gillis Hallepoort, ErasmusBXL, CC BY-SA 4.0, Via Wikimedia Commons
  • 110. Garnaalvisser te paard, Roosde, CC BY 4.0, via Wikimedia Commons
  • 111. “De blik van Bruegel” Opdracht 1. Bepaal welke rechten van toepassing zijn. 2. Bepaal wanneer het werk publiek domein is.
  • 112.
  • 113.
  • 114. Fonograafcylinder met geluidsopname uit “Aida” Opdracht 1. Bepaal welke rechten van toepassing zijn. 2. Bepaal wanneer het werk publiek domein is.
  • 115.
  • 116. Wat weten we? • zanger is Fransman Agustarello Affre (+ 1931) • componist is Verdi (+ 1901) • broers Pathé zijn Charles Pathé (+1957) en Émile Pathé (+1937) • librettist: Antonio Ghislanzoni (+ 1893)
  • 117. Audio-opname van werk van Chopin Opdracht 1. Bepaal welke rechten van toepassing zijn. 2. Bepaal wanneer het werk publiek domein is.
  • 118.
  • 119. Wat weten we? • opname uit 1920 • componist: Chopin (+1849) • arrangement: Adrien-François Servais (+1866) • uitvoerder: George Rogovoy
  • 120. Willem Benoy: "De biecht van Marmalador" uit Schuld en Boete Opdracht 1. Bepaal welke rechten van toepassing zijn. 2. Bepaal wanneer het werk publiek domein is.
  • 121.
  • 122. Wat weten we? • gecreëerd in november 1935 • Willem Benoy (+1939) • Dostojevski (+1881)
  • 123. Radiotoespraak Hendrik de Man op 30/11/1935 Opdracht 1. Bepaal welke rechten van toepassing zijn. 2. Bepaal wanneer het werk publiek domein is.
  • 124.
  • 125. Wat weten we? • toespraak uitgesproken, opgenomen en uitgezonden in 1935 • Hendrik de Man (+1953) • In uitvoering van zijn ambt als minister van openbare werken
  • 126. Online presentatie van 2D werken uit collectie Opdracht 1. Bepaal welke rechten van toepassing zijn. 2. Bepaal wanneer het werk publiek domein is.
  • 127.
  • 128.
  • 129.
  • 130.
  • 131.
  • 132.
  • 133.
  • 134.
  • 135. Online presentatie van “objecten” (3D) uit collectie Opdracht 1. Bepaal welke rechten van toepassing zijn. 2. Bepaal wanneer het werk publiek domein is.
  • 136. Koffieservies “Le Maraudeur” Vervaardiger: -Philippe Wolfers (ontwerper, + 1929) -Isodore de Rudder (ontwerper, + 1943) -Louis Wolfers Père et Fils (uitvoerder) Datum: 1885-1893 Design Museum Gent (object FH-0038) Foto: Studio Claerhout CC0
  • 137.
  • 138.
  • 139.
  • 140.
  • 141. Zijn er nog vragen? Bundesarchiv, B 145 Bild-F079064-0006 / CC-BY-SA 3.0
  • 142. 15/03: Public Domain Uploadworkshop Wil jij ook je publiekdomein collecties ontsluiten? Workshop met alle stappen om openrefine te gebruiken om data naar Wikidata en Wikimedia Commons weg te schrijven en beelden naar Wikimedia Commons op te laden Registratie via de vormingskalender op de meemoo website Wikidata Lab XII event, Rodrigo.Argenton, CC BY SA 4.0